ကြမ္းႏွင့္ ႐ိုးဓေလ့

ေရးသား 🔰 ႐ိုဟင္ေလး |
အမ်ဳိးအစား 🎃 ႐ိုဟင္ဂ်ာ ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ [Rohingya Tradition]|

🍀 ကြမ္းႏွင့္ ႐ိုဓေလ့ 🍀

ဒီေန႔ ေဆြးေႏြးမယ့္ အေၾကာင္းကေတာ့ ကြမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စကားလံုးေတြ အေၾကာင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ 

ကြမ္းဆိုတဲ့ အရြက္ဟာ မာလကာကြၽန္းဆြယ္မွ ကမ႓ာအႏွံ႔ ပ်ံ႕သြားခဲ့တဲ့ အႏြယ္ပင္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ မလာကာ ေဒသခံေတြက Betel လို႔ေခၚရမွ ဥေရာကတိုက္သားေတြက နာမည္ ေမြးစားေခၚၾကတယ္။ ကြမ္းကို အာရွတိုက္တစ္ခြင္၌ ရာစုႏွစ္ေပါင္းမ်ားကပင္ သံုးေဆာင္လာၾကတာျဖစ္တယ္။ အခ်ဳိ႕ေဒသ၊ အခ်ဳိ႕ လူမ်ဳိးစုတြင္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့အသြင္ သံုးေဆာင္ၾကတယ္။ ေဆးဖက္ဝင္တယ္ လို႔လဲ ယူဆၾကတယ္။  ေရွး အိႏၵိယ ယဥ္ေက်းမႈတြင္ အေတာ္ပင္ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ အစားအစားလဲျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီယဥ္ေက်းမႈဟာ အာရ္ကာန္ျပည္ ဘက္သို႔ ထိုးေဖာက္ဝင္လာခဲ့တယ္။ 

႐ိုဟင္ဂ်ာေတြက ကြမ္းရြက္ကို ဖာန္ [Fan] လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဟီႏၵီ စကားလံုး Paan မွ အသံေျပာင္းလာျခင္း ျဖစ္တယ္။ ကြမ္းဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ လူေနမႈဘဝတြင္ အစဥ္အလာဓေလ့ထံုးစံ တစ္ခုျဖစ္ေနတယ္။ မဂၤလာပြဲ ေတြမွာ မေပးလို႔ မရတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဧည့္ဝတ္တြင္လဲ အစဥ္ေရွ႕တင္ထားတဲ့ အစာေျပစာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ လူႀကီး စကားဝိုင္းေတြမွာ ဆိုရင္ လက္ဖက္ရည္၊ ေရေႏြးၾကမ္း၊ ကြမ္း ေတြက ပါၿမဲျဖစ္ တယ္။ 

(ပံု-၂) Zúngha Kíli

႐ိုဟင္ဂ်ာ ႐ိုးရာ မဂၤလာပြဲမွာ ကြမ္းရဲ႕ အခန္းက႑ တစ္ခုရိွတယ္။ အဲ့ဒါက သတိုးသမီး ပင့္ေဆာင္မယ့္ေန႔ တြင္ သတိုးသား ဖက္မွ Boritta လို႔ေခၚတဲ့ သတိုးသမီး ပင့္ေဆာင္ဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ သတိုးသမီးအိမ္သို႔ သြားရ တယ္။ သြားတဲ့အခါ ဓေလ့ထံုးစံေေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွတယ္။ (အသိစိတ္ကို ႐ိုမဂၤလာေဆာင္ပြဲ မွာ ဖတ္႐ႉၾကပါ။) အဲ့ဒီအဖြဲ႕တြင္ ဂုဏ္သေရရိွ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ လူပ်ဳိေတြ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ ရြာသူရြာသား ကိုယ္စားျပဳေတြ ပါဝင္ပါ တယ္။ သတိုးသမီး [Bou] အိမ္သို႔ သြားတဲ့အခါ လက္ေဆာင္ပစၥည္းေတြ လက္ဖြဲ႕ပါရတယ္။ အဲဒီ ပစၥည္း ေတြထဲမွာ Doi (ႏို႔ခ်ဥ္) ႏွင့္ Fan-Suwarí (ကြမ္း၊ ထံုး၊ ကြမ္းသီး၊ ေဆးရြက္)က အဓိက က်တယ္။ ဒီႏွစ္ခုက တစ္ခုခု ေမ့က်န္ခဲ့ရင္ ျပသနာ စၿပီမွတ္။ တခါတေလ့ သတိုးသမီးေတာင္ မေပးဘူး၊ မဂၤလာေဆာင္ပြဲေတာင္ ပ်က္တတ္ႏိုင္တယ္။ နိမ့္ခ်တတ္တယ္။ ဂုဏ္သိမ္႔ခံရရတယ္။ သတိုးသမီး ခန္းဝင္ပစၥည္းေတြမွာ ကြမ္းအစ္၊ ကြမ္းကလပ္၊ ကြမ္းညႇပ္ ပါရတယ္။ အဲ့ဒါကို Fanor Baça လို႔ေခၚတယ္။ ကြမ္းအစ္ထဲ ထည့္ေပးတာကို Fan Kílai dé လို႔ ေခၚၾက တယ္။ ကြမ္းရြက္ႀကီး တစ္ရြက္တည္း၌ ကြမ္းယာငယ္ေတြ အမ်ားႀကီးျပဳလုပ္ေပးရ တယ္။ ကြမ္းရြက္အညႇာတံ ကို ကိုင္ျမင့္လ်င္ ကြမ္းယာေတြ တြဲေလာင္းက်ေနတဲ့ပံုစံျဖစ္တယ္။ (ပံု-၂)တြင္႐ႉပါ။ အဲ့ဒါကို Zúñhá Kíli လို႔ ေခၚတယ္။ ကြမ္းအစ္ထဲတြင္ သတိုးသား အတြက္ အထက္ပါပံုစံလို ကြမ္းယာခ်ဳိ ေတြ၊ Muinna Kíli ကေတာ့ခြၽန္ ကြမ္းယာေတြကို အေရာ့ေရာ့ အျပည့္ထည့္ကာ အျပင္က ၾကည့္ေကာင္း ေအာင္ အလွဆင္ေပးရတယ္။ ကြမ္းယာရမယ့္ သူမွာ အဘြားေတြ ျဖစ္ရမယ္။

(ပံု-၃) Baça

သတိုးသား [Dhulá]ရဲ႕ အိမ္သို႔ေရာက္လ်င္ သတိုးသား သူငယ္ခ်င္းေတြ ဧည့္ခံပြဲတြင္ ကြမ္းအစ္/ကြမ္း ကလပ္ကို ခ်ေပးရတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြက ကြမ္းေတြ ယူစားၾကတယ္။ ကြမ္းယူတဲ့အခါ ကြမ္းကလပ္မွာ သတိုးသား အတြက္ လက္ေဆာင္ေတြေပးရတယ္။ အဲ့ဒါကို Baça de လို႔ ေခၚတယ္။  တစ္ခါတစ္ေလ့ စားေနတဲ့ ကြမ္းယာေတြအခ်ဳိ႕ဟာ ပံုမွန္အတိုင္း မရိွေတာ့ဘူး။ တခ်ဳိ႕မွာ င႐ုတ္သီးနဲ႔၊ တခ်ဳိ႕မွာ ခ်ဥ္စပ္၊ တခ်ဳိ႕မွာ ဆားငံငံ ေတြကိုလဲ ေတြ႕ရတယ္။ ေလွ်ာက္ပတ္တဲ့ ကြမ္းယာကို ဖြင့္မၾကည့္ပဲ ဝါးလိုက္တဲ့ သတိုးသား အရံေတြ တစ္ခ်ဳိ႕က ႐ႉး…႐ႉး…႐ႉး နဲ႔ တစ္ခ်ဳိ႕က အိ…အိ…နဲ႔ မ်က္ႏွာ တစ္ေယာက္တစ္ဖက္စီ လြဲေနတယ္။ ဆင္ဆင္ ျခင္ျခင္ စားခဲ့တဲ့ သူေတြက ဟား…ဟား…ဟား နဲ႔ ရယ္လိုက္ေနာက္လိုက္ ေပ်ာ္ၾကတဲ့ ျမင္ကြင္း တစ္ခုကို ဖန္တီးေပး တယ္။ ေယာကၡမအိမ္သို႔ သစ္လြင္စံုတြဲ အလည္သြားတဲ့အခါ ခယ္မေတြက ကြမ္း ကလပ္ေပး ဧည့္ခံၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာလဲ ကြမ္းစားၿပီး ကြမ္းကလပ္ေပၚ လက္ေဆာင္/ Baça ထည့္ရတယ္။

ဧည့္ဝတ္မွာဆိုရင္လဲ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ အစာေျဖစာ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ဧည့္သည္ေတြ ေရာက္လာၿပီ ဆိုတာနဲ႔ မ်က္ႏွာသစ္ ဖို႔ ေရေတြနဲ႔ အိမ္ရွင္မွ တစ္ေယာက္ေယာက္ အသင့္ေစာင့္ေနရတယ္။ ၿပီးရင္ ေရေအးတိုက္၊ မုန္႔ေတြေကြၽး တယ္။ ၿပီးေနာက္ Húkká(ေဆးအိုး) ႏွင့္ ကြမ္းကလပ္ကို ခမ္းနားေအာင္ ျပင္ဆင္ၿပီး ဧည့္ခံရတယ္။  Húkká ေသာက္ရင္း၊ ကြမ္းစားရင္း စကားဝိုင္းဖြဲ႕ၾကတယ္။ ဆိတ္ လီွး ဧည့္ခံတာက အျမင့္ဆံုး ဧည့္ခံလိုက္ တဲ့ အဆင့္ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ဧည့္ခံတာမွာ ကြမ္းမပါခဲ့ဘူးဆိုရင္……ဘာလီွးလီွး ဘာေကြၽးေကြၽး အေျပာခံရမယ္။ သေရာ္ခံရမယ္။

ေရွး႐ိုဟင္ဂ်ာေတြက သစၥာရွင္လား၊ သစၥာေဖာက္လား ကြမ္းကလပ္ျဖင့္ ဧည့္ခံစမ္းသပ္တဲ့ ထံုးစံတစ္ခုလဲ ရိွတယ္။ ဥပမာ- တစ္စံုတစ္ေယာက္က အေႂကြးေတာင္းခံလာပါက ကြမ္းကလပ္ျဖင့္ ဧည့္ခံတယ္။အေႂကြး ေတာင္းလာသူရဲ႕ ကြမ္းစားပံုကို အကဲျဖတ္ၿပီး ေပးရင္ေကာင္းမလားမေပးရင္ ေကာင္းမလား ဆံုးျဖတ္ ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ အေႂကြးေတာင္းလာသူက ကြမ္းကို အလြဲသံုးစား စားမိပါက (ကြမ္းရြက္ တစ္ရြက္ အစား ႏွစ္ရြက္၊ ကြမ္းသီး ႏွစ္ဖဲအစား အမ်ားႀကီး (သို႔) တစ္ယာစား တစ္ယာထည့္ယူ) အဲဒီလူဟာ ေလာဘႀကီးသူ၊ ရမက္ႀကီးသူ ျဖစ္တယ္ဟု သံုးသပ္၍ ေလာဘႀကီးမႈေၾကာင့္ ကတိဖ်က္ႏိုင္တယ္၊ သစၥာေဖာက္ႏိုင္တယ္၊ အေႂကြးျပန္ဆပ္ႏိုင္မယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ယူဆၾကတယ္။ အဲဒီသူကို ေငြမေခ်းေတာ့ဘူး။ သူ႕အျပဳအမႈက ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေနရင္ လူေကာင္းေပါ့…။

တိုင္းရင္းေဆး သမားေတာ္ေတြကလဲ ကြမ္းနဲ႔ ကုသနည္းအခ်ဳိ႕ကို ကုသေပးတယ္။ မန္းမႈတ္ကုသတဲ့ သမာေတာ္ အခ်ဳိ႕ကလဲ ကြမ္းနဲ႔ ကြမ္းသီးကို အသံုးျပဳၾကတယ္။ 

(ပံု-၄) Fan Borok

(ပံု-၅) Fanor Bira

(ပံု-၆) Fan Biyari

(ပံု-၈) Fanor Kíli

(ပံု-၉) Soodí

(ပံု-၁၀) Fanor Duwan

ကဲ့…ကြမ္းကို ပါကစၥတန္ [Pakistan]ကေန ပါပါဝါ နယူး ေဂနီ [Papua New Guinea] တေလွ်ာက္ ေတာင္ အာရွနဲ႔ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ႏိုင္ငံေတြမွာ အမ်ားဆံုး စိုက္ပ်ဳိးၾကတယ္။ ကြမ္းရြက္ကို အဓိက အားျဖင့္ မိုးဦးကာလ၌ ေျမဆီေကာင္းတဲ့ ေတာင္ေစာင္း ေျမျပန္႔ေတြမွာ စိုက္ပ်ဳိးၾကတယ္။ ေနပူဒဏ္၊ မိုးဒဏ္ကို ကာကြယ္ရန္ အေပၚ မွ အရိပ္ရေအာင္ အမိုးလုပ္ေပးရတယ္။ ေရဝပ္တဲ့ေနရာ၊ ေနပူခ်ိန္ တိုက္႐ိုက္က်ေရာက္ တဲ့ ေနရာေတြ မွာ ကြမ္းႏြယ္ပင္ဟာ နာရီဝက္ေတာင္ ရွင္သန္မေနႏိုင္ဘူး။   စိုက္တဲ့ ပ်ဳိးေတြက တစ္ေပခန္႔ရိွ တဲ့ ႏြယ္ပိုင္းေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို Fanor Aga လို႔ ေခၚတယ္။ ကြမ္းေတြစိုက္တဲ့ စိုက္ခင္းကို Fan Borok လို႔ ေခၚတယ္။ ကြမ္းစိုက္ခင္းမွာ အသံုးျပဳတဲ့ ဝါးငယ္ေတြကို Fan Borok Bañc ေခၚတယ္။ လက္မဝန္းထက္ နည္းနည္း ႀကီးတဲ့ဝါးျဖစ္တယ္။ တစ္ေပစီအကြာမွာ တန္းစီၿပီး စိုက္ၾကတယ္။ အမိုးေပၚမွာ အရိပ္ရေအာင္ ထန္းလက္ ခက္၊ အုန္းလက္ခက္၊ ငွက္ေပ်ာလက္၊ ခ်ံဳႏြယ္စတဲ့ဟာကို တင္ေေပးရတယ္။အရိပ္ေကာင္းေကာင္း ရရိွမႈဟာ စိုက္ခင္း ေအာင္ျမင္မႈရဲ႕ နိမိတ္ျဖစ္တယ္။ ၃ လကေန ၆လ အတြင္း ကြမ္းႏြယ္ပင္ဟာ ၁၅၀ မွ ၁၈၀ စင္တီမီတာအထိ ရွည္ျမႇင့္လာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြမ္းရြက္ ခူးႏိုင္မယ့္ အခ်ိန္ ေရာက္ၿပီ။ ယာသမားက ကြမ္းရြက္ေတြ ဆြတ္ခူး ေရာင္းၾကတယ္။ ကြမ္းႏြယ္ပင္စိုက္ခင္း သမား ကို Borokkia လို႔ ေခၚတယ္ေနာ္။ 


ကြမ္းရြက္ေတြကို ေရတြက္တဲ့ အခါ သူ႔နည္းနဲ႔သူ ေရတြက္ရတယ္။ (၄)ရြက္ အစုကို Gondha လို႔ ေခၚတယ္။ ကြမ္းအရြက္ (၁၆၀) ရြက္ပါတဲ့စည္းကို ဘီယာေခၚတာျဖစ္တယ္။ Gondha (၄၀) ကို Bira လို႔ ေခၚၾကတယ္။ (ယခု အခ်ဳိ႕ေဒသမွာ Gondha (၂၀) ကို တစ္ ဘီရာ (Bira) လို႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။) Bira (၁၆၀) ကို Ek Háñsi လို႔ ေခၚတယ္။ ကြမ္းရြက္ေတြကို ေရာင္းတ့ဲအခါ ဒီအေရအတြက္အတိုင္း ေရာင္းဝယ္ၾကတယ္။ ကြမ္း ရြက္ ေရာင္းသူကို Fan Biyari လို႔ ေခၚတယ္။

ကြမ္းရြက္ကို စားတဲ့အခါ အားလံုးသိတဲ့အတိုင္းပဲ တျခား ပစၥည္းေတြကို ေရာ့ထည့္ၿပီး အရသာ ရိွရိွစားၾက တယ္ မဟုတ္လား။ အဲ့လို ကြမ္းရြက္ကို တျခားစားႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြနဲ႔ ေပါင္းစပ္ထုပ္တဲ့ဟာကို Fanor kíli လို႔ေခၚၾကတယ္။ ဗမာလို ကြမ္းယာေပါ့။ Fanor Kíli ေရာင္းတဲ့သူကို Fanor Duwainna လို႔ေခၚတယ္။ ကြမ္းယာ ဆိုတာနဲ႔ ေျပာဖို႔ အေရးႀကံဳလာၿပီ။ ပါဝင္ပစၥည္းအေၾကာင္းေပါ့။ ကြမ္းယာ တစ္ယာမွာ အဓိက ပါဝင္ တဲ့ ပစၥည္းေတြမွာ-

၁။ Fan       (ကြမ္းရြက္)
၂။ Soódí    (ထံုး)
၃။ Súwari (ကြမ္းသီး)
ဒီသံုးခု အဓိကေပါ့။ သို႔ေသာ္ ကြမ္းႀကိဳက္သူေတြအလိုက္ တျခားပစၥည္းလဲ ထည့္စားၾကတာရိွတယ္။
၄။ Hot
၅။ Áda       (ေဆးရြက္)
၆။ Semú    (ကြမ္းစားေဆး)
၇။ Ammú  (အာေမႊး)
ေတြ ျဖစ္တယ္။ 

ကြမ္းရြက္ အေၾကာင္းေျပာရင္ ကြမ္းသီးကို ေဘးဖယ္ထားလို႔မရဘူး။ ကြမ္းသီးကို ကြမ္းရြက္နဲ႔ အတူ ဖက္စပ္ စားတဲ့ အဓိကပါဝင္ပစၥည္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ကြမ္းသီးကို သံုးမ်ဳိးခြဲ၍ ကြမ္းနဲ႔စားၾကတယ္။

၁။  Keñsa Súwari     (ကြမ္းသီး အစိမ္း)
၂။  Bíza Suwarí        (ကြမ္းသီး အစို)
၃။  Fúwaná Súwari (ကြမ္းသီး အေျခာက္) 

(ပံု-၁၁) Baça Súratá

(ပံု-၁၂) Fúwaná Súwarí

(ပံု-၁၄) Keñsa Súwarí

ကြမ္းသီး ညႇပ္တဲ့ကိရိယာ ကြမ္းညႇပ္ ကို Súratá ေခၚတယ္။ ကြမ္းသီး ညႇပ္တဲ့အခါ အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွတယ္။ Fúl Suwarí တစ္မ်ဳိးညႇပ္ၾကတယ္။ မဂၤလာေဆာင္ သတိုးသား အတြက္ ကြမ္းကလပ္ Bara ျပင္တဲ့အခါ ကြမ္းသီးကို Fúl Súwarí နည္းနဲ႔ ညႇပ္ရတယ္။ Kuñwáiijá Súwari ညႇပ္တဲ့ ပံုစံ တစ္မ်ဳိးလဲရိွတယ္။ အစိတ္စိတ္ ညႇပ္ရတာျဖစ္တယ္။    

(ပံု-၁၅) Sílóin

ေရွးအခါက ကြမ္းစားထံုးကို Leza ဟု ေခၚေသာ ပင္လယ္ခ႐ုေကာင္ တစ္မ်ဳိး၏ အခြံမွ မီးျဖဳတ္ၿပီးရယူသည္။ ေဆးကို စိုက္ပ်ဳိးၾကသည္။ ေဆးရြက္ႀကီး စိုက္ခင္းေတြ စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ဳိးေလ့ရိွသည္။ ယေန႔ဗမာျပည္၏ ကြမ္းေခတ္စားမႈက စံခ်ိန္တင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ေနသည္။ လူပ်ဳိ၊ လူအို မေရြး သံုးေဆာင္ၾကသည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းသည့္ ေဆးမ်ဳိးစံုမွာ ထင္ရွားလွသည္။ 

အဲ့ဒီလို ကြမ္းဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ရဲ႕ ႐ိုးရာဓေလ့ အစားအေသာက္ျဖစ္္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာမူ သုတနဲ႔တကြ ကြမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာစကား အသံုးအႏႈန္းကိုလဲ တင္ျပေပးလိုက္ပါသတည္း။ 

🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁🎁