ပါလီမန်အမတ် မစ္စတာ အမ်အေ ဂဖားရ် (၁၉၁၀-၁၉၆၆)နှင့် သူ့မှတ်တမ်း
အာရ်ကာန်ပြည်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် ရွက်ညိုတောင် ကျေးရွာ၌ ၁၉၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဖခင် ဦးအူလာမျာမှ သားတော် တစ်ပါး ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ သူက အခြားမဟုတ် နောင်တွင် မိမိလူမျိုးစုအခွင့်အရေးအတွက် ရှေ့ဆောင်ကြိုးပမ်းမည့် မစ္စတာ ဂဖားရ်ပင် ဖြစ်သည်။
အမည်ရင်းမှာ အဗ္ဗဒူ ဂေါဖ္ဖားရ် ဖြစ်သည်။ သူသည် အိစ္စလာမ် သာသနာ့ပညာဘွဲ့ကို ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင် စစ်တကောင်းမြို့ အဆင့်မြင့်ပညာ မဒ်ရဆာကျောင်းမှ ရယူခဲ့သည်။ B.A ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ကို ၁၉၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဒါက္ကာတက္ကသိုလ်မှ လည်းကောင်း၊ B.T(B.Ed) ဘွဲ့ကို ၁၉၃၃ ခုတွင် အာလီဂေါ့ရ် မုစ်လိမ် တက္ကသိုလ်၊ အိန္ဒိယမှ လည်းကောင်း အသီးသီး ရယူခဲ့သည်။
ပညာသင်ယူပြီးနောက် စစ်တွေခရိုင် ကျောင်းကြီးကြပ်ရေးမှူး (District Inspector of School - DIS) အဖြစ် ၁၉၃၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၂ ခုနှစ်အထိ တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဘူးသီးတောင် မြို့နယ်အုပ် ( Township Officer-T.O) အဖြစ် ၁၉၄၄ ခုမှ ၁၉၄၅ ခုအထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။
၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဘူးသီးတောင် မဲဆန္ဒနယ်မှ တိုင်းပြုပြည်ပြု လွတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်ကျိုးမဖက် တာဝန်ကျေပွန်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခု၊ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက်တွင် ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော် လွတ်တော်အမတ်အဖြစ် ကျိန်သစ္စာဆိုခဲ့သည်။ အထက်လွတ်တော် အမျိုးသားရေးရေးရာ ဆုံလည်အမတ် အဖြစ်လည်း ၁၉၅၂ ခု နှင့် ၁၉၅၆ ခု ရွေးကောက်ပွဲ နှစ်ခုစလုံးတွင် စစ်တွေခရိုင် မြောက်ဘက် မဲဆန္ဒနယ် (မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်)မှ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်း ခံခဲ့ရသည်။ နု-တင် အစိုးရ လက်ထက်တွင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ပါလီမန်အတွင်းဝန် အဖြစ်လည်း တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ခု ဇူလိုင်လ ၂၉ ရက်တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတက သူ့ကို ရခိုင် စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် (၇) ဦးအနက် အဖွဲ့ဝင် တစ်ဦး အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။
အမတ်ကြီးသည် ရိုဟင်ဂျာစာပေ ထွန်းကားရေး အတွက်လည်း အပတ်တကုတ် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ စာဆိုကျော် အာလာအိုလ်(၁၆၀၇-၁၆၈၀) စသည့် ထင်ရှားသော အာရ်ကာန် နန်းတွင်းစာဆိုကျော်တို့ သုံးစွဲရေးသားခဲ့သည့် အာရဗီအခြေခံ အရေးအသားစနစ်ကို ပြန်လည်အသက်သွင်းရန် နေ့ညမနား ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ပညာတတ်လူငယ်အချို့ကို မိမိအိတ်မှ လစာပေးပြီး ရိုဟင်ဂျာစာပေ သင်ကြားပို့ချစေခဲ့သည်။ ဘူးသီးတောင်မြို့၏ မီးရှူးတန်ဆောင်ဖြစ်သော အထက်တန်းကျောင်းကြီးနှင့် ဝေဒနာရှင်တို့၏ ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သော ဆေးရုံကြီးသည်လည်း အမတ်ကြီး၏ ကြိုးပမ်းမှုမှ ပေါ်ထွန်းလာခြင်းဖြစ်သည်။
 |
| ၁၉၄၆ ခု ရခိုင်ခရီးစဉ်၌ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်အတူ အမတ်ကြီး အမ်၊အေ ဂဖား ကို တွေ့ရစဉ်။(ယာဘက်မှ ဒုတိယမြောက်) |
၁၉၆၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၉ ရက် ရန်ကုန်မြို့တွင် ချစ်မြေ အာရ်ကာန်နှင့် ချစ်လူမျိုး ရိုဟင်ဂျာတွေအား ဂုတ်ဘိုင် နှုတ်ဆက်ပြီး အလ္လာဟ်အမိန်တော် ခံယူလေသည်။ အတွင်းဝန်ကြီး၏ ရုပ်ကလပ်ကို မင်္ဂလာတောင်ညွှန့်မြို့၊ ကန်တော်ကလေး မူဆလင်သုသာန် ၌ ဒဖနာမြှပ်နှံခဲ့သည်။
အမတ်ကြီးကို ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် ဘူးသီးတောင်မြို့၌ ရပ်ကွက် တစ်ခုကို ‘ဂဖား ရှားပ် အော်ရ် စမော်နီ’ [အမတ်ကြီး ဂဖား ခွဆုံ] ဟု သူ့အမည်ကို စွဲ၍ ယနေ့တိုင် ခေါ်နေဆဲဖြစ်သည်။
-------------+++--------------+++--------------
၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ဒေသန္တရ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် စုံစမ်းရေး ကော်မရှင် (Regional Autonomy Enquiry Commission) အား တင်ပြခဲ့သည်ကို သူ့၏ မှတ်တမ်းတွင် အတိအလင်း တွေ့ရပါသည်။ ယင်းမှာ-
“ကျွန်ုပ်တို့ ရိုဟင်ဂျာသည် အာရကန်ပြည်၏ သီးခြား လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရခိုင်နှင့် ရိုဟင်ဂျာတို့မှာ အာရကန်ပြည်၏ အဓိက လူမျိုးနှစ်စု ဖြစ်ကြောင်းကို ယုံကြည်ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် လူဦးရေ ၉ သိန်းခန့်ရှိသည့် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ သီးခြား လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ရန် လိုအပ်သည့် လူဦးရေ အရေအတွက်ထက်ပင် ကျော်လွှားနေပါသည်။ ထို့အပြင် လူမျိုးအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်သည့် မည်သည့် မည်သည့် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အရ မဆို မိမိတို့သည် ပြည့်စုံလျက်သာ ရှိနေသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ မတူကွဲပြားသော ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးစံ၊ ဘာသာစကား၊ စာပေ၊ အနုပညာ၊ ဗိသုကာ လက်ရာ၊ အမည်နာမ ပေးတွင်စနစ်၊ ဝတ်စားဆင်ယင်မှု၊ ကိုယ်ကျင့်တရား၊ အသိဉာဏ်ပညာ၊ တရားဝင် ဥပဒေ၊ အကောက်ခွန်များ၊ ပြက္ခဒိန်၊ ရိုးရာ၊ သမိုင်း စသည့် တို့ဖြင့် ပြီးပြည့်စုံနေပါသည်။ အချုပ် ပြောရလျှင် ကျွန်တော်တို့သည် မိမိတို့၏ မတူကွဲပြားသော ဘဝ အနေအထိုင်နှင့် သီးခြား ရှူမြင်သုံးသပ်နိုင်သည့် လူမျိုးတစ်မျိုးအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းဥပဒေသ အားလုံးအရ ရိုဟင်ဂျာသည် အာရကန်ပြည်၏ သီးခြား လူမျိုး တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။”
ဟူ၍ ကော်မရှင်ထံ တင်ပြချက်ကို မှတ်တမ်းတင် ဖော်ပြထားပါသည်။
📝 ပါလီမန်အမတ်လောင်းနှင့် အမတ်ဟောင်း မစ္စတာ အမ်၊ အေ၊ ဂဖားက မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ အတွင်းဝန်ချုပ်ထံ ဆက်သခဲ့သော သဝဏ်လွှာ 📝
၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် တရားဝင်သော အစိုးရသည် ရခိုင်တိုင်းမှ ထွက်ခွာသွားသောအခါ စစ်တွေခရိုင် အရေးပိုင်ဟောင်း သေသူ ဦးကျော်ခိုင်အား ရခိုင်တတိုင်းကို စောင့်ရှောက်ရန် တာဝန်ပေးထားခဲ့ပါသည်။ သူသည် ရခိုင်လူကြီးများကို လက်နက်များ ဝေငှာပေးသောကြောင့် လူမျိုးရေး အဓိကရုဏ်းဖြစ်ရာ၊ စစ်တွေ ခရိုင်ရှိ ကျောက်တော၊ မြို့ဟောင်း၊ ပေါက်တော၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မင်းပြား၊ ရသေ့တောင်နှင့် ကျောက်ဖြူခရိုင် မြေပုံမြို့နယ်များမှ မွတ်စလင် (ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုး) များကို မောင်းထုတ်ခဲ့လေသည်။ ထိုအဓိကရုဏ်းတွင် မသေဘဲ ကျန်ရစ်ခဲ့သူများသည် ရိုဟင်ဂျာ အုပ်ကွက်ဖြစ်သော မောင်းတော၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်များ၌ ခိုလှုံနေကြ၍၊ အထက်ပါ မြို့နယ်များမှ မောင်းထုတ်သူများသည် ၎င်းမြို့နယ် ( မောင်းတော၊ ဘူးသီးတောင်) များ၌ အဓိကရုဏ်းကို လှုံဆော်ခဲ့ကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် လူနည်းစုဖြစ်သော ရခိုင်လူမျိုးများသည် ၎င်းမြို့နယ် နှစ်နယ်မှ ကြောက်လန့်၍ ထွက်ပြေးခဲ့ကြပါသည်။ အချို့မှာ ကျောက်တောနှင့် မြို့ဟောင်းမြို့နယ်များသို့ လာရောက်၍၊ အချို့မှာ အထူးသဖြင့် မောင်းတောမြို့နယ်မှ ရခိုင်များကို အိန္ဒိယသို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့၍ ဒီနာဇ်ပုရ် ဒုက္ခသည်စခန်းတွင် ထားခဲ့ကြပါသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ၎င်းမြို့နယ်ကို ပြန်လည် သိမ်းပိုက်သောအခါ၊ အထက်ပါ မြို့နယ်များမှ မောင်းထုတ်ခဲ့သော ရိုဟင်ဂျာအချို့သည် မောင်းတော၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်များတွင် ခိုလှုံကြ၍ အချို့မှာ အိန္ဒိယသို့ ထွက်သွားခဲ့ကြပါသည်။ အိန္ဒိယသို့ ထွက်သွား ခဲ့သူများအနက် နှစ်သောင်းလေးထောင် (၂၄ ၀၀၀) (ဝါ) နှစ်သောင်းခြောက်ထောင် (၂၆ ၀၀၀) လောက်ကို ဒုက္ခသည်စခန်းများ၌ ထား၍ ကျန်အချို့မှာ စစ်တကောင်းနယ်တွင် ကွဲပြားဖြန့်ကြဲ နေထိုင်ကြပါသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရသည် ရခိုင်တိုင်းကို ပြန်လည် သိမ်းပိုက်လိုက်သောအခါ စစ်တကောင်းနယ်တွင် ကွဲပြားနေထိုင်ခဲ့သော ရိုဟင်ဂျာတို့သည် မောင်းတော၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်များသို့ ပြန်လာ၍၊ ခေတ္တ နေထိုင်သူများကို အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ပြည်များမှ အသစ်ဝင်ရောက်လာကြသည်ဟု ပြောဆိုကြသော် လည်း၊ အမှန်မှာ ထိုသူများသည် ရခိုင်ပြည်တောင်ပိုင်းမှ မောင်းထုတ်ခြင်းခံရသူများသာ ဖြစ်ကြပါသည်။ ဒုက္ခသည်စခန်းမှ များစွာသော ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်များကို စစ်တွေမြို့သို့ ယူဆောင်လာသော်လည်း၊ ယခုထက်တိုင် သူတို့၏ မူလနေရာဟောင်းများတွင် ပြန်လည်နေရာချထားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ သို့ရာတွင် ဒုက္ခသည် ၆၀၀၀ တို့ကို ဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခု၌ ပစ်ထားခဲ့ပါသည်။ ထိုဒုက္ခသည်များနှင့် ပတ်သက်၍ အိန္ဒိယအစိုးရ စေလွှတ်ခဲ့သော မစ္စတာ ဂန်ဒီဝီယာ (Gundevia) သည် ရခိုင်တိုင်းမင်းကြီး ဦးကျော်နှင့် တွေ့ဆုံ၍ အိန္ဒိယအစိုးရသည် ဒုက္ခသည်စခန်းများကို ပိတ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ထိုဒုက္ခသည် ၆၀၀၀ ကို စစ်တွေမြို့သို့ ပြန်ပို့ဆောင်လိုကြောင်း ပြောပြရာ၊ တိုင်းမင်းကြီး ဦးကျော်သည် ရခိုင်လူမျိုးဖြစ်သောကြောင့် ထိုရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်များကို ပြန်မယူ၊ လက်မခံနိုင်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ ၁၉၄၂- ခုနှစ်တွင် မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်များ၌ ခိုလှုံခဲ့ကြသော ဒုက္ခသည်များကိုလည်း သူတို့၏ မူလနေရာများတွင် ပြန်လည်နေရာ ချထားခြင်းမရှိပေ။
ျမန္မာအစိုးရသည္ စင္မ္လာ (Simla) မွ ျပန္လာေသာအခါ၊ CASB ေခတ္မွာ အမႉးထမ္းခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ္ အထူးသျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အရာရိွမ်ားကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့၍ ၎တို႔၏ ေနရာတြင္ ရခိုင္အရာရိွမ်ားကို ေျပာင္းေရြ႕ခန္႔ထားခဲ့ၾကပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ မေျပာင္းေရႊ႕မီ V Force မ်ားႏွင့္ ပုလိပ္အမႉးထမ္းမ်ား အခ်ဳိ႕ကိုလည္း အလုပ္မွ ထုတ္ပစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ရခိုင္တိုင္းကို ျပန္လည္ သိမ္းပိုက္သည့္ အခါမွ စ၍ ရခိုင္တိုင္းေတာင္ပိုင္းတြင္ အခြန္ေတာ္ ေကာက္ခံျခင္း မရိွခဲ့ပါ။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ဇဖားရ္ ဆိုသူသည္ ရခိုင္ေျပာက္က်ားမ်ားႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျပဳလုပ္၍ အလုပ္မွ ထုတ္ပစ္ခဲ့ေသာ အခ်ဳိ႕ V Force မ်ားႏွင့္ ပုလိပ္အမႉးထမ္းမ်ားတို႔သည္လည္း ထို ရခိုင္ေျပာက္က်ားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။ ရခိုင္တိုင္း ေတာင္ပိုင္းတြင္ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အခြန္ေတာ္မ်ား မေပးခဲ့ေသာ္လည္း ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ အခြန္ေတာ္မ်ားကို အစဥ္အၿမဲ ေပးၾကပါသည္။ ထို မေက်မနပ္ျဖစ္ေသာ လူမ်ားသည္ ရခိုင္ေျပာက္က်ားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းေသာအခါ ပထမဆံုး ဒါးျပတိုက္ လုယူပြဲ စတင္ခဲ့ၾကပါသည္။ ထို႔ေနာက္ ရခိုင္လူမ်ဳိး ပုလိပ္အရာရိွမ်ားက ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ားထံမွ ပိုက္ဆံေၾကးေငြ ေကာက္ၾကသည့္အျပင္၊ ဆန္စပါး ခိုးထုတ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဒ္မ (၅) ႏွင့္ ဖမ္းဆီးမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ၾကပါသည္။ ေျပာက္က်ားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းခဲ့သူ အခ်ဳိ႕သည္ လူထု အကူအညီရရန္ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလမွစ၍ ထိုလႈပ္ရွားမႈသည္ ေမာင္းေတာ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွာ အေျခစိုက္လာရာ ယခုအခါ ပိုမိုျပင္းထန္ၿမဲၿမံ ျဖစ္လာပါသည္။ ရခိုင္အမ်ဳိးသား ထြန္ေအာင္ျဖဴသည္ ထိုမြတ္စလင္ ေျပာက္က်ားတို႔ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့ ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ နတ္ျမစ္အေရွ႕ဘက္ ကမ္းေျခမွ ကုလားတန္ျမစ္ အေနာက္ဘက္ ကမ္းေျခအတြင္း အရပ္ေဒသမ်ားကို ျပည္နယ္တစ္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုေသာ ထိုေျပာက္က်ားအဖြဲ႕မွ ေတာင္းဆိုခ်က္ အခ်ဳိ႕ကို အစိုးရအရာရိွမ်ားက လက္ခံခဲ့ပါသည္။ ေျပာက္က်ားတို႔သည္ ပထမေတာင္းဆိုခ်က္ကို ႐ုပ္သိမ္းလွ်င္ အစိုးရသည္ အျခားေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို စိတ္ပါလက္ပါ ေပးလိမ့္မည္ဟု ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္- နယ္ပိုင္ ႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္- ၿမိဳ႕ပိုင္တို႔က စစ္ေတြခ႐ိုင္ အေရးပိုင္၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အရ မစၥတာ ဗရွား၊ မစၥတာ ဟဘီဘုလႅာ၊ မစၥတာ ဖ႐ုက္အဟ္မဒ္၊ မစၥတာ ႏိုရ္အဟ္မဒ္ ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္ (ေအ၊ ဂဖားရ္) တို႔အား ေျပာက္က်ား ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးရန္ ေတာင္းပန္ ေျပာဆို ေမးျမန္းသည့္အတိုင္း၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္လည္း ၎၌ ဇြန္လေလာက္တြင္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕အပိုင္ ေက်ာင္းေတာင္ရြာ၌ ဇဖားရ္ႏွင့္ ထြန္းေအာင္ျဖဴတို႔ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးရာ ဇဖားရ္က သူတို႔သည္ ရခိုင္ကြန္ျမဴနစ္မ်ားႏွင့္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္၍ ဖဆပလ အစိုးရ ျဖဳတ္ခ်လွ်င္ ကုလားတန္ျမစ္အေနာက္ပိုင္း အရပ္ေဒသမ်ားကို သူတို႔က အုပ္ခ်ဳပ္၍ က်န္ရခိုင္ျပည္ကို ရခိုင္ေျပာက္က်ား မ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္လိမ္မည္ဟု ေျပာျပခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ သူတို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကား ရယ္ဖြယ္ျဖစ္၍ အဓိပၸာယ္မရိွေၾကာင္း သူ႔ကို ၫႊန္ၾကားတိုက္တြန္း ျပန္ေျပာရာ ဇဖားရ္သည္ အျခား ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားျဖစ္ေသာ တိုင္းရင္းသား၊ သူတို႔၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္၊ သူတို႔၏ အဖြဲ႕သည္ တရားဝင္ေသာ အဖြဲ႕ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ အူရ္ဒူစာကို ပဏာမအျဖစ္ ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ျပျခင္းမ်ားကို အစိုးရက စိတ္ပါလက္ပါ အျပည့္အစံု အခြင့္အေရး အသိအမွတ္ျပဳေပလွ်င္၊ ပထမ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ရုပ္သိမ္း၍ သူတို႔သည္လည္း အဝင္ခံၾကမည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့ေလသည္။ သို႔ရာတြင္ သူတို႔၏ ပါတီတစ္ခုက ဤကဲ့သို႔ သေဘာတူ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေနခဲ့ေၾကာင္းကို မသိဘဲ ဒါးျပတိုက္သျဖင့္ ႏွစ္ဘက္စလံုးမွ သေဘာတူခ်က္မ်ား ဖ်က္ဆီးခဲ့ေလသည္။ ထို႔ေနာက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ေဆြးေႏြးခ်က္ အေၾကာင္းမ်ဳိးစံုကို ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္ နယ္ပိုင္ထံ အေၾကာင္းၾကား အစီရင္ခံခဲ့ပါသည္။
ယခုအခါ သီးျခားခ႐ိုင္တစ္ခု ေတာင္းဆိုသည္မွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ သူတို႔၏ ညီရင္းအစ္ကိုသဖြယ္ျဖစ္ေသာ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔၏ လက္ေအာက္တြင္ သင့္ေတာ္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ျပဳစု သံုးသပ္ ေဝဖန္မႈမရျခင္း၊ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အဓိက႐ုဏ္းကို မနာလိုတြန္႔တို မိစၧာရစိတ္ရိွေသာ အခ်ဳိ႕ရခိုင္အရာရိွမ်ားကို ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ား၌ ခန္႔ထားျခင္းႏွင့္ ၎တို႔၏ မတရား ႏိွပ္စက္ ကလူျပဳမူျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ ရခိုင္လူမ်ဳိး၏ တရားမွ်မႈအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ကင္းလြတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ မစၥတာ ဆုလတန္အဟ္မဒ္ႏွင့္ ကြၽန္ေတာ္သည္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားျဖစ္ေသာ အခါ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ လက္ေအာက္တြင္ သီးျခားျပည္နယ္ ေတာင္းဆိုရန္ မဲဆႏၵရွင္ အေပါင္းတို႔က ၫႊန္ျကားခဲ့ေသာ္လည္း ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွ၍ မသမာေသာ လူတစ္စု၏ လုပ္ႀကံမႈေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္းႏွင္တကြ အေပါင္းအပါတို႔သည္ က်ဆံုးခဲ့သျဖင့္၊ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ျပည္ေထာင္စု အင္အားယုတ္ေလ်ာ့မည္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကေသာေၾကာင့္ ၊ သီးျခားျပည္နယ္ မေတာင္းခဲ့ပါ။ သို႔ရာတြင္ ယခုအခါ ရခိုင္လူမ်ဳိးတို႔ကို ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ လက္ေအာက္တြင္ ေဒသအလိုက္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (ဝါ) သီးျခားျပည္နယ္ေပးလွ်င္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ေနာင္အခါတြင္ ရခိုင္တို႔၏ အေႏွာင့္ အယွက္ ဒုကၡေပးမႈမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ခ်မ္းသာခြင့္ ရႏိုင္ေအာင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလည္း သီးျခား ျပည္နယ္ (ဝါ) သီးျခား ခ႐ိုင္တစ္ခု သတ္မွတ္ေပးရန္ မေတာင္းဘဲ မေနႏိုင္ေတာ့ပါ။ အကယ္၍ သီးျခားျပည္နယ္တစ္ခု မသတ္မမွတ္ေပးလွ်င္၊ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၏ လက္ေအာက္တြင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ ညီမွ်မူမ်ား ရရိွလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သည္ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕မ်ားသို႔ အလည္အပတ္ သြားမည္ဟု ေၾကညာခဲ့ေသာအခါ၊ ထိုေဒသရိွ ေျမာက္ျမားစြာေသာ လူတို႔သည္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ႀကိဳဆိုရန္ လာေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေလယ်ာဥ္ပ်ံ မရိွေသာေၾကာင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မသြားျဖစ္သျဖင့္၊ ထိုလူတို႔သည္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ပ်က္၍ စိတ္ပ်က္ အားငယ္ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္အား ရန္ကုန္တြင္ သဝဏ္လႊာ တင္ဆက္ရန္ ဂ်မီယတ္တူလ္ အူေလမာ အဖြဲ႕မွ မစၥတာ စူလတန္အဟ္မဒ္၏ ဇနီး (ပါလီမန္အမတ္)၊ ေအ ဂဖားရ္ (ပါလီမန္အမတ္)၊ မစၥတာ ဖ႐ုက္အဟ္မဒ္ - ဘီအက္စီ၊ ဘီအလ္ႏွင့္ မစၥတာ ႏူရ္အဟ္မဒ္ ( ဂ်မီယတ္တူလ္ အူေလမာ အဖြဲ႕၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ) တို႔ကို ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ေစလႊတ္ခဲ့ ပါသည္။
မူဂ်ာဟစ္ဒ္သည္ “မိမိတို႔ တိုင္းျပည္ႏွင့္ ဘာသာေရး အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ခိုက္ေသာ လူ” ဟု အဓိပၸာယ္ရိွေသာ အာရဗီ စာလံုးတစ္လံုးျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူဂ်ာဟီစ္ဒ္ ဟူေသာ စာလံုးကို ပါကိစၥတန္ (ဝါ) အိႏၵိယျပည္မွ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း အဓိပၸာယ္ အယူအဆ အထင္မွားၾကပါသည္။ ဤ ကဲ့သို႔ အထင္မွား၍ ေျပာဆိုျခင္းမွာ လံုးဝ ယုတၱိမရိွပါ။ ထိုမူဂ်ာဟီစ္ဒ္ အေပါင္းတို႔သည္ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသားမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ထို မူဂ်ာဟီစ္ဒ္တို႔၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္၊ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ လူထုအေပါင္းတို႔သည္ အတိဒုကၡခံေနရပါသည္။ မူဂ်ာဟစ္ဒ္တို႔သည္ အခ်ဳိ႕ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားကို ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားမွ ေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္သည္ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕သို႔ ျပန္လာေရာက္၍ ဤအေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းခဲ့ရာ၊ ၎အေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အမႈတမႈသာ ေတြ႕ရိွခဲ့ပါသည္။ ဤ ကိစၥတြင္ အဗ္ဒုလ္ဟူစိန္ဆိုသူ တစ္ေယာက္သည္ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ဂါတ္ကို ခ်ဳိးေဖာက္ထြက္ေျပး၍ ရခိုင္အမ်ဳိးသမီး (၂) ဦးကို ဒုကၡေပးေၾကာင္း ၾကားသိရပါသည္။ ထို႔အျပင္ ၎သူကို မူဂ်ာဟစ္ဒ္တို႔ကလည္း ျပင္းထန္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ေပးသည္ဟု ၾကားသိရပါသည္။ ထိုအမ်ဳိးသမီး ၂ ဦးကိုလည္း သူတို႔၏ မိဘအုပ္ထိန္းသူမ်ားထံသို႔ ျပန္ပို႔ခဲ့ၾကပါသည္။ ရခိုင္တို႔သည္ ေၾကာက္လန္႔၍ မိမိတို႔ရြာမ်ားကို စြန္႔ပစ္ခဲ့ျခင္းမွာ ယံုမွား သံသယမရိွပါ။ ၎ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ညီရင္းအစ္ကိုမ်ားျဖစ္ေသာ ရခိုင္လူမ်ဳိး -------တို႔သည္ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ရိွ မြတ္စလင္မ္ (႐ိုဟင္ဂ်ာ) မ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္ၾကပါသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ သတင္းစာမ်ား ၌ အေျခမရိွ၊ အဓိပၸာယ္မရိွေသာ သူတို႔၏ တမင္သက္သက္ မဟုတ္မမွန္ ေျပာဆိုျခင္းမ်ား ေတြ႕ရိွရပါသည္။ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ လူထုသည္ သစၥာရိွေသာ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္၍ အစိုးရထံ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း အခြန္ေတာ္မ်ား ဆက္သျခင္းႏွင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ အကူအညီမ်ားကို ေပးလ်က္ ရိွၾကပါသည္။
ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ မြတ္စလင္မ္ (႐ိုဟင္ဂ်ာ) မ်ားသည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ ယိမ္းယိုင္လိမ့္မည္ဟု ေျပာဆိုေနသည္မွာ လံုးဝ မမွန္ကန္ပါ။ ထိုသို႔ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းလွ်င္ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ မိမိတို႔၏ စီပြားေရး ဖ်က္ဆီးေနမည္ကို ႀကိဳတင္သိရိွၾကပါသည္။ ထို႔အျပင္ သူတို႔သည္ ဘာသာေရး ပြဲေတာ္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ျပဳလုပ္က်င္းပႏိုင္ရန္ ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒက ခြင့္ျပဳ အာမခံထားသျဖင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ ထိုသူတို႔သည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းပါမည္နည္း။ ပူးေပါင္းမည္ ဆိုေသာ အခ်က္မွာ အဓိပၸာယ္မရိွပါ။ မိဘမ်ားမွာ စစ္တေကာင္းလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္၍ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြား ခဲ့ေသာ အုမရမီယာ (Omra Meah) ဆိုသူသည္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ (ဝါ) ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားကို ပါကစၥတန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းရန္ ေတာင္းဆိုႏိုင္ေအာင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အခ်ဳိ႕ကို ေသြးေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း သူသည္ ေထာက္ခံမႈမရရိွသျဖင့္ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕မွ ထြက္ခြာ သြားခဲ့ပါသည္။ ထိုၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ လူထုသည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ ပူးေပါင္းေရးကို ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ ပါသည္။ ထိုလူထုသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္တြင္ တရားမွ်တမႈႏွင့္ ညီမွ်မႈမ်ားကိုသာ လိုလားၾကပါသည္။ မူဂ်ာဟစ္ဒ္တို႔ သည္ သူတို႔အား ေထာက္ခံ အားေပးရန္ ေမာင္းေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မ်ားရိွ မြတ္စလင္မ္ (႐ိုဟင္ဂ်ာ) မ်ားသည္ လူမ်ားစုျဖစ္သျဖင့္ လူနည္းစုျဖစ္လာေအာင္ ၎တို႔ကို ရခိုင္ျပည္ အျခားအရပ္ေဒသမ်ားသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလိမ့္မည္ဟု ေကာလာဟလ သတင္းမ်ား ျပန္႔ႏွံ႔သည္ဟု ေျပာဆိုၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစိုးရသည္ ထိုလူထုအေပါင္းတို႔ ယံုၾကည္လာေအာင္ႏွင့္ ထိုေျပာက္က်ားမ်ားကို အားတိုက္အင္တိုက္ အျပင္းအထန္ ႏိွမ္နင္းရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ မျပဳလုပ္လွ်င္ ဘာမွ်မသိ နားမလည္၍ အသိဥာဏ္ ကင္းမဲ့ေသာ ထိုလူထုသည္ အျပစ္မရိွဘဲ အတိဒုကၡ ခံၿမဲခံရပါမည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕
ေန႔စြဲ- ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၀ ရက္ေန႔။
