မယုၿမိဳင္က မင္းၾကငွန္း

ဒြါရာဝတီ စိတ္ကူးပန္းခ်ီ

မယုၿမိဳင္က မင္းၾကငွန္း|

ေနရာေဒသ၊ လူမ်ဳိးတစ္စု၏ ရာဇဝင္သမိုင္းကို ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္မည္ဆိုလွ်င္ ထိုေဒသ၏ ရာဇဝင္မွတ္တမ္း တစ္ခုတည္းႏွင့္ လံုေလာက္မည္ မဟုတ္ေခ်။ ထိုေဒသ၏ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ၊ ႐ိုးရာပံုျပင္၊ ႐ိုးရာ အဆိုအက၊ အတီးအမႈတ္၊ ယံုတမ္းစကား၊ ဘာသာစကား စသည္တို႔ကိုပါ ဂဃနဏ ေလ့လာ သံုးသပ္မွ သာလွ်င္ တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ေသာ သမိုင္းမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္လွ်င္ သမိုင္း ဟကြက္မ်ားက က်န္ရိွေနကာ ျမင္းက်ားေရပမာ ျဖဴမည္း ေျပာင္ေျပာင္ ရိွေနလိမ့္မည္။ 

ဓညဝတီ၊ ေဝသာလီ၊ ေလာင္းၾကက္၊ ဒိြရာဝတီ ကဲ့သို႔ေသာ သမိုင္းဝင္ ေဒသတစ္ခုျဖစ္ေသာ အာရ္ကာန္ျပည္၏ ေျမာက္ဘက္၌တည္ရိွသည့္  ကုလားတန္ျမစ္ အေနာက္ဘက္၊ နတ္ျမစ္ အေရွ႕ဘက္ ၾကားရိွ ေမယုျမစ္ဝွမ္းသည္လည္း သမိုင္းပေဟဠိ သဖြယ္ ဆန္းၾကယ္ေနသည္။ ေမယု အမည္သည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ စကား မယူရ္ (ဥေဒါင္း) မွ ေလသံအနည္းငယ္ ေျပာင္းလာျခင္းျဖစ္သည္။ ကာယာပူရီေခတ္က မယူရီ ဟု ေခၚတြင္သည့္ ဘုရင္မ တစ္ပါးရိွခဲ့သည္။ ထိုဘုရင္မကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ဤေဒသကို ေရွးေခတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔က မယူရီေဒခ်္ ဟု ေခၚေဝၚခဲ့သည္။ တစ္နည္းက ဤေဒသရိွ အဓိက ေတာင္တန္း၌ ေဒါင္း အမ်ားအျပား က်က္စားၾကသျဖင့္ ထိုေတာင္တန္းကို မယုေတာင္တန္း ဟုေခၚၾကသည္။ ေတာင္တန္းကို အစြဲျပဳ၍ မယုေဒသ၊ မယုျမစ္ စသည္ျဖင့္ ေခၚၾကျခင္းျဖစ္သည္။  

ရာဇဝင္အကိုးအကား၊  ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဇာတ္ေတာ္မ်ား၏ ကိုးကားခ်က္ႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဘိုးေဘဘီဘင္ လက္ဆင့္ကမ္း ေဆာင္ထားေသာ ပါးစပ္ရာဇဝင္မ်ား အရ ထီးစည္ေနလ ထြန္းေတာက္ခဲ့သည့္ ျပည္ငယ္ တစ္ခုလည္းျဖစ္ခဲ့သည္ ဟု ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ ယံုၾကည္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ ရိွခဲ့ပါလွ်င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဆက္ဆံေရး၊ မင္းႏြယ္မင္းဆက္က စသည့္ အခန္းက႑မ်ားသည္ ပေဟဠိသဖြယ္ အာရ္ကန္ ေကာင္းကင္ေပၚ ပ်ံဝဲေနလ်က္ရိွသည္။ အခ်ဳိ႕ပညာရွင္မ်ားက ထိုေစာဒကေတြကို အေျဖရွာရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ဘာသာကြဲ၊ လူမ်ဳိးျပားတို႔၏ အမုန္းျပည့္ အတားအဆီးကို မထိုးေဖာက္ႏိုင္ခဲ့သျဖင့္ လက္ေျမာက္ အ႐ံႈးေပးခဲ့ရသည္။ ထိုထဲတြင္ ျမန္မာျပည္ေက်ာ္ သမိုင္းပညာရွင္၊ သမိုင္း သုေတသီ ေဒါက္တာသန္းထြန္းလည္း တစ္ဦး အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ 

ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္ ေဒါက္တာ သန္းထြန္းက-

“ယေန႔အာရ္ကန္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ရိွေနေသာ မြတ္စလင္တို႔ မွာ ေရွးေခတ္ ေမယုေဒသတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူတို႔မွ ဆင္းသက္လာသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သူတို႔ အဲ့ေဒသမွာ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေနထိုင္ခဲ့တယ္လို႔ အခိုင္အမာ ဆိုၾကတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း တစ္ေထာင္မဟုတ္ရင္ေတာင္ ႏွစ္ေပါင္း (၈၀၀) ခန္႔ေတာ့ျဖစ္ႏိုင္တယ္။”

‘မူဆလင္ဘြဲ႕အမည္ခံ ဘုရင္တို႔သည္ ေမယုေဒသတြင္ ေရွးေခတ္က အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။’

စသည္ျဖင့္ ၂၈၊ ၈၊ ၁၉၉၄ ခု ထုတ္ ကလ်ာမဂၢဇင္း၊ စာ-၂၇ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ 

သမိုင္းပညာရွင္ ဗိုလ္မႉးဘရွင္က အေနာ္ရထာအရင္က ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းစာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ (၁၄၅-၁၄၆)တြင္ -

“ပုဂံေခတ္မတိုင္မီ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ပ႗ိကၠရား ေခၚ ပတၱိေကရ ဆိုတဲ့ ျပည္ငယ္တစ္ခု ရိွခဲ့ေၾကာင္း ” ေဖာ္ျပထားသည္။ 

“ ေအဒီ ၆၀၀ တြင္ မဟာ ဝိရမင္းက သူ႕နန္းေတာ္ကို နတ္ျမစ္၏ အေရွ႕ဘက္ကမ္း၊ ျပဴးမျမစ္ဝွမ္း (ေမာင္ေတာ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တည္ရိွ)၌ စိုက္ထူခဲ့သည္။ ”

ဟု ပေမလာ၊ ၁၉၇၆ ခု ၊ ေရွးအာရ္ကာန္ျပည္၊ စာမ်က္ႏွာ-၄၄-၄၅ တြင္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။ (Pamela,  1976, pp 44_45)

ေက်ာက္စာအမွတ္ ၉၆၃/၂၀-၂၃-၈၀၄ ပါ သကၠရာဇ္ ၁၄၄၂ ခု ေက်ာက္စာ တစ္ခ်က္တြင္- 

“၁၄ ရာစုတြင္ အာရ္ကာန္ျပည္၌ မြတ္စလင္မင္းမ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါဘုရင္မ်ားသည္ ဗမာမင္းမ်ားႏွင့္ ရင္ႏီွးၾကသည္။ ခ်စ္ၾကည္ေရး အလည္အပတ္လည္း သြားေရာက္ၾကသည္” ဟု ပါရိွသည္။

“ ေဒးဝန္ႀကီးရတု မွာလည္း ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္တြင္ အိစၥလာမ္ဘာသာ လႊမ္းမိုးေသာ ပီကြၽန္းၿမိဳ႕ အေၾကာင္း” ကို ခ်ီးမြမ္းမွတ္တမ္းတင္ထားသည္။ 

ဤသို႔ကစေသာ သမိုင္းအတိုအထြာတို႔ကို ပညာရွင္ အခ်ဳိ႕က အစငင္ခဲ့ေသာ္လည္း အတိုင္းအတာ တစ္ခု အထိ ျပည့္စံုျခင္းသို႔မေရာက္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ 

ေရွးေခတ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ စာေပေလာကကို လြမ္းမိုးထားေသာ အရာတစ္ခုက “ဖူတီး”ဟု ေခၚေသာ ပ်ဳိ႕ကဗ်ာရွည္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဗ်ာရွည္မ်ားရိွ ရာဇဝင္ အကိုးအကားမ်ားအရ ႐ိုဟင္ဂ်ာအားနီးပါးက တစ္စိတ္တစ္ဝမ္းတည္း လက္ခံယံုၾကည္ထားသည္က “အာရ္ကာန္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ေနရာအခ်ဳိ႕တြင္ နန္းစိုက္ စိုးစံခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ားရိွခဲ့သည္။” ထိုဘုရင္မင္းျမတ္မ်ားအနက္ အခ်ဳိ႕မွာ အာလီယား ဘားဂ္မင္းသည္ ဘာဂ္ဂူးနား၊ ဘူးသီးေတာင္ တြင္လည္းေကာင္း၊ ဟားနီဗားမင္းႏွင့္ ကာယာပူရီ ဘုရင္မသည္ ေမာင္းတမၼ၊ ေမာင္းေတာတြင္လည္းေကာင္း၊ အာမီရ္ဟားမ္ဇားမင္းသည္ ေဂါေလာင္ဂီ (ျဖဴးမခ်ဳိင့္ဝွမ္း) တြင္ လည္းေကာင္း အသီးသီး နန္းစိုက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ အေသးစိတ္ ရာဇဝင္မွတ္တမ္းမ်ားကို သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည္။ ျပဴးမျမစ္ဝွမ္းတြင္ တစ္ခ်ိန္က လူ႕အဆင့္အတန္း ျမင့္မားစြာေနထိုင္ေသာ ကန္ေခ်ာင္းစည္ေျမာင္တို႔ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ စီမံထားေသာ ကုန္းျမင့္ေျမျပင္သည္ ယေန႔တိုင္ ေတြ႕ရသည္။ နန္းကုန္းထီးကုန္း ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွသည္။  

ဟားနီဗာမင္းသည္ ကာယာပူရီ ဘုရင္မ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုကို သံုးႀကိမ္သံုးခါ စစ္တိုက္ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး ဘုရင္မကို ကြပ္မ်က္ျခင္းမျပဳဘဲ ကာယာပူရီဘုရင္မကို လက္ထပ္ကာ မိဖုရားအျဖစ္ တင္ေျမာက္ခဲ့သည္။  သူတို႔ အခ်စ္ဇာတ္လမ္းသည္ ယေန႔အထိ တင္စားေျပာဆိုရေအာင္ ထင္ရွားသည္။ သူတို႔၏နန္းေတာ္သည္ ေမာင္းတမၼေတာင္၌ တည္ရိွခဲ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုေခတ္က အဆိုပါျပည္ကို “ကုဝိုက္ေရွာ့ရ္ျပည္” ဟု မည့္ေခၚခဲ့သည္။ ယေန႔တိုင္ ထိုေတာင္ထြတ္ႏွစ္ခုကို ဟားနီဗား ေတာင္ကီ ႏွင့္ ကာယာပူရီေတာင္ကီ ဟု ေခၚေနဆဲပင္ျဖစ္သည္။ ေတာင္ကီ မွာ ေတာင္ထြတ္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ 
  
ယင္းရြာ အမည္မွာလည္း ေမာင္းတမၼ (ယေန႔ဗမာ ဆန္ဆန္အေခၚ- ေမာင္ႏွမ) ဟု ေခၚရျခင္းမွာ သူတို႔၏ ဂူသခ်ဳိင္းကို အစြဲျပဳ၍ ေခၚၾကသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ Mont Tomb (သူေတာ္စင္၏ ဂူသခ်ဳႋင္းရိွေသာ ေတာင္)မွ Mondoma ျဖစ္လာျခင္းဟု သုေတသီတို႔က ဆိုၾကသည္။ ကာယာပူရီဘုရင္မသည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ သည့္ ဘုရင္မအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ ဘုရင္ႀကီး ဟားနီဗားကို စစ္႐ံႈးၿပီးေနာက္ အိစၥလာမ္တရားေတာ့္ ေအးရိပ္ဆာယာေအာက္တြင္ ခိုဝင္လာကာ ဟားနီဗားကို လက္ထပ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ကုဝိုက္ေရွာ့ [Kuwaiccoór]သည္  အလြန္ေအးခ်မ္းသာယာေသာ ျပည္ငယ္တစ္ခု ျဖစ္လာခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထိုေတာင္ေပၚတြင္လည္း ယေန႔တိုင္ က်ံဳ၊ ျမိဳ႕႐ိုးပ်က္၊ ကန္ႀကီး၊ ေျမာင္း စသည္တို႔ကို သူ႕ေခတ္သူ႕ဟန္ႏွင့္ ယေန႔တိုင္ေတြ႕ရသည္။ ထိုအကြက္က်က်  စီမံထားေသာ ေနရာကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ လြတ္လပ္ေရး မတိုင္မီ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားသည္ ထိုေနရာကို ခံတပ္စခန္းအျဖစ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ခု ေက်ာ္ေလာက္တြင္ အစိုးရက လက္နက္ကိုင္တို႔ကို တိုက္ခိုက္ရာ ထိုအႂကြင္းက်န္အေမြအႏွစ္သည္ ပို၍ ပ်က္စီးခဲ့ရေလသည္။ တဖန္ နဝတအစိုးရေခတ္တြင္ ဗိုလ္ခင္ၫႊန္းက ထိုေတာင္ထြက္ႏွစ္ခုတြင္ ေစတီႏွင့္ ဆင္းတုေတာ္ တို႔ကို တည္ေပးခဲ့သည္။ 

ထိုကဲ့သို႔မင္းမ်ားအနက္ အျခားထင္ရွားေသာ မင္းတစ္ပါးမွာ အာမီရ္ဟာမ္ဇာမင္းျဖစ္သည္။ ရဲစြမ္း သတၱိျပည့္စံု၍ လက္႐ံုးရည္၊ ႏွလံုးရည္ႏွင့္ ကံုလံုသူျဖစ္သည္။“ ေဂါေလာင္ဂီျပည္”၌ နန္းစိုက္ စိုးစံခဲ့သည္။ အာမီရ္ဟာမ္ဇာမင္း[King Amir Hamza]သည္ အာရ္ကာန္ျပည္မကို ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ကာ ေဝသာလီမင္း ( ႐ိုဟင္ဂ်ာ အေခၚ ေဗဆာလီ)ႏွင့္ အၾကိမ္ႀကိမ္ စစ္ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု ဖူတီးတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရဲမက္ေတာ္ ေဂါႏၶာ ၅၀ ေက်ာ္ႏွင့္ စစ္ခ်ီခဲ့ေၾကာင္း စသည့္တို႔ကို ထင္ထင္ရွားရွား ေတြ႕ရသည္။ (၁ ေဂါႏၶာ = ၄ ေယာက္ ) သို႔ေသာ္ ေဝသာလီျပည္ကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ခိုင္လံုေသာ အေထာက္အထား မရိွပါ။ ျဖဴးမျမစ္ဝွမ္းကို ယေန႔အထိ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔က ေဂါေလာင္ဂီ ဟု ေခၚၾကသည္။  

ဤသည္တို႔မွာ ေရွးပေဝသဏီက အလြန္နက္႐ိႈင္းေသာ  တစ္စံုတစ္ရာေသာ သမိုင္းဘက္သို႔ ဖိတ္ေခၚေနျခင္းျဖစ္သည္။  

ဤသို႔ေသာ္ သမိုင္းအေမြအႏွစ္မ်ားသည္ ေမယုေဒသရိွ ဌာေန ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးတို႔၏ လက္ထဲ၌ ပေဟဠိဆန္ဆန္ ရိွေနသည္။ သူတို႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ မတူကြဲျပားေသာ ဓေလ့ထံုးစံ အစဥ္အလာတို႔သည္ ေရွးရာဇဝင္၏ နိမိတ္ေပါင္းမ်ားစြာကို ျပယုဂ္သဖြယ္ ေဖာ္ျပေနသည္။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္ ျပည္တြင္း ပညာရွင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ ထိုအေမြအႏွစ္ကို ထုတ္ေဖာ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းျခင္း မရိွေသးေပ။ အကယ္၍ အစအန တစ္စံုတစ္ရာကို ေတြ႕ရိွေသာ္လည္း ဖံုးကြယ္ဖို႔သာ ႀကိဳးစားေနျခင္းကို ေတြ႕ရေပသည္။ ရခိုင္ရာဇဝင္ကို ေလ့လာလွ်င္လည္း ဤေဒသ၏ ေရွးျဖစ္ကို တိတိက်က် ေတြ႕ရမည္မဟုတ္ပါ။ ေတြ႕ရလွ်င္လည္း ယုတၱိမရိွေသာ လုပ္ႀကံ သမိုင္းသာ သက္သက္ ျဖစ္ေနမည္။  အေၾကာင္းက  ဤေဒသ၏ ေရွးသမိုင္းက ရခိုင္မဟုတ္ေသာ ဘာသာကြဲလူမ်ဳိးကြဲ ၏ လႊမ္းမိုးမႈရိွေနျခင္းကို သူတို႔ ရင္ဆိုင္ႏိုင္စြမ္းမရိွေခ်။ အဆိုပါ သမိုင္းကို ဖံုးကြယ္ပေပ်ာက္ရန္အတြက္ ႀကိဳးစားရင္း အာရ္ကာန္ရာဇဝင္ကိုပါ ဟထာထာ လုပ္လိုက္ေလသည္။ 

တိုးတက္ၿပီး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ား ရွာေဖြ တူးေဖာ္ျခင္း၊ ေရွးလူသား၊ ေရွးသတၱဝါ မ်ားကို တူးေဖာ္ သုေတသနျပဳျခင္းျဖင့္ လစ္ဟင္းေနသည့္ သူတို႔သမိုင္းကို ျဖည့္စြက္လ်က္ရိွေနသည္။ သူတို႔သည္ ေရွးလူ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ထြန္းကားေသာ လူမ်ဳိးဟု ကမ႓ာတြင္ ရင္ေကာ့ ဂုဏ္ယူေနၾကသည္။ တို႔ျပည္ကား ေရွးသမိုင္းမွန္ကို ဖံုးကြယ္ၿပီး သမိုင္းသစ္တြင္ရန္ အားထုတ္ေနဆဲပင္။ အခ်ဳိ႕ ႐ိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းမွန္ကို လက္မခံ မေရာင့္ရဲႏိုင္ေသာ “မင္းတို႔ ေရွးက် လူေနထိုင္ခဲ့ေသာ သမိုင္းဝင္ေနရာေတြကို ျပေပး၊ ငါတို႔ တူးၾကည့္ရေအာင္” ဆိုၿပီး စိန္ေခၚလာသည္ကို ယေန႔ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ဖတ္ဖူးရသည္။ တကယ္သေဘာ႐ိုးျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေရွးသမိုင္းကို တူးဆြ ေဖာ္ထုတ္ေပးမည္ ဆိုပါက အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ေစတနာဒါန တစ္ခု ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤစာတမ္းကို တစ္ေထာင့္ တစ္ေနရာက အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစရန္ ရရမိမိ ျပဳစုေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ အသားအေရာင္ကို ကြဲျခားၿပီး လ်စ္လ်ဴကာ ဖံုးကြယ္ပေဖ်ာက္ပါက တို႔ျပည္ေထာင္စုႀကီးသည္ အဖတ္မဆယ္ႏိုင္ေသာ  နစ္နာဆံုး႐ွံဴးမႈကို ခံရမည္ကား ဧကန္မုခ် ေျမႀကီးလက္ခတ္မလြဲ ေသခ်ာသည္။ ေခတ္ေၾကးမံုသဖြယ္ျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စု သမိုင္းသည္ Tsunami Effected Area လို ျဖစ္ေနလိမ့္မည္တည္း။ 

(လူထုဝဏၰ ေရးသည္။)