ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲ၊ အပိုင္း (၁)

ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲ
*******************

အပိုင္း (၁)
။။။။။။။။။။။။။။။

ေယရုဆလင္ က်ဆံုးျခင္း
--------------------------------

သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲေလာက္မြတ္စလင္နဲ ့ခရစ္ယာန္ေတြထိပ္တိုက္ေတြ ့တဲ့ သမုိင္းေၾကာင္း မရွိသေလာက္ရွားတယ္။ အဲဒီစစ္ပြဲက ႏွစ္ဖက္လံုးအတြက္ ရုန္းကန္ခဲ့ၾကရတယ္။ ဆံုးရံႈးနစ္နာခဲ့မႈေတြရွိေပမယ့္လည္း ျမင့္ျမတ္တဲ့ နယ္ေျမတစ္ခုကို အသီးသီးပံုေဖာ္ခဲ့ၾကျပီး အသီးအပြင့္အျဖစ္ ဥေရာပနဲ ့အေနာက္ေတာင္အာရွေဒသမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ၊ လူမႈအေရးအရနဲ ့ဘာသာေရးအရ ရာစုႏွစ္မ်ားစြာအထိ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္လာတဲ့ေကာင္းက်ိဳးေတြ ခံစားခဲ့ရတာမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။ ရဲစြမ္းသတၱိရွိျပီးျမင့္ျမတ္တဲ့သူရဲေကာင္းေတြအမ်ားအျပားေပၚထြန္းခဲ့ရတဲ့ ဒ႑ာရီေတြကလည္းေျပာမဆံုးေပါင္ ေတာသံုးေထာင္အထိရွိခဲ့သလို အခုလည္းရွိေနဆဲပါပဲ။ ကရူးဆိတ္စစ္ပြဲရဲ ့ ရလာဒ္ေတြလို ့သာသတ္မွတ္ၾကပါစို ့။

ေယရုစလင္ကိုပိုင္ဆုိင္ထားတဲ့ ၁၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ပိုင္း မြတ္စလင္ကမာၻရဲ ့ႏုိင္ငံေရးေလာကကေတာ့ အင္မတန္ညစ္ညမ္းလြန္းခဲ့တယ္။ ၇၀၀ျပည့္ႏွစ္ပိုင္းက ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ၾကီးက်ယ္ခမ္းနားတဲ့ အဗၺာဆစ္အင္ပါယာၾကီးဟာလည္း ၁၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွာ ဟန္ပဲရွိေတာ့တယ္။ ၾကိဳးဆြဲရာကေနရတဲ့ လက္ေအာက္ခံ ခလစ္ဖ္(ဘုရင္ခံ)ေတြ ပ်ံ ့ႏွံအုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကေပမယ့္လည္း အင္ပါယာၾကီးရဲ ့ တကယ္အာဏာအစစ္အမွန္ကေတာ့ ဆယ္ဂ်က္ (Seljusks)လို ့ေခၚတဲ့ တူရကီစစ္သူၾကီးေတြရဲ ့ လက္ထဲေရာက္ေနတယ္။ ဆယ္ဂ်က္ေတြက ေအနာတိုလီယား (Anatolia) ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနျပီး အပိုင္စားရနယ္ေျမတစ္ေလွ်ာက္ကို The Suljuk Sultanate of Rumလို ့နာမည္ေပးထားတယ္။ အဲဒီနယ္ေျမထဲမွာ ဒီေခတ္ ဆီရီးယား၊ အီရတ္နဲ ့ပါရွားတို ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အဲဒီနယ္ေျမတစ္ခုလံုးက ျပည္ေထာင္စုအျဖစ္ေတာ့တည္ရွိေနတာမဟုတ္ဘူး။ အားလံုးတကြဲတျပားစီျဖစ္ေနတာပါ။ ခရိုင္တိုင္း၊ ျမိဳ ့ တုိင္းမွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္သူျမိဳ ့စား (အမိရ္)ရွိတယ္။ တစ္ျမိဳ ့နဲ ့တစ္ျမိဳ ့က အမိရ္ေတြကလည္း မတည့္ဘူး။ ျမိဳ ့နီးနားခ်င္း အမိရ္ေတြနဲ ့ပံုမွန္စစ္ျဖစ္တယ္။ ေျမာက္အာဖရိကမွာေတာ့ သူတို ့နဲ ့ဘယ္ေတာ့မွမတည့္တဲ့ ရန္သူ အစၥမာအီလီ ရွီးယိုက္ေတြက ဖာတီမစ္ အင္ပါယာထူေထာင္ျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီ ဖာတီမစ္ေတြကလည္း စြႏၷီေတြပိုင္ဆုိင္တဲ့ ဆယ္ဂ်က္နယ္ေျမထဲထိေအာင္ အျမဲတမ္းရသေလာက္နယ္ခ်ဲ ့ဖို ့ ၾကိဳးစားေနၾကသူေတြပါ။ ဖာတီမစ္ ရွီးယိုက္စစ္တပ္နဲ ့ ဆယ္ဂ်က္စြႏၷီစစ္တပ္ဟာ ျမင့္ျမတ္တဲ့ျမိဳ ့ေတာ္ ေယရုစလင္အနီးမွာအျမဲလိုလို ေရွ ့တန္းစစ္မ်က္အျဖစ္ ရင္ဆုိင္တာေတြရွိခဲ့တယ္။

မြတ္စလင္ကမာၻထဲမွာ ႏုိင္ငံေရးအရဒီလိုမသင့္ျမတ္မႈေတြရွိေနေပမယ့္လည္း တာ့ခ္ေတြကေတာ့ သူတို ့ အင္ပါယာၾကီးကို ဘုိင္ဇန္းတုိင္းေတြရဲ ့နယ္ေျမထိေက်ာ္လြန္သိမ္းပိုက္ႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ၁၀၇၁ခုႏွစ္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ မန္ဇီကတ္တိုက္ပြဲမွာ တာ့ခ္ေတြဟာ ဘုိင္ဇန္းတုိင္းေတြကိုအလြယ္တကူအႏုိင္ယူခဲ့ၾကျပီး ေအနာတိုလီယားရဲ ့နယ္ေျမကိုတိုးခ်ဲ ့ႏုိင္ခဲ့တယ္။ သူတို ့ ရဲ ့ေအာင္ျမင္မႈဟာ ဘိုင္ဇန္းတုိင္းေတြရဲ ့ျမိဳ ့ေတာ္ၾကီး ကြန္စတန္တီႏိုးပဲလ္ထိေအာင္ သိမ္းပိုက္ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ တာ့ခ္ေတြရဲ ့ ရန္ကိုမခံႏုိင္ေတာ့တဲ့အဆံုး ဘိုင္ဇန္းတုိင္းဘုရင္ အဲလက္စိုစ္က ေရာမမွာရွိတဲ့ ကက္သလစ္ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီး ပုပ္ အာဘန္ ၂ (Catholic Pope Urban II) ကိုစာပို ့ျပီး အကူအညီေတာင္းပါေတာ့တယ္။

အဲလက္စိုစ္ရဲ ့အကူအညီေတာင္းခံမႈကို ပုပ္အာဘန္က လက္ခံခဲ့ျပီး မြတ္စလင္ေတြပိုင္ဆုိင္ထားတဲ့နယ္ေျမေတြကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ျပီး သူ ့လက္ေအာက္ရရွိဖို ့အတြက္ ၾကီးမားတဲ့စစ္တပ္ၾကီးတစ္ခုကိုဖြဲ ့စည္းမယ္ဆိုျပီး စတင္လူစုေဆာင္းပါေတာ့တယ္။ ပုပ္အာဘန္ရဲ ့ အိပ္မက္ကေတာ့ မြတ္စလင္ေတြကို ႏုိင္ငံေရးအရေရာ စစ္ေရးအရပါ ဖ်က္ဆီးျဖိဳခြင္းဖို ့နဲ ့ျမင့္ျမတ္တဲ ့ေယရုဆလင္နယ္ေျမေတာ္မွာ လက္တင္ႏုိင္ငံေတာ္ထူေထာင္ဖုိ ့ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ ့ပဲ ကလဲေမာင့္ေကာင္စီ (Council of Clermont) အစည္းအေ၀းပြဲမွာ ပုပ္အာဘန္က တက္ေရာက္လာတဲ့ ကက္သလစ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြကို စစ္တပ္ဖြဲ ့စည္းရာမွာ ကူညီေပးဖို ့နဲ ့ျမင့္ျမတ္တဲ့နယ္ေျမေတာ္ကို စစ္ခ်ီတပ္ဖို ့အတြက္ တပ္လွန္ ့ခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ပုပ္အာဘန္ရဲ ့ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ လူေပါင္း သံုးေသာင္းပါတဲ့ ကရူးဆိတ္ ခရစ္ယာန္စစ္တပ္ၾကီး ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္။ အံ့ၾသဖို ့ေကာင္းတာကေတာ့ အဲဒီစစ္တပ္ထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ကေလးေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြပါပါေနျပီး ကြန္စတီႏိုးပဲလ္ကို စတင္ေစလႊတ္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီကရူးဆိတ္စစ္သားေတြနဲ ့ပထမဆံုးထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္ျပီးတိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့သူေတြကေတာ့ ေအနာတိုလီယားက တာ့ခ္ေတြပါ။ Sultanate of Rum ကဆယ္ဂ်က္ရဲ ့အမိရ္ျဖစ္သူ ခီလစ္ အာရွန္က သူတို ့နယ္ေျမထဲကိုက်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ ပထမဆံုးကရူးဆိတ္စစ္တပ္ကို အေစာဆံုးေခ်မႈန္းႏုိင္လိုက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ခ်ီတက္လာတဲ့ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ လိႈင္းလံုးၾကီးကေတာ့ တာ့ခ္ေတြဘယ္လိုမွမခုခံမရင္ဆုိင္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ ၾကီးမားခဲ့တဲ့အတြက္ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္အတြက္ ေအနာတိုလီယားျမိဳ ့ကိုခ်ီတက္ဖို ့လမ္းေၾကာင္းရွင္းသြားခဲ့တယ္။ စစ္ခ်ီတက္ရာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ေက်းရြာေတြ ဆင္ေျခဖံုးေဒသေတြမွာေနထုိင္သူေတြက ခရစ္ယာန္အမ်ားစုျဖစ္ေနေပမယ့္လည္း ကရူးဆိတ္စစ္တပ္က လုယူမီးရိႈ ့တာေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္လုပ္ခဲ့ျပီး စစ္တပ္အတြက္ လုိအပ္တဲ့ပစၥည္းနဲ ့ရိကၡာေတြကို ျဖည့္တင္းႏုိင္ခဲ့တယ္။ လုယူခံရသူေတြ ခရစ္ယာန္အမ်ားစုျဖစ္ရတာကလည္း ကရူးဆိတ္စစ္တပ္စစ္မခ်ီခင္အဲဒီေဒသေတြအပါအ၀င္ ကြန္စတန္တီႏိုးပဲလ္အထိ တာ့ခ္ေတြသိမ္းပိုက္ထားလုိ ့ပါ။ အဲဒီေဒသေတြဟာ အရင္ကတည္းကခရစ္ယာန္ေတြေနထုိင္ခဲ့တာပါ။

၁၀၉၇ခုႏွစ္မွာေတာ့ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ဟာ ခံတပ္အခုိင္အမာတည္ေဆာက္ထားတဲ့ အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့ အနီးကို ခ်ီတက္ေရာက္ရွိခဲ့တယ္။ အဲဒီေနရာက အခုေခတ္မွာေတာ့ တူရကီေတာင္ပိုင္းေဒသျဖစ္ျပီး ဆီရီယားနယ္စပ္နဲ ့နီးကပ္စြာ တည္ရွိပါတယ္။ အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့ကို ျမိဳ ့စား ဆယ္ဂ်က္အမိရ္ျဖစ္သူ ယာဂီ-ဆိုင္ယန္က သူ ့ရဲ ့တပ္သား ၆၀၀၀နဲ ့အတူ ခုခံကာကြယ္ခဲ့တယ္။ ပံုမွန္သေဘာအရဆိုရင္ေတာ့ တပ္သား၆၀၀၀ဟာ တပ္သားေပါင္း သံုးေသာင္းေက်ာ္ပါတဲ့ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ၾကီးအတြက္ ဘာမွမႈစရာမဟုတ္ေပမယ့္လည္း အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့ရိုးခံတပ္ခုိင္မာမႈေၾကာင့္ ဘယ္လိုမွတိုးမေပါက္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အန္းတီယိုးခ်္ရဲ ့ခံတပ္က မြတ္စလင္ကမာၻရဲ ့ အခုိင္မာဆံုးထဲကတစ္ခုျဖစ္တယ္လို ့နာမည္ၾကီးျပီး ပတ္ပတ္လည္မွာ ျမစ္တစ္စင္း၊ ေတာင္တစ္ေတာင္၊ ေခ်ာက္တစ္ေခ်ာက္က ၀န္းရံထားသလို ျမိဳ ့ရိုးကလည္း အင္မတန္ကိုခုိင္မာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာသာ မြတ္စလင္ေတြစည္းလံုးညီညြတ္ျပီး ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ကိုျဖိဳခြင္းႏုိင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာအထိ ခရစ္ယာန္ေတြလြယ္လြယ္ျပန္ျပီးေခါင္းေထာင္လုိ ့မရေအာင္ႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း မြတ္စလင္ေတြရဲ ့ကံၾကမၼာကေတာ့ သစၥာမဲ့မႈ၊ တကြဲတျပားမႈေတြေၾကာင့္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေအာင္ ဆိုး၀ါးလြန္းခဲ့ရတယ္။

အန္းတီယိုးခ်္ရဲ ့အမိရ္ ယာဂီ-ဆုိင္ရန္က ဆက္သားတစ္ေယာက္ေစလႊတ္ျပီး ျမိဳ ့နီးနားခ်င္းက အမရ္ေတြအေနနဲ ့သူ ့ကို အကူအညီေပးဖို ့နဲ ့ကရူးဆိတ္ေတြကိုခုခံရင္ဆုိင္ဖို ့ အတြက္ေတာင္းဆိုခဲ့ေပမယ့္လည္း စိတ္မေကာင္းစြာျပန္ရတဲ့သတင္းကေတာ့ “တစ္ဘို ့ထဲပဲၾကည့္ႏုိင္မယ္၊ ကိုယ့္ကိစၥကိုယ္ရွင္း၊ ကိုယ့္ကံၾကမၼာနဲ ့ကိုယ္ပဲ” ဆိုတဲ့ တံု ့ျပန္မႈေတြပဲျဖစ္ခဲ့ျပီး တူရကီအမိရ္ေတြရဲ ့ ရပ္တည္ခ်က္ဟာ အင္မတန္ကိုစိတ္ဓါတ္က်စရာေကာင္းခဲ့တယ္။ သူတို ့ ဆီကိုအႏၱရာယ္မလာေသးသမွ်ကာလပတ္လံုး ကရူးဆိတ္ေတြနဲ ့ရင္ဆုိင္ေနရတ့ဲျမိဳ ့နီးနားခ်င္းအမိရ္ေတြကို ကူညီဖို ့ အတြက္ စိတ္ကူးမရွိခဲ့ၾကဘူး။ ေနာက္ဆံုးရလဒ္ကေတာ့ ဆီရီယားတစ္ေလွ်ာက္က အမိရ္မွန္သမွ်ဟာ ယာဂီ-ဆုိင္ရန္ရဲ ့ အကူအညီေတာင္းမႈကို မ်က္ႏွာလႊဲခဲပစ္လုပ္လိုက္ျပီး အကူအညီေပးဖို ့ျငင္းဆန္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ တခ်ိဳ ့ ကဘယ္လုိထိေအာင္ေတြးသလဲဆိုရင္ “အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့က ကူရူးဆိတ္ေတြလက္ထဲေရာက္သြားရင္ ပိုေတာင္ေကာင္းျပီး ငါတို ့အတြက္ပိုေတာင္အက်ိဳးရွိေသးတယ္။ ဒါမွ ငါတို ့ရဲ ့ျပိဳင္ဘက္ထဲကတစ္ေယာက္ေလွ်ာ့သြားမွာ” ပါတဲ့။ ဘယ္သူဆီကမွအကူအညီေတြ စစ္ကူေတြမရခဲ့ေပမယ့္လည္း အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့ဟာ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့ ထိုးစစ္ကိုၾကံ့ၾကံ့ခံႏုိင္ခဲ့တယ္။ ေရွ ့ ဆက္လည္း ခုခံႏိုင္မယ့္အလားအလာေတြရွိတယ္။ ျမိဳ ့ထဲက သစၥာေဖာက္တစ္ေယာက္သာမရွိခဲ့ရင္ေပါ့။

အန္းတီယိုးခ်္ျမိဳ ့ရိုးကို ကရူးဆိတ္ေတြမရမကျဖိဳေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဖီရြဇ္လို ့ေခၚတဲ့ သံခ်ပ္ကာအက်ၤီေတြ ဒိုင္းေတြလုပ္တဲ့ ပန္းဘဲသမားတစ္ေယာက္က ျမိဳ ့ကိုကာကြယ္ေနဖို ့အတြက္ ျမိဳ ့ရိုးတစ္ခုမွာတာ၀န္က်တယ္။ ကရူးဆိတ္ေတြ လာမတိုက္ခင္က ဖီရြဇ္ဟာ ေမွာင္ခိုေရာင္း၀ယ္မႈလုပ္တယ္ဆိုျပီး ျမိဳ ့စား ယာဂီ-ဆုိင္ရန္က ဒဏ္ေငြၾကီးၾကီးမားမား ျပစ္ဒဏ္ခ် တပ္ရိုက္ခဲ့တယ္။ ဖီရြဇ္ကိုဒါကိုမေၾကနပ္ပဲေတးထားတယ္။ ယာဂီ-ဆုိင္ရန္ကိုလက္စားေခ်ဖို ့အတြက္ ကရူးဆိတ္ေတြကို ျမိဳ ့ထဲေပး၀င္လိုက္ျခင္းက သူ ့ အတြက္အခ်ိဳျမိန္ဆံုးပဲလို ့ေတြးျပီး ညသန္းေခါင္စစ္ျငိမ္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ကရူးဆိတ္စစ္သားတခ်ိဳ ့ကို သူ ့ရဲ ့ျမိဳ ့ရိုးေနရာကေန ျမိဳ ့ထဲကိုတက္ခြင့္ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒီစစ္သားေတြက ျမိဳ ့ရိုးတံခါးကိုဖြင့္လိုက္ျပီး စစ္တပ္တစ္တပ္လံုးကိုျမိဳ ့ထဲ၀င္ႏုိင္ဖို ့ျမိဳ ့တံခါးကိုဖြင့္ေပးလိုက္ပါေတာ့တယ္။ မနက္အာရံုေသာက္ခ်ိန္မွာေတာ့ ျမိဳ ့ဟာ ကရူးဆိတ္ေတြရဲ ့ လက္ထဲဆိုက္ဆိုက္ျမိဳက္ျမိဳက္ေရာက္သြားပါေတာ့တယ္။ ျမိဳ ့က်သြားျပီးေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ေယာက္်ား၊ မိန္းမနဲ ့ကေလးေတြကို ေဒါသထြက္ေနတဲ့ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ၾကီးက လမ္းေပၚမွာတင္ ေသြးသံရဲရဲက်ေအာင္သတ္ျဖတ္ခဲ့ျပီး ျမိဳ ့ကိုပါမီးတင္ရိႈ ့လိုက္တယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုလံုးက ျမိဳ ့ထဲက ဖီရြဇ္ဆိုတဲ့ ပန္းပဲသမားရဲ ့ကလဲ့စားေခ်လိုမႈ၊ သစၥာေဖာက္မႈတို ့ေၾကာင့္ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့အတြက္ ေနာင္လာေနာင္သားအတြက္ သံေ၀ဂယူဖြယ္ရာပါ။

အခက္အခဲဆံုးျမိဳ ့ကိုေခ်မႈန္းႏုိင္ခဲ့တဲ့ ကရူးဆိတ္စစ္သားေတြကေတာ့ သူတို ့စစ္တပ္ကို ေယရုစလင္အထိဆက္လက္ခ်ီတက္ပါေတာ့တယ္။ စစ္ခ်ီတက္ရာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္မွာေတြ ့တဲ့ျမိဳ ့တုိင္းရဲ ့ ကံၾကမၼာဟာ အန္းတီယိုးခ်္နဲ ့ထပ္တူျဖစ္ခဲ့ရတယ္လို ့စိတ္မေကာင္းၾကီးစြာသိရတယ္။ ျမိဳ ့ အသီးသီးကသက္ဆုိင္ရာျမိဳ ့စားအမိရ္ေတြဟာ သူတို ့ျမိဳ ့ကံၾကမၼာဆိုးကေနလြတ္ေျမာက္ျပီး ကရူးဆိတ္ေတြဆီက အကာအကြယ္ရဖို ့အတြက္ ျမိဳ ့နီးခ်င္းျမိဳ ့ေတြကို ရန္သူေတြလက္ထဲေရာင္းစားခဲ့ၾကေလာက္ေအာင္ စိတ္ဓါတ္ေအာက္တန္းက်ခဲ့ၾကတယ္။ တစ္ျမိဳ ့နဲ ့တစ္ျမိဳ ့ မသင့္ျမတ္မႈကို ကရူးဆိတ္ေတြေကာင္းေကာင္းအခြင့္ေကာင္းယူခဲ့ၾကျပီး အန္းတီယိုးခ်္ကလို ခုခံမႈမ်ိဳးကိုေနာက္တစ္ၾကိမ္မၾကံဳေတြ ့ရေတာ့ပဲ ေယရုဆလင္ထိေအာင္ သက္ေတာင့္သက္သာခ်ီတက္ခဲ့ၾကပါေတာ့တယ္။

၁၀၉၉ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၇ရက္ေန ့မွာေတာ့ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ကသူတို ့ရဲ ့ပန္းတုိင္ ေယရုဆလင္ကိုအေရာက္လွမ္းႏုိင္ခဲ့တယ္။ ျမင့္ျမတ္တဲ့နယ္ေျမေယရုဆလင္ရဲ ့အေနအထားကလည္း ဘယ္ဘက္ကပဲၾကည့္ၾကည့္ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ၾကီးကိုခုခံႏုိင္မယ့္ အေနအထား မရွိေတာ့ပါ။ ကရူးဆိတ္ေတြ ေယရုဆလင္ကိုမေရာက္လာခင္ တစ္ႏွစ္အရင္ကလည္း ေယရုဆလင္ဟာ အီဂ်စ္က ဖာတီမစ္ရွီးယိုက္ေတြဟာ အင္အားျပိဳကြဲလာတဲ့ တာ့ခ္ေတြလက္ထဲကေန ျမိဳ ့ကိုသိမ္းပိုက္ထားျပီး ရွီးယိုက္ေတြရဲ ့နယ္ေျမကို ဆီရီးယားပိုင္နက္ေက်ာ္တဲ့အထိ ခ်ဲ ့ထြင္ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ျမိဳ ့ရိုးကလည္းပ်က္ရွာျပီ၊ ျမိဳ ့မွာခုခံတဲ့စစ္သားကလည္း ရာဂဏန္းနည္းနည္းပဲရွိတယ္၊ ဘယ္သူ ့ဆီကမွာလည္း စစ္ကူလာဖို ့ေမွ်ာ္လင့္စရာေကာက္ရိုးတမွ်င္ေတာင္မရွိတဲ့အေနအထားနဲ ့တစ္လအၾကာမွာေတာ့ ခရူးဆိတ္ေတြဟာ တမန္ေတာ္ျမတ္မုဟမၼဒ္ (ကိုယ္ေတာ့္အေပၚျငိမ္းခ်မ္းသာယာမႈအေပါင္းက်ေရာက္ပါေစသား) ေကာင္းကင္ဘံုနန္းခရီးကိုၾကြခ်ီေတာ္မူခဲ့တဲ့ ျမင့္ျမတ္တဲ့ျမိဳ ့ေတာ္ ေယရုဆလင္ ကရူးဆိတ္စစ္တပ္ရဲ ့ လက္ထဲကို တလံုးတ၀ထဲေရာက္ရွိလုိ ့သြားခဲ့ပါတယ္။ ေယရုဆလင္က်သြားျပီး ထံုးစံအတုိင္းလူသတ္ပြဲၾကီးစတင္ေပါ့ေတာ့တယ္။ ကရူးဆိတ္စစ္သားေတြရဲ ့လက္ခ်က္နဲ ့ မြတ္စလင္အမ်ားစုနဲ ့ဂ်ဴးေတြအပါ၀င္ လူေပါင္း ခုႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ (တခ်ိဳ ့တစ္သိန္းလို ့ေျပာ) ဟာ လမ္းမထက္မွာ ရက္စက္စြာသတ္ျဖတ္ျခင္းခံခဲ့ရတယ္။ ကရူးဆိတ္စစ္သားေတြရဲ ့ သတ္ျဖတ္မႈကေနလြတ္ေျမာက္ဖို ့အတြက္ မြတ္စလင္ေတြဟာ အလ္-အကၠဆြာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ထဲကို ၀င္ေရာက္ပုန္းေအာင္ၾကေပမယ့္လည္း ေသြးဆာေနတဲ့ စစ္သားေတြဟာ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ထဲမွာပါမေရွာင္ လူသတ္မႈေတြက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္။ ကရူးဆိတ္စစ္သားတစ္ေယာက္ရဲ ့ျပန္ေျပာင္းေျပာၾကားခ်က္အရ “မြတ္စလင္ေတြရဲ ့ေသြးေတြကေတာ့ ေျခက်င္း၀တ္ပါျမွပ္တယ္” လို ့ တင္စားရေလာက္တဲ့အထိေသြးေခ်ာင္းအတိစီးဆင္းခဲ့ရတယ္။ အလ္-အကၠဆြာ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ရဲ ့ ပစၥည္းပစၥယ်ေတြလုယက္ခံခဲ့ရျပီး အလွအပလက္ရာေတြဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရတယ္။ ဗလီေခါင္မိုး အခံုးကိုလည္း ပံုေျပာင္းကာ ခရစ္ယာန္ခ်ာ့ခ်္ေက်ာင္းအသြင္းေျပာင္းလုိက္ပါေတာ့တယ္။ စစ္သူၾကီးအြမၼရ္အိဗၺေန ့ ခသ္သားဗ္ (ရေသြ ့)ရဲ ့ေခတ္ကာလေနာက္ပိုင္း ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ ကုဒ္စ္ရဲ ့လမ္းမထက္မွာ အဇာန္အသံဆိတ္သုဥ္းခဲ့ရျပီး ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြမွာလည္း ဆြလားသ္၀တ္ျပဳမႈေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ရပါတယ္။

အစၥလာမ္ဘာသာရဲ ့တတိယေျမာက္အထြဋ္ျမတ္ဆံုးနယ္ေျမတစ္ခု ရက္စက္စြာသိမ္းပိုက္ျခင္းခံခဲ့ရေပမယ့္ က်န္တဲ့မြတ္စလင္ကမာၻရဲ ့တံု ့ျပန္မႈကေတာ့ အံ့ၾသဖြယ္ေကာင္းေလာက္ေအာင္ တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္ေနခဲ့တယ္။ ေယရုဆလင္ကိုျပန္လည္သိမ္းပိုက္ဖို ့အတြက္နဲ ့ မြတ္စလင္ေတြတဖန္ျပန္လည္ႏိုးၾကားလာဖို ့အင္အားျပန္စုတာႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ခဲ့ရတယ္။

ဒီအပိုင္း(၁)ကေတာ့ ဒီေန ့ေခတ္မြတ္စလင္ကမာၻအပါအ၀င္ျမန္မာမြတ္စလင္ေလာကရဲ ့အျဖစ္ကိုလည္း ထင္ဟပ္ေစပါတယ္။ ျပင္စရာရွိတာေတြျပင္သင့္ေၾကာင္းပါ။

အပိုင္း (၂) ေမွ်ာ္ … … …

ကိုးကား > Maalouf, A. (1984). The Crusades Through Arab Eyes, New York: Schocken
Ochsenwald, W,. & Fisher, S. (2003). The Middle East: A History. (6th ed.). New York: McGraw-Hill.

(စတီဗင္)