Friday, October 21, 2016

Acuok badcá (အေသာကမင္းႀကီး)







Badcá Acuok: 3rd Mauryan emperor

Reign c                            268 – c. 232 BCE[3]
Coronation                     268 BCE[3]
Predecessor                  Bindusara
Successor                      Dasharatha
Born                                 Pataliputra, Patna
Died                                 232 BCE (aged 72) ,Pataliputra, Patna.
Consort                           Asandhimitra
Wives
                                         Devi
                                         Karuvaki
                                         Padmavati
                                         Tishyaraksha
Issue
                                          Mahendra
                                          Sanghamitra
                                          Tivala
                                          Kunala
                                          Charumati
Dynasty                           Maurya
Father                              Bindusara
Mother                             Subhadrangi

Maurya Kings                (322 BCE – 180 BCE)

Candragupta                 (322–297 BCE)
Bindusara                      (297–272/268 BCE)
Acuoka                           (272/268–232 BCE)
Dacaratha                     (232–224 BCE)
Samprati                        (224–215 BCE)
Calicúka                        (215–202 BCE)
Devavarman                 (202–195 BCE)
Shatadhanvan              (195–187 BCE)
Brihadratha                   (187–180 BCE)

Pucyamitra
(Cunga Empire)           (180–149 BCE)

Acuok ór hámba, lumbini, Nepal.


Acuok badcá


Indíyar zati fut  Acouk Badcá e Isá nobir agé 268 cón (BC)  ót Indiyár Raz Mohól (ထီးနန္း) oré faildé ugguá ek Rajjo badcá (ဧကရာဇ္မင္း). Taariki badcá olor bútoré zit hásel gorí larairé eri diyé dé cúde ek guilla yudá badcá hoi lekoyá Ib-Jiwell é hoiyé. Larái ré cúri diíldé Acouk badcá e fore buddó dórmo ré kobul goijjíl. buddó dórmor uoré mancé biccaic ani balla kucíc goijjíl dé uggúa badcá yó. Maurya Badcáyir tin lombóror badcá yó. Acuok ór zindegi ar mana biccaic (ခံယူခ်က္) ókkol oré tar elakat leikkíl dé fattór leka ókkolót loot faaza. Kessú ré Indíya aga gurat ehón foijjon tó loot faiba. E fattór leka íinór vúmi elaka hísafé Acuok badcá raijjo ré yar mancé kiyas gorí fare.

Acuok badcá e buddó dórmo ré nizor dórmo hisáfe maani loi dec bácí ókkol oré imaandari, ador doya, Ahínsá (အၾကမ္းမဖက္) e.e loi  hókumot goijjíl. Beac síb accíl dé kanun ókkol oré aásan goridiyé, Januwar, yetim hána okkol baní diyé, rasta ol bainné, gudá nala baini diyé e.e dec bácír fáidalla baní diyé.  Decót kuwa, foir ókkol óre kurí daan goijjé. Aró tajub maanala deki gair dórmo ollor ré yó ezajot diyé. Bidecót buddó daayi ol diferai Tihuñg dhiyat ( သီဟိုဠ္ကြ်န္း) buddó dórmo bicí foillíl. B.C 226 cón ót mazé Acuok badcá mori giyoi hoi kessú taarikot loot faáza. Lekóya  H.G Well (အိပ္-ဂ်ီ  ၀ဲလ္) é tar kitaab 'Outline of History' t mazé Acuok badcá ré endilla gorí taarif goijjíl.

“Taariki fictát házar hazar badcá, rajjó badcá , badcár fut zií ainnór bútore tara uggúa bicí zolzolail. Voulaga dojjá tún lotí Japan foijon to Asouk badcár naam deki kodordan , izzotdar boni asé. Sina ar Tibat dec baáror Indiya oddó tar nodíyot oré foorai lé yó tar borayi ré sóñli raikkíl.  Kuansatin taiñg (ကြန္စတင္တိုင္း), Calaminn (သွ်ာလမိန္း) nam oul fuinné dé mancóttú áró taré izzot gorí monot rakóyar gonti físot (ရာခိုင္ႏႈန္း) ehón ór zomanat beac oíbo."



Yudá badcár zindegi (စစ္ဘုရင္ဘ၀)


Acuok badcá ré hon cón ot zonom diyi dé taariki sóbut ehón fojjonto tík gorí zana noza. B.C 300 cón ot óibo buli kiyas asé dé. Acuok badcá dekí Indiyar taarik ot foilar cúrur Raijjó ( အင္ပါယာ ) ré banai faijjíl dé Sandra Gupta Maurya ( စႏၵဂုတၱေမာရိယ )r nati, baf Bindúsara ar maa Subhadrangi r fua. Dada rajjo t dohol no oi basi asé dé Indiyar Fukor ar doinoré koza gorí balla Acuok e kucíc goijjil.  Gura gura dec eleka ol larai gori kobza goronor baade rajteri 8 bosórot mazé Indiyar fuk dáke asé dé Kalingá ( ကလိဂၤတိုင္း ), ehón Ordicá elaka t zai hámla goijjíl.  Kalingá báci ollé badurir sáñte wafes hámla gorónor zoriya 1lák ottú aró bicí manuic nuksan oil. Kintu Kalingá dec ó akhérottú Acuok or hát ot foiñsíl gai. É larait kúna kuní loór hador okkol oré dekí Acuok badcá dil bodoli accé. Larai gorí bar mon ó fúrai accé. E ottót lotí ze honó larai e cúri difélaibár faiséla loiyé.

Kalingá dec oré ziti óré Indiyar doin dákottú túra góri elaka basí accíl.  Acuok or rajjor bole lattát hamla gorí kobza goitto sailé asanir sañté kobza gorí faille yó larairé cúri feille dé Acuok badcá deki Hoq badcá boni giyoi hoi taarikin olé ettefák oi maani loiyé.


Acuok e bainníl dé Bud Kiyañg

Dayi badcár zindegi (သာသနာျပဳမင္းဘ၀)


Kalingá dec ót larai fóta goijje dé Acuok badcá yé Buddhar dórmo íkka dil gañrai raikkíl. Yudá badcár zindegit tún daayi badcá hísafe bodoli giyói dé Acuok deki Buddó dormoré foilai balla be entehá kucíc goijjíl bóli kitaab lekoyá Michael H.Hart e hoiyé. Dayi sófir ollóre Ecìar fosím, Yurop ar Afírikat mazé diferail. Acuok badcár mana (အယူအဆ) deki  dórmo maáni zikír goron, dórmor torika oloré maanon or túaró mancór zibon, mancór mahol oré torki goron hoi biccaic goitto.  Étolla boli dec bácí ollor llá  bariza, rasta, foir, daktor hána ókkol banídíl. Maiya fuwain ol elóm forí farefán ó gorídíl.  Patalí Putra atarof ót buddó modarasá ol baní diíl. É  modarasá ókkol ot Sina ar fosím Ecíar durór dúror dec ókkol ottú forínná foin ol elóm cíki tó aito. É forínna fuwain ol nizor éstan ót wafes zai buddó dórmo foilai to.   Manuic baáde januwar ókkol ollá oddó doya muhábbot gorí Januwar zorgorai bolí córa ( ယစ္ပူေဇာ္ ) dé rosóm óré bon gorí diyé. Januwar uddár gór ol (တိရစၧာန္ ေဘးမဲ့ေဂဟာမ်ား) , januwar or dabai hána ol baní diíl.

Acuok bafcár zomanat buddó dórmo sáf gori balla Tin lombór mohá mujilís: sangáyana ( တတိယ သံဃာယနာ ) goijjíl. É mujilis íbaré Patlí Putra coór ( ပါဋလိပုတၱရၿမိဳ႕ ) ót goijjíl. Buddó Dórmo cón  235 ot mazé fottí decót dórmo foilao bár niyote amir uggúa sáñti sair zon ,beggúné fáñs zonor dore manuic diferái dórmo foilaibár kucíc goijjíl.

ကိုးကား

ဆရာပါရဂူဘာသာျပန္သည္၊ ကမၻာ့အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း၊
မူရင္း Glimpses of world history by Jawaharlal Nehru
The 100 A Ranking of the most influential persons in History by H.Hart




No comments:

Post a Comment