ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲ၊ အပိုင္း (၂)

ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲ
*******************
အပိုင္း (၂)
။။။။။။။။။။။။။။။

အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္းနဲ ့အတူ မြတ္စလင္နယ္ေျမမ်ားဆက္လက္က်ဆံုးျခင္း
-------------------------------------------------------------------------------------------

မာအ္အာရာျမိဳ ့လံုးကြ်တ္သတ္ျပီး လူသားစားပြဲက်င္းပေနတဲ့
ကရူးဆိတ္စစ္သားမ်ားကို ပံုေဖာ္ထားပံု

ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲအပိုင္း(၁)မွာေတာ့ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ခုိက္မႈနဲ ့အစၥလာမ္ဘာသာရဲ ့တတိယအထြဋ္ျမတ္ဆံုး နယ္ေျမေတာ္ေယရုဆလင္သိမ္းပိုက္ခံရမႈတို ့ကိုေရးခဲ့ျပီးပါျပီ။ အခုအပိုင္း (၂) ကိုဆက္လက္တင္ျပပါ့မယ္။

၁၀၉၉ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၉ရက္ေန ့အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တို ့ရဲ ့အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ လျမတ္ရမ္ဇာန္လရဲ ့မွာ ထူးဆန္းအံ့ဖြယ္ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျဖစ္ခဲ့တယ္။ မြတ္စလင္လူထုၾကားမွာ ေလးစားသမႈခံယူရရွိထားတဲ့ ကာဒီ (မြတ္စလင္တရားသူၾကီး) တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့အဗူ စအဒ္ အလ္-ဟရာ၀ီက ဘဂၢဒက္ျမိဳ ့ရဲ ့အဓိကဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္တစ္ခုထဲ ၀ရုန္းသုန္းကား၀င္ခဲ့ျပီး ရမ္ဇာန္ဥပုသ္လျဖစ္ေပမယ့္ လူအမ်ားအေရွ ့မွာ ေပၚေပၚထင္ထင္ျမိန္ရည္ယွက္ရည္အစာေတြစားေသာက္ျပခဲ့တယ္။ သူက ဒမတ္စကပ္ျမိဳ ့ကေနသံုးပတ္တာခရီးႏွင္လာတာျဖစ္ျပီး ေယရုဆလင္က်ဆံုးသြားတဲ့သတင္းကို လာေပးတာပါ။ ရမ္ဇာန္လလူအမ်ားအေရွ ့မွစားေသာက္ျပရတာကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြအထူးအဆန္းနဲ ့အာရံုစိုက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူေပးမယ့္အေရးအၾကီးအဆံုးသတင္းကို ပိုျပီးအာရံုစိုက္လာေစဖို ့လို ့သိရတယ္။ ပံုမွန္အတုိင္းစဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း မြတ္စလင္ႏုိင္ငံထဲမွာ မြတ္စလင္တစ္ေယာက္ ဗလီထဲ၀င္ျပီး စားေသာက္ျပတာကို လူေတြ၀ိုင္းအံုၾကည့္မွာပါ။ ျပီးေတာ့ ဒီလူမ်ားဘာေျပာလိမ့္မယ္မလဲဆိုျပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနမွာေျမၾကီးလက္ခတ္မလြဲတဲ့လူ ့သဘာ၀ပါပဲ။ ဒီအခ်က္ကို ပညာတတ္ တရားသူၾကီးကအျပည့္အ၀အသံုးခ်ခဲ့တာပါ။ သူ ့အေနနဲ ့သတင္းစကားလည္းစပါးေရာ မ်က္ရည္ေတြမထိန္းႏုိင္ေအာင္ တလွိမ့္လွိမ့္စီးဆင္းလွ်က္ ရိႈက္ၾကီးတငင္ငိုေၾကြးရင္း ေယရုဆလင္က်ဆံုးေၾကာင္း သတင္းဆိုးကို မြတ္စလင္အမ်ားအာရံုစူးစိုက္ေနခ်ိန္မွာေျပာခ်လိုက္ပါေတာ့တယ္။ ဒီသတင္းဆိုးကိုလူအမ်ားကိုမေျပာခင္အရင္ အစၥလာမ့္ခလစ္ဖ္တစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ငယ္ရြယ္တဲ့ လူငယ္ေလး အလ္-မုစ္သဇိရ္ကို အရင္ဆံုးေျပာျပခဲ့ေသးတယ္။ ခလစ္ဖ္ကေတာ့ ေကာ္မတီတစ္ခုဖြဲ ့စည္းျပီး မြတ္စလင္ေတြစည္းလံုးညီညြတ္လာဖို ့တတ္ႏုိင္တဲ့ဘက္က လုပ္ေဆာင္ေပးမယ္လို ့ကတိေပးခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီကတိစကားဟာလည္း ေလဟာနယ္ထဲမွာအေငြ ့သဖြယ္ေပ်ာက္ကြယ္သြားျပီး ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။

အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြျဖစ္ေနတဲ့ကာလမွာ မြတ္စလင္ေတြရဲ ့အေျခအေနကေတာ့ တကယ္ကိုယူၾကံဳးမရျဖစ္စရာပါ။ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ၾကီးကို ဘယ္နည္းနဲ ့ယွဥ္လို ့မရေအာင္ အဖက္ဖက္ကအားနည္းေနတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ တူရကီအမိရ္ေတြက ျမိဳ ့နီးနားခ်င္းေတြနဲ ့ပံုမွန္စစ္တိုက္ေနၾကျပီး ျမိဳ ့ရြာေတြ၊ ဇနပုဒ္ေတြကို မီးေလာင္ျပင္ေတြတစျပင္ေတြအျဖစ္ ဖန္တီးေနဆဲပဲ။ အဗူ စအဒ္ အလ္-ဟရာ၀ီကို ကူညီမယ္ဆိုျပီးကတိေပးခဲ့တဲ့ ခလစ္ဖ္လူငယ္ေလး အလ္-မုစ္သဇိရ္ဆိုတာကလည္း ကိုယ္တုိင္ဘာအာဏာမွသိပ္မရွိတဲ့အျပင္ တူရကီစစ္သူၾကီးေတြၾကိဳးဆြဲရာကေနရတဲ့ ရုပ္ေသးတစ္ခုဘ၀ထက္မပိုဘူး။ အစၥလာမ္သာသနာရဲ ့အဲဒီရာစုႏွစ္ပိုင္းက လူမ်ိဳးေပါင္းစံုလင္တဲ့ မြတ္စလင္ကမာၻၾကီးကေတာ့ မာန္မရွိတဲ့ဟန္ျပသမုိင္းအျဖစ္သာရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာသိရတယ္။ 

ကရူးဆိတ္ေတြကေတာ့ အင္အားေတာင့္တင္းခိုင္မာတယ္၊ တစ္ေသြးထဲတစ္သံထဲ၊ တစ္မိန္ ့တစ္အာဏာထဲရွိၾကတယ္။ အဲဒီကာလကမြတ္စလင္ေတြမွာကင္းမဲ့ေနတဲ့အရည္အခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွန္ကန္ခုိင္မာျခင္း၊ အရည္အေသြးျမင့္မားျခင္းစတာေတြကို ပုိင္ဆုိင္ထားတဲ့။ ကရူးဆိတ္ေတြကသူတို ့ရဲ ့ေအာင္ျမင္မႈေၾကာင့္ ေျမထဲပင္လယ္ကမ္းရိုးတမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ကရူးဆိတ္ႏုိင္ငံ ၄ႏုိင္ငံထူေထာင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီႏုိင္ငံတစ္ခုျခင္းစီကိုေတာ့ ျပင္သစ္ သို ့မဟုတ္ ဂ်ာမဏီတို ့ရဲ ့အေ၀းေရာက္ဥေရာပပိုင္နက္အျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္မင္းမူၾကတယ္။ ကရူးဆိတ္ေတြတိုက္ခုိက္သိမ္းပိုက္ခဲ့တဲ့နယ္ေျမက (ေယရုဆလင္၊ အန္းတီယိုးခ်္၊ ေဘရြတ္ စတဲ့) ျမိဳ ့ရြာေတြမွာရွိတဲ့မြတ္စလင္ေတြအားလံုးနီးပါးဟာ မ်ိဳးျပဳန္းေအာင္ မ်ိဳးျဖဳတ္သတ္ျဖတ္တာခံခဲ့ၾကရေပမယ့္လည္း အာရပ္အမ်ားစု (မြတ္စလင္၊ ခရစ္ယာန္၊ အေရွ ့တိုင္းခရစ္ယာန္)အမ်ားစုကေတာ့ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့နယ္ေျမထဲမွာ အသက္ခ်မ္းသာခြင့္ရခဲ့ၾကတယ္။ ေယရုဆလင္ႏုိင္ငံေတာ္မွာဆိုရင္ အာရပ္ေပါင္း သံုးသိန္းေက်ာ္ေနခဲ့တယ္။

ဒီလိုမြတ္စလင္နယ္ေျမေတြက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ခံလိုက္ရတာရဲ ့ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ဳိးေတြထဲကတစ္ခုကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြရဲ ့ယဥ္ေက်းမႈထဲကိုကရူးဆိတ္ေတြတျဖည္းျဖည္းစိမ့္၀င္လာတာပါပဲ။ ကရူးဆိတ္ေတြမက်ဴးေက်ာ္လာခင္ ရာစုႏွစ္တခ်ိဳ ့အရင္ကေတာ့ မြတ္စလ္ငေတြဟာ သိပၸံ၊ အေတြးအေခၚ၊ နည္းပညာ၊ သစ္ဆန္းတီထြင္မႈေတြမွာ ထိပ္သီးစာရင္း၀င္ခဲ့ျပီး ဥေရာပသားေတြချမာေျခဖ်ားေတာင္မမီခဲ့ဘူး။ အဲဒီရာစုႏွစ္ေတြမွာ ဥေရာပတိုက္ၾကီးက အေမွာင္ေခတ္ထဲမွာပဲရွိေသးျပီး မြတ္စလင္ကမာၻရဲ ့ေအာင္ျမင္မႈဟာ သူတို ့အတြက္ နတ္ျပည္ကပံုျပင္ေတြလို ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အာရပ္လူမ်ိဳးသမုိင္းမွတ္တမ္းဆိုင္ရာပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ အုစာမာဟ္ အိဗ္ေန ့မြန္ကိဒ္ေရးသားျပဳစုခဲ့တဲ့ သမုိင္းမွတ္တမ္းထဲမွာေတာ့ “ျပင္သစ္ေတြအေၾကာင္းကိုလည္း မြတ္စလင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေကာင္းေကာင္းေလး သိထားပါတယ္။ သူတို ့ေတြက သတၲိရွိျပီးတိုက္ရည္ခိုက္ရည္ျပည့္စံုတဲ့ မယဥ္ေက်းတဲ့ စစ္ဘီလူးေတြလို ့သာမြတ္စလင္ေတြရဲ ့မ်က္လံုးထဲမွာျမင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါကိုလည္းေပါ့ေပါ့ေလးပဲေတြးၾကတယ္။ ယဥ္ေက်းတဲ့လူေတြထက္ မယဥ္ေက်းတဲ့တိရိစာၦန္ေတြကေတာ့ အင္အားပိုၾကီးျပီး ရန္လည္းပိုလိုၾကမွာေပါ့ေလတဲ့” လို ့ေရးခဲ့တယ္။ တစ္ဖက္က မတူညီတဲ့ပံုစံေနာက္တစ္မ်ိဳးနဲ ့အင္အားၾကီးထြားလာတာကိုေပါ့ေပါ့ေလးပဲေတြးခဲ့ၾကတယ္။

ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့သိမ္းပိုက္တာကိုလည္းခံလိုက္ရခ်ိန္မွာေတာ့ မြတ္စလင္ေတြရဲ ့ယဥ္ေက်းမႈေတြက သိမ္းပိုက္သူေတြရဲ ့ယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ ့ယဥ္ေက်းမႈျခင္းေသြးေႏွာတာခံလုိက္ရတယ္။ ကရူးဆိတ္ေတြဆီကေန အၾကမ္းဖက္ခံရျခင္းကလြဲျပီး မြတ္စလင္ေတြဘာမွမရခဲ့ေပမယ့္လည္း ကရူးဆိတ္ေတြကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြဆီကေန အဆီအႏွစ္ေတြ သိမ္းၾကံဳးယူႏုိင္ခဲ့တယ္။ ဥေရာပသားကရူးဆိတ္ေတြက ရဲတိုက္ေတြေဆာက္တတ္ေပမယ့္လည္း မြတ္စလင္ဗိသုကာေလာက္ လက္ရာမေျမာက္ခဲ့ေတာ့ သူတို ့ရဲ ့လက္ရာကိုအဆင့္ျမွင့္တင္ဖို ့အတြက္ မြတ္စလင္ရဲ ့ပညာကို သံုးျပီးအဆင့္ျမွင့္တင္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ သူတို ့တတ္တဲ့ပညာပါဆိုျပီး ဥေရာပရဲ ့ယဥ္ေက်းမႈေအာက္ဆြဲသြင္းျပီး လိမ္လည္ခဲ့ၾကတယ္။ မြတ္စလင္ေတြရဲ ့ေဆးပညာ၊ ဘာသာစကား၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာအတတ္ပညာ၊ ဂဏန္းသခ်ၤာအားလံုး ဥေရာပကို အဓမၼသိမ္းပိုက္ယူေဆာင္သြားျခင္းခံရတဲ့ အဓိကတရားခံကေတာ့ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲပါ။ ေနာက္ဆံုးကုန္ကုန္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ပါရွန္းေဒသမွာအစပ်ိဳးခဲ့တဲ့ ဒီေန ့ေခတ္လူေတြအသည္းစြဲျပီး ဥာဏ္ၾကီးရွင္ေတြသာ ကစားႏုိင္တယ္လို့သတ္မွတ္ထားတဲ့ စစ္တုရင္ထိုးျခင္းအတတ္ပညာ (Chess)ကလည္း ဒီကရူးဆိတ္ကေန တစ္ဆင့္ပဲ ဥေရာပကိုေရာက္သြားခဲ့တာျဖစ္တယ္။

မြတ္စလင္ကမာၻကိုကရူးဆိတ္ေတြသိမ္းပိုက္ႏုိင္ခဲ့ေပမယ့္လည္း ဘာသာေပါင္းစံု၊ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံုျငိမ္းျငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းေနထုိင္ႏုိင္ခဲ့တဲ့ ပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုကိုေတာ့ ကရူးဆိတ္ေတြမဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္က မြတ္စလင္ေတြလက္ေအာက္မွာရွိခဲ့တဲ့ အလ္အန္ဒလုစ္ (ယခုစပိန္)ကေတာ့ သူတုိ ့မလုပ္ႏုိင္တာကို လုပ္ျပခဲ့တယ္။ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့ေသြးဆာမႈေၾကာင့္ သိမ္းပိုက္ခံနယ္ေျမထဲကမြတ္စလင္အရပ္သားေတြက တုိင္းတပါး ဥေရာပသားေတြလက္ခ်က္နဲ ့ဘယ္အခ်ိန္ဒုကၡေရာက္ေတာ့မလည္းဆိုတာပဲေတြးေၾကာက္ျပီး ဘ၀ဆက္ခဲ့ရတယ္။ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့သမုိင္းမွတ္တမ္းတစ္ခုအရ ၁၀၉၈ခုႏွစ္ ႏိုင္၀င္ဘာလ ထဲမွာ ဆီရီးယားျမိဳ ့တစ္ခုျဖစ္တဲ့ မာအ္အာရာကို ကရူးဆိတ္စစ္တပ္၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္ခဲ့ျပီး ျမိဳ ့သူျမိဳ ့သားတစ္ေယာက္မက်န္ကိုသတ္ျဖတ္ခဲ့ျပီးတဲ့ေနာက္ လူေသအေလာင္းေတြကိုပါစားေသာက္ခဲ့ၾကတယ္လို ့ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့အထိေအာင္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ခဲ့တယ္။ ျပင္သစ္ ဖရန္ ့ခ္ေတြရဲ ့ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျပီးေသြးဆာတဲ့လုပ္ရပ္ေတြဟာ မြတ္စလင္ေတြနားထဲမွာမဆန္ ့ေအာင္ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ေနာက္မွာေတာ့ အဆိုးထဲကအေကာင္းအျဖစ္ မြတ္စလင္ကမာၻတစ္ခုလံုး တဖန္ျပန္လည္ႏိုးၾကားလာဖို ့အတြက္ အေၾကာင္းဖန္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ၁၁၀၀ျပည့္ႏွစ္အေစာပိုင္းကာလေတြထိေအာင္ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ ကမ္းမျမင္လမ္းမျမင္အေျခအေနမွာပဲရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ၁၁၃၀ျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေပၚထြန္းလာတဲ့ အီမဒ္ အလ္- ဒီန္ ဇန္ဂီရဲ ့ဦးေဆာင္မႈကေတာ့ မြတ္စလင္လိွဳင္းလံုးၾကီးတစ္ဖန္ျပန္ထန္လာဖို ့အတြက္ အေစာဆံုး လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။

အပိုင္း (၂) ကိုဖတ္ျပီး ဒီေန ့ေခတ္မြတ္စလင္ေတြဘာေတြျပင္ရမယ္လို ့ဘာေတြ အတုယူရမယ္လို ့ေတြးမိၾကလဲ ? 

အပိုင္း (၃)မွာေတာ့ မြတ္စလင္ေတြအတြက္အလွည့္အေျပာင္းျပန္လာပါေတာ့မယ္။ ေမွ်ာ္ … … …


ကိုးကား > Hodgson, M. (1961). The Venture of islam . (Vol 2). Chicago: University of Chicago Press.
Crusades in The New Catholic Encyclopedia, New York: McGraw-Hill Book Company. 1966, Vol. IV
Maalouf, A. (1984). The Crusades Through Arab Eyes. New York: Schocken.

(စတီဗင္)