ေဇာ္ေဇာ္လတ္ ✰အဲ့စ္တာရိြက္ဒ္✰
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၅ခု မႏၱေလးၿမိဳ႔တည္ႏွစ္(၁၅၀)ေက်ာ္ခဲ့ေလၿပီ အတိတ္ကို အတိတ္မွာထားခဲ့လို႔မရ အတိတ္မွျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ သမိုင္းေၾကာင္းမ်ား၊ ေလ့လာဖတ္ရႈသိနားလည္ၿပီး တန္ဖိုးထား ထိန္သိမ္းရန္ တာ၀န္ျဖစ္ေလသည္။ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးသည္ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၈ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလ ဆန္း (၃)ရက္ (၁၂ႏို၀င္ဘာ ၁၈၅၆) ရတနာပံု မႏၱေလးေရႊၿမိဳ႔ေတာ္ႀကီး တည္ရာေျမကို ခ်င္းနင္းၾကည့္ရႈဖို႔ ၀န္ရွင္ေတာ္ျမတ္ ေတာင္ၿမိဳ႕စား ေသနတ္၀န္ႀကီး သတိုးမင္းႀကီး မဟာမင္းလွေက်ာ္သူ ဦးေဆာင္ေသာအဖြဲ႔ကို ပႏၷက္ခ်ိန္ကြန္ပါ၊ ေဆး၊ စုတ္၊ ကိရိယာအစံုႏွင့္ စတင္ကြင္းဆင္း ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ၿပီး ေျမပံုႏွင့္တကြ တင္ျပေစသည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၅၇ခု၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ(၁)ရက္ေန႔တြင္ ၿမိဳ႔ေတာ္ႀကီး၏ နန္းတည္ရာေျမတြင္ ေတာခ်ံဳမ်ားခုတ္ထြင္ သန္႔ရွင္းေစရာ ျပည္သူဆင္းရဲသားတို႔ အခန္႔အထားမရွိေစရ။ ေရႊဖ၀ါးေတာ္ေအာက္ အိပ္ဖန္ရွိအမႈထမ္းလူ (၂၀၀၀)ေက်ာ္ကို ႀကီးၾကပ္ခန္႔ထား၍ ေရႊႀကိဳးသက္နယ္သတ္မွတ္သည္။
မႏၱေလးေတာင္ေျမရင္းက ေတာင္ကိုမဟာျမတ္မုနိဘုရားႀကီးေျမၿမိဳ႔ရိုးထိ၊ အေရွ႔ေတာင္ကို ေအာင္ပင္လယ္ ကန္ ကန္ေပါင္ရိုးထိ၊ အေနာက္ကို ေရႊတေခ်ာင္းေျမာင္းထိ နယ္ေလးရပ္တြင္း ေတာခုတ္အခါေတာ္က်ခ်ိန္ စတင္ရွင္းလင္းရန္အတြက္ နတ္ရွင္ေရြးအမႈထမ္း ၄၀၀ ဗိုလ္မင္းလွမင္းေခါင္ (ေရႊျပည္ဦးဘတင္၏ အဘိုး အရင္း)၊ ေရြးလက္်ာအမႈထမ္း(ပသီလူမ်ိဳး) ၄၀၀၊ ဗိုလ္မင္းထင္မင္းေခါင္၊ လက္ယာေၾကာင္း အမႈထမ္း ၄၀၀၊ ဗိုလ္မင္မဟာ မင္းေခါင္ေက်ာ္၊ နတ္စုလက္၀ဲအမႈထမ္း ၄၀၀ ဗိုလ္မဟာေဒ၀မင္းေခါင္၊ အေျမာက္(၁၅၀) အမႈထမ္း ၄၀၀ ဗိုလ္မင္းထင္ရန္ေအာင္ႏွင့္ ျမန္မာသံခံငသာေခါင္တို႔ အသင့္အေနအထားေနၾကသည္။ အေျမာက္ပစ္ခတ္အခ်က္ေပးသူအျဖစ္ မင္းလွသီရိ မင္းထင္ ဦးေရႊခင္ (ပသီလူမ်ိဳး)၊ အေျမာက္မွဴး ဦးေရႊေသာ္ (ပသီလူမ်ိုး)၊ အေျမာက္မွဴး ဦးဓႏိုင္ (ဦးဖိုးႏိုင္) (ပသီလူမ်ိဳး)၊ အေျမာက္မွဴး ဦးစီေမာင္ (ဘရင္ဂ်ီလူမ်ိဳး)တို႔က အခါေတာ္ က်ေရာက္သည္ႏွင့္ အေျမာက္ပစ္ေဖာက္အခ်က္ေပး၍ ခ်ံဳခုတ္ထင္ ရွင္းလင္းေစခဲ့သည္။
မႏၱေလးရတနာပံုေရႊၿမိဳ႔ေတာ္ နယ္ေလးရပ္ ေတာင္ကိုလား ဒု႒ာ၀တီျမစ္၊ ေျမာက္ကိုလား မတၱရာျမစ္၊ အေနာက္ကိုလား ဧရာ၀တီျမစ္၊ အေရွ႔ကိုလား နတ္ထိပ္ေတာင္ရိုးအထိ သတ္မွတ္သည္။ မင္းတရားႀကီး ကိုယ္တိုင္ ယာယီစံနန္းေတာ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔လာၾကေသာ သူမ်ားကို ၿမိဳ႔ေလးျပင္ရပ္ကြက္ (၅၄) ခု အကြက္ခ် တည္ေထာင္ကာ အတည္တက် အေျခခ်ေနထုိင္ေစသည္။ ရတနာပံုေရႊၿမိဳ႔ေတာ္ တည္ေဆာက္ေတာ္မႈသည္ မွာ တစ္ျပလွ်င္ တာ(၅၀)ထား၍ ၿမိဳ႔တစ္မ်က္ႏွာ (၁၂)ျပတာအားျဖင့္ ၆၀၀၊ (၄)မ်က္ႏွာအတြက္ တာေပါင္း (၁၂၄၀၀) ဟု သတ္မွတ္ကာ သာသနာ(၂၄၀၀)အထိမ္းအမွတ္ျပဳ တည္ေဆာက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ျပကြက္ ေပါင္း (၁၄၄) ကိုးန၀င္းျဖစ္ၿပီး နန္းတြင္း (၁၆)ကြက္ႏႈတ္ေသာ္ နန္းၿမိဳ႔ျပင္ (၁၂၈)ကြက္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခံတို႔ (၁၁)မီးေအးၿငိမ္းေစရမည္ဟု နိမိတ္လကၡဏာ ရယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
အစၥလာမ္သာသနာ၀င္ ေရြးလက္်ာအမႈထမ္းတို႔မွာ (ေရႊပႏၷက္ဗလီ)အနီးနန္းတြင္း အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္တြင္ ေနထိုင္ေစသည္။ ေက်ာ္မိုးတံခါး၏ ေတာင္ဘက္ မဂၤလာတံတား၏အေနာက္ေတာင္တြင္ ကင္းတား ကုလား ပ်ိဳတပ္ႏွင့္ မိသားစုမ်ားေနထိုင္ေစသည္။ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို သံေတာ္ဆင့္ဦးဘိုးက မ်ိဳးႏြယ္မ်ားအတြက္ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့သည္။ နႏၵ၀န္ဥယ်ာဥ္မွဴး ဦးဖိုးဆက္တို႔ကို (ကုန္းရိုးကုန္းတန္း)ဗလီ၀တ္ေက်ာင္း ေတာ္ ၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ေစခဲ့သည္။ (သူေဌးတန္းဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္အနီးတြင္ မဟာသီရိသုခေသဃ အနာထပိဏ္သူေဌးဦးစိန္ေနထိုင္သည္။ (စစ္ကိုင္းတန္းဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မွာ ျမန္မန္းစႀကၤာ သေဘၤာေတာ္စီး အ၀ယ္ေတာ္ဦးျမႏွင္းစတင္ထည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး သမက္သမာဓိၿမိဳ႔၀န္စိန္ ဦးစေလမန္က ဆက္လက္တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ အေရွ႔ျပင္မင္းႀကီး မဟာမင္းထင္ရာဇာ ဦးခ်ံဳ၏ (ရြာသာ) အကၠပတ္ ျမင္းတပ္အတြက္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တည္ေဆာက္ထားသကဲ့သို႔ ခံစစ္ဗိုလ္ေနမ်ိဳးဂုဏၰရတ္၏ သား ၀လီခံျမင္းတက္ဗိုလ္ႏွင့္ တပ္သားမ်ားအတြက္ (၀လီခံရပ္ဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တည္ေဆာက္ေစခဲ့ သည္။ ေတာင္ျပင္သက်ႏြယ္စဥ္ရပ္ စၾကာအေျမာက္တပ္မ်ားမွာ ဗိုလ္မင္းဟာရွင္၏ (စၾကာပသီ) ဗလီ ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၊ အေျမာက္တပ္မွဴး ဦးရာေဘာ္၏ (ဖလန္ဗိုလ္ဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၊ ဗိုလ္မင္း ဦးၾကယ္၏ (ဗံုအိုးဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၊ ဗိုလ္မင္းဦးေရာက္(ေယာက္)၏ (မဂၤလာဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၊ ဗိုလ္မင္းဦးေမာင္၏ (ဆူးေလဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္၊ ေသြးေသာက္ဦးေျပာင္း၏ (လက္ပန္ဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ (တံခါးမွဴးေႏွာင္း)တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ (စႀကၤာေနာက္ဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို ကသဲရကၡိဳင္ အိမ္ႀကီးဦးအီစမံအင္(ေခၚ)အဒါသန္႔မွ တည္ေဆာက္ခဲ့ရာ တူ-တူမ တို႔မွ ဆက္ခံထိန္းသိမ္း ခဲ့ျပန္သည္။ မင္းတုန္းမင္းအေနာက္ေတာ္ပါ ကုန္သည္ေတာ္ ဦးဘိုးမွ (ဂြ်မ္းဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ (အေျမာက္တန္းေလးဗလီ) ကို ေသြးေသာက္ႀကီးဦးရန္ႏိုင္က တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ အခြန္ေတာ္၀န္ ဘာကာရ္အလီမွ (ရွီအာဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ တည္ဆာက္ခဲ့သည္။ သူၾကြယ္မင္း ဦးစံေပ်ာ္၊ ဦးစံသီး တူအရီးက (ေတာင္ဆင္က်ံဳးဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းႏွင့္ (ေျမာက္ဆင္က်ံဳးဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ ကုန္သည္ေတာ္ေခါင္းမင္း ဦးခ်ိန္က အႏုပညာ လက္ရာေျမာက္ (ရတနာပံုအိုးဘိုဗလီ) တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ ဘုရင့္ရာျဖတ္ေကသီ ဦးဖိုးသက္မွ (အိုးေတာ္ဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ဘုရင့္ ကိုယ္ရံေတာ္ တပ္အတြက္ (ကိုယ္ရံေတာ္ဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ႏွင့္ ဘုရင့္အပ္ခ်ဳပ္ အမႈေတာ္ထမ္းအတြက္ (အပ္ခ်ဳပ္ဗလီ) ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား တည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္တည္ေထာင္ေသာ ဦးေအာင္ေဇယ်လက္ထက္ကစၿပီးေရႊဘိုၿမိဳ႔ပတ္၀န္းက်င္ရွိ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ရြာေပါင္းေလး ဆယ္ေက်ာ္ႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္မွ ရြာေပါင္းေလးဆယ္ေက်ာ္ရွိ ပသီ လူမ်ိဳးမ်ားကို ေရြးလက္ယာေသနတ္တပ္၊ စၾကာအေျမာက္တပ္၊ မဂၤလာ အေျမာက္တပ္၊ ၀လီခါန္း ျမင္းတပ္မ်ားကို ဖြဲ႔စည္းတည္ေတာင္ခဲ့ပါသည္။ ထိုတပ္မေတာ္ႀကီးခုႏွစ္ခုမွ လက္ေရြးစင္ တပ္သားမ်ား ထုတ္ယူ ေတာ္မူၿပီး၊ နန္းတြင္းသစ္တပ္အတြင္း အလွည့္က်အမႈထမ္းရေသာ အတြင္း ကုိယ္ရံေတာ္ အေသခံတပ္မေတာ္သားမ်ားကို ေန႔ညမျပတ္ အလွည့္က်ေရႊနန္းေတာ္ႀကီး၀န္းက်င္ႏွင့္ သစ္တပ္အတြင္း ေစာင့္ၾကည့္ေနေစသည္။ ထိုအေသခံပသီတပ္မေတာ္သားမ်ား ေန႔ညမေရြး ဘုရား၀တ္ျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ နန္းၿမိဳ႔တြင္း၌ဗလီႏွစ္လံုးတည္ခဲ့ရာ တစ္လံုးမွ (ေရႊပႏၷက္ဗလီ)၊ ဒုတိယဗလီကား ေရႊနန္းေတာ္ အေနာက္ေတာင္ေထာင့္ရွိ (နန္းတြင္းဗလီ) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။
မႏၱေလးနန္းေတာ္အတြင္းရွိ (ေရႊပႏၷက္ဗလီ)၀တ္ေက်ာင္းေတာ္ကို နန္းတြင္းယခုေက်ာက္တိုင္အေရွ႔ဘက္ ေနရာမွ ေရြႊလက္်ားတပ္သားေတြအတြက္ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ကိုယ္တိုင္ေရႊပႏၷက္ရိုက္ တည္ေဆာက္ေပး ခဲ့သည္။ အျခားဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ားစြာ ေရးသားရန္က်န္ရွိပါေသးသည္။ မႏၱေလးၿမိဳ႔ေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ရာ အမရပူရေခတ္မွ ေရွးေဟာင္းဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္(၁၁)လံုးအနက္ (၂)လံုးေပ်ာက္ပ်က္ သြားခဲ့ေၾကာင္း အတိုခ်ဳပ္ေရးသား ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။.......
______________________________________________
♦ ကုန္းေဘာင္ဆက္မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး တတီယတြဲ၊
♦ ႏိုင္ငံသမိုင္းသုေတသနစာေစာင္(၂) မႏၲေလးရပ္ကြက္သမိုင္း၊
♦ ကႏၷိစစ္ကဲမင္းထင္ရာဇာ၏ အႏွစ္(၁၀၀)ျပည့္မႏၲေလး၊
♦ရာဇာ၀င္သုေတသီ ေရႊဘိုဦးဘဦး၏ ေရႊမန္းႏွစ္(၁၀၀)ျပည့္ျမန္မာမြတ္စလင္ အတၳဳပၸတၱိ၊
♦ ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာ့သမိုင္း သုေတသန အဘိဓာန္၊
♦ မင္းႏွင့္လႊတ္ေတာ္ကတည္ေဆာက္ခြင့္ျပဳခဲ့ေသာျပန္တမ္း၀င္
အစၥလာမ္သာသနာ၀တ္ေက်ာင္းေတာ္မ်ား မႏၲေလးအႏွစ္(၁၅၀)ျပည့္ မဂၢဇင္း
No comments:
Post a Comment