အိဗၺႏုဘတၱဴတာ ေတြ႕ရိွခဲ့သည့္ ထူးဆန္းေသာျပည္တစ္ျပည္

 

အိဗၺႏုဘတၱဴတာ ေတြ႕ရိွခဲ့သည့္ ထူးဆန္းေသာျပည္တစ္ျပည္

————————————————————

၁၄ ရာစု မို႐ိုကိုႏိုင္ငံသား ကမ႓ာလည္ပတ္ခရီးထြက္ခဲ့သူ မိုဟမၼဒ္ အိဗၺႏု ဘတၱဴတာဟာ သူရဲ႕ ႏွစ္ ၃၀ ခန္႔ စြန္းစားခရီးအတြင္း ေတြ႕ျမင္သမွ်ကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့တယ္။ ေနာင္တြင္ Rihlah (အူရ္ဒူ- Safar Nama | အဂၤလိပ္- Travels of Ibn Battuta)နာမည္နဲ႔ ကမ႓ာေက်ာ္ ခရီးသြားမွတ္တမ္းစာအုပ္ထုတ္ေဝခဲ့တယ္။ သူ႕ရဲ႕စြန္းစားခန္းဟာ ကိုလမ္ဘစ္၊ ဗစ္ကိုဒဂါးမား၊ မာကိုပိုလို တို႔လို အာရပ္ကမ႓ာမွာ ထင္ရွားပါတယ္။

ကမ႓ာေက်ာ္ အိဗၺႏု ဘတၱဴတာရဲ႕ ခရီးသြားမွတ္တမ္းမွာ ထူးဆန္းတဲ့ လူမ်ဳိးေတြ၊ ေနရာေဒသေတြ ဓေလ့ထံုးထမ္းေတြ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ေတြ႕ျမင္ရတယ္။ ဒီပို႔စ္မွာ ထူးဆန္းတဲ့ ျပည္တစ္ျပည္အေၾကာင္းကို တင္ျပေပးပါမယ္။

အိဗၺႏုဘတၱဴတာဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ခရီးစဥ္ကိုစတင္ခဲ့ရာ စစ္တေကာင္းမွ ဂ်ာဗာ၊ ဆူမၾတာသို႔ ထြက္ခြာရန္ ရြက္လႊင့္ဖို႔ အသင့္ျဖစ္ေနတဲ့ သေဘၤာတစ္စင္းေပၚတက္ကာ လိုက္ပါခဲ့တယ္။ ဂ်ာဗာဟာ အဲဒီေနရာမွ ရက္ေပါင္း ေလးဆယ္ၾကာ ခရီးႏွင္ရတယ္။ သေဘၤာလြင့္ကာ ဆယ့္ငါးရက္ၾကာၿပီးေနာက္ ဘတၱဴတာတို႔ဟာ ျဗာဟ္နကား [Barahnakar]ေတြရဲ႕ ျပည္ကို ေရာက္သြားတယ္။ အဲဒီျပည္ကလူေတြဟာ အိႏၵိယဘက္က ဘာသာကိုးကြယ္တဲ့လူမ်ဳိးလဲမဟုတ္သလို တျခားဟာလဲ မဟုတ္ဘူး။ အက္စေကာတိပ္ လူမ်ဳိးေတြလိုပါပဲ။ သူတို႔ဟာ ပင္လယ္ကမ္းစပ္အနီး သက္ကယ္အမိုးပါတဲ့ ဝါးအိမ္ေတြမွာ ေနထိုင္ၾကတယ္။ အဲဒီျပည္မွာ ငွက္ေပ်ာသီးပင္ေတြ၊ ကြမ္းသီးပင္ေတြနဲ႔ ကြမ္းရြက္ပင္ေတြ ေပါတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြရဲ႕ ပါးစပ္ကေတာ့ ေခြးပါးစပ္နဲ႔တူသလိုပဲ။ မိန္းကေလးေတြကေတာ့ မ်က္ႏွာလွပၿပီး ႐ုပ္ရည္အလြန္ေလ်ာက္ပတ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသားေတြက လံုးဝအဝတ္ဗလာေနၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က အရွက္အဂၤါကို အ႐ုပ္ေတြေဆးျခယ္ထားတဲ့ ဝါးျခမ္းပိုင္း၊ က်ဴပင္ပိုင္းေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ထားတယ္။ အဲဒီအရွက္ဖံုးခြက္ကို ဝမ္းဗိုက္နဲ႔ခ်ိတ္ဆြဲထားတယ္။ သူတို႔မိန္းမေတြက အရွက္ကို သစ္ရြက္ေတြနဲ႔ ဖံုးအုပ္ထားေလ့ရိွၾကတယ္။

အဲဒီျပည္မွာ မြတ္ဆလင္အသိုင္းအဝိုင္းေတြလဲရိွၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ဂ်ာဗာနဲ႔ ဘင္ဂါက မြတ္ဆလင္ျဖစ္ၿပီး သီးျခားရြာေတြမွာအုပ္စုဖြဲ႕ေနထိုင္ၾကတယ္။ အဲဒီျပည္သားတစ္ေယာက္ ေျပာျပတာက အံ့ဖြယ္ေကာင္းတယ္။ သူတို႔ဟာ တိရစၧာန္ေတြလို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ကာမဆက္ဆံၾကတယ္။ ဘာတစ္ခုမွ မဖံုးကြယ္ၾကဘူး။ အမ်ဳိးသားတစ္ေယာက္မွာ မိန္းမ အေယာက္ ၃၀ ထိထိရိွတယ္။ ပိုလည္းမပို၊ ေလ်ာ့လဲ မေလ်ာ့တတ္ဘူး။ ဒီလူေတြဟာ အိမ္ေထာင္ေရးေဖာက္ျပန္တာ ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ၾကဘူး။ အိမ္ေထာင္ေရးေဖာက္ျပန္လို႔ ဖမ္းမိရင္ ႀကိဳးေပးဒဏ္ခံရတယ္။ ျပစ္ဒဏ္က်ခံရတဲ့သူရဲ႕ေနရာမွာ အျခားသူ႕ အေဖာ္အေဆြ ဒါမွမဟုတ္ ကြၽန္တစ္ေယာက္ကို အစားေပးရင္ ခ်မ္းသာခြင့္ရတတ္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးကိုက်ေတာ့ ၿမိဳ႕စားမင္း(စူလတန္)ရဲ႕ ကြၽန္ေတြနဲ႔ ေသဆံုးတဲ့အထိ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္ ကာမဆက္ဆံေစတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေပးေလ့ရိွတယ္။ အဲလို ကြပ္မ်က္လိုက္တဲ့ အေလာင္းေတြကို သမုဒၵရာထဲပစ္ခ်ၾကတယ္။ အဲဒီျပည္သားေတြက အျပင္မွေရာက္လာတဲ့ သေဘၤာကုန္သည္ သူစိမ္းေတြကို သူတို႔ ရြာထဲ ဝင္ခြင့္မျပဳၾကဘူး။ ရာသပန္ေနထိုင္ခ်င္ရင္ေတာ့ ျပႆနာမရိွပါဘူး။ ေနလို႔ရတယ္။ ျပည္သူေတြ အမ်ားစုကေတာ့ ကမ္းနားကို လာေရာက္ ေရာင္းဝယ္ေလ့ရိွၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ သေဘၤာခရီးသည္၊ ကုန္သည္ေတြကို ဧည့္ခံဖို႔အတြက္ ေသာက္ေရေတြကို ဆင္နဲ႔ သယ္ေဆာင္သြားေလ့ရိွၾကတယ္။ ကမ္းနားတြင္ ေရခ်ိဳမရွိတာေၾကာင့္ သေဘၤာသားေတြ ၿမိဳ႕ထဲကေန ေရသယ္ဖို႔ဝင္လာမွာကို စိုးရိမ္လို႔ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အမ်ဳိးသမီးေတြက ေခ်ာေမာတဲ့ သေဘၤာသားေတြနဲ႔ေတြ႕လို႔ ဆြဲေဆာင္ခ်စ္ႀကိဳက္မိမွာ စိုးတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူစိမ္းေတြ ရြာထဲဝင္တာ တားျမစ္ျခင္းျဖစ္တယ္။

အဲဒီျပည္မွာ ဆင္ေတြကေပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မင္းညီမင္းသား၊ မင္းသမီးေတြကလြဲလို႔ တျခားဘယ္သူမွ ေရာင္းခြင့္မရိွပါဘူး။ ၿမိဳ႕စားမင္းဆီက အဝတ္အထည္အစား ဆင္ေတြကို ဝယ္ယူၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အေျပာအဆိုက ထူးဆန္းတယ္။ အဲဒီမွာေနတဲ့ သူေတြ၊ အဲဒီျပည္နဲ႔ အသြားအလာရိွတဲ့ သူေတြမွအပ တျခားဘယ္သူမွ နားလည္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။

အိဗၺႏုဘတၱဴတာတို႔ အဲဒီဆိပ္ကမ္းကို ဆိုက္ေရာက္သြားတဲ့ခါ ျပည္သားေတြက သစ္တစ္တံုးတည္းနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ေလွငယ္ေတြနဲ႔ ေရာက္လာၾကတယ္။ သူတို႔က ငွက္ေပ်ာ့သီးေတြ၊ ဆန္၊ ကြမ္းရြက္၊ ကြမ္းသီးေတြနဲ႔ ငါးေတြ ယူေဆာင္လာၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ၿမိဳ႕အုပ္မင္း (စူလတန္) က ဆင္စီးလို႔ လာတယ္။ ဆင္ေပၚမွာ သားေရနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ကုန္းႏီွးတန္ဆာ ရိွတယ္။ ၿမိဳ႕အုပ္မင္းက အေမႊးေတြ ေထာင္ေနတဲ့ ဆိတ္သားေရ ဝတ္႐ံုကို ဝတ္ဆင္ထားတယ္။ ေခါင္းေပၚမွာ အေရာင္သံုးေရာင္နဲ႔ ပိုးခ်ည္တံုးသံုးတံုးဆင္ထားတယ္။ သူ႕လက္ထဲမွာ က်ဴပင္နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ လွံတံတစ္တစ္စင္း ရိွတယ္။ အေယာက္ ၂၀ ခန္႔ရိွတဲ့ သူရဲ႕ အေပါင္းအေဖာ္ေတြက ဆင္စီးလ်က္ ေနာက္လိုက္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕စားမင္းက အိဗၺႏုဘတၱဴတာတို႔အတြက္ လက္ေဆာင္ပဏၰာအေနနဲ႔ ငရတ္သီး၊ ခ်င္း၊ သစ္ႀကံပိုးေခါက္၊ ငါး၊ ေမာ္လဒိုက္နဲ႔ ဘဂၤါက အထည္ေတြကို ေပးတယ္။ အဲဒီအထည္ေတြကို ျပည္သားေတြက မဝတ္ဆင္ၾကဘူး။ သူတို႔ရဲ႕ ပြဲေတြမွာ ဆင္ေတြကို အဲဒီအထည္ေတြနဲ႔ တန္ဆာဆင္ေပးတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီဆိပ္ကမ္းမွာ ဆိုက္ကပ္တဲ့ သေဘၤာတစ္ခုစီက

သူတို႔ရဲ႕ ပြဲေတြမွာ ဆင္ေတြကို အဲဒီအထည္ေတြနဲ႔ တန္ဆာဆင္ေပးတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီဆိပ္ကမ္းမွာ ဆိုက္ကပ္တဲ့ သေဘၤာတစ္ခုစီက ကြၽန္ထီး၊ ကြၽန္မ တစ္စံု၊ ဆင္ တန္ဆာဆင္တဲ့ အထည္၊ ျမိဳ႕စားမင္းကေတာ္ ဝတ္ဆင္ဖို႔ ေရႊလက္ဝတ္ရတနာေတြ ေပးေဆာင္ရတယ္။ တကယ့္လို႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က မေပးဘူးဆိုရင္ ျပည္သားေတြက ေမွာ္ပေယာဂဆန္ဆန္ က်ိန္ဆဲတတ္တယ္။ ဒါနဲ႔ လက္ေဆာင္မေပးသြင္းခဲ့တဲ့ သူအတြက္ သမုဒၵရာခရီးက ၾကမ္းတမ္းသြားႏိုင္တယ္။ သူပ်က္စီပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း ေရာက္တတ္တယ္။

အဲဒီျပည္ရဲ႕ဆိပ္ကမ္းမွာ တည္းခိုရင္း တစ္ညမွာေတာ့ ျပႆနာနာတစ္ခု တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ျဖစ္သြားေတာ့တယ္။ သေဘၤာဦးစီးရဲ႕ ကြၽန္တစ္ေယာက္ဟာ အေရာင္းအဝယ္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ ေဒသခံေတြဆီ အဝင္အထြက္ရိွၾကတယ္။ အဲဒီကြၽန္ဟာ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္နဲ႔ ခ်စ္ႀကိဳက္မိၿပီးေတာ့ စကားစျမည္ေျပာၾကတယ္။ တစ္ည ဂူတစ္ခုအနီးမွာ ကတိကဝတ္အရ ႏွစ္ေယာက္ခ်င္း ေတြ႕ဆံုၾကေတာ့တယ္။၊ အဲဒီအေၾကာင္းကို အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ခင္ပြန္းသည္က သတင္းရရိွၿပီး ၎တို႔ ႏွစ္ဦးစလံုးကို ၿမိဳ႕စားမင္း(စူလတန္)ဆီ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့တယ္။ ၿမိဳ႕စားမင္းက အေၾကာင္းစံု စံုစမ္းၿပီးေတာ့ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ ကြၽန္ရဲ႕ ေဝွးေစ့ေတြကို ျဖတ္၍ ႀကိဳးဆြဲခ်ရန္ အမိန႔္ေပးလိုက္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးကိုက်ေတာ့ အဲဒီမွာေရာက္ရိွေနတဲ့ လူေတြအားလံုးက အမ်ဳိးသမီးေသတဲ့အထိ ကာမဆက္ဆံေစရန္ အမိန႔္ေပးေလတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၿမိဳ႕စားမင္းဟာ ကမ္းနားရိွ သေဘၤာဆိုက္ရာဆီ ႂကြေရာက္လာၿပီးေတာ့ သေဘၤာဦးစီးကို မိန္႔ဆိုတာက ငါက ထံုးထမ္းနဲ႔အညီ ဒီအမိန္႔ကို မလြဲမေသြ ေပးလိုက္ရတယ္။ ငါ့မွာ တျခားေရြးစရာလမ္းမရိွဘူး။ ၿပီးေတာ့ ၿမိဳးစားမင္းက သေဘၤာဦးစီးကို ကြၽန္တစ္ေယာက္ အစားေပးခဲ့ေလသတဲ့။

— #လူထုဝဏၰ

(၈-၈-၂၀၂၂)

မွတ္ခ်က္- ဒီျပည္ကို တခ်ဳိ႕က Arakan ရဲ႕ ကမ္း႐ိုးေဒသတစ္ခုလို႔ ယူဆၾကတယ္။

- ျဗာဟ္နကား [Barahnakar] ကို တခ်ဳိ႕က လူမ်ဳိးနာမည္၊ တစ္ခ်ဳိ႕က တိုင္းျပည္နာမည္ လို႔ ယူဆၾကတယ္။

Ref: 1. The Travels of Ibn Battuta

2. Safar Nama