 |
| ပံု-အင္တာနက္ |
လသာခ်ိန္ ကစားမလား၊ ႐ိုကစားနည္းနဲ႔ ျမဴးထူးၾက
🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄🏄
ေရးသား📚 ႐ိုဟင္ေလး
ေက်းလက္၌ ငယ္ဘဝကို ျဖတ္သန္းရတာကလည္း တမူထူးျခားလွပါတကား။ ေက်းလက္ပံုျပင္၊ ႐ိုးရာ၊ အားကစားေတြက လူငယ္ေတြရဲ႕ အဖိုးမျပတ္ႏိုင္တဲ့ ေပ်ာ္ပါးျမဴထူး အရြယ္ကေလးကို လန္းဆန္းေစပါတယ္။ အနာဂတ္ဘဝ ထူေထာင္ရာ အားျဖည့္ေစပါတယ္။ ဘဝတစ္သက္သာလံုးအတြက္ အာဟာရ သဖြယ္ ျဖစ္တဲ့ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကာလကို တစ္ကိုယ္ေတာ္ထီးက်န္ ေနတဲ့ခါ တစိမ့္စိမ့္ ေတြးရင္ မ်က္ႏွာေငြလ ဝင္းပပနဲ႔ ဟိုေခတ္သို႔ တေခါက္ျပန္လွည့္ခ်င္တဲ့ခါ ျပန္လိုခ်င္တဲ့ ေတြးမဝတဲ့ ပီတိကို ခံစားေစရပါတယ္။
ယေန႔ေလာက္ မဖြံ႕ၿဖိဳးခဲ့ေသာ ေခတ္တေခတ္လည္း တို႔ေတြ ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးသည္။ ထိုေခတ္က ေခတ္မီ အီလက္ထရြန္နစ္ ပစၥည္းမ်ား ႐ုပ္ျမင္သံၾကား၊ မိုဘိုင္းဖုန္း၊ ဗီဒီယိုဂိမ္း စသည္တို႔ မရိွခဲ့ေခ်။ ထိုေခတ္က လူႀကီးေတြ၊ ကေလးေတြ ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ရွည္လ်ားေသာ ညည့္နက္ကို ကုန္ဆံုးေစသလဲ။ ဒါက ယေန႔ေခတ္ လူငယ္ေတြရဲ႕ သိလိုစိတ္ ေမးခြန္းတစ္ခုျဖစ္တယ္။
ေရွးေခတ္က လူေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာ ပတ္ဝန္းက်င္အလိုက္၊ လူမ်ဳိးဓေလ့ထံုးစံအလိုက္ ညည့္အခါက်ရင္ ပံုျပင္ေတြေျပာ၊ ဒ႑ာရီေတြဖတ္၊ ေျမဝိုင္းကပြဲေတြနဲ႔ ေဖ်ာ္၊ စကားထာ ထိုးပြဲေတြလုပ္ စတဲ့ ကစားနည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ တိတ္ဆိတ္ေနေသာညကို ပြဲသဘင္ကဲ့သို႔ ေပ်ာ္ျမဴးၾကတယ္။ အဲ့လို ဂိမ္းေတြမွာ အိမ္တြင္း ကစားတဲ့ ဂိမ္းနဲ႔ ကြင္းျပင္ထြက္ ကစားရတဲ့ ဂိမ္း ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရိွပါတယ္။ ဒီမွာ အိမ္တြင္းကစားတဲ့ ကစားနည္း အခ်ဳိ႕ကိုပဲ ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ဟာကို ေနာက္က႑ေတြမွာ ေဆြးေႏြးေပးပါမယ္။
“Cíyalor dhor nái bagór dhor, guithguitha zunaffoor.”
ဤလကၤာကား လသာေသာ ညတြင္ ၾကားရေလ့ရိွတဲ့ ႏိုးေဆာ္သံတစ္သံျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြ ကစားဖို႔ ထြက္ၾကဖို႔ ဖိတ္ေခၚသံျဖစ္တယ္။ “ေျမေခြး၊ က်ားတို႔ကို တစို႔တစိမွ ေၾကာက္စရာမလိုပါ၊ အေၾကာင္းမွာ လသည္ ေကာင္းကင္ေပၚ အလြန္ပင္ ေတာက္ပေနတယ္။ ထြက္လာၾကစို႔…ကေလးတို႔ေရ။”
ပံုျပင္ဖတ္ျခင္း ၿပီးဆံုးတဲ့အခါလည္း လကၤာခ်ဳိးၿပီး ပြဲၿပီးေစတယ္။
“Ek ceer nun, Kissá fún,
Ek ceer morís, Kissá dóris,
Ek ceér tel, Kissá gel.”
ကစားနည္းအမ်ဳိးမ်ဳိး
၁။ ေရာ္ခ်္ေဟာခ်္ ကားလား
၂။ ဘာဂ္ကုမ္ ကားလား
၃။ ဩနီဘိုင္ေယာရ္ ေထာ္နီ ကားလား
၄။ ေအခ္ဆုဝါရီကားလား
၅။ ဓူဓူကားလား
၆။ ေမာ္လ္ ေကလား
၇။ ဘာလ္တီ ကားလား
၈။ ေမာရီဆ္ကားလား
၉။ ဇားပၸဳဳဏ္ကာလား
၁၀။ ေဆာ္ဒီ ကိစၥာ့
၁။ ေရာ္ခ်္ေဟာ္ခ်္ ကားလား
ေရာ္ခ်္ေဟာ္ခ်္ ကားလား သည္ ညအခါ အိမ္တြင္း ကစားေသာ ကစားနည္း တစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ငယ္ရြယ္ေသာ ေယာက္်ား၊ မိန္းကေလးမေရြး ေပါင္းၿပီး ကစားႏိုင္သည္။ လသာေသာ ညမ်ားတြင္ သာမက လကြယ္ညမ်ားတြင္လည္း ကစားႏိုင္သည္။ အမ်ားဆံုးေတာ့ အိမ္တြင္း ကစားၾကသည္။ အိမ္ရိွ ညီကိုေမာင္ႏွမမ်ားေပါင္းၿပီး ကစားျမဴးထူးၾကသည္။
ကစားနည္းက သိပ္လြယ္ပါတယ္။ အဓိက ေရတြက္ရမယ့္ နံမယ္ ေျခာက္ခုကို တတ္ထားရသည္။ အဲ့ဒီ နံမယ္ ေျခာက္ခု ရတာနဲ႔ ကစားတတ္ၿပီ။ နံမယ္ေတြမွာ-
၁။ ေရာခ်္ [Roic]
၂။ ေဟာခ်္ [Hoic]
၃။ သွ်ိေဂၤါ [Cíñgo]
၄။ ဘုလ္ဘူလီ [Bulbili]
၅။ မာေလခ္ [Malek]
၆။ မုစ္တာခ္ [Mustaq] တို႔ျဖစ္ၾကတယ္။
ကစားေဖာ္ ဘယ္ႏွေယာက္ မဆို တစ္ေပါင္းတစ္ခါတည္း ကစားႏိုင္တယ္။ ကစားနည္းရဲ႕ အဓိက အခ်က္က မွန္းရာေပါက္ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဦးစြာ ကစားေဖာ္ အားလံုးက လက္ႏွစ္ဖက္ကို လက္ေခ်ာင္းေတြျပန္႔ကာ ၾကမ္းေပၚတြင္ ခ်ထားရတယ္။ ၿပီးေတာ့ တစ္ေယာက္စီ မွန္းထားရာကို ေခၚေပးရတယ္။ ဥပမာ-တစ္ေယာက္က ROIC ေပါက္မယ္ မွန္းၿပီး Roic လို႔ေခၚရတယ္။ တစ္ဦးစီရဲ႕ ေခၚခ်က္ေတြကို ကိုယ္စီကိုယ္စီ မွတ္ထားရတယ္။ ၿပီးရင္ လက္ေတြ ျပန္တင္ယူၿပီးေတာ့ မိမိေခၚထားတဲ့ နံမယ္နဲ႔ ထိေအာင္ ခန္႔မွန္းၿပီး လက္ေခ်ာင္းေတြ ျပန္ၾကမ္းေပၚ ခ်ထားရတယ္။ (တစ္ေယာက္က ၁ ေခ်ာင္း၊ ေနာက္တေယာက္က ကိုးေခ်ာင္း၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က 5 ေခ်ာင္း စသည္ျဖင့္ မိမိခန္႔မွန္းတာနဲ႔ ကိုက္ေအာင္ ခ်တာေပါ့) ၾကမ္းေပၚခ်ထားတဲ့ လက္ကို ျပန္တင္ယူလို႔မရဘူး။ ၾကမ္းေပၚမထိခင္ ဆိုရင္ တင္ၿပီး ျပန္ လက္ေခ်ာင္း အနည္းအမ်ားေျပာင္းၿပီးေတာ့ ခ်ႏိုင္တယ္။ အားလံုး ခ်ၿပီးသြားရင္ တစ္ေယာက္က လက္ေခ်ာင္းေတြ အားလံုးကို အစဥ္အလိုက္ ေရတြက္တယ္။ တစ္၊ ႏွစ္၊ သံုး၊ေလး ဆိုၿပီး ေရတြက္တာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ ဟိုး ေရာခ်္၊ ေဟာခ်္၊ ခ်ီေဂၤါ၊ ဘုလ္ဘူလီ၊ မာေလခ္၊ မုစ္တာခ္ ဆိုၿပီး ေရတြက္နည္းနဲ႔ ေရတြက္တာျဖစ္တယ္။ လက္ေခ်ာင္း ေျခာက္ေခ်ာင္းထက္မ်ားရင္ မုစ္တာခ္ ၿပီးရင္ ျပန္အစ ေရာခ်္ကေန ေရတြက္တယ္။ ေနာက္ဆံုး လက္ေခ်ာင္း ကို ေရတြက္ေသာ နံမယ္သည္ ေပါက္တဲ့ နံမယ္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ဆံုး လက္ေခ်ာင္းထိ ေရာက္တဲ့အခါ ေဟာခ်္နဲ႔ ဆံုးတယ္ ဆိုပါစို႔၊ အစက ေဟခ်္ မွန္းေခၚခဲ့တဲ့ သူကႏိုင္သြားၿပီေပါ့……ဟား…ဟား
ႏိုင္တဲ့သူက ဘာလုပ္မယ္ ဆိုတာကို ကစားနည္းမစမီ ညီတူညီမွ် ဆံုးျဖတ္ရတယ္။ တစ္ခ်ိန္းစီ ေခါင္းကိုတုမယ္ သို႔မဟုတ္ လက္ဝါးကို လက္သန္း ၾကမ္းထိၿပီး အထက္သို႔ လက္မေျမာက္ျပန္႔ကာ သတ္မယ္။ ဒုတိယနည္းကို ႏွစ္ေယာက္တမ္း ကစားတာမွာ အသံုးမ်ားတယ္။ လက္ဝါးကို ခံသူက ႐ိုက္ခ်ိန္မွာ အေပၚသို႔ ျမင့္လိုက္ရင္ ႐ိုက္ခ်က္ လႊဲသြားႏိုင္တယ္။ ႐ိုက္ခ်က္လႊဲသြားရင္ ဆက္မ႐ိုက္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ကစားနည္းကို ျပန္စရတယ္။ ဒီတစ္ခါ ႏိုင္တဲ့သူက သူ႕လက္ေခ်ာင္းကေနစၿပီး ဦးေဆာင္ေရတြက္မွာျဖစ္တယ္။ အထက္နည္းအတိုင္း ဆက္လက္ကစားတယ္။ မွန္းရာေပါက္တဲ့သူ ႏိုင္တယ္၊ ႐ံႈးတဲ့သူ ခံေပါ့…ဒီလိုနဲ႔ ညကို ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ကုန္ဆံုးေစပါတယ္။
ဒီေလာက္ဆိုရင္ ေရွးေခတ္က ကစားနည္းတစ္ခုကို တတ္သြားၿပီ ထင္တယ္။ အိမ္မွာ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမေတြနဲ႔အတူ ကစားၾကည့္ေပါ့။ ေပ်ာ္စရာလား သိရမယ္၊ ေရွးေခတ္က ေပ်ာ္ရႊင္မႈတစ္ခု ကိုယ္တိုင္ခံစားႏိုင္မယ္။ ကစားၾကရေအာင္…
၂။ ဘာဂ္ကုမ္ ကားလား [Bákkum Kalá]
ဤ ကစားနည္းသည္လည္းပဲ ညအခါ ကစားေသာ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ေရာ္ခ်္ေဟာ္ခ်္ ကစားနည္းနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တူပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အိမ္တြင္း ကစားၾကတယ္။ ညည့္အခါမက ေန႔အခါ အားလပ္တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာလည္း ကစားၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။
ကစားနည္းရဲ႕ အဓိက ေသာ့ခ်က္က လကၤာ တစ္ပုဒ္ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီလကၤာကို ေရတြက္ ကစားရတယ္။ လကၤာမွာ-
လကၤာ ပါဒ တစ္ခုစီကို လက္တစ္ခ်ာင္းစီထိကာ ေရတြက္ရတယ္။ ကစားေဖာ္အားလံုးက လက္ႏွစ္ဖက္စီ ၾကမ္းျပင္ေပၚခ်ရတယ္ေပါ့။ ကစားေဖာ္ (၂)ေယာက္မက တေပါင္းတည္း ကစားႏိုင္တယ္။
ကစားနည္း
ကစားေဖာ္မ်ားသည္ ၾကမ္းျပင္တြင္ ဝိုင္းရံဝိုင္းဖြဲ႕ ထိုင္ၾကတယ္။ အစတြင္ Borsáb တစ္ေယာက္ ေရြးရတယ္။ သူငယ္ခ်င္း အားလံုးက လက္ႏွစ္ဖက္ စလံုးကို ၾကမ္းျပင္ေပၚခ်ထားရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဘာရ္ဆာပ္ ျဖစ္သူက အထက္ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ လကၤာကို တစ္ပါဒစီ ဆိုရင္း လက္ဝါးတစ္ခုစီ လက္ဆုပ္ေထာင္နဲ႔ အသာေလး ထိရတယ္။ ခပ္မာမာထိလိုက္ရင္ နာမွာစိုးလို႔။ အဲ့လို ရြတ္ရင္းထိရင္းနဲ႔ လက္ေတြ ကုန္သြားၿပီ၊ လကၤာပုဒ္က မကုန္ေသးဘူးဆိုရင္ က်န္ေနတဲ့ လကၤာပါဒေတြကို ပထမလက္က ျပန္ရြတ္ထိရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လကၤာတစ္ပုဒ္လံုး ကုန္သြားၿပီးဆိုရင္ လကၤာေနာက္ဆံုး ပါဒ ထိတဲ့ လက္ဟာ သိမ္းဆည္းခံလိုက္ရမယ့္ လက္ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ လက္တစ္လက္ ေလ်ာ့သြားၿပီေပါ့။ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္စရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ထိတဲ့လက္ကို သိမ္းလိုက္… ဒီလိုနဲ႔ ကစားရင္း လက္ေတြ ကုန္သြားတဲ့အထိ ကစားရတယ္။ ေနာက္ဆံုး လက္တစ္လက္ က်န္တဲ့သူက ဗိုလ္ျဖစ္ေနၿပီေပါ့။
ဒုတိယ ေက်ာ့အေနနဲ႔ ေမးေျဖ ကစားရတယ္။ ဗိုလ္က်တဲ့သူက က်န္တဲ့သူေတြထံ ေမးရမွာျဖစ္တယ္။
ေမးခြန္းကေတာ့…
၃။ ဩနီဘိုင္ေယာရ္ ေထာ္နီ ကားလား
ဒီကစားနည္းကလည္း အထက္က ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ကစားနည္းေတြရဲ႕ အုပ္စုလို႔ပဲ သတ္မွတ္ႏိုင္တယ္။ လကၤာရြတ္ ကစားရတဲ့ ကစားနည္းျဖစ္တယ္။ ကစားပံုကစားနည္းကေတာ့ နည္းနည္းျခားတယ္။ ဖြက္ထားတဲ့ ပစၥည္းေလး တစ္ခုကို ရွာေဖြနည္းျဖစ္တယ္။ ကစားေဖာ္ ႏွစ္ေယာက္မက ကစားႏိုင္တယ္။ ကစားေဖာ္မ်ားေလ ပိုေကာင္းေလေပါ့။ ၁၀ ေယာက္ထက္ မ်ားရင္ေတာ့ ႐ႈပ္ကုန္မယ္။ ပါးစပ္က ရြတ္ရမယ့္ လကၤာမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္တယ္။
ဒီလကၤာကို အဓိက တတ္ထားရမယ္။ ကဲ့… ကစားနည္း သင္ေပးမယ္!
ကစားနည္း
ပထမဦးဆံုး Hawwa တစ္ေယာက္ေရြးရတယ္။ Hawwa ဆိုသူက ဖြက္ထားတဲ့ဟာကို ရွာေပးမယ့္ သူျဖစ္တယ္။ ကစားပြဲ မစခင္ေတာ့ ေခါင္းပန္းလွန္ ေရြးတယ္။ ၿပီးရင္ ကစားေဖာ္ေတြက လက္ကို ကိုယ္စီကိုယ္စီ ကိုယ္နဲ႔ကပ္ ဖိထားရတယ္။ တစ္ေယာက္က ဖြက္မယ့္ တုတ္တိုတုတ္စ သို႔မဟုတ္ အျခားတစ္ခုခုကို လက္ဆုပ္ထဲ မျမင္ရေအာင္ ကိုင္ၿပီး ကစားေဖာ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ႏိႈက္ေပးရတယ္။ ႏိႈက္ေပးတဲ့အခါ ပါးစပ္က အထက္လကၤာကို ရြတ္ရတယ္။ လကၤာ မဆံုးခင္ တုတ္တိုတုတ္စကို ကစားေဖာ္ တစ္ေယာက္ေယာက္၏ လက္ထဲမွာ ေျပာင္းဖြက္ထားရတယ္။ ဟာဝါ လုပ္သူက သူတို႔ ကစားေနတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ လကၤာဆံုးတာနဲ႔ ဟာဝါက ရွာေပးရမယ့္ အခ်ိန္တန္ၿပီ။ သူက ကစားခဲ့တဲ့ အမႈအရာကို ခ်င့္တြက္ၿပီးေတာ့ ကစားေနတဲ့သူေတြထဲမွ တုတ္တိုစ ရိွမယ္လို႔ ယူဆတဲ့သူကို ေထာက္ျပေပးရတယ္။ သူေထာက္ျပတဲ့ သူထံ တုတ္တိုစ ရွာေတြ႕ရင္ ႏိုင္သြားၿပီ။ ဒီတစ္ခါ ဟာဝါလုပ္သူက ကစားရမယ္။ အဖမ္းခံရသူက ဟာဝါလုပ္ရမယ္။ ဒီအတိုင္း ဖြက္ရွာၿပီး ကစားရင္း ညကေလးကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ကုန္ဆံုးၾကတာေပါ့။
ေမာရီဆ္ကစားနည္းကို ေရ၌ ကစားရေသာ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ကို အျခားကေလးေတြက လိုက္ဖမ္းရတဲ့နည္းျဖစ္တယ္။
ေက်းလက္ ဆိုတာနဲ႔ အညာေဒသ ေတာေတာင္ ပတ္ကံုး ဝန္းရံေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ျဖစ္တယ္။ အိုင္းခ်င္း ကဗ်ာေတြမွာ အလြန္ကို ေရွးေတာရြာတို႔ သိျမင္ခံစားႏိုင္တယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္အေလွ်ာက္ သူတို႔ရဲ႕ ငယ္ရြယ္ဘဝဟာလည္း
ဤ ကစားနည္းသည္လည္းပဲ ညအခါ ကစားေသာ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ေရာ္ခ်္ေဟာ္ခ်္ ကစားနည္းနဲ႔ ခပ္ဆင္ဆင္ တူပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အိမ္တြင္း ကစားၾကတယ္။ ညည့္အခါမက ေန႔အခါ အားလပ္တဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာလည္း ကစားၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။
ကစားနည္းရဲ႕ အဓိက ေသာ့ခ်က္က လကၤာ တစ္ပုဒ္ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီလကၤာကို ေရတြက္ ကစားရတယ္။ လကၤာမွာ-
Bakkúm bakkúm kiáñraMuicé báiñggé thiañra.
Muic maittou gilám dé,Keça fúçi moillám dé.
Bóuzi re bóuzi suñra duf,Suñrat kiállá dán, sulot dóri an.
Sul ká hala, Nak haçi féla .Nak ot ká lou, Borbái ór buo.
Borbái borbái gozzon tole,Cóñço bái cóñço bái tetói gasór tole.
Tetói faittou gilám dé,Áff e sótor dóijje dé.
Elóm fath, delóm fath,Haçi féla cúnar hát.
လကၤာ ပါဒ တစ္ခုစီကို လက္တစ္ခ်ာင္းစီထိကာ ေရတြက္ရတယ္။ ကစားေဖာ္အားလံုးက လက္ႏွစ္ဖက္စီ ၾကမ္းျပင္ေပၚခ်ရတယ္ေပါ့။ ကစားေဖာ္ (၂)ေယာက္မက တေပါင္းတည္း ကစားႏိုင္တယ္။
ကစားနည္း
ကစားေဖာ္မ်ားသည္ ၾကမ္းျပင္တြင္ ဝိုင္းရံဝိုင္းဖြဲ႕ ထိုင္ၾကတယ္။ အစတြင္ Borsáb တစ္ေယာက္ ေရြးရတယ္။ သူငယ္ခ်င္း အားလံုးက လက္ႏွစ္ဖက္ စလံုးကို ၾကမ္းျပင္ေပၚခ်ထားရတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဘာရ္ဆာပ္ ျဖစ္သူက အထက္ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ လကၤာကို တစ္ပါဒစီ ဆိုရင္း လက္ဝါးတစ္ခုစီ လက္ဆုပ္ေထာင္နဲ႔ အသာေလး ထိရတယ္။ ခပ္မာမာထိလိုက္ရင္ နာမွာစိုးလို႔။ အဲ့လို ရြတ္ရင္းထိရင္းနဲ႔ လက္ေတြ ကုန္သြားၿပီ၊ လကၤာပုဒ္က မကုန္ေသးဘူးဆိုရင္ က်န္ေနတဲ့ လကၤာပါဒေတြကို ပထမလက္က ျပန္ရြတ္ထိရတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လကၤာတစ္ပုဒ္လံုး ကုန္သြားၿပီးဆိုရင္ လကၤာေနာက္ဆံုး ပါဒ ထိတဲ့ လက္ဟာ သိမ္းဆည္းခံလိုက္ရမယ့္ လက္ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ လက္တစ္လက္ ေလ်ာ့သြားၿပီေပါ့။ ေနာက္တစ္ခါ ျပန္စရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ထိတဲ့လက္ကို သိမ္းလိုက္… ဒီလိုနဲ႔ ကစားရင္း လက္ေတြ ကုန္သြားတဲ့အထိ ကစားရတယ္။ ေနာက္ဆံုး လက္တစ္လက္ က်န္တဲ့သူက ဗိုလ္ျဖစ္ေနၿပီေပါ့။
ဒုတိယ ေက်ာ့အေနနဲ႔ ေမးေျဖ ကစားရတယ္။ ဗိုလ္က်တဲ့သူက က်န္တဲ့သူေတြထံ ေမးရမွာျဖစ္တယ္။
ေမးခြန္းကေတာ့…
ေမး- Tor hát hone loigiyé?
ေျဖ- bilaiye.
ေမး- Bilaiye toré kidiyé?
ေျဖ- Hóñlá Múla.
ေမး- Hóñla Múla haré diyós?
ေျဖ- Tor natiré.
၃။ ဩနီဘိုင္ေယာရ္ ေထာ္နီ ကားလား
ဒီကစားနည္းကလည္း အထက္က ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ကစားနည္းေတြရဲ႕ အုပ္စုလို႔ပဲ သတ္မွတ္ႏိုင္တယ္။ လကၤာရြတ္ ကစားရတဲ့ ကစားနည္းျဖစ္တယ္။ ကစားပံုကစားနည္းကေတာ့ နည္းနည္းျခားတယ္။ ဖြက္ထားတဲ့ ပစၥည္းေလး တစ္ခုကို ရွာေဖြနည္းျဖစ္တယ္။ ကစားေဖာ္ ႏွစ္ေယာက္မက ကစားႏိုင္တယ္။ ကစားေဖာ္မ်ားေလ ပိုေကာင္းေလေပါ့။ ၁၀ ေယာက္ထက္ မ်ားရင္ေတာ့ ႐ႈပ္ကုန္မယ္။ ပါးစပ္က ရြတ္ရမယ့္ လကၤာမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္တယ္။
Oní báiyór thooni,
Árgua gásor boiro ni,
Áre hawwá áré zaa,
Maár hawwá dud bát ha,
Aaré hawwa, leikká fuissá
Harttú asé harttú nái
Hoói félla hawwar maa.
ဒီလကၤာကို အဓိက တတ္ထားရမယ္။ ကဲ့… ကစားနည္း သင္ေပးမယ္!
ကစားနည္း
ပထမဦးဆံုး Hawwa တစ္ေယာက္ေရြးရတယ္။ Hawwa ဆိုသူက ဖြက္ထားတဲ့ဟာကို ရွာေပးမယ့္ သူျဖစ္တယ္။ ကစားပြဲ မစခင္ေတာ့ ေခါင္းပန္းလွန္ ေရြးတယ္။ ၿပီးရင္ ကစားေဖာ္ေတြက လက္ကို ကိုယ္စီကိုယ္စီ ကိုယ္နဲ႔ကပ္ ဖိထားရတယ္။ တစ္ေယာက္က ဖြက္မယ့္ တုတ္တိုတုတ္စ သို႔မဟုတ္ အျခားတစ္ခုခုကို လက္ဆုပ္ထဲ မျမင္ရေအာင္ ကိုင္ၿပီး ကစားေဖာ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲကို ႏိႈက္ေပးရတယ္။ ႏိႈက္ေပးတဲ့အခါ ပါးစပ္က အထက္လကၤာကို ရြတ္ရတယ္။ လကၤာ မဆံုးခင္ တုတ္တိုတုတ္စကို ကစားေဖာ္ တစ္ေယာက္ေယာက္၏ လက္ထဲမွာ ေျပာင္းဖြက္ထားရတယ္။ ဟာဝါ လုပ္သူက သူတို႔ ကစားေနတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ လကၤာဆံုးတာနဲ႔ ဟာဝါက ရွာေပးရမယ့္ အခ်ိန္တန္ၿပီ။ သူက ကစားခဲ့တဲ့ အမႈအရာကို ခ်င့္တြက္ၿပီးေတာ့ ကစားေနတဲ့သူေတြထဲမွ တုတ္တိုစ ရိွမယ္လို႔ ယူဆတဲ့သူကို ေထာက္ျပေပးရတယ္။ သူေထာက္ျပတဲ့ သူထံ တုတ္တိုစ ရွာေတြ႕ရင္ ႏိုင္သြားၿပီ။ ဒီတစ္ခါ ဟာဝါလုပ္သူက ကစားရမယ္။ အဖမ္းခံရသူက ဟာဝါလုပ္ရမယ္။ ဒီအတိုင္း ဖြက္ရွာၿပီး ကစားရင္း ညကေလးကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ကုန္ဆံုးၾကတာေပါ့။
၄။ ေအခ္ဆုဝါရီ ကားလား
ဒီကစားနည္းကေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ မိန္းကေလးေတြ ေဆာ့တ့ဲ ကစားနည္း တစ္မ်ိဳးျဖစ္္္ပါတယ္။ လကၤာရြတ္ ကစားရတယ္။ ေဂၚလီသီး ဒါမွွမဟုတ္ ေက်ာက္ခဲ ၇ လံုုုုးနဲ႔ ကစားရတာျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚဖက္္ကို ေဂၚလီတစ္ခဲ ပစ္ေတာင္္ျပီးေတာ့
ေျမမွာရွိိွတ့ဲ က်န္အသီးတစ္လံုးစီကို ေကာက္ယူရတယ္။ ေျမက ေကာက္ယူရင္း အေပၚကက်လာတ့ဲအသီးကို ေျမသို႔မက်ခင္ ဖမ္းရတယ္။ အသီးတစ္လံံုံုံုံုးေကာက္ယူတိုင္း ေအာက္္္ပါေဖာ္ျပထားတ့ဲဲ့ လကၤာပိုဒ္ တစ္ပိုဒ္စီ ရြတ္ဆိုုရတယ္။ ေက်ာက္ခဲဲအားလံုး ခြၽတ္္္ယြင္းခ်က္မရိွွဘဲ ေကာက္ယူႏိုုင္ရင္ တစ္ပြဲ ႏိုင္သြြြားျပီေပါ့။ တစ္ပြြဲ ႏိုင္တာကို ek gás လို႔ ေခၚပါတယ္။
ခြၽတ္ယြင္းခ်က္ကေတာ့ လကၤာရြတ္ဆိုရန္ ေမ့သြားတယ္။ ဒါမွွွွမဟုတ္ တစ္ေၾကာင္းအစား တစ္ေၾကာင္း မွားျပီးေတာ့ ရြတ္ဆိုရင္ ႐ံႈးျပီ။ အေပၚပစ္တာရယ္၊ ေကာက္တာရယ္၊ ျပန္ဖမ္္းတာရယ္ မွန္္မွန္ကန္္္္ကန္ မလုပ္ႏိုင္ရင္ ႐ံႈးတယ္။ ျပီးရင္ ေနာက္တစ္ေယာက္ အလွည့္တာေပါ့။ ေနာက္္ဆံုး ဆံုုုုုးျဖတ္္္ခ်က္ကေတာ့ ဘယ္သူဘယ္္နွပြြဲ ႏိုင္တာေပၚ ေရတြက္ကာ အနိုင္အ႐ံႈးဆံုးျဖတ္ၾကပါတယ္။
Ek súwari,
Fan besoni,
Cú gula haitum,
Naikúr zaitum,
Allah douk,
Ek gas ouk.
၈။ ေမာရီဆ္ကားလား
ေမာရီဆ္ကစားနည္းကို ေရ၌ ကစားရေသာ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္ကို အျခားကေလးေတြက လိုက္ဖမ္းရတဲ့နည္းျဖစ္တယ္။
Iba ki moris, Ekku dufe doríc.
ဒီကစားနည္းရဲ႕ အဓိကအခ်က္က ေရကူးတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ တတ္္္္႐ံုနဲ႔ မျဖစ္္ေသး ကြြြြၽမ္္္္းက်င္္္္္ဖို႔လည္းလိုပါတယ္။ ေရထဲငုပ္တတ္ဖို႔လဲ ကြြၽမ္္္းက်င္ရတယ္။ ဒီေလာက္ တတ္္ရင္ ကစားႏိုင္ျပီ။
ေခ်ာင္းကမ္္္္းပါးနား ေရခ်ိဳဆင္းတ့ဲ ကေလးေတြထဲ တစ္ေယာက္ကို ပထမဦးဆံံုံုံုးေရြြြးရတယ္။ က်ဘမ္းစနစ္နဲ႔ ေရြြြးတာေပါ့။ ျပီီီီးေတာ့ အေရြးခံရတ့ဲဲ့ဲ့သူက ဝါးတစ္လံုးစာေလာက္ အေဝး သြားတယ္။ က်န္္္တ့ဲတစ္စုက ဒီဖက္ေစာင့့္ရတယ္။ အေရြးခံံရတ့ဲ့သူက ဝါးတစ္လံုုုုးစာအေဝးကေန လက္ေခ်ာင္္္းတစ္ေခ်ာင္း ေတာင္လ်က္ " Ibá ki?" ဆိုျပီးေတာ့မးတယ္။ တစ္ဖက္က ကစားေဖာ္ေတြက "Moris" လို႔႔႔ ေျဖရတယ္။ ျပန္တစ္္္ခါ ပင္မကစားမယ့့့္္္္သူက "ekku dhuf e dorís" လို႔ ေျဖရင္း ေရထဲ ငုပ္ဝင္သြားတယ္။ ဒါနဲ႔ ကစားပြဲ စျပီေပါ့။ ျပိဳင္္္ဖက္ကစားေဖာ္ေတြကလဲ ခ်က္ခ်င္း ေရထဲ ငုုပ္ဝင္ျပီးေတတာ့ အတိုင္ကစားေဖာ္ကိို လိုက္ဖမ္္္းရတယ္။ ဖမ္းႏိုင္ရင္ နိုင္တဲ့့့သူက ပထမနည္းအတိုင္း အတိုင္လုပ္ရျပန္တယ္။
ထူးျခားခ်က္က ဖမ္းတဲ့့အခါ ေရထဲ ငုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္္္မွာ ဖမ္းရတာျဖစ္တယ္။ အတိုုုင္ကစားသမားက ေရေပၚ ေပၚလာရင္ မဖမ္းနိုင္ေတာ့ဘူူး။ ဖမ္းရင္လဲ မပိိုိုိုင္ဘူး။ သို႔ေသာ္ အတိုင္္သမားက ေရေပၚတက္လာတယ္။ ျပိဳင္ဖက္တစ္ေယာက္ေယာက္က ေရေအာက္ကေန ငုပ္လ်ွိဳ႕ဝင္ျပီီီီးေတာ့ ဖမ္းႏိုင္တယ္။
ဒီပံုစံနဲ႔ ေရလည္း ခ်ိဳးျပီးေရာ့၊ ကစားလဲျပီးေရာ့။ အိိိမ္ေရာက္ရင္ အ႐ိုုက္လည္္းခံေရာ့…ပါ့့။
ဆက္လက္ေစာင့္ေမွ်ာ္ပါ…
ေက်းလက္ ဆိုတာနဲ႔ အညာေဒသ ေတာေတာင္ ပတ္ကံုး ဝန္းရံေနတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ျဖစ္တယ္။ အိုင္းခ်င္း ကဗ်ာေတြမွာ အလြန္ကို ေရွးေတာရြာတို႔ သိျမင္ခံစားႏိုင္တယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္အေလွ်ာက္ သူတို႔ရဲ႕ ငယ္ရြယ္ဘဝဟာလည္း
No comments:
Post a Comment