Saturday, December 29, 2018

ေပစာ [Palm-Leaf Inscription]

ေပစာ

ေပစာဆိုသည္မွာ ေပပင္မွရေသာ ေပ႐ြက္ေပၚတြင္ အကၡရာစာလုံးမ်ားေရးေသာေၾကာင့္ ေပႏွင့္စာကို တြဲ၍ ေပစာဟုေခၚသည္။ ပုံႏွိပ္ေခတ္မတိုင္မီက ေလာကီေလာကုတၱရာ စာေပမ်ားအားလုံးကို ေပစာမ်ားတြင္ ေတြ႕နိုင္သည္။ ယခုေတြ႕ရွိေသာ ေရွးေခတ္စာေပအားလုံးလိုလိုပင္ ေပေပၚတြင္ ေရးသားထားခဲ့သည္။ ေပ႐ြက္မွရေသာ ေပခ်ပ္မ်ားကို မ်ားေသာအားျဖင့္ စာေရးရန္ ျပဳလုပ္သုံးစြဲၾကသည္။ တခါတရံတြင္ ဘုရင္မင္းျမတ္အစရွိေသာ မင္းညီမင္းသားမ်ားသည္ ေ႐ႊ၊ ေငြ၊ ေၾကးတို႔ကို ေပ႐ြတ္သဏၭာန္ အျပားခတ္ကာ ေ႐ႊေပ၊ ေငြေပ၊ ေၾကးေပအျဖစ္ စာေပကို မွတ္တမ္းတင္ၾကသည္။

ေပစာအမ်ိဳးအစား

ေပစာ အမ်ိဳးအစား ၅ မ်ိဳးရွိပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ-

(က) ေ႐ႊမ်ဥ္းေပ
(ခ) ႀကံဆစ္ေပ
(ဂ) မ်ဥ္းနီေပ
(ဃ) မ်ဥ္းနက္ေပ
(င) မ်ဥ္းျဖဴေပ(ေပၾကမ္း) တို႔ျဖစ္ပါသည္။

 

 


ေပစာထုပ္၏ အနားေလးဘက္လုံးကို ေ႐ႊအျပည့္ခ်ထားလွ်င္ ေ႐ႊမ်ဥ္းေပ(ေ႐ႊပိန္းေပ)ဟု ေခၚပါသည္။

ေပပင္

ေပပင္သည္ အပူပိုင္းအပူပိုင္းအရပ္ေဒသ၌ ေပါက္ေလ့ရွိသည္။ ထန္းပင္ႏွင့္ အနည္းငယ္တူသည္။ ေပပင္၏အသီးသည္ ေသးငယ္သည္။ ေပပင္မွ ေပရည္ကိုရသည္ ငန္ေသာအရသာရွိသည္။ ထန္းပင္ထက္ လုံးပတ္ႀကီး၍ အ႐ြက္သည္းႀကီးသည္။ ေပပင္၏အသက္မွာ ႏွစ္ ၆၀ခန႔္ ရွည္သည္ဟုဆိုသည္။ ေပတသီး က်ီးတသား ဆိုေသာ စကားပုံအတိုင္း ေပပင္သည္ တစ္ႀကိမ္သီးၿပီးလွ်င္ ေသြ႕ေျခာက္၍ ေသသြားသည္။

ေပသုံးနည္း

ေပ႐ြက္ကို ေပပင္ေပၚမွခူးၿပီးလွ်င္ ၿပီးျခင္း ေရးရသည္မဟုတ္ေပ။ ေပ႐ြက္ေပၚတြင္ ကညစ္ျဖင့္ေရးနိင္သည့္ အေျခတိုင္ေအာင္ အဆင့္ဆင့္ လုပ္ရေသာလုပ္ငန္းသည္ မ်ားလွသည္။ ေပပင္၏အသက္ ရွစ္ႏွစ္ခန႔္တြင္ ေပ႐ြက္ကို ခူးနိုင္သည္။

ခူးၿပီးလွ်င္ အလယ္ေၾကာမကို သင္၍ အရင္းအဖ်ားျဖတ္ကာ ေခြ၍ ေနပူ၌ အေျခာက္လွမ္းရသည္။
ေျခာက္ေသာအခါ ေခြထားေသာ ေပကို ဆန႔္၍ ေပခ်ပ္မ်ား တထပ္ခ်င္းထပ္ၿပီးလွ်င္ ျပန္ေခြရသည္။ ေပခ်ပ္ထပ္ေသာအခါ ေခြနိုင္ေအာင္ထပ္ရသည္။

ဤသို႔ေခြထပ္ၿပီးေသာ ေပမ်ားကို ရာဝင္စဉ့္အိုးထဲထည့္ကာ ထိုအိုးထဲသို႔ေရကို ေပေခြမ်ားနစ္သည့္တိုင္ေအာင္ ထည့္ရသည္။ ထို႔ျပင္ ထမင္းကိုလည္းသင့္တင့္ေအာင္ ထည့္ေပးရသည္။ ေပထည့္သည့္အိုးကို ေနပူပူတြင္ တပတ္ခန႔္ထားရသည္။ အဖုံးပိတ္မထားရေခ်။ အပူဓာတ္ေၾကာင့္ အျမႇုပ္မ်ားထြက္လာလွ်င္ ေပကိုဆယ္ၾကည့္ရသည္။

ေပ႐ြက္၌ အစိမ္းကြက္မ်ား ရွိေသးလွ်င္ မနပ္ေသးသျဖင့္ ထပ္၍ စိမ္ထားရသည္။ ေပ႐ြက္မ်ားသည္ ညိုေနမွသာလွ်င္နပ္သည္။ သို႔ေသာ္ အညိုလြန္လွ်င္လည္း ေဆြးသြားတတ္သည္။ အေနေတာ္နပ္မွသာလွ်င္ စာေရး၍ ေကာင္းသည္။ ေပ႐ြက္စိမ္လွ်င္ နပ္သင့္သေလာက္ စိမ္မိေစရန္ အထူးသတိထားရသည္။
ေပ႐ြက္စိမ္ျခင္းသည္ အနံ႕အလြန္ျပင္းသျဖင့္ လူသူကင္းေဝးရာေနရာ၌ စိမ္ထားရသည္။ ထိုသို႔စိမ္ျခင္းသည္ စာေရးရာတြင္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေခ်ာမြတ္ေစရန္ျဖစ္သည္။
ေပ႐ြက္မ်ားနပ္လာလွ်င္ ဆယ္ၿပီးေသာ္ ေရေအးႏွင့္ စင္ေအာင္ေဆးရသည္။ ထို႔ေနာက္ တစ္႐ြက္ခ်င္း ျပန္ေခြၿပီး အရိပ္၌ထား၍ အေျခာက္ခံရသည္။
ေျခာက္လွ်င္ ျပန္ျဖန႔္ၿပီးေနာက္ ေပ႐ြက္အထပ္လိုက္ စည္းထားရသည္။ ေပ႐ြက္ျပန႔္ေစရန္ျဖစ္သည္။ ျဖန႔္မရလွ်င္ ႏွင့္ရည္ခံၿပီးျဖန႔္ရသည္။
ၿပီးလွ်င္ ေပ႐ြက္၏ ျပက္အက်ယ္ အႀကီးအေသးေ႐ြးကာ ခြဲျခား၍ မ်ိဳးတူခ်င္းထားရသည္။
အမ်ိဳးအစား ေ႐ြးခ်ယ္ခြဲထားၿပီးေသာ ေပ႐ြက္မ်ားကို က်မ္းဟုေခၚေသာ ေပ႐ြက္၏အက်ယ္အရွည္ႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ်ေသာသစ္သားႏွစ္ခုျဖင့္ အဖက္ေအာက္ညွပ္ထားရသည္။ က်မ္းသည္ ေပ႐ြက္၏အနံအလ်ားကို တိုင္းေသာပစၥည္းလည္းျဖစ္သည္။
က်မ္း၏အလ်ားကို ဗယ္ျပန္ညာျပန္ သုံးခ်ိဳးတစ္ခ်ိဳးထား၍ ပလႅင္ေပါက္ႏွစ္ခု ရွိရသည္။ ပလႅင္ေပါက္ကို စူးျဖင့္ေဖာက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
ေပ႐ြက္မ်ားကိုလည္း ဗယ္ျပန္ညာျပန္ သုံးခ်ိဳးတစ္ခ်ိဳးထားၿပီးေသာအခါ အေပါက္ကေလးႏွစ္ေပါက္ ေဖာက္ရသည္။ ထိုသို႔ေဖာက္ေသာအခါ က်မ္းေခၚသစ္သားခ်ပ္ေပၚတြင္ ေပ႐ြက္မ်ားကိုတင္ၿပီး အေပၚက က်မ္းတစ္ခုထပ္တင္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ေဖာက္စူးျဖင့္ေဖာက္ရသည္။ ေပေဖာက္စူး၏ထိပ္တြင္ အေပါက္ကေလးရွိသည္။ ေပခ်ပ္မ်ား ထပ္ေသာအခါ၌ ေပေဖာက္စူး၏အင္အားကို ၾကည့္ၿပီး ေပခ်ပ္မ်ားထပ္ရသည္။ ေပခ်ပ္တိုင္း ဗယ္တစ္ခ်က္ ညာတစ္ခ်က္ အေပါက္ကေလးေဖာက္ရသည္။ ေပခ်ပ္ေပၚရွိ အေပါက္ကို ပလႅင္ေပါက္ဟုေခၚသည္။ ပလႅင္ေပါက္သည္ ေပခ်ပ္မ်ား ထပ္ထားလွ်င္ တိမ္းေစာင္းျခင္းမရွိဘဲ ညီညာရန္ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။
ေပစာ တစ္ထုပ္ကို မ်ားေသာအားျဖင့္ ေပ အေခၚ ၂၅အဂၤါ (ခ်ပ္ေရအားျဖင့္ ၃၀⁠၀ခ်ပ္) ျပည့္လွ်င္ ပလႅင္ေပါက္ေဖာက္ၿပီး ေပခ်ပ္မ်ားကို အလႅင္တိုင္ေခၚ ေကာင္းမြန္ေခ်ာမြတ္စြာ ျပဳလုပ္ထားေသာ တစ္လက္မ၏ ဆယ္ပုံ ၁ပုံခန႔္သာ လုံးပတ္ရွိေသာ ဝါးတိုင္ေလးႏွစ္တိုင္သြင္း၍ ေပခ်ပ္မ်ားကို ခိုင္ၿမဲရန္ ထိန္းေပးရသည္။ ထိုတိုင္ေလးမ်ားကို ပလႅင္တိုင္ဟုေခၚသည္။ အျမင့္မွာ ထပ္ထားေသာ ေပခ်ပ္၏အျမင့္ကို လိုက္၍ အရွည္အတိုထားရသည္။

ေပစာတစ္ထုပ္၏ အျမင့္သည္ ေလးလက္မ၊ ေျခာက္လက္မ၊ ခုႏွစ္လက္မ၊ ရွစ္လက္မ စသည္ျဖင့္ က်မ္းစာ၏ စာသားကိုခ်င့္၍ရွိသည္။ သစ္သားျဖင့္ ညွပ္သြင္းကာ ပလႅင္တိုင္စိုက္ၿပီး ေပစာထုပ္ကို ေပ႐ြက္မ်ား ညီေစရန္ ေပထိုးေဆာက္ျဖင့္ ေပ႐ြက္၏ထိပ္ႏွစ္ဖက္ကို ျဖတ္ခ်ရသည္။ ေပးထိုးေဆာက္သည္ ေၾကးစည္ပုံသဏၭာန္ရွိ၍ ထက္ျမေအာင္ေသြးထားသည္။ ေပးထိုးေဆာက္လုပ္ေသာ သံသည္ အလြန္မ်ိဳးေကာင္းရသည္။
လွည္းမပ်ဥ္ျဖစ္ေစ၊ အျခားတမိုက္ခန႔္ထူေသာ သစ္သားကိုျဖစ္ေစ အလယ္ကထြင္းရသည္။ အလယ္ထြင္းထားေသာေၾကာင့္ ေဘးႏွစ္ဖက္ေမာက္ေနသည့္အထဲသို႔ ထိပ္ျဖတ္ထားၿပီးေပခ်ပ္ကို သြင္းရသည္။ ေခ်ာင္လွ်င္ သပ္ရိုက္သြင္း၍ ေပထိုးေဆာက္ျဖင့္ တဖက္ၿပီးလွ်င္ တဖက္ထိုးရသည္။


မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးႏွင့္ မိဖုရားေခါင္းႀကီးတို႔ လႉဒါန္းေတာ္မူေသာ သုတ္မဟာဝါ အ႒ကထာပါဌ္ ေပစာ

ေပမ်ဥ္းပစ္နည္း

ေပခ်ပ္မ်ား တညီတည္းျဖစ္လာေသာ္လည္း စာမေရးနိုင္ေသးေပ။ စာေရးရန္ မ်ဥ္းခ်ရသည္။ ႏွစ္ေပခန႔္အရွည္ရွိ၍ ႏွစ္လက္မ၊ သို႔မဟုတ္ ႏွစ္လက္မခြဲအက်ယ္ရွိေသာ လက္သန္းလုံးခန႔္ရွိသည့္ ဝါးသို႔မဟုတ္ သစ္သားကို မ်ဥ္းႀကိဳးတားရန္ အထစ္ေလးမ်ား ထစ္ထားရသည္။ ဗယ္ညာ ႏွစ္ဖက္ထစ္ရသည္။ မ်ဥ္းတားလိုေသာ ေပ၏ျပက္အႀကီးအေသးကိုလိုက္၍ ရွစ္ေၾကာင္းမွ ၁၂ေၾကာင္းအထိ ျပဳလုပ္ၾကသည္။

ေဘာင္ရိုက္ထားေသာ သစ္သား ေဘးႏွစ္ဘက္ အဘယ္တိုင္ကို ႀကိဳးႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ သံေခ်ာင္းႏွင့္ျဖစ္ေစ ခိုင္ေအာင္ျပဳလုပ္ၿပီး ခ်ည္ပြ⁠ပြကေလးမ်ားကို ထစ္ကေလးမ်ားအေပၚတြင္ ခ်ည္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ က်မ္းညီညီေပၚတြင္ ေပ႐ြက္ကိုခ်၍ ႀကိဳးမ်ားကို နႏြင္းေရျဖင့္ သုတ္ရသည္။ အေပၚက ေပ႐ြက္တစ္ခ်ပ္ထပ္လိုက္ၿပီး နႏြင္းသုတ္ထားေသာ ႀကိဳးမ်ားကို အလည္မွထားလိုက္သည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းကို မ်ဥ္းပစ္သည္ဟုေခၚသည္။ နႏြင္းသုံးျခင္းသည္ သာသနာေတာ္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီသည္ဟုလည္း ယူဆၾကသည္။ မ်ဥ္းပစ္ရာတြင္ စုံခြ-မနင္း လုပ္ရသည္။ သေဘာမွာ ပလႅင္ေပါက္ကို မ်ဥ္းေၾကာင္းမထိဘဲ၊ မ်ဥ္းေၾကာင္းရွစ္ေၾကာင္း စုံထားသည္ဆိုပါက ပလႅင္ေပါက္ကို ခြကာ တဖက္တခ်က္ မ်ဥ္းေၾကာင္းေလးေၾကာင္း အညီအမွ်ထားရသည္။ ကိုေၾကာင္းဆိုပါက အလယ္ ပလႅင္ေပါက္ကို မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းနင္းေက်ာ္သြားရသည္။ နႏြင္းသုတ္မ်ဥ္းကို ေပေပၚေမွာက္ခ်ၿပီးေနာက္ ထိုမ်ဥ္းေပၚ ေပခ်ပ္ထပ္ေမွာက္၍ လက္ႏွင့္သပ္ေပးရသည္။ လက္ႏွင့္သပ္ေသာအခါ လက္ဝဲလက္ျဖင့္ ဝဲဘက္သပ္ကာ ယာဖက္လက္ျဖင့္ ယာဘက္သို႔ သပ္ရသည္။

ေပခ်ပ္မ်ားကို မ်ဥ္းခ်ၿပီးေနာက္ တစ္လက္မပတ္လည္ရွိ ေပတိုင္းသစ္သားကို လက္မဝက္ခန႔္ ထစ္ရသည္။ ထစ္ထားေသာဖက္တြင္ ခဲသားဆန႔္႐ုံ သုံးေလးေပါက္ခန႔္ အေပါက္ေဖာက္ၿပီးေနာက္ ခံသားထည့္ကာ အရွည္အတို လိုသေလာက္ၾကည့္၍ မ်ဥ္းတားရသည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ ေပခ်ပ္၏ထိပ္ႏွစ္ဖက္တြင္ ကြက္လပ္ခ်န္ျခင္း (မာဂ်င္တားျခင္း) ပင္ျဖစ္သည္။ ပလႅင္ခ်ပ္ဟုေခၚေသာ ပထဆုံး စာေရးေသာစာမ်က္ႏွာတြင္ ထိုနည္းကို မသုံးရေပ။ ေပ႐ြက္ျဖင့္သာ ေပခ်ပ္၏ အလႅင္ေပါက္ အတြင္းတစ္ဖက္တစ္ခ်က္ကို တိုင္းရသည္။

စာစင္ခုံ

ေပခ်ပ္ေပၚတြင္ စာေရးရန္ စာစင္ခုံရွိသည္။ စာစင္ခုံသည္ ေနာက္မွီပါ အျမင့္ တစ္ေပရွစ္လက္မခန႔္ရွိသည္။ စာေရးရာတြင္ ထိုင္၍ေရးရသည္။ ၾကက္ေျခသဏၭာန္ျပဳလုပ္ထားေသာ ေျခေထာက္ႏွစ္ဖက္ရွိ တိုင္မ်ားသည္ သုံးလက္မခန႔္ အေပၚသို႔ တိုင္စြန္းေလးမ်ားထြက္ လ်က္ရွိသည္။ ထုံခုံ၌ ကိုးလက္မ သစ္သားခင္းသုံးထားၿပီး သုံးလက္မခန႔္ ခ်န္ထားသည္။ ထိုသစ္သားခင္း၏ေအာက္တြင္ ေလးဘက္ကာရံ၍ အံျပဳလုပ္ထားသည္။ သုံးလက္မ အတြင္းခ်န္ထားေသာ ေနရာမွာ ေပစာေရးလွ်င္ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား ထည့္သြင္းထားရန္ျဖစ္သည္။ သစ္သားခင္း၏အျပင္ဘက္ ၾကက္ေျခခတ္တိုင္း အပိုစြန္း ႏွစ္ခုတြင္ အမွီသစ္သားတန္းရွိသည္။ စာစင္ခုံ၏အတြင္းဘက္ ၾကက္ေျခတိုင္စြန္းတခုတြင္ အကၤ်ီခ်ဳပ္ရာတြင္ အသုံးျပဳေသာ ခ်ဳပ္ခုံတြင္ ပါသည့္ အဝတ္ဖုလုံးမ်ိဳး ပါသည္။ ေလာေလာဆယ္ၾကည့္ကူးမည့္ ေပခ်ပ္ကို သစ္သားေနာက္မွီတြင္ ေထာင္ထားၿပီး က်န္ေပခ်ပ္မ်ားကို သစ္သားခင္းေပၚတြင္ စာပုေလြခံ၍ အလိုက္သင့္တင္ထားရသည္။ ကူေရးမည့္ ေပ႐ြက္ကို အဝတ္ဖုလုံးေပၚတင္၍ လက္စြပ္ကေလးျဖင့္ လက္ညွိုးတြင္ စြပ္ကာ ညာဘက္လက္ညွိုးကက္မျဖင့္ ကညစ္ကိုကိုင္ၿပီးေရးရသည္။ ေပခ်ပ္ကို ဝဲဘက္လက္မ လက္ခလယ္တို႔ျဖင့္ ညွပ္ထားရသည္။ စာေရးလွ်င္ ဝဲဘက္လက္မကို လက္သည္းရွည္ထား၍ အခြက္ကေလးျပဳထားၿပီး ကညစ္ကို လက္သည္းေပၚတြင္ တင္ၿပီးေရးနိုင္သည္။ ကညစ္ကို ထိန္းျခင္းသေဘာျဖစ္သည္။ ကညစ္ဆိုသည္မွာ ခဲတံလုံးခန႔္ရွိ ထိပ္ဖ်ားခြၽန္ေသာ သံခြၽန္ပင္ျဖစ္သည္။

စာေရးနည္း

စာေရးရာတြင္ အေရးမွားခဲ့ေသာ္ မွားေသာစာလုံး၏ အလယ္တြင္ ဝတ္ဆံထည့္ျခင္းျဖင့္ ဖ်က္ပစ္လိုက္ရသည္။ ေရွးက ေပကူးေရးရာတြင္ "က"ဖ်က္ရမည့္အစား "ယ" ဖ်က္မိသျဖင့္ "ကဖ်က္ယဖ်က္"ဟူေသာ စကားပုံေပၚေပါက္လာရသည္ဟု ဆိုသည္။ ေပကူးရာႏွင့္ က်က္မွတ္ရာတြင္ အမွတ္အသားကို နံနံေစ့ခန႔္ ပ်ားဖေယာင္းျဖင့္ စားေၾကာင္းကို ေတးထားတက္သည္။ ေပတြင္ စာေရးေသာအခါ သေဘာတူ ထပ္တူထပ္မွ်စာေၾကာင္းမ်ား ပါလာလွ်င္ ေပယ်ာလစာတမ္းထိုးၿပီး ထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစကားတြင္ ခ်န႔္ခဲ့ေသာသေဘာကို "ေပယ်ာလကံ၊ ဝကြက္ခ်န္"သည္ဟု သုံးၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ စာလုံးမ်ားကိုလည္း နိသ်ျပန္ ေပစားမ်ားေပၚတြင္ "မဟာရာဇ၊ ႀကီး။ တြံ၊သည္။" စသည္ျဖင့္ အတိုခ်ဳံးေရးေလ့ရွိသည္။ ေပခ်ပ္မ်ားေပၚတြင္ မိမိလိုရာ က်မ္းစာကို ကညစ္ျဖင့္ ေရူေသာအခါ စာသားမ်ား ေကာင္းစြာ ပီသထင္ရွားျခင္းမရွိေသးေပ။ ေရနံသုတ္ၿပီးမွသာလွ်င္ စာသားမ်ားထင္ရွားလာသည္။ ေရနံသုတ္ၿပီးလွ်င္ ေပခ်ပ္မ်ားကို ထပ္ကာ ႀကိဳးႏွင့္စည္းၿပီး ေနလွမ္းရသည္။ ေရနံအထဲသို႔ စိမ့္မဝင္ရန္ျဖစ္သည္။ ေရနံသုတ္ျခင္းကို ေရနံကိုင္သည္ ဟုေခၚသည္။ ေပခ်ပ္၏ ခြက္ေနသည့္ဖက္ကို ဝမ္းဖက္၊ ခုံးေနသည့္ဖက္ကို ေက်ာဖက္ဟုေခၚသည္။ ေပစာေရးလွ်င္ ပထမဆုံးေပခ်ပ္၏ ဝမ္းဖက္စာမ်က္ႏွာကို စာေရးလွ်င္ ပလႅင္ေပါက္ႏွစ္ခု၏ အတြင္း၌သာ စာေရးေလ့ ရွိသည္။ ေက်ာဖက္ႏွင့္ က်န္ေပခ်ပ္မ်ားကို ေဘးႏွစ္ဖက္ တလက္မခြဲခန႔္ခ်န္၍ စာအျပည့္ေရးရသည္။ အဆုံးေပခ်ပ္၏ ေက်ာဖက္ကို ပထမေပခ်ပ္ကဲ့သို႔ ပလႅင္ေပါက္အတြင္းေနရာ၌သာ စာေရးသည္။ ေပစာ၏ ပထမဆုံးေပခ်ပ္ကို ပလႅင္ခ်ပ္ဟုေခၚသည္။ ထိုသေဘာယူ၍ စကားစေျပာလွ်င္ စကားပလႅင္ခံသည္ဆိုၾကသည္။


ေပကို မ်ဥ္းကိုင္ျခင္း

ေပခ်ပ္မ်ားျဖင့္ မိမိလိုရာ စာကိုေရးၿပီး မ်ဥ္းကိုရသည္။ မ်ဥ္းကိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ခန႔္ညား သပ္ယပ္လွပလာသည္။ ေပစာထုပ္အမ်ိဳးအစားလဲ ခြဲျခားေပးသည္။ (၁) မ်ဥ္းနက္၊ (၂) မဥ္းနီ၊ (၃) ေ႐ႊမ်ဥ္းႀကံဆစ္ႏွင့္ (၄) ေ႐ႊမ်ဥ္းေ႐ႊပိန္း ဟူ၍ရွိသည္။ သေစၥးနက္သုတ္ျခင္းျဖင့္ မ်ဥ္းနက္၊ ဟသၤျပဒါးသုတ္ျခင္းျဖင့္ မ်ဥ္းနီကိုရရွိသည္။ ေ႐ႊမ်ဥ္းႀကံဆစ္မွာ ေပစာထုပ္ဩေဘးႏွစ္ဘက္ အလယ္တြင္ သုံးလက္မခန႔္ ဟသၤျပဒါးသုတ္ၿပီးလွ်င္ က်န္ေနရာမ်ားကို ေ႐ႊခ်ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ေ႐ႊမ်ဥ္းေ႐ႊပိန္းေပမွာ ေပစာတထုပ္လုံး ေ႐ႊခ်ထားသည္။ က်န္ေပမ်ားကို ေပၾကမ္းဟုေခၚသည္။

မ်ဥ္းကိုင္ျခင္းကို စာေရးၿပီးမွသာ ျပဳလုပ္ရသည္။ ေပစာထုပ္တြင္ ပထမေပခ်ပ္ႏွင့္ ေနာက္ဆုံးေပခ်ပ္တို႔ကို အပိုေပခ်ပ္ ၁၀႐ြက္ခန႔္စီထည့္၍ ပိုးႀကိဳးျခည္ႀကိဳးတို႔ျဖင့္ ပလႅင္ေပါက္သြင္းကာ တစဖက္တခ်က္စီ ခ်ဳပ္ရသည္။ ဗယ္ျပန္ ညာျပန္ခ်ဳပ္ရသည္။ ေပခ်ပ္အပိုထည့္ျခင္းမ်ာ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာေၾကာင့္ ေပခ်ပ္မ်ား ေပ်ာက္ခဲ့ေသာ္ အစားထိုးေရးထည့္ရန္ျဖစ္သည္။

ေပစာထုပ္ကို မ်ဥ္းကို္လွ်င္ ေပစာထုပ္၏အဖုံး က်မ္းႏွစ္ခုကို အေခ်ာကိုင္ရသည္။ ေပခ်ပ္မ်ား မတိမ္းေစာင္းရန္ ပလႅင္တိုင္စိုက္ရသည္။ ေဘးႏွစ္ဖက္ကို ေပထိုးေဆာက္ျဖင့္ ထိုးၿပီး ေခ်ာမြတ္ေစရန္ ေ႐ြေပၚထိုးရသည္။ ၿပီးလွ်င္ ေရနံထုတ္ရသည္။ ေရနံထုပ္သည္ဆိုသည္မွာ ေတာင္ပို႔ေျမႀကီးကို ေရႏွင့္ေဖ်ာ္၍ ေပစာထုပ္၏ ေဘးႏွစ္ဖက္ကို မထူမပါးသုတ္ရသည္။ ၿပီးေနာက္ ေနလွမ္းရသည္။ ထိုအခါ ေရနံကိုင္စဥ္က ေရနံမ်ား ေဘးႏွစ္ဖက္ႏွင့္ထိပ္ဖက္တြင္ ရွိခဲ့လွ်င္ ကြက္လာမည္။ ကြက္ေသာေနရာကို ေတာင္ပို႔ေျမ ျပန္သုတ္ၿပီး ေနလွမ္းရသည္။ ေရနံကြက္ မေပၚသည့္တိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ရသည္။

ထို႔ေနာက္ ေပ႐ြက္ နံေဘးေစာင္းမ်ား ေခ်ာမြတ္ရန္ ထီးေက်ာက္ေခၚေသာ ေက်ာက္ျဖင့္ တိုက္သည္။ မႈန္ၿပီး ေခ်ာမြတ္လာမွ သေစၥးသုတ္သည္။ ပါး⁠ပါးသုတ္၍ သတြက္႐ြက္ကို အေျခာက္လွမ္းၿပီး ေပေပၚတြင္ သေစၥးနည္း⁠နည္းက်န္သည္အထိ တိုက္ရသည္။ ထိုကဲ့သို႔ သေစၥးသုတ္လိုက္ သေစၥးအိပ္လွ်င္ (ေျခာက္လွ်င္) သတြတ္႐ြက္ေျခာက္ႏွင့္ ျပန္တိုက္လိုက္ျဖင့္ သုံးႀကိမ္သုံးခါ ျပဳလုပ္ရသည္။ ေခ်ာမြတ္ေစရန္ျဖစ္သည္။

ေပစာထုပ္၏ နံေဘးေစာင္းမ်ား ေခ်ာမြတ္လာမွသေစၥးသုတ္ရသည္။ မ်ဥ္းနက္ဆိုလွ်င္ သေစၥးထူထူ သုတ္ရသည္။ မ်ဥ္းနီဆိုလွ်င္ သေစၥးပါး⁠ပါးသုတ္ကာ ေျခာက္လွ်င္ ဟသၤျပဒါးေရာ၍သုတ္ရသည္ ထိုအခါ အနီေရာင္ရသည္ ။ ေ႐ြခ်လိဳပါက သေစၥးကို အနီေရာင္ေပၚတြင္ ပါး⁠ပါးထပ္သုတ္ရသည္။ ၿပီးလွ်င္ သေစၥကို အဝတ္ေျခာက္ျဖင့္ ျပန္သုတ္ရသည္။ သေစၥးျပန္ႏုတ္သည္ ဟုေခၚသည္။ ေ႐ႊျပားကပ္၍ျဖစ္႐ုံ သေစၥးက်န္မွ ေ႐ႊျပားကပ္ကာ ေ႐ႊခ်သည္။ ႀကံဆစ္ေပလုပ္လိုလွ်င္ ေဘးႏွစ္ဖက္အလယ္တြင္ လက္ေလးသစ္ခန႔္ခ်န္ထား၍၊ ေ႐ႊမ်ဥ္းေ႐ႊပိန္းဆိုလွ်င္ တထုပ္လုံးအျပည့္ ေ႐ႊခ်ရသည္။ ေ႐ႊခ်ေသာအခါ ေ႐ႊျပားသည္ အခ်ိဳ႕ေနရာတြင္ အေပါက္က်န္ေနတတ္ၿပီး အစြန္းအစမညီ ရွိတက္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဂြမ္းႏွင့္ လွိမ့္ေပးရသည္။ ဂြမ္းတက်ပ္သားခန႔္ေလာက္မွာ ေ႐ႊတုံးႀကီးပမာျဖစ္သြားတတ္သည္။


ေပေရးနည္းေရာက္လာပုံ

ေပေပၚတြင္ စာေရးျခင္းသည္ အိႏၵိယနိုင္ငံမွာ ေရာက္လာဟန္တူသည္။ စာေရးျခင္းႏွင့္အတူ ေပ႐ြက္သုံးပုံသုံးနည္းလည္း တစ္ခါတည္းပါလာဟန္တူသည္။ ေရွးဦးစြာ ေပႏွင့္စာသည္ ပ်ဴလူမ်ိဳးတို႔ထံ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတါင္ ေရွးအက်ဆဳံးေတြ႕ရွိရေသာ ေပစာမွာ (ေအဒီ ၄၀၀-၆၀၀) က သေရေခတၱရာ (ေမွာ္ဇာနယ္) မွတူးေဖာ္ရရွိေသာေပျဖစ္သည္။ ေပ႐ြက္သ႑ာန္ခတ္ထားေသာ ေ႐ႊျပားအေပၚတြင္ စာေရးထားျခင္းျဖစ္သည္။ မ်က္ျမင္ သက္ေသသာဓကမ်ားအရ ေပစာသည္ ေက်ာက္စာထက္ပင္ေရွးက်သည္။ ေမွာ္ဇာနယ္က ရရွိေသာ ေပမ်ားေပၚတြင္ ေရးသားထားသည့္ အကၡရာမ်ားမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပင္း ၁၃၀၀-၁၄၀⁠၀ ေက်ာ္ေက်ာ္က သုံးစြဲေသာ အကၡရာမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ပုံဂံေခတ္ေက်ာက္စာမ်ားထက္ ႏွစ္ေပါင္း၄၀၀-၅၀၀ ခန႔္ေစာသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္ႀကီး မျဖစ္မီက ေရွးအက်ဆဳံးေပစာကို ပုံႏွင့္တကြ ေဒါက္တာ ေဂ် ေအ စတူးဝပ္က အေရွ႕တိုင္းႏွင့္ အာဖရိကတိုက္ ဘာသႏၲရ ေက်ာင္းထုတ္စာေစာင္ ၇ အပိုင္း ၃ တြင္ ေဖာ္ျပေရးသားထားသည္။

 ေပ႐ြက္သုံးပုံသုံးနည္းမ်ားကိုလည္း ဆာ အီမာဆင္တင္းနင့္ ေရးေသာ သီဟိုဠ္နိုင္ငံသမိုင္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ အဲလဗက္ဖိုက္ ေရးေသာ အတိတ္ႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ ျမန္မာျပည္ အတြဲ ၁ တြင္ လည္းေကာင္း၊ ၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ ဩဂုတ္လထုတ္ ျမန္မာနိုင္ငံ သုေတသနအသင္းဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၃၃ အပိုင္း ၂ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဘာသာျပန္ႏွင့္ စာအုပ္ထုပ္ေဝေရးဌာန စာတည္းမႉး ဦးဝန္ေရးသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံ ေပစားမ်ားအေၾကာင္း မွတ္စုတြင္လည္းေကာင္း၊ ေဖာ္ျပေရးသားထားသည္။ စာေရးၿပီးေသာ ေပစာထုပ္မ်ားကို ဇာတ္နိပါတ္ေတာ္မွ အခန္းမ်ားျဖင့္ လွပေသသပ္စြာ ထုလုပ္႐ုပ္လုံးေဖာ္ထားေသာ စာတိုက္ေခၚ ေသတၱာႀကီးမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းထားေလ့ ရွိသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ စာတိုက္ႀကီးမ်ားကို ေ႐ႊခ်ထားသည္။ စာတိုက္ႀကီးမ်ားသည္ ျမန္မာ အႏုပညာတရပ္အေနျဖင့္ ဂုဏ္ယူနိုင္ေသာ ပစၥည္းတခုျဖစ္သည္။ စာတိုက္မွာ အႀကီးအေသးလိုက္၍ ေပစာထုပ္ ၂၀ မွ ၅၀ ခန႔္အထိ ထည့္သြင္းနိုင္သည္။

စာတိုက္တြင္ ထားသည့္ ေပစာတထုပ္ကို ယူၾကည့္လွ်င္ စာပုေလြျဖင့္ ပတ္၍ အေပၚက စာစည္းႀကိဳးေခၚ စာထုပ္ႀကိဳးျဖင့္ ရစ္ပတ္ထားသည္ကိုေတြ႕ရမည္။ စာစည္းႀကိဳးသည္ အနံ လက္မဝက္ (သို႔) တလက္မ၏ ေလးပုံသုံးပုံ၊ (သို႔) တလက္မခန႔္ရွိ၍ အလ်ား ၁၅ ေပရွိသည္။ စာစည္းႀကိဳးကို ဂ်ပ္ခုပ္နည္းမ်ိဳးျဖင့္ ခိုင္ခံ့လွပသပ္ရပ္စြာ စာလုံးေဖာ္၍ ယက္ထားသည္။ စာမ်ားမွာ ေပစာလႉဒါန္းသူ အမည္၊ ေနရပ္၊ ဆုေတာင္းစာမ်ားကို လကၤာျဖင့္ လည္းေကာင္း စကားေျပျဖင့္လည္းေကာင္း ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္။ စာစည္းႀကိဳးကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ေရွးေခတ္ျမန္မာတို႔၏ ျခည္မွ်င္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ျခင္း၊ အထည္ယက္လုပ္ျခင္း အိမ္တြင္းမႈအတက္ႏွင့္ ေဆးအေရာက္စပ္ျခင္းပညာ၊ ပုံစံထုတ္လုပ္ပုံ အႏုပညာအဆင့္အတန္း မည္မွ်ျမင့္ေၾကာင္း သိသာနိုင္သည္။ စာစည္းႀကိဳးကိုေျဖၿပီးလွ်င္ စာပုေလြ (သို႔မဟုတ္) စာထုပ္ပုဝါကို ေတြ႕ရသည္။ စာထုပ္ပုဝါမွာ ေအာက္ခံ အဝတ္ၾကမ္းခံကာ အေပၚမွ အဖိုးထိုက္တန္ေသာ ပိုးဖဲကတၱီပါစမ်ား ထပ္ခ်ဳပ္ထားေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည္။ စာပုေလြမွာ ဝါးမ်ားကို ယင္းသဖြယ္ယက္ထားသည္း။ တခါတရံ ျခည္ပါေရာ၍ ယက္သည္။ အမ်ားေသာအားျဖင့္ အေပၚမွ အဝတ္ျဖင့္ ထပ္၍ခ်ဳပ္ထားသည္။ ေပခ်ပ္မ်ားမက်ိဳးေစရန္ျဖစ္သည္။ မိမိလိုရာ အပိုင္းက႑ကိုခြဲၿပီး စာပုေလြျဖင့္ပတ္ကာ သယ္ယူေလ့ရွိသည္။ စာပုေလြၿပီးလွ်င္ ေပစာထုပ္ကို ထိန္းထားေသာ ကြင္းေလွ်ာႀကိဳးရွိသည္။ ထိုႀကိဳး၏အစကို သန္လ်က္ႏွင့္တူေသာ ဆင္စြယ္/သစ္သားျဖင့္ျပဳလုပ္ထားေသာ တစ္လက္မခြဲအက်ယ္ႏွင့္ အရွည္ ၉/၁၀ လက္မရွိေသာ ပစၥည္းကို အေပါက္ေဖာက္၍ခ်ည္ထားသည္။ ၎မွာ ေပခ်ပ္ခြာေသာ ကရိယာျဖစ္သည္။ စာေရးၿပီး မဥ္းကိုင္ၿပီးေပစာထုပ္တြင္ ေပခ်ပ္မ်ား ပူးကပ္ေနသည္ကို ခြာရန္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ က်မ္းအမည္ကိုလည္းေရးထိုးထားျခင္းျဖင့္ က်မ္းအမည္ကို ခ်က္ျခင္းသိနိုင္သည္။

ကြင္းေလွ်ာႀကိဳးကိုေျဖၿပီးလွ်င္ က်မ္းကိုဖြင့္ရသည္။ ထိုက်မ္းကိုအစြဲျပဳ၍ စာအုပ္ကို "က်မ္းစာ”ဟု ေခၚၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ေပစာမ်ား၏အဖုံးက်မ္းသည္ သစ္သားျဖစ္၍ ေပခ်ပ္အနံအလ်ားကို လိုက္၍ ျပဳပ္ရသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ လွပစြာ အလယ္ကထြင္း၍ ဟသၤျပဒါးသုတ္ထားသည္။ အခ်ိဳ႕က ေ႐ႊခ်ထား အခ်ိဳ႕က ေဆးေရး႐ုပ္ခ်ယ္ထားသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ မွန္စီေ႐ႊခ်ထားသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ တန္ဆာဆင္ျခင္းမရွိ၊ ေပခ်ပ္မ်ား၏ အတိုင္းအထြာအတိုင္းသာ ျဖစ္သည္။ စိတ္ဝင္စားစရာတစ္ခုမွာ စာစည္းႀကိဳး၊ က်မ္းတို႔ကို အေရာင္ခ်ယ္ရာတြင္ အနီေရာင္ကိုသာ အသုံးမ်ားျခင္းျဖစ္သည္။


က်မ္းကိုဖြင့္ေသာအခါ ေပခ်ပ္မ်ားကို ေတြ႕ရသည္။ ပလႅင္တိုင္မွ ႏုတ္၍ဖတ္ရသည္။ အခ်ိဳ႕ေပစာအုပ္မ်ားတြင္ ေပ႐ြက္အလြတ္ ေလးငါးခ်ပ္ေတြ႕ရၿပီး ၿပီးမွပလႅင္ခ်ပ္လာသည္။ ပလႅင္ခ်ပ္တြင္ ဝမ္းဖက္၌ ပလႅင္ေပါက္ႏွစ္ခု အတြင္း၌သာ သာေရးသာသည္။ ေက်ာဖက္ႏွင့္ အျခားေပခ်ပ္မ်ားတြင္ နံေဘးမ်ဥ္းကြက္လပ္ ခ်န္သည္မွအပ အျပည့္ေရးသည္။ အဆုံးေပခ်ပ္၏ေက်ာဘက္တြင္လည္း ပထမေပခ်ပ္ဝမ္းဖက္မ်ာကဲ့သို႔ေရးသည္။ ေပခ်ပ္၏ေက်ာဘက္တိုင္းတြင္ ဝဲဖက္၌ စာမ်က္ႏွာ၊ ယာဖက္၌ က်မ္းအမည္ကို ေရးထိုးေလ့ရွိသည္။ စာမ်က္ႏွာအေရအတြက္ကို ဂဏန္းသေကၤတမသုံးဘဲ ဗ်ည္းႏွင့္သရ သံစဥ္တြဲ၍ သုံးသည္။ ဗ်ည္းႏွင့္သရတြဲပုံမွာ က၊ ကာ၊ ကိ၊ ကီ၊ ကု၊ ကူ၊ ေက၊ ကဲ၊ ေကာ့၊ ေကာ္၊ ကံ၊ ကား ျဖစ္သည္။ ထို ၁၂ လုံးေပတစ္ခ်ပ္ကို တစ္အဂၤါဟု ေခၚသည္။ ထိုကဲ့သို႔ က မွစ၍ ဗ်ည္း ၃၃ လုံးကိုသုံးသည္။ ၃၃ အဂၤါထက္ပိုေသာေပစာထုပ္ကို က ယပင့္ (က်) မွစ၍ သရအစဥ္လိုက္ သုံးသြားသည္။ ေပခ်ပ္ တစ္ခ်ပ္တြင္ စာေၾကာင္းေရ ေလးေက်ာင္းမွ ၁၂ ေၾကာင္းအထိေရးေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ေရးသည္ကို အစြဲျပဳ၍ ေပစာထုပ္ကို က်မ္းအမည္ႏွင့္ ယွဥ္တြဲကာ ေလးေၾကာင္းေရးေပ၊ ရွစ္ေၾကာင္းေရးေပ စသည္ျဖင့္ ေခၚၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးေပခ်ပ္တြင္ က်မ္းေရးသူ၏အမည္၊ ေနရပ္၊ ေက်ာင္းအမည္၊ ေရးသားေသာ သကၠရာဇ္ကို ေတြ႕နိုင္သည္။

ဘုရင့္စာခြတ္ေတာက္မ်ားကို ထန္းဖူးေပၚတြင္ ေရးၾကသည္။ ထန္းဖူးက ေပထက္ပို၍ ၾကာရွည္ခံျခင္းေၾကာင့္ဟုဆိုသည္။ ဘုရင့္အမိန႔္ေတာ္ဆိုလွ်င္ ထန္းဖူး သို႔မဟုတ္ ေပခ်ပ္ေပၚတြင္ တစ္ေၾကာင္းတည္း ေရးသည္။ မႉးႀကီးမတ္ရာမ်ားက ထုတ္ဆင့္သည့္အမိန္ဆိုလွ်င္ ႏွစ္ေၾကာင္းေရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ေၾကာင္းစာခြၽန္ေတာ္၊ ႏွစ္ေၾကာင္းစာခြၽန္ေတာ ဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။


ေက်ာင္းစာေရး

ေပစာကို ေက်ာင္းစာေရးေခၚ ေပစာေရးသူမ်ားကေရးၾကသည္။ မ်ားေသာအာျဖင့္ ရဟန္း၊ပုဂၢိဳလ္ပညာရွိမ်ား၏ စီကုံးဖြဲ႕ေရးသားမႈကို လိုက္ေရးရသူမ်ားသာျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းစာေရးမ်ာသည္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ာတြင္ ေနေလ့ရွိၾကသည္။ ေက်ာင္းကပင္ထမင္းေကြၽးရသည္။ ေရးခမွာ ၁၀ ေၾကာင္းေပ တစ္အဂၤါ ေငြ တစ္က်ပ္၊ ၁၁ ေၾကာင္းေပ တစ္အဂၤါ တစ္က်ပ္ေလးပဲ စသည္ျဖင့္ ေပခ်ပ္ေပၚရွိ စာေၾကာင္းေရကိုလိုက္၍ ေပးရသည္။ ေက်ာင္းမွထမင္းမေကြၽးလွ်င္ ေပကူးခအဖိုးေငြကိုတိုးေပးရသည္။ ေကာင္းမႈေတာ္ႀကီးေက်ာက္စာတြင္ ေတာင္ဖီလာဆရာေတာ္ ေရးခဲ့သည့္အတိုင္းပင္ ေက်ာင္းစာေရးမ်ားသည္ အကၡရာတတ္ရသည္၊ ၿမဲၿမံေသာသတိရွိရသည္။ သို႔မွသာ စာေရးရာ၌ အမွားအယြင္း အက်အေပါက္ ကင္းေဝးမည္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းစာေရးသည္ တစ္ေန႕လွ်င္ ေပေျခာက္႐ြက္၊ ႏွစ္ရက္မွာ တစ္အဂၤါေရးနိုင္သည္။ ေရွးေခတ္က ေပစာတစ္ထုပ္ေရးလွ်င္ ေငြ ၃၀၊ ၃၅ က်ပ္ခန႔္ ကုန္က်သည္။ ယခုေခတ္တြင္ ေပစာအေရးအသားသည္ မရွိသေလာက္ပင္ျဖစ္သည္။ ပုံႏွိပ္စာအုပ္ ထုတ္ေဝရန္သာလွ်င္ ေပမူကို ေကာ္ပီစာအုပ္ထဲသို႔ ကူေရးျခင္းသာရွိသည္။


ေပစာအကူးမ်ား၍ သတ္ပုံခြၽတ္ယြင္းလွ်င္ စာအဓိပၸါယ္လည္းမွားသည္။ ျမန္မာရွင္ဘုရင္မ်ားေႏွာင္းေခတ္၌ ေပစာကူးသူတို႔ ခြၽတ္ယြင္းခ်က္မ်ားေသာေၾကာင့္ သတိေပးသည့္အေနျဖင့္ "ေခြးတိရစာၦန္၊ မဟာဒါန္၊ နိဗၺာန္ႏွင့္ေဝး ေက်ာင္းစာေရး" ဟု ဆိုစမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။

ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္က ေပစာေရးပုံကို က်ည္းကန္ရွင္ႀကီးေမတၱာစာတြင္ "ေနာင္ေရးကိုလည္း မရႈ၊ ခုေရးကိုလည္း မျမင္၊ ဉာဏ္လီဆင္၍၊ ခ်စ္ရွင္မိန္ျမတ္၊ ပိဋကတ္တြင္၊ ေရးမွတ္သည့္က်မ္းဂန္မွာ၊ အဘိဓာန္ ဓာတုမာလာ၊ ဋီကာေက်ာ္ ပါဌ္နိသ်တသြယ္၊ ရွစ္ဆယ္အဂၤါေပါင္း၊ ရွစ္ေၾကာင္းတစ္မ်ိဳး၊ ကိုးေၾကာင္းတဝက္၊ လကၡသုံးမူးတီး၊ တသီးမွာ ေလးမူးႏွင့္၊ သုံးဦးေသာက်မ္ရပ္ကို၊ ေရးမွတ္၍ၿပီးပါၿပီ။ ဤကုသိုလ္၏အက်ိဳးကို၊ ဒုကၡမ်ိဳးကင္းေဝးလ်က္၊ စၾကဝေတး၊ သေဌးမႏၶတ္၊ သိၾကားနတ္ကဲ့သို႔၊ လူ႕ရပ္နတ္ျပည္၊ ၾကင္(က်င္)လည္စုန္ဆန္၊ ခ်မ္းသာစံ၍၊ နိဗၺာန္ရမည့္ အခ်က္ကို၊ ပႏၷက္ဆုယူကာ၊ ဆရာျပဳေသာ ကုသိုလ္စုဆို႔ကိုလည္း၊ သာဓုေခၚမည့္ အေၾကာင္း" စသည္ျဖင့္ ေရးသားထားသည္။

႐ုပ္ပုံမ်ား

ေပစာမ်ားႏွင့္အတူ သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံမ်ားဆြဲထားသည့္ ေပမ်ားမွာ အလြန္ရွားသည္။ ႏွစ္လက္မအက်ယ္ရွိေသာ ေပ႐ြက္ေပၚတြင္ ႐ုပ္ပုံမ်ားေရးဆြဲထားသည္မွာ အလြန္အံ့ဩၿခီးမြမ္းစရာေကာင္းသည္။ ၃၁ ဘုံေပစာထုပ္ (ကမာၻ႔ဗုဒၶတကၠသိုလ္၊ ရန္ကုန္) တြင္ ျမင့္မိုရ္ေတာင္ကို အလယ္ကထားၿပီးလွ်င္ ကြၽန္းႀကီးေလးကြၽန္းရံေနပုံႏွင့္ ၃၁ ဘုံလို႔းကို အစီအစဥ္ျဖင့္ ေရးဆြဲထားသည္။ ျမင့္မိုရ္ေတာင္ႏွင့္ ကြၽန္းႀကီးေလးကြၽန္း၊ ကြၽန္းငယ္မ်ားရံေနပုံကို ဆြဲရသည္မွာ ႏွစ္လက္မျဖင့္ မဆန႔္သျဖင့္ ေပခ်ပ္မ်ားကို ႀကိဳးျဖင့္ တစ္ခ်ပ္ႏွင့္တစ္ခ်ပ္ ဆက္ကာ ပုံဆြဲထားသည္မ်ာ ၿခီးမြမ္းအံ့ဩဖြယ္ရာ ေကာင္းလွေပသည္။

ေပ၏အက်ိဳးျပဳပုံ

ေပစာမ်ားသည္ ဗုဒၶေဒသနာေတာ္ကို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ အလြန္အက်ိဳးျပဳသည္။ မိုင္းခိုင္းၿမိဳ႕စားေရးသားခဲ့ေသာ "ပိဋကတ္သမိုင္း" စာတမ္းတြင္ စာရင္းတင္ခဲ့ေသာ ေလာကီ၊ ေလာကုတၱရာ စာေပအားလုံးသည္ ေပ႐ြက္ေပၚတြင္ ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ထား ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ေရွးေခတ္စာေပမ်ားကို ထိန္းသိမ္းလာသည္မွာ ေပစာပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံသို႔ ၁၈၂၆ ခုႏွစ္ခန႔္တြင္ ပုံႏွိပ္စက္မ်ား စတင္ေရာက္ရွိလာသည္ ဆိုေသာ္လည္း ေအာက္ျမန္မာျပည္ ေမာ္လၿမိဳင္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မ်ားတြင္သာျဖစ္ၿပီး အသုံးမမ်ားေသးေပ။ ေပေပၚတြင္စာေရးျခင္းအေလ့သည္လဲ ေလ်ာ့မသြားေခ်။ ယခုေတြ႕ရွိရေသာေပစာမ်ားတြင္ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၀ ေက်ာ္အထိ ေရးသားထားေသာ ေပစာထုပ္မ်ားကို ေတြ႕ရွိရျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ေပစာမ်ားကို ေလ့လာလွ်င္ ေရွးေခတ္က ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ စာေပရွိ၍ အယူဝါဒေရးစာေပ မည္မွ် ထြန္းကားခဲ့ပုံကို သိရွိရသည္။ စာစည္းႀကိဳးကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ အိမ္တြင္းလက္မႈပညာ ရက္ကန္းရက္ျခင္း အတတ္၊ ေဆးဆိုးျခင္း အတတ္၊ ပုံစံေဖာ္ျခင္းအတတ္မ်ား ေကာင္းစြာျဖစ္ထြန္းေနသည္ကိုလည္း သိရွိနိုင္သည္။ စာတိုက္မ်ားတြင္လည္း ပန္းပုပညာ ေျပာင္ေျမာက္စြာ ထြင္းလုပ္ထားျခင္းကို ေတြ႕ရသျဖင့္ ျမန္မာ့အႏုပညာ မည္မွ်ဆန္းျပားေၾကာင္း ခန႔္မွန္းနိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေပစာသည္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ အျဖာျဖာကို ေဖာ္ထုတ္ေသာ ရတနာတစ္ပါးပင္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာေပ၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ၊ အယူဝါဒေရးရာ စာေပမ်ားကို ရင္းျမစ္တိက်စြာ ေလ့လာလိုက္စားလိုလွ်င္ ေပစာႏွင့္ကင္း၍ မရေကာင္းေပ။ ယုခုအခါ ေရွးက ေရးခဲ့ေသာ ေပစာမ်ားသာရွိၿပီး ေခတ္၏တိုးတကက္မႈေၾကာင့္ အသစ္ ထပ္မံေရးမႈမ်ား မရွိသေလာက္ ျဖစ္၍ ေပစာမ်ားကို အေလးဂ႐ုျပဳကာ ထိန္းသိမ္းထားရွိရန္အလြန္ပင္ အေရးႀကီးေပသည္။ ေရွးေခတ္က ျမန္မာမ်ားသည္ ဤမွ်လုပ္ငန္းေဆာင္တာ အဆင့္ဆင့္ မ်ားလွေသာ ေပစာျဖင့္ အယူဝါဒေရးစာေပ၊ ေလာကီစာေပ စသည္တို႔ကို ယခုေခတ္လူမ်ား နည္းယူမွတ္သား လိုက္နာေလာက္ေအာင္ က်မ္းႀကီး က်မ္းဂန္မ်ားအျဖစ္ ေရးထားခဲ့သည္မွာ ခ်ီးက်ဴးစရားေကာင္း၍ ဂုဏ္ယူထိုက္ေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ [၁]

အကိုးအကား

ေဒၚခင္⁠ခင္စု၊ ျမန္မာေပစာ၊ ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ-၁၀ (ျမတ္-ယူး)၊ ျမန္မာနိုင္ငံဘာသာျပန္စာေပအသင္း၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၆၈၊ ဒုႀကိမ္၊ ႏွာ ၂၈၉-၂၉၉။

Zaw Win Thaung ပိုစ့္​့အားကူးယူတင္​​ေပးသည္​

Friday, December 28, 2018

အဆိုေတာ္ႀကီး လား႐ိႈးသိန္းေအာင္ (၁၉၄၆-၂၀၁၈) နွလံုးေရာဂါျဖင့္ ကြယ္လြန္


စတိရီယို ေခတ္ဦး အဆိုေတာ္ၾကီး လားရႈိးသိန္းေအာင္ ကြယ္လြန္
==================================== 
“နႈတ္မဆက္နဲ႕ ငိုခ်င္တယ္၊ ငွက္ငယ္အလား ကိုယ့္အမွား၊ စက္ေခါင္းအမွတ္ ၀၀၉၊ ဘုရားသခင္ရဲ႕ သားသမီးေတြပါပဲ၊ အေမတခု သားတခု၊ မုန္းမုန္းေမ့ေမ့” စသည့္ နာမည္ၾကီး သီခ်င္းေကာင္းမ်ားစြာကို သီဆုိခဲ့ေသာ စတိရီယို ေခတ္ဦးအဆုိေတာ္ၾကီး ဂ်င္မီဂ်က္ ေခၚ လားရႈိး သိန္းေအာင္ သည္ ယေန႔ ဒီဇင္ဘာလ ၂၈၊ ၂၀၁၈  ေန႔လယ္ပိုင္းအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ တကၠဆက္ျပည္နယ္၊ ဟူစတန္ၿမိဳ႕တြင္ ႏွလံုးေရာဂါျဖင့္  ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။






လား႐ိႈးသိန္းေအာင္ ေခၚ ဂ်င္မီဂ်က္သည္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္မွာ ျျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီကို လက္မခံႏိုင္ဘဲ စြန္းစားလိုသည့္ ဝါသနာအတြက္ ေတာခိုသြားခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ဂီတလုပ္ငန္း အပါအဝင္ ပရဟိတ လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံသူ တစ္ေယာက္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ကာ သမီးတစ္ေယာက္၊ သားႏွစ္ေယာက္ ရရိွခဲ့သည္။ 



(႐ုပ္သံ- Lashio Thein Aung's "One Man Show 2013" in Yangon)

လား႐ိႈးသိန္းေအာင္သည္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တကိုယ္ေတာ္႐ိႈးပြဲျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ ႐ိႈးပြဲသည္ သူျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထြက္ခြာသြားခဲ့ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း (၄၀) ေက်ာ္အၾကာမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ႐ိႈးပြဲလည္းျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၂ အဓိက႐ုဏ္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ခြဲျခားဆက္ဆံေရး ရပ္တန္႔ေရးႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာသည္ တိုင္းရင္းသားတစ္စုျဖစ္ေၾကာင္းကို ဖြဲ႕ဆိုထားေသာ “ငါတို႔ ဘုရားသခင္၏ သားသမီးေတြပါ” သီခ်င္းျဖင့္ အဖိႏိွပ္ခံ ႐ိုဟင္ဂ်ာဘက္မွ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ 

ေနာက္ပိုင္းတြင္ မ်ဳိးခ်စ္မ်က္ကန္းတို႔၏ ႏိုးေဆာ္တိုက္တြန္းမႈျဖင့္ Anti-Rohingya ႐ိုဟင္ဂ်ာဆန္႔က်င္ေရး ေျပာဆိုခ်က္မ်ား tweeter စာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ ေရးသားလာခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ 

အဆုိေတာ္ လားရိႈးသိန္းေအာင္ကို ၁၉၄၆ ခုႏွစ္မွာ ေမြးဖြားခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာေတာ့ သူဟာ အသက္ ၇၂ ႏွစ္ အရြယ္ရိွၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ 

https://m.youtube.com/playlist?list=PLnshA8nqDkCW-OcbZQqOmxTMOWRkd-IUw

Wednesday, December 12, 2018

Flowers Names In Rohingya Zuban




Fúlor Nam ókkol


1. Gulab              = Rose
2. Sambafúl       = Champuck
3. Chájjamani    = Arabian Jasmine
4. Raatkarani     = Night Blooming Jasmine
5. Gulbaár          = Daisy
6. gullala            = tulip
7. Bossá             = Marigold
8. Zuníb              =
10. Hóñla           = Lotus
11. Diyo /Fori    = Hibiscus
13. Noccáfúl     =
14. Boçful          = Star-flower
15. Sújjaful        = Sunflower
16. Cúnaful        =
17. Delia             = Dahalia
18. Razulla         = Touch-Me-Not (Mimosa Pudica)
19. Únalu ful      = Ptrocapus-marcocarpus
20. Tara fúl        = Star Glory
21. Bobfúl          = Sesbaria grandiflora
22. Dhiyal fúl     = Periwinkle, Vinca
23. Hoñlboccú Fúl=
24. Dhebal fúl   =
25. Maik Fúl      =
26. Sómfúl         =
27. Hoitori fúl   =
28. Fodda fúl    = Scared Lotus. (Nelumbium Speciosum)
29. Fená            = Daffodil
30. Laal fúl        = Peacock flower

Sunday, December 9, 2018

မယုၿမိဳင္က မင္းၾကငွန္း

ဒြါရာဝတီ စိတ္ကူးပန္းခ်ီ



မယုၿမိဳင္က မင္းၾကငွန္း|

ေနရာေဒသ၊ လူမ်ဳိးတစ္စု၏ ရာဇဝင္သမိုင္းကို ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္မည္ဆိုလွ်င္ ထိုေဒသ၏ ရာဇဝင္မွတ္တမ္း တစ္ခုတည္းႏွင့္ လံုေလာက္မည္ မဟုတ္ေခ်။ ထိုေဒသ၏ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ႐ိုးရာပံုျပင္၊ ႐ိုးရာ အဆိုအက၊ အတီးအမႈတ္၊ ယံုတမ္းစကား၊ ဘာသာစကား စသည္တို႔ကိုပါ ဂဃနဏ ေလ့လာ သံုးသပ္မွ သာလွ်င္ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ေသာ သမိုင္းမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္လွ်င္ သမိုင္း ဟကြက္မ်ားက က်န္ရိွေနကာ ျမင္းက်ားေရပမာ ျဖဴမည္း ေျပာင္ေျပာင္ ရိွေနလိမ့္မည္။ 

ဓညဝတီ၊ ေဝသာလီ၊ ေလာင္းၾကက္၊ ဒိြရာဝတီ ကဲ့သို႔ေသာ သမိုင္းဝင္ ေဒသတစ္ခုျဖစ္ေသာ အာရ္ကာန္ျပည္၏ ေျမာက္ဘက္၌တည္ရိွသည့္  ကုလားတန္ျမစ္ အေနာက္ဘက္၊ နတ္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ၾကားရိွ ေမယုျမစ္ဝွမ္းသည္လည္း သမိုင္းပေဟဠိ သဖြယ္ ဆန္းၾကယ္ေနသည္။ ေမယု အမည္သည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ စကား မယူရ္ (ဥေဒါင္း) မွ ေလသံအနည္းငယ္ ေျပာင္းလာျခင္းျဖစ္သည္။ ကာယာပူရီေခတ္က မယူရီ ဟု ေခၚတြင္သည့္ ဘုရင္မ တစ္ပါးရိွခဲ့သည္။ ထိုဘုရင္မကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဤေဒသကို ေရွးေခတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔က မယူရီေဒခ်္ ဟု ေခၚေဝၚခဲ့သည္။ တစ္နည္းက ဤေဒသရိွ အဓိက ေတာင္တန္း၌ ေဒါင္း အမ်ားအျပား က်က္စားၾကသျဖင့္ ထိုေတာင္တန္းကို မယုေတာင္တန္း ဟုေခၚၾကသည္။ ေတာင္တန္းကို အစြဲျပဳ၍ မယုေဒသ၊ မယုျမစ္ စသည္ျဖင့္ ေခၚၾကျခင္းျဖစ္သည္။  

ရာဇဝင္အကိုးအကား၊  ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဇာတ္ေတာ္မ်ား၏ ကိုးကားခ်က္ႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဘိုးေဘဘီဘင္ လက္ဆင့္ကမ္း ေဆာင္ထားေသာ ပါးစပ္ရာဇဝင္မ်ား အရ ထီးစည္ေနလ ထြန္းေတာက္ခဲ့သည့္ ျပည္ငယ္ တစ္ခုလည္းျဖစ္ခဲ့သည္ ဟု ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ ယံုၾကည္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ ရိွခဲ့ပါလွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဆက္ဆံေရး၊ မင္းႏြယ္မင္းဆက္က စသည့္ အခန္းက႑မ်ားသည္ ပေဟဠိသဖြယ္ အာရ္ကန္ ေကာင္းကင္ေပၚ ပ်ံဝဲေနလ်က္ရိွသည္။ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ထိုေစာဒကေတြကို အေျဖရွာရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ဘာသာကြဲ၊ လူမ်ဳိးျပားတို႔၏ အမုန္းျပည့္ အတားအဆီးကို မထိုးေဖာက္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ လက္ေျမာက္ အ႐ံႈးေပးခဲ့ရသည္။ ထိုထဲတြင္ ျမန္မာျပည္ေက်ာ္ သမိုင္းပညာရွင္၊ သမိုင္း သုေတသီ ေဒါက္တာသန္းထြန္းလည္း တစ္ဦး အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ 

ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းက-

“ယေန႔အာရ္ကန္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ရိွေနေသာ မြတ္စလင္တို႔ မွာ ေရွးေခတ္ ေမယုေဒသတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူတို႔မွ ဆင္းသက္လာသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သူတို႔ အဲ့ေဒသမွာ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေနထိုင္ခဲ့တယ္လို႔ အခိုင္အမာ ဆိုၾကတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္မဟုတ္ရင္ေတာင္ ႏွစ္ေပါင္း (၈၀၀) ခန္႔ေတာ့ျဖစ္ႏိုင္တယ္။”

‘မူဆလင္ဘြဲ႕အမည္ခံ ဘုရင္တို႔သည္ ေမယုေဒသတြင္ ေရွးေခတ္က အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။’

စသည္ျဖင့္ ၂၈၊ ၈၊ ၁၉၉၄ ခု ထုတ္ ကလ်ာမဂၢဇင္း၊ စာ-၂၇ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ 


သမိုင္းပညာရွင္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္က အေနာ္ရထာအရင္က ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၄၅-၁၄၆)တြင္ -

“ပုဂံေခတ္မတိုင္မီ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ပ႗ိကၠရား ေခၚ ပတၱိေကရ ဆိုတဲ့ ျပည္ငယ္တစ္ခု ရိွခဲ့ေၾကာင္း ” ေဖာ္ျပထားသည္။ 

“ ေအဒီ ၆၀၀ တြင္ မဟာ ဝိရမင္းက သူ႕နန္းေတာ္ကို နတ္ျမစ္၏ အေရွ႕ဘက္ကမ္း၊ ျပဴးမျမစ္ဝွမ္း (ေမာင္ေတာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တည္ရိွ)၌ စိုက္ထူခဲ့သည္။ ”

ဟု ပေမလာ၊ ၁၉၇၆ ခု ၊ ေရွးအာရ္ကာန္ျပည္၊ စာမ်က္ႏွာ-၄၄-၄၅ တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။ (Pamela,  1976, pp 44_45)

ေက်ာက္စာအမွတ္ ၉၆၃/၂၀-၂၃-၈၀၄ ပါ သကၠရာဇ္ ၁၄၄၂ ခု ေက်ာက္စာ တစ္ခ်က္တြင္- 

“၁၄ ရာစုတြင္ အာရ္ကာန္ျပည္၌ မြတ္စလင္မင္းမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါဘုရင္မ်ားသည္ ဗမာမင္းမ်ားႏွင့္ ရင္ႏီွးၾကသည္။ ခ်စ္ၾကည္ေရး အလည္အပတ္လည္း သြားေရာက္ၾကသည္” ဟု ပါရိွသည္။

“ ေဒးဝန္ႀကီးရတု မွာလည္း ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္တြင္ အိစၥလာမ္ဘာသာ လႊမ္းမိုးေသာ ပီကြၽန္းၿမိဳ႕ အေၾကာင္း” ကို ခ်ီးမြမ္းမွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ 


ဤသို႔ကစေသာ သမိုင္းအတိုအထြာတို႔ကို ပညာရွင္ အခ်ဳိ႕က အစငင္ခဲ့ေသာ္လည္း အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ ျပည့္စံုျခင္းသို႔မေရာက္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ 

ေရွးေခတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ စာေပေလာကကို လြမ္းမိုးထားေသာ အရာတစ္ခုက “ဖူတီး”ဟု ေခၚေသာ ပ်ဳိ႕ကဗ်ာရွည္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဗ်ာရွည္မ်ားရိွ ရာဇဝင္ အကိုးအကားမ်ားအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာအားနီးပါးက တစ္စိတ္တစ္ဝမ္းတည္း လက္ခံယံုၾကည္ထားသည္က “အာရ္ကာန္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ေနရာအခ်ဳိ႕တြင္ နန္းစိုက္ စိုးစံခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ားရိွခဲ့သည္။” ထိုဘုရင္မင္းျမတ္မ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕မွာ အာလီယား ဘားဂ္မင္းသည္ ဘာဂ္ဂူးနား၊ ဘူးသီးေတာင္ တြင္လည္းေကာင္း၊ ဟားနီဗားမင္းႏွင့္ ကာယာပူရီ ဘုရင္မသည္ ေမာင္းတမၼ၊ ေမာင္းေတာတြင္လည္းေကာင္း၊ အာမီရ္ဟားမ္ဇားမင္းသည္ ေဂါေလာင္ဂီ (ျဖဴးမခ်ဳိင့္ဝွမ္း) တြင္ လည္းေကာင္း အသီးသီး နန္းစိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အေသးစိတ္ ရာဇဝင္မွတ္တမ္းမ်ားကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ ျပဴးမျမစ္ဝွမ္းတြင္ တစ္ခ်ိန္က လူ႕အဆင့္အတန္း ျမင့္မားစြာေနထိုင္ေသာ ကန္ေခ်ာင္းစည္ေျမာင္တို႔ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ စီမံထားေသာ ကုန္းျမင့္ေျမျပင္သည္ ယေန႔တိုင္ ေတြ႕ရသည္။ နန္းကုန္းထီးကုန္း ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွသည္။  

ဟားနီဗာမင္းသည္ ကာယာပူရီ ဘုရင္မ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုကို သံုးႀကိမ္သံုးခါ စစ္တိုက္ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဘုရင္မကို ကြပ္မ်က္ျခင္းမျပဳဘဲ ကာယာပူရီဘုရင္မကို လက္ထပ္ကာ မိဖုရားအျဖစ္ တင္ေျမာက္ခဲ့သည္။  သူတို႔ အခ်စ္ဇာတ္လမ္းသည္ ယေန႔အထိ တင္စားေျပာဆိုရေအာင္ ထင္ရွားသည္။ သူတို႔၏နန္းေတာ္သည္ ေမာင္းတမၼေတာင္၌ တည္ရိွခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုေခတ္က အဆိုပါျပည္ကို “ကုဝိုက္ေရွာ့ရ္ျပည္” ဟု မည့္ေခၚခဲ့သည္။ ယေန႔တိုင္ ထိုေတာင္ထြတ္ႏွစ္ခုကို ဟားနီဗား ေတာင္ကီ ႏွင့္ ကာယာပူရီေတာင္ကီ ဟု ေခၚေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ေတာင္ကီ မွာ ေတာင္ထြတ္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ 
  
ယင္းရြာ အမည္မွာလည္း ေမာင္းတမၼ (ယေန႔ဗမာ ဆန္ဆန္အေခၚ- ေမာင္ႏွမ) ဟု ေခၚရျခင္းမွာ သူတို႔၏ ဂူသခ်ဳိင္းကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚၾကသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ Mont Tomb (သူေတာ္စင္၏ ဂူသခ်ဳႋင္းရိွေသာ ေတာင္)မွ Mondoma ျဖစ္လာျခင္းဟု သုေတသီတို႔က ဆိုၾကသည္။ ကာယာပူရီဘုရင္မသည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ သည့္ ဘုရင္မအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ ဘုရင္ႀကီး ဟားနီဗားကို စစ္႐ံႈးၿပီးေနာက္ အိစၥလာမ္တရားေတာ့္ ေအးရိပ္ဆာယာေအာက္တြင္ ခိုဝင္လာကာ ဟားနီဗားကို လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ကုဝိုက္ေရွာ့ [Kuwaiccoór]သည္  အလြန္ေအးခ်မ္းသာယာေသာ ျပည္ငယ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထိုေတာင္ေပၚတြင္လည္း ယေန႔တိုင္ က်ံဳ၊ ျမိဳ႕႐ိုးပ်က္၊ ကန္ႀကီး၊ ေျမာင္း စသည္တို႔ကို သူ႕ေခတ္သူ႕ဟန္ႏွင့္ ယေန႔တိုင္ေတြ႕ရသည္။ ထိုအကြက္က်က်  စီမံထားေသာ ေနရာကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ လြတ္လပ္ေရး မတိုင္မီ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားသည္ ထိုေနရာကို ခံတပ္စခန္းအျဖစ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ခု ေက်ာ္ေလာက္တြင္ အစိုးရက လက္နက္ကိုင္တို႔ကို တိုက္ခိုက္ရာ ထိုအႂကြင္းက်န္အေမြအႏွစ္သည္ ပို၍ ပ်က္စီးခဲ့ရေလသည္။ တဖန္ နဝတအစိုးရေခတ္တြင္ ဗိုလ္ခင္ၫႊန္းက ထိုေတာင္ထြက္ႏွစ္ခုတြင္ ေစတီႏွင့္ ဆင္းတုေတာ္ တို႔ကို တည္ေပးခဲ့သည္။ 

ထိုကဲ့သို႔မင္းမ်ားအနက္ အျခားထင္ရွားေသာ မင္းတစ္ပါးမွာ အာမီရ္ဟာမ္ဇာမင္းျဖစ္သည္။ ရဲစြမ္း သတၱိျပည့္စံု၍ လက္႐ံုးရည္၊ ႏွလံုးရည္ႏွင့္ ကံုလံုသူျဖစ္သည္။“ ေဂါေလာင္ဂီျပည္”၌ နန္းစိုက္ စိုးစံခဲ့သည္။ အာမီရ္ဟာမ္ဇာမင္း[King Amir Hamza]သည္ အာရ္ကာန္ျပည္မကို ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ကာ ေဝသာလီမင္း ( ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေခၚ ေဗဆာလီ)ႏွင့္ အၾကိမ္ႀကိမ္ စစ္ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု ဖူတီးတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရဲမက္ေတာ္ ေဂါႏၶာ ၅၀ ေက်ာ္ႏွင့္ စစ္ခ်ီခဲ့ေၾကာင္း စသည့္တို႔ကို ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရသည္။ (၁ ေဂါႏၶာ = ၄ ေယာက္ ) သို႔ေသာ္ ေဝသာလီျပည္ကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထား မရိွပါ။ ျဖဴးမျမစ္ဝွမ္းကို ယေန႔အထိ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔က ေဂါေလာင္ဂီ ဟု ေခၚၾကသည္။  

ဤသည္တို႔မွာ ေရွးပေဝသဏီက အလြန္နက္႐ိႈင္းေသာ  တစ္စံုတစ္ရာေသာ သမိုင္းဘက္သို႔ ဖိတ္ေခၚေနျခင္းျဖစ္သည္။  

ဤသို႔ေသာ္ သမိုင္းအေမြအႏွစ္မ်ားသည္ ေမယုေဒသရိွ ဌာေန ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတို႔၏ လက္ထဲ၌ ပေဟဠိဆန္ဆန္ ရိွေနသည္။ သူတို႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ မတူကြဲျပားေသာ ဓေလ့ထံုးစံ အစဥ္အလာတို႔သည္ ေရွးရာဇဝင္၏ နိမိတ္ေပါင္းမ်ားစြာကို ျပယုဂ္သဖြယ္ ေဖာ္ျပေနသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္ ျပည္တြင္း ပညာရွင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ထိုအေမြအႏွစ္ကို ထုတ္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္း မရိွေသးေပ။ အကယ္၍ အစအန တစ္စံုတစ္ရာကို ေတြ႕ရိွေသာ္လည္း ဖံုးကြယ္ဖို႔သာ ႀကိဳးစားေနျခင္းကို ေတြ႕ရေပသည္။ ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာလွ်င္လည္း ဤေဒသ၏ ေရွးျဖစ္ကို တိတိက်က် ေတြ႕ရမည္မဟုတ္ပါ။ ေတြ႕ရလွ်င္လည္း ယုတၱိမရိွေသာ လုပ္ႀကံ သမိုင္းသာ သက္သက္ ျဖစ္ေနမည္။  အေၾကာင္းက  ဤေဒသ၏ ေရွးသမိုင္းက ရခိုင္မဟုတ္ေသာ ဘာသာကြဲလူမ်ဳိးကြဲ ၏ လႊမ္းမိုးမႈရိွေနျခင္းကို သူတို႔ ရင္ဆိုင္ႏိုင္စြမ္းမရိွေခ်။ အဆိုပါ သမိုင္းကို ဖံုးကြယ္ပေပ်ာက္ရန္အတြက္ ႀကိဳးစားရင္း အာရ္ကာန္ရာဇဝင္ကိုပါ ဟထာထာ လုပ္လိုက္ေလသည္။ 

တိုးတက္ၿပီး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ား ရွာေဖြ တူးေဖာ္ျခင္း၊ ေရွးလူသား၊ ေရွးသတၱဝါ မ်ားကို တူးေဖာ္ သုေတသနျပဳျခင္းျဖင့္ လစ္ဟင္းေနသည့္ သူတို႔သမိုင္းကို ျဖည့္စြက္လ်က္ရိွေနသည္။ သူတို႔သည္ ေရွးလူ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားေသာ လူမ်ဳိးဟု ကမ႓ာတြင္ ရင္ေကာ့ ဂုဏ္ယူေနၾကသည္။ တို႔ျပည္ကား ေရွးသမိုင္းမွန္ကို ဖံုးကြယ္ၿပီး သမိုင္းသစ္တြင္ရန္ အားထုတ္ေနဆဲပင္။ အခ်ဳိ႕ ႐ိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းမွန္ကို လက္မခံ မေရာင့္ရဲႏိုင္ေသာ “မင္းတို႔ ေရွးက် လူေနထိုင္ခဲ့ေသာ သမိုင္းဝင္ေနရာေတြကို ျပေပး၊ ငါတို႔ တူးၾကည့္ရေအာင္” ဆိုၿပီး စိန္ေခၚလာသည္ကို ယေန႔ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ဖတ္ဖူးရသည္။ တကယ္သေဘာ႐ိုးျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေရွးသမိုင္းကို တူးဆြ ေဖာ္ထုတ္ေပးမည္ ဆိုပါက အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ေစတနာဒါန တစ္ခု ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤစာတမ္းကို တစ္ေထာင့္ တစ္ေနရာက အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစရန္ ရရမိမိ ျပဳစုေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ အသားအေရာင္ကို ကြဲျခားၿပီး လ်စ္လ်ဴကာ ဖံုးကြယ္ပေဖ်ာက္ပါက တို႔ျပည္ေထာင္စုႀကီးသည္ အဖတ္မဆယ္ႏိုင္ေသာ  နစ္နာဆံုး႐ွံဴးမႈကို ခံရမည္ကား ဧကန္မုခ် ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲ ေသခ်ာသည္။ ေခတ္ေၾကးမံုသဖြယ္ျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု သမိုင္းသည္ Tsunami Effected Area လို ျဖစ္ေနလိမ့္မည္တည္း။ 

(လူထုဝဏၰ ေရးသည္။)








Duality



Duality

🌱🌱🌱🌱🌱

When the poverty knock the door,
People labelled me poor.
And run away far from me.
No shelter around to rest a while.
Screaming is remedy of solace. 

When the wealth touch in hand,
People called me wealthy man.
then approached near me.
Showed me respect and humble. 
Laughing is mask of animus. 

Whatever thou called me, but
I am the one, with a same heart.
I am the one, with same figures.
I have rights to live the way,
whether rich or poor.

_____________________________________

RohangKing

5 December 2018 [3:03 PM]

Thursday, December 6, 2018

မင္းရွင္ေနဆဲပဲ



📑 မင္းရွင္ေနဆဲပဲ 📑

👒👒👒👒👒👒👒👒👒

မိမိစိတ္ႏုထဲ
ေသာကနက္ေတြ
ထည့္ ေလွ်ာက္လိုက္၊
မင္းရွင္သန္ေနဆဲပဲ။ 

စကၡဳအာ႐ံုထဲ 
အိပ္မက္လွ်ပ္ျပက္ေတြ
ထည့္ ေလွ်ာက္လိုက္၊
မင္းရွင္သန္ဆဲပဲ။ 

ေလ႐ူးလိႈင္းလို 
လြတ္လပ္စြာေနျခင္း၊
မင္းသမုဒၵရာလို 
လိႈင္းထဲေမ်ာေနျခင္း 
သင္လိုက္ေတာ့။

မိွတ္တိုင္းနဲ႔ မင္းဟာ 
ရင္ေကာ့ၿပီး ဆံုလိုက္၊
အခ်ိန္တိုင္းမွာ 
ျမင္ကြင္းသစ္တစ္ခုစီ 
ျမင္ႏိုင္ေစေတာ့။

မ်က္စိထဲ မိမိရဲ႕
အံ့ဖြယ္ဆန္းၾကည္ေတြ 
ထည့္ ေလွ်ာက္လိုက္၊
ဒါမွပဲ…
မင္းရွင္သန္ေနဆဲတည္း။
-------------------------------------------
႐ိုဟင္ေလး|
Dec 6, 2018, 12; 14 PM
--------------------------------------------------