ဗမာ့ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီး ပါလီမန္အမတ္ (သို႔) ေဒၚေအးၫႊန္႔

Parliament Member Zuurah Khatun (a) Daw Aye Nyunt.

ပါလီမန္အမတ္ ေဒၚေအးၫႊန္႔ (ခ) ဇူရားခါတုန္

          ေဒၚေအးၫႊန္႔ကို စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ ႐ူပရပ္ေန အဘ မင္းတိုင္ပင္ ဦးဘိုးခိုင္၊ အမိ ေဒၚမမတို႔မွ ၁၉၁၉ ခု ဧၿပီလ ၁၁ ရက္ အဂၤါေန႔တြင္ ဖြားျမင္သည္။ တစ္ဦးတည္းေသာ သမီးရတနာျဖစ္သည္။ အမည္ရင္းမွာ ဇူရားခါတုန္ ျဖစ္သည္။

ငယ္စဥ္က စစ္ေတြၿမိဳ႕ စိန္႔အင္းကြန္႔ဗင့္ (St. Anne's Covent) တြင္  သတၱမတန္းေအာင္သည္အထိ ပညာသင္ယူသည္။ ၁၉၃၇ ခုတြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္း(အစိုးရ ဟုိက္စကူး)မွ တကၠသိုလ္ဝင္စာေမးပြဲ ေအာင္သည္။ ၁၉၃၇-ခုမွ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္အထိ အႀကိဳ ေဆးေက်ာင္းတြင္  ေဆးပညာ ဆည္းပူးသည္။ စိတ္မဝင္စားသည္အတြက္ ၁၉၃၈ - ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာျဖစ္သင္ေကာလိပ္သို႔ေျပာင္းၿပီး ဆရာျဖစ္ပညာ ဆည္းပူးသည္။

၁၉၃၉-၄၀ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသူဘဝကပင္ အမ္ေအ ဦးေမာင္ႀကီး၏ အမ်ဳိးသမီး ရဲတပ္ဖြဲ႕အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ခဲ့သည္။  တကၠသိုလ္သပိတ္အတြက္ စည္း႐ံုးလံႈေဆာ္သည္။ ထိုစဥ္ ရဲသတင္းစာတြင္ ေရႊခိုင္သူ ခင္မ်ဳိးၫႊန္႔ အမည္ျဖင့္ ပါဝင္ေရးသားသည္။ ေခတ္ၿပိဳင္သတင္းစာ အခ်ဳိ႕၌လည္း ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ား ႏိုင္ငံေရး၌ ပါဝင္လာရန္ လံႈေဆာ္သည္။ တကၠသိုလ္မြတ္စလင္အသင္းတြင္ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ဝင္ႏွင့္ ဆရာျဖစ္ ေကာ္လိပ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တာဝန္ယူခဲ့သည္။

စစ္ေတြၿမိဳ႕သို႔ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ စစ္ေတြၿမိဳ႕ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ အလယ္တန္း အဂၤလိပ္စာျပ ဆရာမ ဝင္လုပ္သည္။ ဖခင္ျဖစ္သူ ကိုလိုနီေခတ္ မင္းတိုင္ပင္အမတ္ႏွင့္ ဖဆပလ ပါလီမန္အမတ္ ဦးဘိုးခိုင္၏ တိုင္းေရးျပည္ေရး ေဟာေျပာေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အားက် စိတ္ပါၿပီး တို႔ဗမာသခင္အဖြဲ႕ႏွင့္ ဆက္သြယ္သည္။ တို႔ဗမာအစည္းအ႐ံုး ေရႊရတုသဘင္ က်င္းပသည့္အခါ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ တက္ေရာက္ခြင့္ ရခဲ့သည္။

ေတာ္လွန္ေရးကာလတြင္ ဗိုလ္ရန္ေအာင္ ၊ သခင္လွၿမိဳင္ ဦးစီးေသာ စစ္ေတြမွ ရန္ကုန္သို႔ သာေပါင္းလမ္း ခရီးေၾကာင္းတြင္ လိုက္ပါတာဝန္ယူသည္။ ရန္ကုန္တြင္ ၫႊန္႔ၫႊန္ခိုင္ဟူေသာ လွ်ဳိ႕ဝွက္အမည္ျဖင့္ လႈပ္ရွားခဲ့ သည္။ ၁၉၄၄ ခုခန္႔တြင္ အိုအင္ေအ အိႏၵိယ စစ္တပ္၊ ဂ်ပန္စစ္တပ္၊ ဘီဒီေအတပ္တို႔ ဆက္သြယ္ေရးကိစၥမ်ား ေဆာင္ရြက္ရင္း ေထာက္လွမ္းေရး တာဝန္ကို သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ပဲခူးသို႔သြားစဥ္ ဒါပိန္းဘူတာတြင္ သူတစ္ပါး မတရားခံရသည္ကို ၾကားမွ မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၿပီး ဂ်ပန္စစ္သားကို ေျခမွန္လက္မွန္ ပါး႐ိုက္လိုက္သျဖင့္ ခ်က္ခ်င္း ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ စစ္ေဆးျခင္းခံရသည္။ သတၱိရိွစြာ ေခ်ပရွင္းလင္းႏိုင္သျဖင့္ သေဘာထားမွန္သည့္ ဗိုလ္ျဖစ္သူက ျပန္လႊတ္ေပးလိုက္၍သာ အသက္ေဘးမွ ခ်မ္းသာရာရခဲ့သည္။

လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ဗဟိုစာတိုက္ႀကီးတြင္ စာေရးမ ဝင္လုပ္ၿပီး အလြတ္သင္ဆရာမအျဖစ္ စာလိုက္သင္ျပခဲ့သည္။ ဗမက (ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္)၊ ဖဆပလ (ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ ျပည္သူ႕ လြတ္လပ္ေရး) အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ရင္း ဖူးစာဖက္ေတြ႕သည္။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလြတ္ေတာ္၊ ေမာင္ေတာမဲဆႏၵနယ္ အမတ္ ဦးစူလ္တန္အမက္ ေခၚ ဦးစိုးသန္း ဆိုသူျဖစ္သည္။

ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္း လူထုကိုယ္စားျပဳ ဂ်မီတြလ္အိုလမာအဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသည္။ ေဒၚေအးၫႊန္႔သည္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမူေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ဒုကၡအမ်ဳိးမ်ဳိး အခက္အခဲ အမ်ဳိးမ်ဳိးတို႔ကို ရင္ဆိုင္ၿပီး ပါရမီျဖည့္သည္။ ၁၉၅၁ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေမာင္ေတာ မဲဆႏၵနယ္မွ ေရြးေကာက္ခံခဲ့ရသည္။ ဗမာျပည္၏ ပထမဆံုး အမ်ဳိးသမီး ပါလီမန္အမတ္ႏွစ္ဦးမွာ ကရင္အမ်ဳိးသား ကိုယ္စားျပဳ ေဒၚဘေမာင္ရိွန္ ႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသား ကိုယ္စားျပဳ ေဒၚေအးၫႊန္႔ျဖစ္သည္။

၁၉၆၄ ခုတြင္ အလက (၂)၊ အထက (၂) ရန္ကင္းတို႔တြင္ မူလတန္းျပဆရာမ ဝင္လုပ္သည္။ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္ႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံေရးရာမ်ားတြင္ သက္စြန္႔ႀကိဳးပမ္း ရဲဝံ့စြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သျဖင့္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္မွ လြတ္လပ္ေရး ေမာ္ကြန္းဝင္ ဒုတိယအဆင့္ (စစ္ေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး) ၾကယ္ႏွစ္ပြင့္ တံဆိပ္ ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္အတြင္း ရခိုင္ေဒသ တိုင္းရင္းသားမ်ား စည္းလံုးေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို စစ္ပညာေပးရန္အဆိုကို ပါလီမန္တြင္ တင္သြင္းႏိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္တြင္ တင္းျပည့္ပါတီဝင္ ဗဟိုအလုပ္သမား အဖြဲ႕ဝင္ျဖစ္ခဲ့သည္။

၁၉၇၉ ခုတြင္ သက္ျပည့္ပင္စင္ အၿငိမ္းစားယူခဲ့သည္။ ေတာင္ဥကၠလာပၿမိဳ႕နယ္ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းအဖြဲ႕သို႔ ဝင္ေရာက္ၿပီး က်ရာတာဝန္ကို လိုလိုလားလား ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ပါလီမန္အမတ္ေဟာင္းအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ပင္စင္ကို ခံစားခြင့္ရရိွခဲ့သည္။

အေဖ ပါလီမန္အမတ္၊ ခင္ပြန္း ပါလီမန္အမတ္ ျဖစ္႐ံုမွ်မက ကိုယ္တိုင္လည္း ပါလီမန္အမတ္ျဖစ္ကာ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ဘာသာ၊ သာသနာအတြက္ ဘဝကိုျမႇပ္ႏွံကာ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူျဖစ္သည္။ ေဒၚေအးၫႊန္႔သည္ အသက္ (၇၁) ႏွစ္အရြယ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ေလသည္။ 

--------------------------------------------------

ကိုးကား 🔰 ၁။ ပါေမာကၡေဒါက္တာေအာင္ေဇာ္ ၏  တိုင္းရင္းသား မူဆလင္မ္ စာၿပဳစာဆို ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္မ်ား-၂ စာအုပ္ 

              ၂။     ေမာင္ဆႏၵ (လယ္ေဝး) ၏ ကမန္မ်ဳိးႏြယ္စုသမိုင္း စာအုပ္မွ ဓာတ္ပံု ကိုးကား

          ၃။    U Ba Sein's [ Founder of Rohingya Blogger] facebook

(လူထုဝဏၰေ ေရးသည္။)