မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ဆမ်းထမင်း)

 

အသင့်ပြင်ဆင်ထားသော မော်ဒူးဘားသ်

၁။ မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ဆမ်းထမင်း)

ရိုဟင်ဂျာ ရိုးရာအစားအစာများအနက် အထင်အရှားဆုံးနှင့် လူကြိုက်အများဆုံး မုန့်တစ်မျိုးမှာ မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ဆမ်းထမင်း) ဖြစ်သည်။ မော်ဒူးဘားသ်သည် ပေါင်းစပ်စကားလုံးဖြစ်သည်။ “မော်ဒူး" (ပျားရည်)နှင့် “ဘားသ်" (ထမင်း)ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာလို ပျားရည်ကဲ့သို့ ချိုမြိန်သော အရသာရှိသောကြောင့် ‘ပျားရည်ထမင်း'ဟုသော်လည်းကောင်း၊ နွားနို့ဖြင့် ပြုလုပ်သောကြောင့် ‘နို့ထမင်း'ဟု သော်လည်းကောင်း ယေဘုယျအားဖြင့် ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် အခြားလူမျိုးတို့ကလည်း ‘မော်ဒူးဘဲသ်' ဟုပင်ခေါ်ကြသည်။ လောဇာမုန့် နဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်တူသည်။  မော်ဒူးဘားသ် ဟု နာမယ်တပ်ခေါ်ခြင်းမှာ နာမည်နှင့်အညီ လွန်ကဲသော အရသာရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ပူပြင်းသောရာသီ၌ မော်ဒူးဘားသ် ပြုလုပ်ခြင်းသည်လည်း ယုတ္တိမှန်ပါသည်။ မော်ဒူးဘားသ် ကို စားသောက်ခြင်းဖြင့် ကိုယ်ခန္ဓာကို အေးမြစေပါသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့်လည်း ညီညွတ်ပါသည်။ အဟာရဓာတ်လည်း ပြည့်စုံပါသည်။  တစ်ခါ စားဖူးသူသည် နွေရာသီရောက်လျှင် မော်ဒူးဘားသ်ကို မလွမ်းတမ်းဘဲ နေနိုင်လိမ့်မည့်မထင်ပါ။

မော်ဒူးဘားသ်ကို အများအားဖြင့် ဆောင်းမိုးကုန်ပြီး နွေဦးကာလတွင် ပြုလုပ်ကြသည်။ တောင်သူလယ်သမားများသည် ဝသန်မိုးဦး စပါးမျိုးကြဲချိန်တွင်  မျိုးကြဲစပါးရေစိမ့်ရာမှ အညှောက်ထွက်လာသော စပါး အချို့ကို ရွေးယူ၍ နေပူလှန်သည်။ နေပူဖြင့် ခြောက်သွေ့လာသောအခါ မောင်းဖြင့်ထောင်းကြသည်။ ထောင်းပြီးသား ဆန်ကွဲကို ကောင်းစွာ လေလှဲ့ကာ သိမ်းဆည်းထားကြသည်။ ထိုဆန်ကို ဇာလာဆွိုလ် (ပျိုးဆန်) ဟုခေါ်သည်။ ဆောင်းရာသီတွင် ကောက်ညှင်းစပါးရိုတ်ပြီးအချိန်၌ ကောက်ညှင်းဆန်အသစ်ကို မော်ဒူးဘားတ် လုပ်စားရန် အဖျက်ပိုးများက မပျက်စီးနိုင်အောင် ကောင်းစွာ စုဆောင်းထားလေ့ရှိသည်။

နွေဦးရောက်လျှင် စုဆောင်းထားခဲ့သည့် ကောက်ညှင်းဆန်နှင့် ပျိုးဆန်ကို မော်ဒူဘားသ် လုပ်စားကြသည်။ မော်ဒူးဘာသ်လုပ်မည့် အိမ်ရှင်သည် အိမ်နီးချင်းများ၊ ဆွေမျိုး မိတ်သဟာများကို တစ်နေ့အကြို ဖိတ်ခေါ်ကြသည်။  ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေသည့် သမီးများထံ မော်ဒူးဘားသ်ဖြင့် ဟံဒီ (ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးများ အား အာဟာရဖြစ်ထွန်းစေရန် မိဘအိမ်မှ ပေးပို့သော ရိုဟင်ဂျာ အစားအစာတစ်မျိုး) ကျွေးကြသည်။ ထိုမုန့်ဖြင့် ဆွေမျိုးအိမ်တွင် အလည်အပတ် သွားကြသည်။ တစ်အိမ်ပြီး တစ်အိမ်ပို့ကြသည်။ ကျွေးကြသည်။ ရိုဟင်ဂျာတို့သည် တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် မော်ဒူးဘားသ် ပြုလုပ်စားကြသည်။

မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ထမင်း) တွင် ပါဝင်သည့် ပစ္စည်းများမှာ-

(၁) ဇာလာဆွိုလ် (ပျိုးဆန်) 

(၂) ကောက်ညှင်းဆန် 

(၃) နွားနို့

(၄) အုန်းသီး 

(၅) ဆား 

(၆) သကြား တို့ဖြစ်ကြသည်။

မော်ဒူးဘားသ်ပြုလုပ်နည်းမှာ လွယ်လွယ်လေးနှင့် ဆန်းကြယ်လှပါသည်။ ဦးစွာ ကောက်ညှင်းဆန်ကို ကောင်းစွာ ချက်ပြုတ်ရသည်။ ထို့နောက် ပျိုးဆန်ကွဲကို အမှုန့်ဖြစ်အောင် နှယ်ကာ အရည်ပျော်ရပါသည်။ ပြီးလျှင် အိုးသစ်တစ်အိုးတွင် ကောက်ညှင်းထမင်းကို ထည့်၊ ပျိုးဆန်ရည်ကို  ဖျန်းထည့်ပြီး ထမင်းသည်နိုးထဲနစ် သွားအောင် နွားနို့ထည့်ရသည်။ (နွားနို့စိမ်း ရှားသော ဒေသတွင် နို့ဆီဘူး သိုမဟုတ် နို့မှုန့်ကို အသုံးပြုကြသည်။)

အထက်ဖော်ပြသည့်အတိုင်း အဆင့်ဆင့် အချိုးကျကျထည့်၍  အဖုံးပေါ်မှ အလေးများနှင့် ဖုံးဖိထားကာ ၁၇ နာရီ  (သို့) ၁၈ နာရီထိ ညည့်တစ်ညည့်ကျော် တည်ထားရပါသည်။ ညနေ၌ နို့ထမင်းအိုးတည်လျှင် မနက် မွန်းလွဲချိန်တွင်  မြိန်းစားကြည့်ကြသည်။ နို့ထမင်းရည်မှာ ချိုမြိန်လာသောအခါ  လိုအပ်သော မော်ဒူးဘားသ် ထမင်း ရရှိလာသည်။ ထိုအခါ အုန်းသီးညှပ်ထည့်၍ အားရပါးရ စားသောက်ကြသည်။

အညာဒေသတွင် မော်ဒူးဘားသ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ပုံပြင်အမျိုးမျိုး ပြောလေ့ရှိသည်။ တစ်ခါက ရွာတစ်ရွာတွင် ဘာသာတရား ကိုင်းကျိုင်းသည့် လယ်သမားမိသားစု လင်မယားနှင့် သား ၂ ယောက်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအိမ်တွင် ‘ဟာရ်ဘာရီ’ အမည်ရှိ အလုပ်အကျွေးလုပ်သည့် အစေခံမ လိမ္မာတစ်ယောက်လည်းနေ၏။ သူမသည် မြှောက်ပင့်ပြောပင့်လုပ် ချီးမွမ်းမှုကို အမြဲတစေ ခံယူချင်သည်။ ထိုကြောင့် မိမိ့ သခင်နှစ်သက်သည့် အလုပ်များကို ပြောမည့်အလျင် ကြိုတင် လုပ်တတ်သည်။ ထိုအချက်ကြောင့် သခင်ကလည်း အလွန်နှစ်သက်သည်။ ချီးကျူးခြင်းကိုလည်း ခံရသည်။ သခင်သည် အဆမတန် ဒေါသကြီးသူ ဖြစ်သည်။ တခါတလေ အိမ်မွေး တိရစ္ဆာန်နှင့်ပင် ရန်ဖက်ကဲ့သို့  ငြင်းခုံကြသည်။ ထို့ကြောင့်  ဟာရ်ဘာရီသည် သခင်ကို အလွန်ကြောက်ရွံ့သည်။

တစ်နေ့သော်အခါ သခင်တို့မိသားစုသည် ရွာနီးချင်း ရွာတစ်ရွာရှိ သူ့တို့၏ အဒေါ်လေးအိမ်၌ အလည်အပတ် သွားကြသည်။ ညနေရောက်လာမည်ဟု အစေခံမကို မှာထားသည်။ ဟာရ်ဘာရီသည် အိမ်၌ဆန်ကုန်နေသည်ကို မေ့လျော့ခဲ့သဖြင့် သခင့်ကို အသိပေးရန်လည်း မရနိုင်ခဲ့ချေ။ ညနေချက်စားရန် ဆန်မရှိဖြစ်နေသည်။  သခင်တို့ ညနေ အိမ်ပြန်လာလျှင်  ဘာစားမလဲ ဟု တွေးတော့နေသည်။ ထိုအခိုက်တွင် ဗြုန်းကနဲ မျိုးစပါး အဖြစ်သိမ်းဆည်းထားသော ကောက်ညှင်းစပါး ၁ အာရီ (၁၆ သိုက်)နီးပါး ရှိနေသည်ကို အတွက်ပေါ်လေသည်။ ဟာရ်ဘာရီသည် လျင်လျင်မြန်မြန် စပါးကိုထောင်း၍  ထမင်းချက်လေသည်။ ညနေစောင်းချိန်တွင် သခင်တို့ အိမ်သို့ရောက်လာခဲ့သည်။ သူတို့သည် ညနေထမင်းပါ စားလာခဲ့ကြောင်း သိရသောအခါ ဟာရ်ဘာရီသည် တုန်လှုပ်သွားခဲ့သည်။ အလွန်ကြောက်လန့်သွားခဲ့သဖြင့် စပါးဖွဲ့၍ ထမင်းချက်ခဲ့သည်ကို မည်သူ တစ်ဦးကိုမှ မပြောဝံ့ခဲ့ချေ။ သူ တစ်ညလုံး အိပ်မပျော်နိုင်ခဲ့။ ထိုကိစ္စ သခင်သာ သိသွားလျှင် ဘာမျှဖြစ်ပါမည်နည်းဟု စဉ်းစားလျက်နေသည်။

ထိုသို့နှင့် စောစောစီးစီး အရုဏ်ထက်ချိန်တွင် ထ၍ စဉ်းစားခန်းပြန်ဝင်ရာ ရုတ်တရက် နွားမပေါ်သို့ မျက်စိကျလေသည်။ ယင်းမှ အတွေးသစ်တစ်ခု ပေါ်လာသည်မှာ “ငါ့ ဦးဏှောက်ကသာ ငါကိုကယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်"ဟု ရဲရဲဝံ့ဝံ့ နွားနို့ကို လျင်လျင်ဆန်ဆန် ညှစ်ကာ ညက ချက်ထားသော ထမင်းအိုး၌ လောင်းထည့်လေသည်။ ရသမျှ အနီးအနားမှ စားနိုင်သောပစ္စည်းများကိုလည်း ပေါင်းထည့်ကာ အိုးကို မီးဖိုချောင် တစ်နေရာ၌ တည်ထားလေသည်။ သခင်မသည် နံနက် ချက်ပြုတ်ရန် မီးဖိုချောင်းဝင်ရာ အိုးကိုမြင်သဖြင့် မေးလေသည်။ ဟာရ်ဘာရီက သခင်မ မကိုင်ပါလေနှင့်။ တန်းခိုးတော် ပယ်နိုင်သည်။ ကျမတည်ထားသော ဆေးဖက်ဝင် မုန့်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရောဂါဘယပေါင်းများစွာကို ပျောက်ကင်းနိုင်သည်ဟု အရှင်ရသေ့ တစ်ပါးက ပြပေးခြင်းဖြစ်သည်။ သခင်၌ရှိသော နာတာရှည် ရောဂါကို ပဒုမ္မကြာမှ ရေစက်လျှောသကဲ့သို့ ပျောက်ကင်းစေပါလိမ့်မည်။ တစ်နှစ်တွင် တစ်ကြိမ်စားခြင်းဖြင့် မည်သည့်ရောဂါမဆို ဝေးရှောင်ပါလိမ့်မည်ဟုလည်း မှာထားခဲ့သည်။ သခင်မက ထိုစကားကို သခင်အားပြောပြရာ သခင်လည်း ပျော်ရွှင်ပြီး “ငါ့သမီး သခင့်ကောင်းစားရေးကိုသာ ဂရုစိုက်တတ်သည် မဟုတ်လား၊ ငါသမီး လိမ္မာတယ်၊ ငါသမီး လိမ္မာတယ်" ဟု ချီးကျူးလိုက် သည်။

မွန်းတည့်တွင် မိသားစုအားလုံး ဝိုင်းစားကြရာ အရသာရှိသဖြင့် အလွန်ချီးကျူးခံရသည့်အပြင် အရှင်က “ ဟာရ်ဘာရီ ရယ်၊ ဒီမုန့်ကိုဘယ်လိုခေါ်လဲ" မေးရာ၊ ချိုလွန်သဖြင့် မော်ဒူးဘားသ်(နို့ထမင်း)ဟု ဖြေလေသည်" စသော ဒဏ္ဍာရီများပြောလေ့ရှိသည်။

(ရိုဟင်လေး)

(29,5,2016)

ကမာၻေပၚမွာ အႏၱရာယ္အရွိဆံုး HACKER (၅)ေယာက္

1. Gary McKinnon

သူကေတာ့ ပင္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္ရဲ့ကြန္ပ်ဴတာေတြကိုဝင္ဟတ္ျပီး “မင္းတုိ႔လံုျခံဳေရးက အလကားပဲ”လို႔ဝင္ေရးခဲ့တဲ့သူပါ။ ၂၀၀၁၊ ၂၀၀၂ေလာက္တုန္းက အေမရိကန္စစ္တမ္နဲ႔နာဆာရဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြကို လန္ဒန္ကေနဝင္ဟတ္ျပီးဖိုင္ေတြကိုဖ်က္ကာ ပတ္စေဝါ့ဒ္ေတြ ခ်ိန္းခဲ့ပါတယ္။ 2002ခုႏွစ္မွာပဲ အဖမ္းခံခဲ့ရျပီး လက္ရွိအခ်ိန္မွာ ျဗိတိန္ေထာင္ထဲေရာက္ေနပါတယ္။ အရမ္းကြ်မ္းက်င္ေပမယ့္ အရမး္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ ဟတ္ကာ တစ္ေယာက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္က သူ႕ကိုအခုအခ်ိန္ထိလိုခ်င္ေနပါတယ္။

2. Kevin Mitnick

Kevinကောတ့ အခုေလာေလာဆယ္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြပဲလုပ္ေနပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္ၾကီးတြရဲ႕ ဆိုက္ဘာလံုျခံဳေရးကိုတာဝန္ယူေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၅တုန္းက တရားေရးဝန္ၾကီးဌာနရဲ့ကြန္ပ်ဴတာေတြကိုဝင္ေရာက္ခဲ့လို႔အဖမ္းခံခဲ့ရပါတယ္။ ႏူးကလီးယားဒံုးက်ည္ေတြကို သူတစ္ခ်က္ေလခြ်န္ရံုနဲ႔ ထိ္န္းခ်ဳပ္လို႔ရတယ္လို႔လည္းဆိုခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္လို႔ရမရေတာ့ မသိေပမယ့္ ေထာင္၅ႏွစ္က်ခံခဲ့ရပါတယ္။

3. Jacob Appelbaum

ေနာက္ထပ္ ဟတ္ကာတစ္ေယာက္ကေတာ့နာမည္ၾကီးေတြရဲ့ အရႈပ္ေတာ္ပံုုေတြကိုေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ ဝီကီလိခ္ရဲ့ဟတ္ကာ Jacobပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာငယ္စဥ္က မိဘအရင္းေတြရဲ့စြန္႔ပစ္ျခင္းကိုခံခဲ့ရျပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ေဆးစြဲေနတဲ့ဖခင္နဲ႔ ျပန္လည္ေနထိုင္ခဲ့ရပါတယ္။ ဆိုးရြားလွတဲ့ကေလးအတြ႕အၾကံဳကသူ႕ကိုကြန္ပ်ဴတာနယ္ပယ္ထဲတြန္းပို႔ခဲ့ပါတယ္။သူ႕ကိုုအမ်ားက အႏၱာရယ္အရွိဆံုး ဟတ္ကာအျဖစ္သတ္မွတ္ထားဆဲျဖစ္ပါတယ္။

4. Cody Kretsinger

သူကေတာ့ LulzSecလို႔ေခၚတဲ့ ဟတ္ကာအဖြဲ႕မွာပါဝင္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး Sony Playstationကိုဟတ္တဲ့အမႈမွာပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။ လူေပါင္း ၇၇သန္းရဲ့အခ်က္အလက္ေတြကိုခိုးယူခဲ့ေပမယ့္ အလြယ္တကူခိုးယူလို႔ရေၾကာင္းပဲ ျပခ်င္ခဲ့တာေၾကာင့္ၾကီးေလးတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတာ့ မက်ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေထာင္ဒဏ္တစ္ႏွစ္ေတာ့က်ခံခဲ့ပါတယ္။

5. Robert Tappan Morris

သူကေတာ့ ဟတ္ကာေတြထဲမွာေတာ္ေတာ္ကိုေစာတဲ့အထဲက ဟတ္ကာလို႔ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ‘Morris Worm”လို႔ေခၚတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကိုတီထြင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ ကြန္ပ်ဴတာေပါင္း ၆၀၀၀ေလာက္ကိုထိခိုက္ခဲ့ပါတယ္။သူက အင္တာနက္အရြယ္အစားကိုတိုုင္းတာခ်င္ခဲ့တာျဖစ္ေပမယ့္ သူ႕႕ဗိုုင္းရပ္စ္ဟာ အလိုုေလ်ာက္အသစ္ေတြထပ္ေမြးတဲ့အတြက္ ကြန္ပ်ဴတာေပါင္းမ်ားစြာကူးစက္ခံခဲ့ရပါတယ္။ သူကေတာ့ ျပစ္ဒဏ္မၾကီးမားပဲ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္းပဲခံခဲ့ရပါတယ္။

ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတကုိ တုိက္႐ုိက္ဆက္သြယ္ႏုိင္ၿပီ

ႏုိင္ငံသူႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ နစ္နာမႈေတြ၊ အၾကံျပဳခ်က္ေတြ၊ အသနားခံစာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏုိ္င္ငံေတာ္သမၼတကုိ တုိက္႐ုိက္တုိင္ၾကားဆက္သြယ္ႏုိ္င္တဲ့ အြန္လုိင္းစာမ်က္ႏွာသစ္တစ္ခုကို ဖြင့္လွစ္လုိက္ပါၿပီ။

အဲဒီလုိ တုိင္ၾကားဆက္သြယ္ရာမွာ မိမိရဲ႕ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္အျပည့္အစံုကုိ ေဖာ္ျပရမ်ာျဖစ္ၿပီး အျခားဓာတ္ပံုနဲ႔ ဖုိင္ေတြကိုလည္း တြဲၿပီး တင္ျပႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီhttp://www.mpoofficemail.com ကို ၀င္ေရာက္တုိင္ၾကားရာမွာ ဖုိင္ေတြကုိ ၂ မီဂၢါဘုိက္အထိ တြဲၿပီးတင္ျပႏုိင္ပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရသစ္အတြက္ ပညာေရးစိန္ေခၚခ်က္ ၁၀ ရပ္

 ျမန္မာအစိုးရအသစ္အတြက္ ပညာေရးစိန္ေခၚခ်က္ ၁၀ ရပ္

• 
• 

Category: ပညာရပ္စာတမ္းမ်ား

Written by သိန္းႏုိင္

ႏွစ္ ၅၀ ေက်ာ္ ကာလအတြင္း ပညာေရးစနစ္ကို မဟာဗ်ဴဟာေပ်ာက္၊ ဦးတည္ရာမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ခဲ့ၾကအၿပီး ေနာက္တက္လာမယ့္ ျမန္မာအစိုးရအသစ္ဟာ ပညာေရးျပႆ နာ  အႀကီးႀကီးေတြနဲ႔ ဆိုးေမြတခ်ဳိ႕ကို ရင္ဆုိင္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လာမယ့္အပတ္ ႏုိ၀င္ဘာ ၈ ရက္၊ ၂၀၁၅ ေန႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ထူးျခားလွတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပဖို႔ရာျဖစ္တယ္။ ဒီဘက္ေခတ္မွာ ျပည္တြင္းျပည္ပက စိတ္၀င္စားမႈအရွိဆံုး ေရြးေကာက္ပြဲလို႔ ဆိုႏုိင္ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲဖို႔ရာအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ က်င္းပတဲ့ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲအေပၚမွာ စိုးရိမ္မႈမ်ားနဲ႔ အျငင္းပြားဖြယ္မ်ားကလည္း ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္နဲ႔ အလွမ္းေ၀းေနေသးၿပီး ျပင္ဆင္ဖို႔ လိုအပ္ေနဆဲ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒနဲ႔ တုိင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တာဟာ ၅ ႏွစ္ အစိုးရသက္တမ္း တခုၿပီးဆံုးလို႔ လာခဲ့ပါၿပီ။ ဒီသက္တမ္းအတြင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအခ်ဳိ႕ လုပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ အစိုးရက တြင္တြင္ေျပာေနေပမယ့္ သိသာထင္ရွားတဲ့ ျပည္သူဗဟိုျပဳ ရလဒ္ေကာင္းမ်ားကေတာ့ လံုး၀ မပီျပင္ေသးပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ကမၻာ့အနိမ့္ဆံုး အေျခအေနဆိုးမွာ ရွိေနဆဲ ပညာေရးက႑မွာ အေရအတြက္ပုိင္းမွာေကာ၊ အရည္အေသြးပုိင္းမွာပါ စိန္ေခၚမႈေတြဟာ ဒုနဲ႔ေဒးပါ။ ပညာေရးစနစ္ဟာ ဒီမုိကရက္တုိင္းေဇးရွင္းျဖစ္စဥ္နဲ႔ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို ေထာက္ကူပံ့ပိုး အားျဖည့္ဖို႔ရာအတြက္လည္း မ်ားစြာ ျပဳျပင္ရပါဦးမယ္။

သိပ္မေ၀းေသးတဲ့ ႏွစ္ ၃၀ ပညာေရးစီမံကိန္းရဲ႕ မ႐ႈမလွ က်ဆံုးခန္းကိုျဖင့္ စာဖြဲ႔လို႔ရယ္ မကုန္ႏုိင္ပါဘူူး။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ ေခတ္တုိင္းရဲ႕ နိဂံုးပိုင္းမွာ အ႐ႈိက္ကို အလဲထိုးခံခဲ့ရတာဟာ ပညာေရးစနစ္ပါပဲ။ လြတ္လပ္ခါစတုိင္းျပည္မွာ ျပည္ေတာ္သာေခတ္ ဘ၀သစ္ဖန္တီးမႈ ပညာေရးစနစ္ဟာ “အဆံုးသတ္ မေကာင္းခဲ့ပါ” ဆိုၿပီး မဆလေခတ္မွာ အေျခခံပညာဦးစီးဌာနရဲ႕ ညႊန္ခ်ဳပ္တာ၀န္ယူခဲ့ဖူးသူ ဦးသန္းဦးက သူ႔ရဲ႕ ပညာေရးသမုိင္းစာအုပ္မွာ တေၾကာင္းတည္းေသာ အဆိုးျမင္ေကာက္ခ်က္ကို မရဲတရဲ ခ်ခဲဲ့တယ္။ မဆလေခတ္မွာ “ရိကၡာ” ေလ်ာ့နည္းလာေနေပမယ့္ “သိကၡာ” နဲ႔ အသက္ရွင္သန္ႏုိင္ခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းဆရာမ်ားဟာ ပညာေရး အရည္အေသြးကို ပီတိတခ်ဳိ႕နဲ႔ က်ားကန္၊ ထိန္းထားႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ သို႔ေပတဲ့ “ရိကၡာေရာ၊ သိကၡာပါ မရွိေတာ့ၿပီ” ဆိုၿပီး ပညာေရးဇာတ္လိုက္ ေက်ာင္းဆရာမ်ားရဲ႕ ငိုခ်င္းရွည္ဟာ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ ၾကာခဲ့ပါၿပီေကာ။ ေက်ာင္းက ပီတိနဲ႔ မမွ်တေတာ့လို႔ က်ဴရွင္ပီတိ၊ ၀ိုင္းပီတိနဲ႔ စခန္းသြားေနခဲ့ရၿပီ။

ဒီဘက္ေခတ္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံ့တာ၀န္ တေန႔ ရွစ္နာရီအျပင္ အျခားေသာ အလုပ္ ၂ ခု၊ ၃ ခုကိုပါ လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိေတာ့ ျမန္မာေက်ာင္းဆရာမ်ားဟာ ကမၻာေပၚမွာ အံ့ဖြယ္တပါးပါပဲ။ ရလဒ္အေနနဲ႔ ေက်ာင္းပညာေရးရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါး အျဖစ္ဆိုးလို႔ ဆိုႏုိင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ေရွးမ်ဳိးဆက္မ်ားထက္ ေနာက္မ်ဳိးဆက္မ်ားရဲ႕ အေတြးအျမင္နဲ႔ အသိပညာဟာ နိမ့္က်ေနခဲ့ရၿပီလို႔ ၿဗိတိန္အမတ္မ်ားရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံပညာေရးစစ္တမ္း ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ယူနက္စကိုရဲ႕ ၂၀၀၆ – ၂၀၁၂ ခုႏွစ္မ်ား စာရင္းအရ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ အနိမ့္ဆံုးတုိင္းျပည္ ၁၀ ႏုိင္ငံထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ထိပ္ဆံုးမွာ ရွိေနခဲ့တယ္။ အမ်ဳိးသား၀င္ေငြ ဂ်ီဒီပီရဲ႕ ၀ ဒသမ ၇၈ ရာခုိင္ႏႈန္း (၀.၇၈%) ကိုပဲ ပညာေရးအတြက္ အသံုးျပဳခဲ့တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားခဲ့တယ္။ “ေဗာင္းေတာ္ၿငိမ့္၊ စိတ္ေတာ္သိ” နီးရာဓါးေၾကာက္၊ အပါးေတာ္ၿမဲ ပညာရွင္မ်ားဟာလည္း တုံဏွိဘာေ၀ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ အက်ဳိးဆက္အေနနဲ႔ ပညာေရးမွာ အလြန္အမင္း အဂတိတရား လိုက္စားမႈေတြရယ္၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြရယ္၊ “ေရႊအုိးရွိမွ ပညာရ”၊ “မေအာင္မရွိ ငါ့တပည့္”၊ “မတတ္သူက မသိသူကို သင္ေပး” ဆိုတဲ့ စကားပံုအသစ္ေတြရယ္ပါပဲ။ ပညာေရးအသံုးစရိတ္နဲ႔ ပညာေရးအရည္အေသြးဟာ တုိက္႐ုိက္အခ်ဳိးက်ေနေၾကာင္းကို “ဦးနင္း ပဲ့ေထာင္၊ ပဲ့နင္း ဦးေထာင္” ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ ေျပာင္းလဲေနတဲ့ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနဟာ ဒီေန႔ထက္ထိ ေလ့က်က္မိပံု မေပၚေသးပါဘူး။

အာရွဘဏ္ရဲ႕ အစီရင္ခံစာအရ ႏွစ္စဥ္ အစိုးရေက်ာင္းတက္ေရာက္သူ ၁ ဒသမ ၁ သန္း ရွိတဲ့အထဲမွာ ၁၀ တန္းစာေမးပြဲအထိ ပညာၿပီးဆံုးေအာင္ တက္ေရာက္ႏုိင္သူဟာ တသိန္းေက်ာ္မွ်သာ ရွိေနတယ္။ ကေလးငယ္ ၄ ရာခုိင္နႈန္းဟာ ေက်ာင္းတက္ဖို႔ ေမြးဖြားလာခဲ့တာ မဟုတ္သလို ေက်ာင္းအတြင္းနံရံကို မျမင္ဘူးတဲ့သူေတြပါပဲ။ ေက်ာင္းထြက္ႏႈန္းဟာလည္း ေၾကာက္ခမန္းလိလိပါ။ သူငယ္တန္းစတက္တဲ့ ကေလးငယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ၄ တန္းေအာင္တဲ့အခါ ရာသက္ပန္ ေက်ာင္းၿပီးဆံုးခဲ့ရၿပီ။ ဒီကိန္းဂဏာန္းမ်ားရဲ႕ ၿခိမ္းေျခာက္ေနမႈဟာ ႏုိင္ငံအတြက္ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအရပါ စိုးရိမ္စရာ အေကာင္းဆံုးလို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

၁၉၇၄၊ ၇၆ ခုႏွစ္မ်ားနဲ႔ ၁၉၈၈၊ ၁၉၉၆၊ ၂၀၀၇၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေက်ာင္းသားသမုိင္း၀င္ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပံုေတြကို အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အစိုးရမ်ားနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သံသရာမွာပါ ရန္ဘက္ေတြ ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ကမၻာသိ၊ ျမန္မာသိ သမုိင္း၀င္ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈႀကီးျဖစ္တဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးန႔ဲ ပတ္သက္ၿပီး ေလးပြင့္ဆိုင္ ပညာေရးရလဒ္မ်ားကို အစိုးရဟာ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ဳိးေဖာက္ခဲ့တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ စုေ၀း ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရး သပိတ္စစ္ေၾကာင္းေတြကို အစိုးရဟာ အင္အားအလြန္အကၽြံ အသံုးျပဳၿပီး အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းျခင္း၊ မတရား ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းတို႔ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ စာမ်က္ႏွာ နံပါတ္ ၁ ကို အင္မတန္ပဲ အ႐ုပ္ဆိုး၊ အက်ည္းတန္လြန္းေစခဲ့ၿပီ။

ႏွစ္ ၅၀ ပညာေရးစနစ္ရဲ႕ “တခမ္းတနား က်ဆံုးခန္း” မွာ အဓိကတရားခံေတြကိုေတာ့ ေ၀းေ၀းေျပးၾကည့္စရာ မလိုပါဘူး။ ပညာေရး အတိတ္သမုိင္းကိုေတာ့ ေႏွာင္းသုေတသီမ်ားရဲ႕ လက္ထဲမွာ ဒီမွ်ေလာက္နဲ႔ အပ္ခဲ့ပါရေစ။

× × ×

ဒီေနရာမွာ ႏုိ၀င္ဘာ ၈ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ တက္လာမယ့္ အစိုးရအသစ္အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ပညာေရးဆုိင္ရာ စိန္ေခၚခ်က္ ၁၀ ခ်က္ကို ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါရေစ။ ပါတီမ်ားရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာစာတမ္းေတြထဲမွာေတာ့ ေယဘုယ်ဆန္လြန္းလွတဲ့ ပညာေရးေပၚလစီတခ်ဳိ႕ကိုသာ ေတြ႔ျမင္ေနရေသးတယ္။ စိန္ေခၚမႈေတြကို ေဆြးေႏြးမွာျဖစ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေအာင္စိတ္နဲ႔ အာဏာယူ အစိုးရဖြဲ႔ဖို႔ တက္ႂကြေနတဲ့သူေတြကို အေပ်ာ္မလြန္ဖို႔ ဘရိတ္အုပ္သလိုမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ႀကိဳတင္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။

တနဂၤေႏြေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း အာဏာရတဲ့ပါတီနဲ႔ အစိုးရဟာ မေရာင္ရာဆီလူး၊ ေ၀့လည္ေၾကာင္ပတ္၊ သံသရာရန္ၿငိဳးဖြဲ႔ ေလွ်ာက္လုပ္ေနမယ့္အစား အစိုးရအဆင့္ကသာလွ်င္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုုိင္မယ့္ ပညာေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြကို အာ႐ုံစိုက္သင့္ပါတယ္။

(၁) “သမဂၢနဲ႔ လက္တြဲကူ၊ ပညာေရး မူမွန္သမွ်၊ ေအာင္ပြဲရ” ေဆာင္ပုဒ္သစ္ကို က်င့္သံုးလို႔ ေပၚလစီအသစ္၊ ခ်ည္းကပ္မႈပံုစံအသစ္၊ ဆက္ဆံေရးပံုစံအသစ္ေတြနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရအသစ္ဟာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား၊ စီဘီအုိမ်ား၊ NNER၊ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမမ်ား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔နဲ႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဖမ္းဆီခံထားရတဲ့ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ ၀န္းရံျပည္သူမ်ားကို အျမန္ဆံုး ျပန္လႊတ္ေပးသင့္တယ္။ ဒါဟာ သံသရာရန္ၿငိဳးကို ေျပေပ်ာက္ေစဖို႔တင္မကဘဲ “အက်ဳိးတူ ညိႇႏိႈင္း၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ေရး” ဆိုတဲ့ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရးဒႆနကို ေနာင္လာေနာင္သားမ်ားနဲ႔ လက္ရွိ စာသင္ခန္းထဲက တပည့္မ်ားအတြက္ လက္ေတြ႔စံနမူနာ ျပသရာလည္း ေရာက္မယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ ဆရာ ဆရာမမ်ားဟာ ျပႆ နာမဟုတ္ဘဲ “အေျဖျဖစ္တယ္” ဆိုတာကို အစိုးရအသစ္ဟာ သေဘာေပါက္လို္က္စမ္းပါ။

(၂) ဦးနင္းပဲ့ေထာင္၊ ပဲ့နင္းဦးေထာင္ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ သနားစဖြယ္၊ အံုနဲ႔က်င္းနဲ႔  အေ၀ဖန္ခံေနရဆံုး ျဖစ္ေနတဲ့ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနဟာ “ဘက္စံုေျပာင္းလဲမႈ” ကို အြန္ေပပါအရသာမက၊ လက္ေတြ႔ စာသင္ခန္းမ်ားထဲအထိ ဟန္ခ်က္ညီ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္။ ကေလးဗဟိုျပဳသင္နည္းေတြကို ဂ်ဳိင္ကာ၊ ယူနီဆက္တို႔နဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည့္ခဲ့တယ္။ ကေလးဗဟိုျပဳ သင္႐ုိးညႊန္းတမ္း၊ ဖတ္စာ၊ ဘတ္ဂ်က္၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ စစ္ေဆးမႈ၊ ဂုဏ္ျပဳမႈနဲ႔ ကြပ္ကဲၾကပ္မတ္မႈတို႔ဟာ ေနာက္က တဆက္တည္း ပါမလာတဲ့အတြက္ ဆရာမ်ားရဲ႕ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ အက်င့္၊ ၀မ္းစာနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာကို အေလးအျမတ္ မျပဳခဲ့တဲ့အတြက္ ပညာေရးဟာ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္လို႔ ၁၉ ရာစုမွာ ေသာင္တင္ေနခဲ့ရၿပီ။ ICT ကၽြမ္းက်င္ၿပီး စာေပပံုမွန္ဖတ္႐ႈေလ့လာတဲ့ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ ေက်ာင္းဆရာ ပ်ဳိးေထာင္ေရးဟာ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။ ကေလးမ်ားရဲ႕ ဉာဏ္ရည္ ဉာဏ္ေသြးေတြ၊ ေ၀ဘန္ပိုင္းျခား ဆန္းစစ္ေတြးေခၚမႈေတြ၊ ႏိုးၾကားတက္ႂကြမႈေတြ၊ စြန္႔ဦးတီထြင္ ဖန္တီးမႈေတြကို  ဖ်က္ဆီးပစ္ေနခဲ့တဲ့ “က်က္ေျဖနဲ႔ က်က္ဘဲြ႔” စနစ္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံကိုလည္း “က်က္ႏုိင္ငံ” အဆင့္ ေရာက္ေစခဲ့ၿပီ။

(၃) ဖက္ဒရယ္စနစ္တို႔၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္တို႔ကို ပါတီႀကီးေတြနဲ႔ အမတ္ေလာင္းေတြဟာ စင္ျမင့္ေတြေပၚကေန ၾကက္တူေရြးသဖြယ္ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ တတ္လာတာကိုေတာ့ ခ်ီးက်ဴးရမလားပဲ။ သို႔ေပတဲ့ ဖက္ဒရယ္ပညာေရးတို႔၊ ဒီမိုကေရစီပညာေရးတို႔ကို ဘယ္လိုမူ၀ါဒမ်ားနဲ႔ ေရွ႕ဆက္စခန္းသြားမွာလဲ။ တုိင္းရင္းသားပညာေရးစနစ္၊ ဒုကၡသည္မ်ားနဲ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလူထုအတြက္ “ကေလးအခြင့္အေရး အေျချပဳ၊ ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရးေပါင္းကူး” စနစ္၊ “တုိင္းရင္းသား ကေလးဗဟိုျပဳ ပညာေရးစနစ္” ေတြကို ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ “ဗဟိုဦးစီးခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ဖို႔” အစိုးရအသစ္ဟာ ၀န္ေလးမေနသင့္ပါဘူး။ ေလးပြင့္ဆုိင္မွာ သေဘာတူညီထားခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားပညာေရးေကာ္မရွင္ ဖ်က္သိမ္းေရးဟာလည္း အစိုးရအသစ္အတြက္ ေခါင္းခဲစရာ ျဖစ္လာေတာ့မယ္။ ေဒသႏၱရအဆင့္၊ ျပည္နယ္အဆင့္ကိုသာ အေျခခံပညာေရး အခြင့္အာဏာနဲ႔ ၾသဇာကို ၁၀၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ရဲရဲႀကီး လႊဲအပ္လိုက္စမ္းပါ။ ဒီစန္ထရယ္လိုက္ေဇးရွင္းေၾကာင့္ ပညာေရးဟာ ေန႔ခ်င္းညခ်င္း လူေမြးသူေမြး ေျပာင္လာပါလိမ့္မယ္။

(၄) ပုဂၢလိက ပညာေရးစနစ္ဟာ မူ၀ါဒခ်ဳိ႕တဲ့စြာနဲ႔ စခန္းသြားေနရဆဲပါပဲ။ ေစ်းကြက္၀င္ ပုဂၢလိပညာေရးစနစ္အေပၚမွာ မုဒိတာ မပြားႏုိင္ၾကတာဟာျဖင့္ စဥ္းစားစရာ ရွိလာပါတယ္။ ပိုလို႔ စုိးရိမ္စရာေကာင္းတာကေတာ့ ပုဂၢလိကစနစ္နဲ႔ အစိုးရေက်ာင္းပညာေရး စနစ္မ်ားရဲ႕ အၾကားက “ကြာဟခ်က္” မ်ားဟာ တေန႔တျခား ႀကီးမားလို႔ လာေနတယ္။ အရည္အေသြးပိုင္းမွာ ဘယ္လို အတုယူ ထိန္းညိႇႏိုင္မလဲ။ အေရအတြက္အရေကာ ပုဂၢလိေက်ာင္းထြက္ ဘယ္ႏွစ္ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ဒီတုိင္းျပည္မွာ ဆက္လက္ေနထုိင္လို႔ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အက်ဳိးျပဳႏုိင္မလဲ။ ပုဂၢလိစနစ္နဲ႔ အစိုးရစနစ္တို႔အၾကား အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈနဲ႔ ဆက္သြယ္ေပါင္းကူး ညိႇႏႈိင္းရေတာ့မယ္။ ပိုၿပီး လိုအပ္ေနတာကေတာ့ တုိင္းရင္းသားေက်ာင္း၊ ကြန္ျမဴနတီေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာေရး၊ ကိုယ္ထူကိုယ္ထေက်ာင္းမ်ားကို အစိုးရက တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ထိထိေရာက္ေရာက္ ပံ့ပိုးကူညီေပးဖို႔ပါပဲ။

(၅) ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္က အမ်ဳိးသားသင္႐ုိးညႊန္းတမ္း၊ စံႏႈန္းမ်ား အညႊန္းေဘာင္ Framework ေလာက္ကိုပဲ ဒီမိုကေရစီစနစ္၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္တို႔နဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျပဳစုျပ႒ာန္းေပးသင့္တယ္။ သင္႐ုိးဟာ ေခတ္မီ၊ မွ်တ၊ က်ယ္ျပန္႔ေစသင့္တယ္။ အမ်ဳိးသားအေမြအႏွစ္ကို ထိန္းသိမ္းဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားဘာသာစာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ရွင္သန္ဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ေတြ ရင္ဘတ္ထဲေရာက္ဖို႔ ေခါင္းစဥ္ေတြကို ထည့္သြင္းရေတာ့မယ္။ အစိုးရနဲ႔ ၀န္ႀကီးဌာနက ဖတ္စာအုပ္ ထုတ္ေ၀ေရာင္းစားေနမယ့္အစား ပုဂၢလိက ပညာေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔ ကုမၸဏီမ်ားကို လႊဲအပ္သင့္ေနၿပီ။ ပညာေရးဟာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္နဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီဖို႔ အပူတျပင္း လိုအပ္ေနၿပီ။

(၆) တုိင္းျပည္မွာ ၁၀ ႏွစ္အထက္ လုပ္သက္ရွိတဲ့ ေက်ာင္းဆရာ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာလည္း ကမၻာ့မွာ အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေနတယ္။ ကေလးထြက္ႏႈန္းနဲ႔ ေက်ာင္းဆရာထြက္ႏႈန္း အၿပိဳင္ျဖစ္ေနဆဲပါ။ လုပ္သက္ရွိၿပီး ၀ါသနာနဲ႔ အတတ္ပညာ ေပါင္းစပ္လို႔ ဘ၀ကို ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ ေက်ာင္းဆရာမ်ား လုပ္ငန္းခြင္တည္ၿမဲေရးနဲ႔ စား၊ ၀တ္၊ ေနေရး လူတန္းေစ့ေရးဟာ အစိုးရအသစ္ရဲ႕ ပညာေရးမူ၀ါဒ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ အခရာျဖစ္လိမ့္မယ္။ ပညာေရးကို ေသြးသစ္ေလာင္းဖို႔ရာလည္း အပူတျပင္း လိုအပ္ေနတယ္။ လူေဟာင္းအမ်ားစုဟာ မူေဟာင္းေတြကို ဖက္တြယ္ထားတဲ့ ပညာေရး အႏၱရာယ္ေထာင္ေခ်ာက္ကို အစိုးရအသစ္ဟာ ဘယ္လို ေက်ာ္လႊားႏုိင္မလဲ။

(၇) ပညာေရးကို စစ္မႈျပဳထားတာဟာျဖင့္ရင္ အသြင္သဏၭာန္အရေကာ၊ အႏွစ္သာရအရပါ အ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္လွတယ္။ အစိုးရသစ္ဟာ “ပညာေရး ဗဟိုျပဳ အစိုးရအသစ္” ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ပညာေရးဦးေဆာင္မႈပိုင္းနဲ႔ အဆင့္ဆင့္တုိင္းမွာ မိုးက်ေရႊကိုယ္ ယူနီေဖာင္းခၽြတ္မ်ားရဲ႕ အခန္႔သား ေနရာယူတဲ့စနစ္ကို နိဂံုးခ်ဳပ္ေပးရပါလိမ့္မယ္။

(၈) လွည္းေနေလွေအာင္း ျမင္းေဇာင္းမက်န္၊ ႏုိင္ငံတ၀ွမ္းလံုးမွာရွိေနတဲ့ ကေလးတုိင္း အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ အေျခခံပညာေရး ၿပီးဆံုးေအာင္ျမင္ေအာင္ (၁၀ တန္းေအာင္တဲ့အထိ) တာ၀န္ယူရပါလိမ့္မယ္။ အခုလက္ရွိမွာ ဒီအတြက္ အေရအတြက္ေရာ၊ အရည္အေသြးကိုပါ အေျခခံပညာေရးမွာ ဆထက္တိုးလို႔ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနျဖစ္ဖို႔ အစိုးရအသစ္ဟာ ႀကိဳးစားရပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ အစိုးရအသစ္ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးအာဂ်င္ဒါ နံပါတ္ (၁) လည္း ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

(၉) သက္ေမြးပညာ၊ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးနဲ႔ တကၠသိုလ္က႑ စိန္ေခၚမႈေတြထဲမွာ “တကၠသိုလ္မ်ား ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္” autonomy ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ တင္းက်ပ္လွတဲ့ စနစ္ထဲမွာ တကၠသိုလ္မ်ားဟာ မဟာဗ်ဴဟာ ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရၿပီး ကိုယ့္ထမင္းကိုယ္စားၿပီး ဘႀကီးႏြားေက်ာင္း ေနခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးကို ႀကံဳႀကိဳက္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ ၀ါသနာ ဗီဇနဲ႔ စာေပ တတ္ကၽြမ္းမႈအေပၚမွာ အေျခခံတဲ့ တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္စနစ္ကိုလည္း ေျပာင္းလဲရပါမယ္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၊ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၊ ပုဂၢလိက၊ အလႉရွင္မ်ားနဲ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားနဲ႔ ဖက္စပ္လို႔ လြတ္လပ္တဲ့ တကၠသိုလ္ပညာေရးစနစ္ကိုလည္း အဦးအစ ပ်ဳိးေထာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ ျပည္နယ္မ်ားနဲ႔ ေဒသတြင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ စက္မႈဇုန္မ်ားနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ့ သက္ေမြးပညာေရး technical and  vocational education – TVET သင္တန္းေတြ (ရာေထာင္ခ်ီ) အမ်ားႀကီး လိုအပ္ေနပါေသးတယ္။ TVET ရဲ႕ တန္ဖိုးကိုလည္း လူထုသိျမင္လာေအာင္ အစိုးရအသစ္ဟာ ႀကိဳးပမ္းရပါဦးမယ္။ “ဘဲြ႔ရမွ လူျဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့ အေတြးအျမင္ အလြဲအမွားဟာ TVET အတြက္ အႀကီးမားဆံုး အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ အမ်ဳိးသားကုန္ထုတ္လုပ္မႈ တိုးတက္ေစဖို႔နဲ႔ တဦးခ်င္းစီရဲ႕ ဘ၀အရည္အေသြး အတြက္လည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ “uneducated graduate ဘဲြ႔ရ ပညာမတတ္” နဲ႔ “graduate unemployment ဘြဲ႔ရ အလုပ္မရွိ” ျပႆနာကိုလည္း အစိုးရသစ္ဟာ ခ်က္ခ်င္းပဲ ရင္ဆုိင္ရပါဦးမယ္။ ေကာလိပ္နဲ႔ တကၠသုိလ္မ်ားရဲ႕ ဥပဓိ႐ုပ္ ခန္႔ညား႐ုံတင္မကဘဲ တကၠသိုလ္မ်ားရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႔ အသက္ဟာ ပညာရွင္လြတ္လပ္ခြင့္ Academic freedom နဲ႔ သုေတသနျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘတ္ဂ်က္လိုအပ္ပါတယ္။

(၁၀) အမ်ဳိးသားပညာေရးဥပေဒမွာ “ပညာေရးအသံုးစရိတ္ကို ႏုိင္ငံေတာ္ အသံုးစရိတ္၏ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ေရာက္ရွိေရးအတြက္ ရည္မွန္းထားခ်က္” ဟာျဖင့္ မုဒိတာပြားစရာပါပဲ။ သို႔ေပတဲ့ ဘယ္ေတာ့၊ ဘယ္ရာစုႏွစ္မွာ ေရာက္မွာလဲ။ တျပည္လံုး အျမန္ဆံုး မုဒိတာပြားႏုိင္ေစဖို႔ ပညာေရး အသံုးစရိတ္ကို ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္း အသံုးျပဳလိုက္စမ္းပါ။ ဒါဟာ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ အဓိကေမာင္းႏွင္အား အင္ဂ်င္ပါပဲ။ ပညာေရးဂီယာေျပာင္းဖို႔ တြန္းအားပါ။ အဂတိတရားေလးပါး ကင္းရွင္းေသာ ပညာေရးစနစ္အတြက္ လမ္းစလည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အရည္အေသြးအတြက္ေကာ၊ အေရအတြက္အရပါ တုိးတက္လာေစဖို႔ အခရာက်ေနတယ္။ အခ်ိန္ပိုေၾကး၊ ေက်ာင္းလခ၊ ဆရာကန္ေတာ့ေၾကး၊ ယူနီေဖာင္းေၾကး၊ က်ဳရွင္ေၾကးေတြကို အစိုးရအသစ္က ေပးေပးပါ။ မုန္႔ေရာင္းစားေနရတဲ့ အတန္းပိုင္ဆရာမရဲ႕ ေစ်းဗန္းကိုလည္း အစိုးရအသစ္ကပဲ တဗန္းလံုး ၀ယ္လိုက္စမ္းပါ။ အစိုးရသစ္ဟာ စစ္မွန္တဲ့ “ၿမိဳ႕ေမတၱာ” ကို အင္းစတန္႔ ခ်က္ခ်င္း ခံယူ ပုိင္ဆုိင္ရပါလိမ့္မယ္။

× × ×

အႏွစ္ခ်ဳပ္အားျဖင့္ စိန္ေခၚမႈေတြကို ပုိင္းျဖတ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ – ပညာေရးရဲ႕ အဆင့္တုိင္းမွာ အရည္အေသြးျပည့္မီဖို႔၊ ပညာေရးဘတ္ဂ်က္ကို အဆမ်ားစြာ တုိးျမႇင့္ေပးဖို႔နဲ႔ အားလံုးအတြက္ လက္လွမ္းမီတဲ့ ပညာေရးျဖစ္ဖို႔တို႔လို႔ ဆိုရပါမယ္။

ပညာေရးဟာ ဘာေၾကာင့္ အေရးႀကီးသလဲ ဆိုတာကို အစိုးရအသစ္ဟာ သင္ခန္းစာ နံပါတ္ (၁) အေနနဲ႔ ဦးဆံုးေလ့လာသင့္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္နဲ႔ အနာဂတ္ လူ႔အဖြဲ႔စည္းအတြက္ ျပင္ဆင္ ေလ့က်င့္ေပးတဲ့၊ အေျခခံအုတ္ျမစ္ခ်တဲ့ ေနရာျဖစ္လို႔ သိပ္ကုိမွ အေရးႀကီးလွပါတယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္း၊ ေ၀စည္ တုိးတက္ႏုိင္သလို၊ ဆိုး၀ါးလွတဲ့ ပညာေရးေၾကာင့္ပဲ ပ်က္စီး၊ ဆံုး႐ႈံး၊ ဆုတ္ယုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ “ပညာေရးသည္ အေကာင္းဆံုးေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ”၊ “ပညာေရးသည္ပင္ ႏုိင္ငံေတာ္ျဖစ္၏”၊ “ပညာေရးသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္သည္”၊ “စဥ္ဆက္မျပတ္ တသက္တာပညာေရး”၊ ဆိုတဲ့ ပညာအေတြးအျမင္ေတြကို ဗဟိုျပဳထားတဲ့ “ပညာသမူဟ အစိုးရ” ကို ျမန္မာႏုိင္ငံက လိုအပ္ေနတယ္။

၂၁ ရာစု ပညာေခတ္မွာ အစိုးရတရပ္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈ တုိင္းတာႏုိင္ေသာ အဖိုးတန္ ေပတံတေခ်ာင္းကေတာ့ ပညာေရးေအာင္ျမင္မႈပဲျဖစ္တယ္။ ဒီအတြက္ တက္လာမယ့္ အစိုးရဟာ ပညာေရးက႑ရဲ႕ ဆိုးေမြေတြကို ေခ်ဖ်က္လို႔၊ စိန္ေခၚမႈ အႀကီးႀကီးေတြကို “ႏုိင္ငံေရးေစတနာ”  political will ေရွ႕ထားၿပီး ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ရင္ဆုိင္ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ဖို႔ ဆႏၵျပဳ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

သိန္းႏုိင္ (ေမာကၡပညာေရး)

ဖက္ဒရယ္ပညာေရး အပိုင္း (၁၈) သံလြင္တုိင္းမ္ဂ်ာနယ္

ေက်ာင္းသူမ်ားေနထိုင္ေနသည့္ ေဘာ္ဒါေဆာင္ မီးလာင္ (၁၇)ဦး ေသဆံုး

ေက်ာင္းသူမ်ားေနထိုင္ေနသည့္ ေဘာ္ဒါေဆာင္ မီးလာင္ (၁၇)ဦး ေသဆံုး

23May2016

ထိုင္းနိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ခ်င္းရိုင္ခရိုင္ ၀င္ပါေပါက္ ျမိဳ ့နယ္အတြင္းမွ အလယ္တန္းေက်ာင္းသူမ်ား ေနထိုင္ေနသည့္ အမ်ိဳးသမီးေဘာ္ ဒါေက်ာင္းေဆာင္ မေန ့ည (၁၁ )နာရီမွ စတင္မီးေလာင္ခဲ့ေက်ာင္းသိရ ပါတယ္။

မီးေလာင္မွုေၾကာင့္ နွစ္ထပ္ေက်ာင္းေဆာင္အတြင္း ပိတ္မိေနၾကတဲ့ အသက္(၅) နွစ္မွ(၁၂ )နွစ္အတြင္းရွိ မိန္းခေလးေက်ာင္း သူ( ၁၇ ) ဦးေသဆံုးခဲ့ရပါတယ္။

ေက်ာင္းသူငါးဦးမီးေလာင္ဒဏ္ရာေတြနဲ ့ ေဆးရံုမွာ အတြင္းလူနာအျဖစ္ကုသေနရျပီး ႏွစ္ဦးေပ်ာက္ဆံုးေနေၾကာင္း ေက်ာင္း တာ၀န္ရွိသူေတြက ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

ယခုမီးေလာင္တဲ့ ေက်ာင္သူေတြေနထိုင္ေနတဲ့ ေဘာ္ဒါေဆာင္မွာ စုစုေပါင္း (၃၈)ဦး ေနထိုင္ေနၾကပါတယ္၊ အေဆာက္အသီး တခုလံုး မီးထဲပါသြားခဲ့ပါတယ္။

မီးေလာင္ေနခ်ိန္ မွာေက်ာင္းသူေလးေတြ အိပ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။

မီးေလာင္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ယေန ့မနက္ပိုင္း ျမိဳ ့နယ္အာဏာပိုင္ေတြက စစ္ေဆးေနၾကေၾကာင္းသိရပါတယ္။

Credit Daily news
Social Action for Women - SAW

ရိုဟင်ဂျာ အစားအစာ/မုန့် (Rohingya Traditional Food: Cake)

ရိုဟင်ဂျာ အစားအစာနှင့်မုန့်များ၊ ပုံ-ရိုဟင်းကိန်း

ရိုဟင်ဂျာ အစားအစာ 

(Rohingya Traditional Food: Cake)

"ဖီရားတွေက ဒီလူတွေရဲ့ ပုံမှန်အစားအစာဖြစ်တယ်။ တခြားအစားအစာတွေ ဘယ်လောက်ပဲ စားစား ဖီရားမပါဘူးဆိုရင် သူတို့ ဗိုက်ဆာနေတုန်းပဲ။"

(Manrique, Vol.1, P- 199)

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ သက်ရှိဟူသမျှ အသက်ရှင်နေထိုင်ရေးအတွက် အစားအစာသည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ပင်မ အရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုအစားအစာများကို စားသောက် သုံးဆောင်ရာတွင် လူတို့သည် မိမိတို့ ယဉ်ကျေးမှု တိုးတက်မှုအလျောက် ပုံစံအမျိုးမျိုး သွင်းကာ စားချင်ဖွယ်သောက်ချင်ဖွယ်ကောင်းအောင်၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်အောင် အဟာရဖြစ် စားသောက်ကြသည်။  လူမျိုးအသီးသီးသည် မိမိတို့ နေထိုင်ကျက်စားရာ ဒေသအလိုက်၊ ရာသီဥတုအလိုက် ရိုးရာ အစားအစာများကို အခါသင့်အချိန်သင့် ရက်ကြီး ခါကြီးများတွင် အမျိုးမျိုးပြုလုပ်  စားသောက်ပျော်ဖြေကြသည်။  ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးတို့သည်လည်း မိမိတို့ နေထိုင်ရာ ရေမြေဒေသ၊ ရာသီဥတုနှင့် အညီ ရာသီအလိုက် တမူထူးခြားသော အစားအစာ ဘောဇဉ် (Boujon)များကို ပြုလုပ် စားသောက်လေ့ရှိသည်။ ရာသီဥတုကိုလိုက်၍ တစ်မျိုး၊ ရက်ကြီးခါကြီးကို လိုက်၍ တစ်မျိုး အစားအစာမုန့် များကို ပြုလုပ်ကျွေးမွေးကြသည်။

မုန့်ကို ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကားတွင် “ဖီရာ့" ခေါ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လို “Cake" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရ သည်။ ရိုဟင်ဂျာတို့သည် မုန့်အများစုကို ဆောင်းရာသီ၌ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ ဆောင်းရာသီကို “မုန့်ရာသီ" ဟုခေါ်နိုင်လောက်အောင် အိမ်တိုင်း၌ မုန့်တစ်မျိုးမဟုတ်တစ်မျိုးဖြင့် ဝေဆာနေသည်။ ထိုနည်းတူ ကောက်စိုက်ချိန်၊ ကောက်ရိုတ်ချိန်၊ ပျိုးကြဲချိန်၊ ဘာသာရေး ပွဲတော်များ၊ ရိုးရာပွဲတော်များတွင်လည်း အချိုယာမကများ၊ ရိုးရာမုန့်များကို ပြုလုပ် ဧည့်ခံကျွေးမွေးကြသည်။

ရာသီအလိုက်ပြုလုပ်သော မုန့်များမှာ-

 ဆောင်းရာသီမုန့်များ 

(၁) ဓူံအီ ဖီရာ့ (Duñí Fiçá)

(၂) ဖာ့သောပ် ဖီးရာ့ (Fátop Fiçá)

(၃) ဒုပ္ပာခ်ျ ဖီးရာ့ (Dúppaich Fiçá)

(၄) စိုက်န္နာ ဖီရာ့ (Sainná Fiçá)

(၅) ဂူလိုက်လီ ဖီရာ့ (Gulaili Fiçá)

        (၆) သာလ်ဖီရာ့ (Taal Fiçá)

        (၇) ဇီလာဖီ (Zilafi)

မိုးရာသီမုန့်များ

(၇) ဇာလာ ဖီရာ့ [ZalaFira]

(၈) လေဇာ ဖီးရာ 

(၉) ဆီတော်လ် ဖီးရာ့ [Sitolfiçá]

(၁၀) ဖာခ်ကောမ် ဖီးရာ့ 

(၁၁) မုလ္လုခ် ဖီးရာ့ 

နွေရာသီမုန့်များ 

(၁၂) ဂူရာဖီရာ့ [Gurafirá]

(၁၃) မော်ဒူးဘားသ် [Modubát]

(၁၄) ဘော်လား ဖီရာ့ [Boláfiçá]

(၁၅) ဟောဒူး ဘားဇား

(၁၆) ဘာသ် ဖီရာ့/ အာတီက္ကား ဖီးရာ့

(၁၇) ဟိုအိလ္လာ ဖီးရာ့

ရက်ကြီးခါကြီး တွင် ပြုလုပ်သောမုန့်- 

(၁) လူရီ ဖီးရာ့ [Luri Fiçá]

(၂) ရှူထ်ကီ [Chutki]

(၃) အိုတ္တော်ရ်ဒါနာ ဘားတ် [Hoittor Dana bát]

(၄) ဆီးန္ဒီး [Síndí]

        (၅) မုႏ်းဒီး [Múndi]

(၆) ဟာလ်လွာ [Hallua] စသည်တို့ကို ပြုလုပ်ကြသည်။

လူရီဖီရာ့ကို ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသား ရိုးရာမုန့် (Rohingya National Cake)ဟု သတ်မှတ်ကြသည်။

၁။ မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ဆမ်းထမင်း)

အသင့်ပြင်ဆင်ထားသော မော်ဒူးဘားသ်

ရိုဟင်ဂျာ ရိုးရာအစားအစာများအနက် အထင်အရှားဆုံးနှင့် လူကြိုက်အများဆုံး မုန့်တစ်မျိုးမှာ မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ဆမ်းထမင်း) ဖြစ်သည်။ မော်ဒူးဘားသ်သည် ပေါင်းစပ်စကားလုံးဖြစ်သည်။ “မော်ဒူး" (ပျားရည်)နှင့် “ဘားသ်" (ထမင်း)ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာလို ပျားရည်ကဲ့သို့ ချိုမြိန်သော အရသာရှိသောကြောင့် ‘ပျားရည်ထမင်း'ဟုသော်လည်းကောင်း၊ နွားနို့ဖြင့် ပြုလုပ်သောကြောင့် ‘နို့ထမင်း'ဟု သော်လည်းကောင်း ယေဘုယျအားဖြင့် ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် အခြားလူမျိုးတို့ကလည်း ‘မော်ဒူးဘဲသ်' ဟုပင်ခေါ်ကြသည်။ လောဇာမုန့် နဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်တူသည်။  မော်ဒူးဘားသ် ဟု နာမယ်တပ်ခေါ်ခြင်းမှာ နာမည်နှင့်အညီ လွန်ကဲသော အရသာရှိခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

ပူပြင်းသောရာသီ၌ မော်ဒူးဘားသ် ပြုလုပ်ခြင်းသည်လည်း ယုတ္တိမှန်ပါသည်။ မော်ဒူးဘားသ် ကို စားသောက်ခြင်းဖြင့် ကိုယ်ခန္ဓာကို အေးမြစေပါသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့်လည်း ညီညွတ်ပါသည်။ အဟာရဓာတ်လည်း ပြည့်စုံပါသည်။  တစ်ခါ စားဖူးသူသည် နွေရာသီရောက်လျှင် မော်ဒူးဘားသ်ကို မလွမ်းတမ်းဘဲ နေနိုင်လိမ့်မည့်မထင်ပါ။

မော်ဒူးဘားသ်ကို အများအားဖြင့် ဆောင်းမိုးကုန်ပြီး နွေဦးကာလတွင် ပြုလုပ်ကြသည်။ တောင်သူလယ်သမားများသည် ဝသန်မိုးဦး စပါးမျိုးကြဲချိန်တွင်  မျိုးကြဲစပါးရေစိမ့်ရာမှ အညှောက်ထွက်လာသော စပါး အချို့ကို ရွေးယူ၍ နေပူလှန်သည်။ နေပူဖြင့် ခြောက်သွေ့လာသောအခါ မောင်းဖြင့်ထောင်းကြသည်။ ထောင်းပြီးသား ဆန်ကွဲကို ကောင်းစွာ လေလှဲ့ကာ သိမ်းဆည်းထားကြသည်။ ထိုဆန်ကို ဇာလာဆွိုလ် (ပျိုးဆန်) ဟုခေါ်သည်။ ဆောင်းရာသီတွင် ကောက်ညှင်းစပါးရိုတ်ပြီးအချိန်၌ ကောက်ညှင်းဆန်အသစ်ကို မော်ဒူးဘားတ် လုပ်စားရန် အဖျက်ပိုးများက မပျက်စီးနိုင်အောင် ကောင်းစွာ စုဆောင်းထားလေ့ရှိသည်။

နွေဦးရောက်လျှင် စုဆောင်းထားခဲ့သည့် ကောက်ညှင်းဆန်နှင့် ပျိုးဆန်ကို မော်ဒူဘားသ် လုပ်စားကြသည်။ မော်ဒူးဘာသ်လုပ်မည့် အိမ်ရှင်သည် အိမ်နီးချင်းများ၊ ဆွေမျိုး မိတ်သဟာများကို တစ်နေ့အကြို ဖိတ်ခေါ်ကြသည်။  ကိုယ်ဝန်ဆောင်နေသည့် သမီးများထံ မော်ဒူးဘားသ်ဖြင့် ဟံဒီ (ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးများ အား အာဟာရဖြစ်ထွန်းစေရန် မိဘအိမ်မှ ပေးပို့သော ရိုဟင်ဂျာ အစားအစာတစ်မျိုး) ကျွေးကြသည်။ ထိုမုန့်ဖြင့် ဆွေမျိုးအိမ်တွင် အလည်အပတ် သွားကြသည်။ တစ်အိမ်ပြီး တစ်အိမ်ပို့ကြသည်။ ကျွေးကြသည်။ ရိုဟင်ဂျာတို့သည် တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် မော်ဒူးဘားသ် ပြုလုပ်စားကြသည်။

မော်ဒူးဘားသ် (ပျားရည်ထမင်း) တွင် ပါဝင်သည့် ပစ္စည်းများမှာ-

(၁) ဇာလာဆွိုလ် (ပျိုးဆန်) 

(၂) ကောက်ညှင်းဆန် 

(၃) နွားနို့

(၄) အုန်းသီး 

(၅) ဆား 

(၆) သကြား တို့ဖြစ်ကြသည်။

မော်ဒူးဘားသ်ပြုလုပ်နည်းမှာ လွယ်လွယ်လေးနှင့် ဆန်းကြယ်လှပါသည်။ ဦးစွာ ကောက်ညှင်းဆန်ကို ကောင်းစွာ ချက်ပြုတ်ရသည်။ ထို့နောက် ပျိုးဆန်ကွဲကို အမှုန့်ဖြစ်အောင် နှယ်ကာ အရည်ပျော်ရပါသည်။ ပြီးလျှင် အိုးသစ်တစ်အိုးတွင် ကောက်ညှင်းထမင်းကို ထည့်၊ ပျိုးဆန်ရည်ကို  ဖျန်းထည့်ပြီး ထမင်းသည်နိုးထဲနစ် သွားအောင် နွားနို့ထည့်ရသည်။ (နွားနို့စိမ်း ရှားသော ဒေသတွင် နို့ဆီဘူး သိုမဟုတ် နို့မှုန့်ကို အသုံးပြုကြသည်။)

အထက်ဖော်ပြသည့်အတိုင်း အဆင့်ဆင့် အချိုးကျကျထည့်၍  အဖုံးပေါ်မှ အလေးများနှင့် ဖုံးဖိထားကာ ၁၇ နာရီ  (သို့) ၁၈ နာရီထိ ညည့်တစ်ညည့်ကျော် တည်ထားရပါသည်။ ညနေ၌ နို့ထမင်းအိုးတည်လျှင် မနက် မွန်းလွဲချိန်တွင်  မြိန်းစားကြည့်ကြသည်။ နို့ထမင်းရည်မှာ ချိုမြိန်လာသောအခါ  လိုအပ်သော မော်ဒူးဘားသ် ထမင်း ရရှိလာသည်။ ထိုအခါ အုန်းသီးညှပ်ထည့်၍ အားရပါးရ စားသောက်ကြသည်။

အညာဒေသတွင် မော်ဒူးဘားသ် ဖြစ်ပေါ်လာပုံနှင့် ပတ်သက်၍ ပုံပြင်အမျိုးမျိုး ပြောလေ့ရှိသည်။ တစ်ခါက ရွာတစ်ရွာတွင် ဘာသာတရား ကိုင်းကျိုင်းသည့် လယ်သမားမိသားစု လင်မယားနှင့် သား ၂ ယောက်နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအိမ်တွင် ‘ဟာရ်ဘာရီ’ အမည်ရှိ အလုပ်အကျွေးလုပ်သည့် အစေခံမ လိမ္မာတစ်ယောက်လည်းနေ၏။ သူမသည် မြှောက်ပင့်ပြောပင့်လုပ် ချီးမွမ်းမှုကို အမြဲတစေ ခံယူချင်သည်။ ထိုကြောင့် မိမိ့ သခင်နှစ်သက်သည့် အလုပ်များကို ပြောမည့်အလျင် ကြိုတင် လုပ်တတ်သည်။ ထိုအချက်ကြောင့် သခင်ကလည်း အလွန်နှစ်သက်သည်။ ချီးကျူးခြင်းကိုလည်း ခံရသည်။ သခင်သည် အဆမတန် ဒေါသကြီးသူ ဖြစ်သည်။ တခါတလေ အိမ်မွေး တိရစ္ဆာန်နှင့်ပင် ရန်ဖက်ကဲ့သို့  ငြင်းခုံကြသည်။ ထို့ကြောင့်  ဟာရ်ဘာရီသည် သခင်ကို အလွန်ကြောက်ရွံ့သည်။

တစ်နေ့သော်အခါ သခင်တို့မိသားစုသည် ရွာနီးချင်း ရွာတစ်ရွာရှိ သူ့တို့၏ အဒေါ်လေးအိမ်၌ အလည်အပတ် သွားကြသည်။ ညနေရောက်လာမည်ဟု အစေခံမကို မှာထားသည်။ ဟာရ်ဘာရီသည် အိမ်၌ဆန်ကုန်နေသည်ကို မေ့လျော့ခဲ့သဖြင့် သခင့်ကို အသိပေးရန်လည်း မရနိုင်ခဲ့ချေ။ ညနေချက်စားရန် ဆန်မရှိဖြစ်နေသည်။  သခင်တို့ ညနေ အိမ်ပြန်လာလျှင်  ဘာစားမလဲ ဟု တွေးတော့နေသည်။ ထိုအခိုက်တွင် ဗြုန်းကနဲ မျိုးစပါး အဖြစ်သိမ်းဆည်းထားသော ကောက်ညှင်းစပါး ၁ အာရီ (၁၆ သိုက်)နီးပါး ရှိနေသည်ကို အတွက်ပေါ်လေသည်။ ဟာရ်ဘာရီသည် လျင်လျင်မြန်မြန် စပါးကိုထောင်း၍  ထမင်းချက်လေသည်။ ညနေစောင်းချိန်တွင် သခင်တို့ အိမ်သို့ရောက်လာခဲ့သည်။ သူတို့သည် ညနေထမင်းပါ စားလာခဲ့ကြောင်း သိရသောအခါ ဟာရ်ဘာရီသည် တုန်လှုပ်သွားခဲ့သည်။ အလွန်ကြောက်လန့်သွားခဲ့သဖြင့် စပါးဖွဲ့၍ ထမင်းချက်ခဲ့သည်ကို မည်သူ တစ်ဦးကိုမှ မပြောဝံ့ခဲ့ချေ။ သူ တစ်ညလုံး အိပ်မပျော်နိုင်ခဲ့။ ထိုကိစ္စ သခင်သာ သိသွားလျှင် ဘာမျှဖြစ်ပါမည်နည်းဟု စဉ်းစားလျက်နေသည်။

ထိုသို့နှင့် စောစောစီးစီး အရုဏ်ထက်ချိန်တွင် ထ၍ စဉ်းစားခန်းပြန်ဝင်ရာ ရုတ်တရက် နွားမပေါ်သို့ မျက်စိကျလေသည်။ ယင်းမှ အတွေးသစ်တစ်ခု ပေါ်လာသည်မှာ “ငါ့ ဦးဏှောက်ကသာ ငါကိုကယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်"ဟု ရဲရဲဝံ့ဝံ့ နွားနို့ကို လျင်လျင်ဆန်ဆန် ညှစ်ကာ ညက ချက်ထားသော ထမင်းအိုး၌ လောင်းထည့်လေသည်။ ရသမျှ အနီးအနားမှ စားနိုင်သောပစ္စည်းများကိုလည်း ပေါင်းထည့်ကာ အိုးကို မီးဖိုချောင် တစ်နေရာ၌ တည်ထားလေသည်။ သခင်မသည် နံနက် ချက်ပြုတ်ရန် မီးဖိုချောင်းဝင်ရာ အိုးကိုမြင်သဖြင့် မေးလေသည်။ ဟာရ်ဘာရီက သခင်မ မကိုင်ပါလေနှင့်။ တန်းခိုးတော် ပယ်နိုင်သည်။ ကျမတည်ထားသော ဆေးဖက်ဝင် မုန့်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရောဂါဘယပေါင်းများစွာကို ပျောက်ကင်းနိုင်သည်ဟု အရှင်ရသေ့ တစ်ပါးက ပြပေးခြင်းဖြစ်သည်။ သခင်၌ရှိသော နာတာရှည် ရောဂါကို ပဒုမ္မကြာမှ ရေစက်လျှောသကဲ့သို့ ပျောက်ကင်းစေပါလိမ့်မည်။ တစ်နှစ်တွင် တစ်ကြိမ်စားခြင်းဖြင့် မည်သည့်ရောဂါမဆို ဝေးရှောင်ပါလိမ့်မည်ဟုလည်း မှာထားခဲ့သည်။ သခင်မက ထိုစကားကို သခင်အားပြောပြရာ သခင်လည်း ပျော်ရွှင်ပြီး “ငါ့သမီး သခင့်ကောင်းစားရေးကိုသာ ဂရုစိုက်တတ်သည် မဟုတ်လား၊ ငါသမီး လိမ္မာတယ်၊ ငါသမီး လိမ္မာတယ်" ဟု ချီးကျူးလိုက် သည်။

မွန်းတည့်တွင် မိသားစုအားလုံး ဝိုင်းစားကြရာ အရသာရှိသဖြင့် အလွန်ချီးကျူးခံရသည့်အပြင် အရှင်က “ ဟာရ်ဘာရီ ရယ်၊ ဒီမုန့်ကိုဘယ်လိုခေါ်လဲ" မေးရာ၊ ချိုလွန်သဖြင့် မော်ဒူးဘားသ်(နို့ထမင်း)ဟု ဖြေလေသည်" စသော ဒဏ္ဍာရီများပြောလေ့ရှိသည်။

(ရိုဟင်လေး)

The oldest man in the world 256 years breaks the silence before his death and reveals its secrets to the world

The oldest man in the world 256 years breaks the silence before his death and reveals its secrets to the world

 Thursday, 19 May 2016 13:51

What is the longest a person has ever lived for? Meet Li Ching Yuen, a man who lived an astonishing 256 years! And no, this is not a myth or a fictional tale.

According to a 1930 New York Times article, Wu Chung-chieh, a professor of the Chengdu University, discovered Imperial Chinese government records from 1827 congratulating Li Ching-Yuen on his 150th birthday,  and further documents later congratulating him on his 200th birthday in 1877.   In 1928, a New York Times correspondent wrote that many of the old men in Li’s neighborhood asserted that their grandfathers knew him when they were boys, and that he at that time was a grown man.

Li Ching Yuen reportedly began his herbalist career at the age of 10, where he gathered herbs in mountain ranges and learned of their potency for longevity. For almost 40 years, he survived on a diet of herbs such as lingzhi, goji berry, wild ginseng, he shoo wu and gotu kola and rice wine. In 1749, at the age of 71, he joined the Chinese armies as teacher of martial arts.  Li was said to be a much-loved figure in his community, marrying 23 times and fathering over 200 children.

According to the generally accepted tales told in his province, Li was able to read and write as a child, and by his tenth birthday had traveled in Kansu, Shansi, Tibet, Annam, Siam and Manchuria gathering herbs. For the first hundred years he continued at this occupation. Then he switched to selling herbs gathered by others.   He sold lingzhi, goji berry, wild ginseng, he shou wu and gotu kola along with other Chinese herbs, and lived off a diet of these herbs and rice wine

He Wasn’t The Only One

According to one of Li’s disciples, he had once encountered an even older 500-year-old man, who taught him Qigong exercises and dietary recommendations that would help him extend his lifespan to superhuman proportions.  Apart from Qigong and a herb-rich diet, what else can we learn from this Master of Longevity?

How about this:  On his death bed, Li famously said, “I have done all that I have to do in this world”.  Could his peaceful last words also hint at one of the biggest secrets to a long and prosperous life?  It’s interesting to note that in the West, we’re often taught to believe that aging is something that must be “beaten” with high tech infrared devices and state of the art medication.

His Secret To Long Health:

Li was asked what his secret was to longevity.  This was his reply:  “Keep a quiet heart, sit like a tortoise, walk sprightly like a pigeon and sleep like a dog.” These were the words of advice Li gave to Wu Pei-fu, the warlord, who took Li into his house to learn the secret of extremely long life.

Li maintained that inward calm and peace of mind combined with breathing techniques were the secrets to incredible longevity.  Obviously, his diet would have played a large role.  But its fascinating that the old living person in recorded history attributes his long life to his state of mind.

Why Is This So Hard To Believe?

With the average lifespan for the Western world currently sitting between 70-85 years, the thought of someone living over 100 years old seems like quite the stretch.  The thought of someone living over 200 years old seems extremely suspicious.  But why don’t we believe that people can live this long?

We have to keep in mind that some people in this world don’t live a grueling 9-5 lifestyle, they don’t have to deal with the stresses of debt, they aren’t breathing polluted city air, and they exercise regularly.  They don’t eat refined sugars or flour, or any foods that have had pesticides sprayed on them.  They aren’t living off of the standard American diet.

They aren’t eating fatty meats, sugary deserts, and genetically modified foods.  No antibiotics.  No alcohol and no tobacco.  Their diets not only exclude junk foods that we so often indulge in, they also include superfoods and herbs which are like steroids for our organs and immune system.

They also spend their spare time in nature practicing breathing techniques and meditating which have been proven to improve mental, physical, and emotional health.  They keep things simple, get proper sleep, and spend a great deal of time in nature under the sun.  When we get a chance to relax in the sun, we feel instantly rejuvenated and call this a “vacation”.  Imagine spending a lifetime doing that in the mountains, and combining that with perfect mental, spiritual, and physical well-being.

I do not doubt for a minute that if we all did the things we knew we were supposed to do, that living to be 100 years old would be commonplace.  When we treat our bodies right, who knows how long we can live for?

About the author: My name is Steven Bancarz, and I am the creator of ‘Spirit Science and Metaphysics’. I am working on a new social platform is being built called ‘The Conscious Forum‘ to provide the best place online for open-minded people to discuss, engage, and connect with one another in a way never offered before.

ျမန္မာေရွးဘုရင္မင္းဆက္မ်ား

ျမန္မာေရွးဘုရင္မင္းဆက္မ်ား (ဗဟုသုတအေနနဲ႔မွတ္သားသိမ္းဆည္းဖုိ ့)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

●ပထမတေကာင္းမင္းဆက္၊
●ဒုတိယတေကာင္းမင္းဆက္၊
●သေရေခတၱရာပထမမင္းဆက္၊
●သေရေခတၱရာဒုတိယမင္းဆက္၊
●ပုဂံမင္းဆက္၊
●ပင္းယမင္းဆက္၊
●စစ္ကိုင္းမင္းဆက္၊
●မဂဒူး မင္းဆက္၊
●အင္း၀မင္းဆက္၊
●ေတာင္ငူမင္းဆက္၊
●မြန္မင္းဆက္၊
●ရခုိင္မင္းဆက္၊
●ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္၊
●ကုန္းေဘာင္ မင္းဆက္

■ပထမ-တေကာင္းမင္းဆက္■
----------------------------------
ေဂါတမဗုဒၶ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္း နယ္စပ္ နီေပါတစ္ေနရာတြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည့္ သာကီ၀င္မင္းသားတစ္ပါး ျဖစ္သည္။ ထိုမင္းသား၏ အဘိုးသည္ သာကီ၀င္ မ်ဳိးတူစုအတြင္း မေက်မနပ္ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြား၍ ဇာတိရပ္ရြာကို စြန္႔ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ဧရာဝတီျမစ္ညာအရပ္ တေကာင္းတြင္ လာေနၾကသည္။ ထိုမင္းကို အဘိရာဇာဟုေခၚသည္။ သူကို ႀကီးျမတ္ေသာ မင္းျဖစ္သည္ဟု ေခၚၾကသည္။ (အဘိရာဇာ၊ မဟာရာဇာ၊ မင္းႀကီးစြာ၊ တၵဗံ့) အားလံုးမွာ ႀကီးျမတ္ေသာ မင္းႀကီးဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အဘိရာဇာ နတ္ရြာစံေသာအခါ အေမြခံ သားေတာ္ႏွစ္ပါး (ကံရာဇာၾကီး၊ ကံရာဇာငယ္) က နန္းလုၾကသည္။ အငယ္က အထက္အညာကို အႏိုင္ရသည္။ အႀကီးက ေတာင္ဘက္သို႔ ထြက္ခြာခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုး ဓည၀တီ(ရခိုင္)သို႔ ေရာက္ေလသည္။ တေကာင္း နန္း႐ိုးမွာ ကံရာဇာငယ္က စတဲ့ မင္းဆက္ (၃၂)ဆက္ေျမာက္တြင္ (စိန၊ တ႐ုတ္)တို႔ ဖ်က္၍ တေကာင္းျပည္ ပ်က္ေလသည္။ ထိုအခါ အုပ္စုသံုးစုကြဲၿပီး တစ္စုက ဧရာဝတီျမစ္ေပၚရွိ တေကာင္းေတာင္ဘက္ မလည္အရပ္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ အခ်ိန္ကာလက ဗုဒၶရွင္ေတာ္ဘုရား လက္ထက္ျဖစ္သည္။
မင္းဆက္(၃၃)ဆက္
------------------------
1. အဘိရာဇာ
2. (သား) ကံရာဇာငယ္
3. (သား) ဇမၺဴဒီပရာဇာ
4. (သား) သဃၤသရာဇာ
5. (သား) ၀ိပၸႏၷရာဇာ
6. (သား) ေဒ၀တရာဇာ
7. (သား) မုနိကရာဇာ
8. (ဘေထြး) နာဂရာဇာ
9. (ညီ) ဣႏၵရာဇာ
10. (သား) သမုတိရာဇာ
11. (သား) ေဒ၀ရာဇာ
12. (သား) မဟိႏၵရာဇာ
13. (သား) ၀ိမလရာဇာ
14. (သား) သီဟႏုရာဇာ
15. (သား) မဂၤလရာဇာ
16. (သား) ကံသရာဇာ
17. (သား) ကလိဂၤရာဇာ
18. (သား) သင္းတြဲရာဇာ
19. (သား) သီဟဠရာဇာ
20. (ညီ) ဟံသရာဇာ
21. (သား) ဝရရာဇာ
22. (သား) အေလာင္းရာဇာ
23. (သား) ေကာလကရာဇာ
24. (သား) သူရိယရာဇာ
25. (သား) သင္ႀကီးရာဇာ
26. (သား) တိုင္းခ်စ္ရာဇာ
27. (သား) မဓုရာဇာ
28. (သား) မင္းလွႀကီးရာဇာ
29. (သား) သံသုသီဟရာဇာ
30. (သား) ဓနဂၤရာဇာ
31. (သား) ဟိႏၵရာဇာ
32. (သား) ေမာရိယရာဇာ
33. (သား) ဘိႏၷကရာဇာ တို႔ျဖစ္သည္။
*(စိန၊ တ႐ုတ္)တို႔ ဖ်က္၍ တေကာင္း ျပည္ပ်က္ ေလသည္။

■ဒုတိယ-တေကာင္းမင္းဆက္■
------------------------------------
အဘိရာဇာကို ဘိုးဘြားအရိပ္အရာ ဆက္မေနႏိုင္ေအာင္ ႏွင္ထုတ္ခံရသကဲ့သို႔ ဓဇရာဇာဟူေသာ သာကီ၀င္မင္းတစ္ပါးသည္ သာကီ၀င္ဆက္ မင္းသမီး (? မိဖုရား) တစ္ပါး ခိုကိုးေနေသာ မလည္အရပ္သို႔ ေရာက္လာျပန္သည္။ ထိုမင္းသားႏွင့္ မင္းသမီး ေပါင္းဖက္ကာ မင္းဆက္အသစ္ကို တေကာင္းမွာထူေထာင္သည္။ ထိုေနရာက (၁၇)ေျမာက္မင္းက သတိုးမဟာရာဇာမင္းဟု ဘြဲ႔အမည္ရွိသည္။ နန္းဆက္ခံမည့္ သားေတာ္မရွိ၍ ေယာက္ဖေတာ္ ေခပဒုတ ကို အိမ္ေရွ႕မင္း အပ္ႏွင္း၏။ ခရစ္မေပၚမီ အႏွစ္ ၅၀၄-တြင္ ေခပဒုတသည္ ရန္သူႏွိမ္နင္းရန္ တပ္ႏွင့္ ထြက္ခဲ့ၿပီး ရန္အားလံုးကို ႏွိမ္နင္းၿပီးေသာအခါ မူလေနခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ႏွင့္ သိပ္ကြာေ၀းေနသျဖင့္ မျပန္ဘဲ (ေနာင္အခါ) ၿဂီေကၺၾတ (သေရေခတၱရာ) ျဖစ္မည့္ေနရာတြင္ ရေသ့လုပ္ေနသည္။ ဤတြင္ ဒုတိယတေကာင္း မင္းဆက္ ၿပီးေလသည္။
မင္းဆက္(၁၇)ဆက္
------------------------
1. သတိုးဇမၺဴဒီပဓဇရာဇာမင္း
2. သတိုးတိုင္းသ ရာဇာမင္း
3. သတိုးရထားရမင္း
4. သတိုးတံခြန္ရမင္း
5. သတိုးလွံပ်ံရမင္း
6. သတိုးေရႊမင္း (မွန္နန္း) သတိုးေလွရ(ေလရ)
7. သတိုးဂဠဳန္ရမင္း
8. သတိုးနဂါးရမင္း
9. သတိုးနဂါးႏိုင္မင္း (ရာဇ၀င္လာ-ေမာင္ေပါက္က်ိဳင္း)
10.သတိုးရေဟာလာမင္း
11.သတိုးေပါင္းရွည္မင္း
12.သတိုးေက်ာက္ရွည္မင္း
13.သတိုးဆင္ေလာက္မင္း
14.သတိုးဆင္ထိန္းမင္း
15.သတိုးတိုင္းခ်စ္မင္း (မွန္နန္း) သတိုးမင္းဖ်ား
16.သတိုးမင္းႀကီးမင္း
17.သတိုးမဟာရာဇာမင္း တို႔ ျဖစ္သည္။

■သေရေခတၱရာ-ပထမမင္းဆက္■
---------------------------------------
ဧရာဝတီျမစ္၏ ေအာက္ပိုင္း (အေၾကအရပ္)တြင္ ရေသ့ျဖစ္ေနေသာ ေခပဒုတမင္း၏ ေယာက္ဖ သတိုးမဟာရာဇာမင္းတြင္ မ်က္ကန္းမင္းသား ညီေနာင္ႏွစ္ပါး ရွိသည္။ ထိုသားႏွစ္ပါးကို ေမြးစကတည္းက ေဖ်ာက္ဖ်က္ရန္ ေစခိုင္းေသာ္လည္း မယ္ေတာ္က တိတ္တဆိပ္ေမြးထား၍ အရြယ္ေရာက္လာေလသည္။ ထိုအခါ မင္းႀကီးသိၿပီး ေဖါင္ေပၚတင္၍ ဧရာဝတီျမစ္ အတြင္း ေမွ်ာလိုက္သည္။ ျမစ္မွာ ေမွ်ာပါရင္း မ်က္စိျမင္သည္။ ဦးႀကီးရေသ့ႏွင့္ ေတြ႔သည္။ ရေသ့၏ အစီအမံျဖင့္ မဟာသမာၻ၀ အမည္ျဖင့္ ပ်ဴမိဖုရား နန္းခမ္းႏွင့္ ထိမ္းျမားကာ ပ်ဴတို႔ကို မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ခရစ္မေပၚမီ အႏွစ္ ၄၄၃ က ျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ (ၿဂီေကၺၾတ) အသေရရွိေသာ ေျမအရပ္ဟု အဓိပၸါယ္ရ၍ (သေရေခတၱရာ) ျဖစ္လာသည္။ သေရေခတၱရာသည္ ပ်ဴေခတ္တြင္ အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ ျဖစ္သည္။ မဟာသမာၻ၀တြင္ သားေတာ္တစ္ပါး ဖြားျမင္ရာ ဒြတၱေဘာင္ (တၵဗ့ံမင္းႀကီး) ျဖစ္လာသည္။ ဗုဒၶသာသနာ ေတာ္အား ေထာက္ပံ့ၿပီး ေန့စဥ္ ရဟန္းသံဃာ သံုးေသာင္းအား ပစၥည္းေလးပါး လွဴသည္။ ဒြတၱေဘာင္မင္း တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ဘုရားမ်ား မွာ ေသာၾကမဘုရား၊ ညီးညီးဘုရား၊ စီးစီးဘုရား၊ ေဘာေဘာဘုရား၊ ပုထိုးႀကီးဘုရား မ်ားျဖစ္သည္။
သို႔ေသာ္ ဒြတၱေဘာင္မင္းသည္ သာသနာေျမ (ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း)ေျမအား သိမ္းယူခဲ့ေသာအမွဳကို ျပဳခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျပည္သူတို႔၏ ေလးစားမွုအား မရေတာ့ပဲ အခြန္အေကာက္မ်ား ရရွိမႈနည္းပါးခဲ့သည္။ မင္းကိုယ္ေတာ္တိုင္ တိုင္းခန္း လွည့္လည္၍ အခြန္ခံထြက္ျပန္ရာ၊ ပန္ထြာမင္းသမီး(? ေတာင္တြင္းႀကီး)ႏွင့္ေတြ႔ၿပီး ပန္ထြာဘုရင္မ၏ ဧည့္ခံျပဳစုျခင္း၌ နစ္မြန္း၍ မဆင္မျခင္သြား လာရာကာ မုန္တိုင္းတစ္ခုႏွင့္ ဆံုသျဖင့္ ေရနစ္ေပ်ာက္ဆံုး သြားရသည္။ ထိုမင္းသည္ ျမန္မာ့သမိုင္း၌ ပင္လယ္တြင္ နစ္မြန္းပ်က္စီးရသည့္ တစ္ပါးတည္းေသာ မင္းျဖစ္သည္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္ကား ခရစ္မေပၚမီ ၃၇၃ တြင္ျဖစ္သည္။

မင္းဆက္(၂၇)ဆက္
------------------------
1.မဟာသမာၻ၀ (သာသနာႏွစ္-၆၀) (BC-484)
2.(ညီ) စူဠာသမာၻ၀ (သာသနာႏွစ္-၆၆) (BC-478)
3.(သား) ဒြတၱေဘာင္ (သာသနာႏွစ္-၁၀၁) (BC-443)
4.(သား) ဒြတၱရန္ (သာသနာႏွစ္-၁၇၁) (BC-373)
5.(သား) ရန္ေပါင္ (သာသနာႏွစ္-၂၁၆) (BC-328)
6.(သား) ရန္မန္ (သာသနာႏွစ္-၂၆၁) (BC-283)
7.(သား) ရကၡန္ (သာသနာႏွစ္-၃၀၈) (BC-236)
8.(သား) ခန္ေလာင္း (သာသနာႏွစ္-၃၃၆) (BC-208)
9.(သား) လက္ခိုင္ (သာသနာႏွစ္-၃၆၉) (BC-175)
10.(သား) သိရိခန္ (သာသနာႏွစ္-၃၉၉) (BC-145)
11.(သား) သီရိရာဇ္ (သာသနာႏွစ္-၄၂၇) (BC-117)
12.ငတပါး (သာသနာႏွစ္-၄၄၆) (BC-98)
13.(သား) ပါပိရန္ (သာသနာႏွစ္-၄၉၇) (BC-47)
14.(သား) ရန္မုကၡ (သာသနာႏွစ္-၅၁၇) (BC-27)
15.(သား) ရန္သိခၤ (သာသနာႏွစ္-၅၃၂ (BC-12)
16.(သား) ရန္မုဥၨလိႏၵ (သာသနာႏွစ္-၅၃၅) (BC-9)
*[သာသနာႏွစ္ ၅၄၄ ေရာက္ေသာအခါ ခရစ္ႏွစ္ စသည္။]
17.(ညီ) ေဘရိႏၵ (သာသနာႏွစ္-၅၅၀) (AD-6)
18.(သား) မုဥၨလ (သာသနာႏွစ္-၅၆၃) (AD-19)
19.(သား) ပုဏၰ (သာသနာႏွစ္-၅၇၈) (AD-34)
20.(ညီ) သာခ (သာသနာႏွစ္-၅၈၁) (AD-37)
21.(သား) သာသိ (သာသနာႏွစ္-၅၈၄) (AD-40)
22.(ညီ) ကႏၷ (သာသနာႏွစ္-၅၉၁) (AD-47)
23.(ေနာင္ေတာ္) ကန္တက္ (သာသနာႏွစ္-၅၉၃) (AD-49)
24.(ေနာင္ေတာ္) ဘဇၨ (သာသနာႏွစ္-၅၉၅) (AD-51)
25.(သား) သုမုႏၵရီမင္း (သာသနာႏွစ္-၆၀၄) (AD-60)
26.(သား) အတိတ်ာ (သာသနာႏွစ္-၆၂၉) (AD-65)
27.(ညီ) သုပညာနဂရဆိႏၵ (သာသနာႏွစ္-၆၁၂) (AD-68)
*[ေဒါဒါရသ ကိန္းၾကံဳ၍ သာသနာႏွစ္ ၆၂၂ကို ၿဖိဳကာ က်န္ ၂-ႏွစ္မွ ေရတြက္သည္။]

■သေရေခတၱရာ-ဒုတိယမင္းဆက္■
-----------------------------------------
မင္းဆက္(၂၀)
1. သီဟသူ
2. (ညီ) က်စြာ
3. ေစာရန္ေနာင္
4. မ်က္ႏွာရွည္
5. မထီးလို (လု)
6. လုပ္ျပာ (ဖ်ာ)
7. စုကေတး
8. မင္းရဲေက်ာ္စြာ
9. သီဟသူ
10.ေစာေရႊခြက္
11.နရပတိ
12.(သာယာ၀တီ)
13.မင္းႀကီးဆင္မ်ား
14.ညီေတာ္သတိုး
15.မင္းေစာဆင္ျဖဴရွင္
16.သားေတာ္ မင္းတရား
17.နရပတိ
18.မင္းေခါင္
19.မင္းတရားကၽြန္ေတာ္ သတိုး
20.သတိုးမင္းေစာ

■ပုဂံမင္းဆက္■
-------------------
ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ ပထမဆံုးအျဖစ္ ဗမာလူမ်ိဳးတို႔ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ပုဂံေခတ္တြင္ မင္းဆက္ေပါင္း ၅၈-ဆက္ရွိခဲ့သည္ ဟုဆိုပါသည္။
ခရစ္ႏွစ္ ၁၀ရ -ခု (AD 107 ) ၊ ျမန္မာ သကၠရာဇ္ ၂၉ -ခု တြင္ နန္းတက္ေသာ မဟာသမုဒၵရာဇ္ မင္း မွစ၍ ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၆၈ -ခု (AD 1368 )၊ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၃၀ ျပည္႔ႏွစ္တြင္ နန္းက်ခဲ႔ေသာ ေစာမြန္နစ္ မင္းအထိ ။ ၁၂၆၁ -ႏွစ္ၾကာေအာင္ ရွည္ေသာ အပိုင္း ကို ပုဂံေခတ္ ဟု သတ္မွတ္ပါသည္ ။ မင္းဆက္ေပါင္း ၅၅ ဆက္ ရွိသည္ ဟုဆိုေသာ္လည္း ဘိသိပ္မခံေသာမင္း ၊ ေက်ာက္စာ အေထာက္အထား မရွိေသာမင္း ၊ ေက်ာက္စာ တြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ရာဇ၀င္ တြင္ စာမတင္ေသာမင္း စသျဖင္႔ အယူအဆ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားေနပါသည္။
၁၀၇ -ခုႏွစ္ မဟာသမုဒၵရာဇ္မင္း မွစတင္ ျပီး ၁၃၆၉-ခုႏွစ္ ေစာမြန္နစ္မင္း အထိ ႏွစ္ေပါင္း (၁၂၆၂)ႏွစ္ ၊ မင္းဆက္ (၅၈) ဆက္ ၾကာေအာင္ တည္တံ႔ခဲ႔သည္ ျမန္မာျပည္၏ အရွည္ၾကာဆံုး ေခတ္ျဖစ္ေသာ ပုဂံေခတ္၏ မင္းဆက္ မ်ားကို
(က) အေထာက္အထား ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိေသာ ၁၀ရ မွ ၁၀၄၄ အထိတစ္ပိုင္း၊
(ခ) အေထာက္အထား မ်ားျဖင္႔ ခိုင္ခိုင္လံုလံု ေျပာနိဳင္ေသာ ၁၀၄၄ မွ ၁၃၆၉ အထိ တစ္ပိုင္း၊
၂ ပိုင္း ခြဲ၍ ရနိဳင္သမွ် အေထာက္အထားမ်ား ေပါင္းစပ္၍ ေဖာ္ျပလိုပါသည္

မင္းဆက္ (၅၈)ဆက္
------------------------
(၁) သမုဒၵရာဇ္မင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၉-ႏွစ္)
(၂) ရေသ့ေၾကာင္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၇၄-ႏွစ္)
(၃) ပ်ဴမင္းထီး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၈၉-ႏွစ္)
(၄) ထီးမင္းယည္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၆၄-ႏွစ္)
(၅) ယဥ္မင္းပိုက္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၂၁-ႏွစ္)
(၆) ပိုက္ေသဥ္လည္ (ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၂၄၆ ႏွစ္)
(၇) ေသဥ္လည္ေၾကာင္ (ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၂၆၆-ႏွစ္)
(၈)ေၾကာင္တူရစ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၀၉-ႏွစ္)
(၉) သည္ထန္မင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၃၄-ႏွစ္)
(၁၀) မုကၡမန္ အမတ္ (၂) (ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၃၆၁-ႏွစ္)
(၁၁) သူရဲ အမတ္ (၃) (ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၃၆၁-ႏွစ္)
(၁၂) သာရမြန္ (သည္တန္မင္းသား) (ေကာဇာ- ၄၁၆-ႏွစ္)
(၁၃) သိုက္တိုင္မင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၃၈-ႏွစ္)
(၁၄) ေသဥ္လည္ေၾကာင္ငယ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၄၅-ႏွစ္)
(၁၅) ေသဥ္လည္ပိုက္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၅၄-ႏွစ္)
(၁၆) ခန္းေလာင္း (ခဲေလာင္းမင္း) (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၆၉-ႏွစ္)
(၁၇) ခန္းတက္ (ခဲလတ္) (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၇၉-ႏွစ္) မွန္နန္းရာဇ၀င္၌ (ခန္းလတ္)
(၁၈) ထြန္တိုက္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၉၁-ႏွစ္)
(၁၉) ထြန္ပစ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၀၃-ႏွစ္)
(၂၀) ထြန္ခ်စ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၂၀-ႏွစ္)
(၂၁) ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၃၅-ႏွစ္) (သကၠရာဇ္ၿဖိဳ)
(၂၂) ေရႊအုန္းသီး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂)
(၂၃) ပိတ္သံု (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၄)
(၂၄) ပိတ္ေတာင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၂)
(၂၅) ေစာေခြး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၇၂)
(၂၆) ျမင္းေကၽြး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၇၈)
(၂၇) သိန္ခဲ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၈၈) မွန္နန္းရာဇ၀င္၌ (သိခၤ)
(၂၈) သိန္ခြန္ (သိန္းစြန္-မွန္နန္း)(ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၉၆)
(၂၉) ေရႊေလာင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၀၆)
(၃၀) ထြန္တြင္းမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၁၅)
(၃၁) ေရႊေမွာက္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၂၄)
(၃၂) ထြန္လတ္ (မြန္လတ္-မွန္နန္း)(ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၄၇)
(၃၃) ေစာခင္ႏွစ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၆၄)
(၃၄) ခဲလူးမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၉၁)
(၃၅) ပ်ဥ္းျပားမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၀၈) (ပုဂံတည္)
(၃၆) တန္နက္မင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၂၀)
(၃၇) စေလငေခြး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၃၈) (မင္းေခြးေခ်း)
(၃၈) သိန္းခိုမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၆၃)
(၃၉) ေတာင္သူႀကီးမင္း (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၂၇၉) (ေညာင္ဦး ေစာရဟန္းမင္း)
(၄၀) ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴ (ေကာဇာ ၃၁၂)
(၄၁) က်ဥ္စိုး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၃၃)
(၄၂) စုကၠေတး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၃၉)
(၄၃) အေနာ္ရထာ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၆၄) (အေနာ္ရထာေစာ)
(၄၄) ေစာလူး (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၃၉၇)
(၄၅) က်န္စစ္သား (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၂၃) (ထီးလႈိင္ရွင္) တ႐ုတ္ျပည္ကို သံေစလႊတ္ပါသည္။
(၄၆) အေလာင္းစည္သူ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၅၀)
(၄၇) မင္းရွင္ေစာ <ထီးနန္းမရ>
(၄၈) နရသူ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၂၀) (ကုလားက်မင္း)
(၄၉) နရသိခၤ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၂၃) (မင္းယဥ္နရသိခၤ)
(၅၀) နရပတိစည္သူ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၂၆)
(၅၁) ေဇယ်သိခၤ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၅၉) (ထီးလိုမင္းလို)
(၅၂) က်စြာ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၈၁) (ဓမၼရာဇာဘြဲ႔ခံ)
(၅၃)ဥဇနာ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၉၇) (ပုသိမ္စား)
(၅၄)သီဟသူ (ျပည္စား) <ထီးနန္းမရ>
(၅၅)နရသီဟပေတ့ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၆၀၂) (မင္းေခြးေခ်း၊တရုတ္ေျပးမင္း)မြန္ဂိုတာတာမ်ား ပုဂံကို၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သည္။
(၅၆)ေက်ာ္စြာ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၂၈၇-ႏွစ္)(၆၄၆) (ဓမၼရာဇာ)
(၅၇)ေစာနစ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၃၀၀-ႏွစ္)(၆၆၂)
(၅၈)ေစာမြန္နစ္ (ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၁၃၃၁-ႏွစ္)(၆၈၄) [2]
သို႔ေသာ္ မြန္ဂိုတို႔၏ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ပုဂံပ်က္ဆီးျပီးေနာက္ နန္းတက္ၾကသည့္ ပုဂံမင္းဆက္၏ ေနာက္ဆံုးမင္းမ်ားမွာ အမည္ခံမွ်သာျဖစ္ၾကၿပီး အမွန္တကယ္ တန္ခိုးထြားသူမ်ားမွာ ရွမ္းညီေနာင္သံုးဦးျဖစ္သည္။

■ပင္းယမင္းဆက္■
-----------------------
ပင္းယမင္းဆက္ (၆)ဆက္
------------------------------
1.ျမင္စိုင္းရာဇသႀကၤန္ (ေကာဇာ ၆၇၄၊ ခရစ္ ၁၃၁၂)
2.မင္းဆက္(၁) တစ္စီးရွင္ သီဟသူ (ေကာဇာ ၆၈၄၊ ခရစ္ ၁၃၂၂) (ပင္းယ သီဟသူ) ရွမ္း
3.(၂) ဥဇနာ (ေကာဇာ ၇၀၄၊ ခရစ္ ၁၃၄၂) ရွမ္း
4.(၃) ငါးစီးရွင္ေက်ာ္စြာ (ေကာဇာ ၇၁၃၊ ခရစ္ ၁၃၅၁) ရွမ္း
5.(၄) ေက်ာ္စြာငယ္ (ေကာဇာ ၇၂၃၊ ခရစ္ ၁၃၆၁) ရွမ္း
6.(၅) နရသူ(ေမာပါမင္း) (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) ရွမ္း
7.(၆) ဥဇနာေျပာင္မင္း (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) (ဥစၥနာေပ်ာင္မင္း) ရွမ္း

■စစ္ကိုင္းမင္းဆက္■
-------------------------
စစ္ကိုင္းမင္းဆက္ (၇)ဆက္
--------------------------------
(၁)အသိခၤယာေစာယြန္း (ေကာဇာ ၆၉၂၊ ခရစ္ ၁၃၃၀)
(၂) တရဖ်ားႀကီး (ေကာဇာ ၆၉၈၊ ခရစ္ ၁၃၃၆)
(၃) ေရႊေတာင္တက္ (ေကာဇာ ၇၀၁၊ ခရစ္ ၁၃၃၉)
(၄) ေက်ာ္စြာမင္း (ေကာဇာ ၇၀၆၊ ခရစ္ ၁၃၄၄) (က်စြာမင္း)
(၅) မင္းရဲ (ေကာဇာ ၇၁၄၊ ခရစ္ ၁၃၅၂) (ေနာ္ရထာမင္းရဲမင္း)
(၆) ရတဖ်ားငယ္မင္း (ေကာဇာ ၇၁၇၊ ခရစ္ ၁၃၅၅)
(၇)မင္းေျပာက္ (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄) [1]
စစ္ကိုင္းေခတ္ဟု သီးျခားေခၚဆိုနိဳင္ေသာ္လည္း ပင္းယႏွင္႔ ေခတ္ျပိဳင္ျဖစ္သျဖင္႔ သီးျခားခြဲထုတ္ထားျခင္းမရွိပါ။

■မဂဒူး မင္းဆက္■
-----------------------
မဂဒူးမင္းဆက္(၁၂၈၇-၁၅၃၉)
ေအဒီ (၁၁) ရာစုတြင္ သု၀ဏၰဘူမိ ေခၚ သထံုျပည္ၾကီးကို ပုဂံျပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးက တိုက္ခိုက္ျပီးသည့္ေနာက္တြင္ ေအာက္ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ မြန္တို႔မွာ တစ္ထီးတစ္နန္း ေနထိုင္ႏိုင္သည့္ အဆင့္မွ ေလ်ာက်ခဲ့ရသည္။ ထို႔အတူျပင္ ယေန႔ ထိုင္းႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မြန္တို႔မွာလည္း ေျမာက္ဖက္မွ အလံုးအရင္း ဆင္းသက္လာၾကသည့္ ရွမ္း-ထိုင္း(တိုင္)အႏြယ္တို႔၏ နယ္ခ်ဲ႕မႈကို ခံရျပီး ေအဒီ (၁၂) ရာစုအတြင္းတြင္ အျပီးတိုင္ ျပိဳလဲရျပန္သည္။ ထိုေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ မြန္တို႔မွာ ပုဂံလက္ေအာက္ခံ ဘ၀ေရာက္ေနရာမွ ပုဂံအင္အားက်ဆင္းခ်ိန္၊ မြန္ဂိုတာတာ တို႔၏ ရန္ေၾကာင့္ ပုဂံ ပ်က္ခ်ိန္မ်ားတြင္ ကိုယ္ပိုင္ထီးနန္းကို ျပန္လည္ထူေထာင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းရာမွ မဂဒူး မင္းဆက္ ေပၚထြန္းလာသည္။ မဂဒူး မင္းဆက္ကို ဗညား၀ါရူး (ေခၚ) ၀ါရီရူးမင္းက မုတၱမျမိဳ႔မွ စတင္တည္ေထာင္သည္။ ထိုမင္း၏ ငယ္အမည္ မဂဒူး ကိုအစြဲျပဳကာ ၄င္းတည္ေထာင္သည့္ မင္းဆက္ကို မဂဒူးမင္းဆက္ဟုလည္းေကာင္း၊ ဘြဲ႔နာမည္ကို အစြဲျပဳကာ ၀ါရီရူးမင္းဆက္ ဟုလည္းေကာင္း ေခၚေ၀ၚၾကပါသည္။ မဂဒူးမင္းဆက္တြင္ မင္းေပါင္း ၁၈ ဆက္တိတိမင္းျပဳၾကသည္။ မင္းဆက္(၇)ဆက္ထိ မူလျဖစ္သည့္ မုတၱမျမိဳ႕တြင္သာ အစဥ္အဆက္ မင္းျပဳကာထီးနန္း စိုးစံခဲ့ေသာ္လည္း (၈) ဆက္ေျမွာက္ျဖစ္သည့္ ဆင္ျဖဴရွင္ဗညားဦး(သုရွင္ဗညားဦး)လက္ထက္အေရာက္တြင္ လက္ေအာက္ခံျမိဳ႔စားမ်ားျဖစ္သည့္ ေလာက္ဖ်ား၊ဥလို၊အဲျဗပန္ု ႏွင့္ ျဗတ္ထဗ တို႔ညီေနာင္မ်ားကပုန္ကန္သည့္အတြက္ မုတၱမ မွ ဒုန္၀န္း(ယခု ၀န္ၿမိဳ႕)သို႔ေျပာင္းေရႊ႕စိုးစံရသည္။ သို႔ေသာ္ ၀န္ၿမိဳ႔တြင္လည္း အခ်ိန္မ်ားစြာမၾကာလိုက္ပဲ စစ္ရွံဴးျပန္သျဖင့္ ဟံသာ၀တီ(ပဲခူး)သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ရျပန္သည္။ ထိုဆင္ျဖဴရွင္ဗညားဦးေနာက္ နန္းတက္သည့္ ဗညားႏြဲ႔ (ေခၚ) ရာဇာဓိရာဇ္ လက္ထက္တြင္ မဂဒူးမင္းဆက္၏ အထြန္းေတာက္ဆံုး အခ်ိန္ျဖစ္သကဲ့သို႔ မြန္တို႔အင္အား ၾကီးမားလာခဲ့သည္။ရာဇာဓိရာဇ္ ထိုစဥ္က အင္း၀တြင္ ထီးနန္းစိုးစံၾကသည့္ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ ၊ ၄င္း၏သားေတာ္မ်ား ျဖစ္သည့္ ဆင္ျဖဴရွင္ ႏွင့္ မင္းေခါင္တို႔ႏွင့္ စစ္ျပိဳင္ျပဳကာ ရာဇ၀င္တြင္ ထင္ရွားလွသည့္ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ကိုတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၈ ဆက္ေျမွာက္ျဖစ္သည့္ သုရွင္တကာရြတ္ပိမင္း လက္ထက္အေရာက္တြင္မူ ေတာင္ငူမွ အင္အားၾကီးမားလာသည့္ တပင္ေရႊထီး၏ အင္အားကိုမခံႏိုင္ပဲက်ဆံုးကာ မြန္တို႔၏ မဂဒူးမင္းဆက္လည္း ပ်က္သုဥ္းသြားခဲ့ရသည္။

မဂဒူးမင္းဆက္ ၁၈ ဆက္
-----------------------------
1.၀ါရီရူး(ေခၚ)မဂဒူး(ေခၚ)ဗညား၀ါရူး (၁၂၈၇-၁၂၉၆)
2.ခြန္ေလာ(ေခၚ)မဂဒါ(ေခၚ)ေစာရမ္းပရကြတ္(၁၂၉၆-၁၃၁၀)
3.ေစာသင္ေမာင္(ေခၚ)ေစာေအာ(၁၃၁၀-၁၃၂၄)
4.ေစာဇိတ္(ေခၚ)ဗညားရံဒယ္(၁၃၂၄-၁၃၃၁)
ဇိတ္ပြန္(၇ ရက္)
5.ေစာအဲကံေကာင္း(၄၉ ရက္)
6.ဗညားအဲေလာ(၁၃၃၁-၁၃၄၈)
7.ဗညားဦး(ေခၚ)ဆင္္ျဖဴရွင္ဗညားဦး(၁၃၄၈-၁၃၈၃)
8.ရာဇာဓိရာဇ္(ေခၚ)ဗညားႏြဲ႔(၁၃၈၃-၁၄၂၁)
9.ဗညားဓမၼရာဇာ(ေခၚ)ဗညားက်န္းမင္း(၁၄၂၃-၁၄၂၆)
10.ပထမဗညားရံ(၁၄၂၆-၁၄၄၆)
11.ဗညားဗရူး(၁၄၄၆-၁၄၅၀)
11.ဗညားက်န္းေထာ(၁၄၅၀-၁၄၅၃)
12.လိပ္မြတ္ေထာ(၇ လ)
13.ရွင္ေစာပု(ေခၚ)ဗညားေထာ၀္(ေခၚ)၀ိဟာရေဒ၀ီ(၁၄၅၃-၁၄၇၂)
14.ဓမၼေစတီ(၁၄၇၂-၁၄၉၂)
15.ဒုတိယဗညားရံ(၁၄၉၂-၁၅၂၆)
16.သုရွင္တကာရြတ္ပိ(၁၅၂၆-၁၅၃၉)
ထို႔ျပင္ မဂဒူးမင္းဆက္ဟု ဟူဆလွ်င္လည္းရႏိုင္သည့္ မင္းႏွစ္ပါးရွိေသးသည္။ ၄င္းတို႔မွာ ဟံသာ၀တီကို သိမ္းပိုက္ထားသည့္ ေတာင္ငူဘုရင္ တပင္ေရႊထီး အားလုပ္ၾကံျပီး နန္းတက္သည့္ သမိန္စကၠေ၀ါ ဘြဲ႔ခံ သမိန္ေစာထြတ္ ႏွင့္ ဒုတိယဗညားရံ မင္း၏သား အိမ္ႏွိမ့္စံဘ၀မွ တပင္ေရႊထီးအားပုန္ကန္ျပီး သမိန္ေစာထြတ္ ကိုပါ လုပ္ၾကံ နန္းတက္သည့္ သမိန္ေထာရာမ တို႔ျဖစ္သည္။သမိန္ေထာရာမမွာ ဘုရင့္ေနာင္ တိုက္သျဖင့္ ရွံဳးကာေျပးရျပီး ေနာင္တြင္ အရွင္မိသျဖင့္ ကြပ္မ်က္ခံရသည္။

■အင္း၀မင္းဆက္■
------------------------
အေနာ္ရထာလက္ထက္မွ စတင္ကာ အင္အားႀကီးခဲ့ေသာ ပုဂံသည္ ၁၃-ရာစု အလယ္မွစကာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အင္အားနည္းပါးလာၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ေျမာက္ဖက္မွတရုတ္ႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ၿပီး ေတာင္ဖက္သို႔ ဆက္လက္နယ္ခ်ဲ႕လာသည့္ မြန္ဂိုတို႔၏ တိုက္ခိုက္ဖ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ပ်က္စီးျခင္းသို႔ေရာက္ရသည္။ မြန္ဂိုတို႔ အျပန္တြင္ ေက်ာ္စြာ ကိုပုဂံတြင္ နန္းတင္ခဲ့ေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ ၾသဇာႀကီးေနသည္ မွာ ရွမ္းညီေနာင္ သံုးဦးျဖစ္သည္။ ပုဂံမင္းမ်ား လံုး၀ ၾသဇာမရွိေတာ့ေနာက္တြင္ တိုေတာင္းလွသည့္ ျမင္စိုင္း၊ ႏွင့္ ပင္းယ-စစ္ကုိင္းေခတ္မ်ား ေပၚေပါက္လာေသးသည္။သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းေဒသတစ္၀ွမ္းကို ေျမာက္ပိုင္းမွ ေမာရွမ္းတို႔ အင္အားႀကီးမားစြာျဖင့္ ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္သျဖင့္ ပင္းယႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕မ်ားလည္းပ်က္စီးျပန္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ ႏွစ္၅၀အၾကာ တစ္နယ္တစ္မင္း မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ေနခဲ့ရၿပီးေနာက္ ရွမ္းညီေနာင္သံုးဦးမွ ဆင္းသက္လာသည့္ သတိုးမင္းဖ်ားက ၁၊ေဖေဖာ္၀ါရီ၊ ၁၃၆၅တြင္ အင္း၀နန္းတည္ကာ အင္း၀မင္းဆက္(၁၃၆၄-၁၅၂၇/၁၅၅၅)ကို တည္ေထာင္သည္။ ထို႔ေၾကာင္း အင္း၀မင္းဆက္မွ မင္းမ်ားသည္ ရွမ္းေသြးမကင္းၾကဟု ဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း ျမန္မာဘြဲ႔ခံသည္ ျမန္မာစစ္စစ္မ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။
တည္ေထာင္စတြင္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေဒသမ်ားကို သိမ္းသြင္းႏိုင္ကာ အင္အားႀကီး မင္းေနျပည္ေတာ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဒုတိယ နန္းတက္သည့္ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ လက္ထက္မွစကာ ေအာက္အရပ္ ရာမညမွ မြန္ပေဒသရာဇ္မ်ား မညီညႊတ္သည္ကို အခြင့္ေကာင္းယူသည့္ အေနျဖင့္ စစ္ျပဳခဲ့သည္။ ထိုမွအစျပဳကာ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ျဖစ္ပြားသည္။ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲေနာက္ နန္းတက္သည့္ ဆင္ျဖဴရွင္ ၊ ဘုရင္မင္းေခါင္ တို႔လက္ထက္မ်ားအထိတိုင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရသည့္ စစ္ပြဲျဖစ္ေပသည္။ ထိုမင္းမ်ားေနာက္ နန္းတက္သည့္ မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္လည္း တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းေရးကို လိုလားစြာ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္မရွိသေလာက္ နည္းပါးသျဖင့္ အခ်ိန္ၾကာသည္ ႏွင့္အမွ် အင္အားဆုတ္ယုတ္လာၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ လက္ေအာက္ခံ ပေဒသရာဇ္မ်ားျဖစ္သည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအင္အားႀကီးလာသည္။ ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္သည့္ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္တြင္ ျပည္မင္း သတိုးမင္းေစာ ႏွင့္ ရွမ္းေစာ္ဘြား မိုးညွင္းစလံု၊၄င္း၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္လိုက္ၾကသည္။ ထိုေနာက္သိုဟန္ဘြား နန္းတက္သည္။ သိုဟန္ဘြားလုပ္ၾကံခံရၿပီးေနာက္ နန္းတက္သည့္ အုန္းေဘာင္ခံုမိႈင္းႏွင့္ မိုးျဗဲနရပတိတို႔ လက္ထက္မ်ားတြင္ ဟံသာ၀တီကို သိမ္းပိုက္လိုက္သည့္ ေတာင္ငူမွ တပင္ေရႊထီးႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ရန္ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ထိုေနာက္နန္းတက္သည့္ နရပတိစည္သူ လက္ထက္တြင္ ဘုရင့္ေနာင္၏ လက္သို႔ က်ေရာက္ရေတာ့သည္။

အင္း၀မင္းဆက္ ၃၀ ဆက္
------------------------------
(၁)သတိုးမင္းဖ်ား (ေကာဇာ ၇၂၆၊ ခရစ္ ၁၃၆၄)
(၂)မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ (ေကာဇာ ၇၃၀၊ ခရစ္ ၁၃၆၈)
(၃)ဆင္ျဖဴရွင္ (ေကာဇာ ၇၆၃၊ ခရစ္ ၁၄၀၁) (ဆင္ျဖဴရွင္ တရဖ်ား)
(၄)ပထမမင္းေခါင္ (ေကာဇာ ၇၆၃၊ ခရစ္ ၁၄၀၁)
(၅)ဆင္ျဖဴရွင္သီဟသူ (ေကာဇာ ၇၈၅၊ ခရစ္ ၁၄၂၃)
(၆)မင္းလွငယ္ (ေကာဇာ ၇၈၈၊ ခရစ္ ၁၄၂၆)
(၇)ကေလးေက်းေတာင္ညိဳ (ေကာဇာ ၇၈၈၊ ခရစ္ ၁၄၂၆) (ဤမင္းအထိ သတိုးဆက္ဟုလည္းေကာင္း)
(၈)မိုးညႇင္းသတိုး (ေကာဇာ ၇၈၈၊ ခရစ္ ၁၄၂၆)
(၉)မင္းရဲေက်ာ္စြာ (ေကာဇာ ၈၀၀၊ ခရစ္ ၁၄၃၈) (ဆင္ျဖဴရွင္ မင္းရဲေက်ာ္စြာႀကီး)
(၁၀)နရပတိ (ေကာဇာ ၈၀၃၊ ခရစ္ ၁၄၄၁) (နရပတိႀကီး)(ထူပါ႐ံုဒါယကာ)
(၁၁)ျပည္စုန္သီဟသူ (ေကာဇာ ၈၂၉၊ ခရစ္ ၁၄၆၇) (ျမစည္းခံုဒါယကာ မဟာသီဟသူရ)
(၁၂)ဒုတိယမင္းေခါင္ (ေကာဇာ ၈၄၁၊ ခရစ္ ၁၄၇၉) (တံတားဦးဘုရား ဒါယကာ)
(၁၃)ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ (ေကာဇာ ၈၆၃၊ ခရစ္ ၁၅၀၁) (ဤမင္းအထိ မိုးညွင္းဆက္ဟုလည္းေကာင္း)
(၁၄)သိုဟန္ဘြား (ေကာဇာ ၈၈၈၊ ခရစ္ ၁၅၂၆) (ရွမ္းစလံုေစာ္ဘြား)
(၁၅)အုန္းေဘာင္ခံုမႈိင္း (ေကာဇာ ၉၀၃၊ ခရစ္ ၁၅၄၁) (ခံုမႈိင္းေစာ္ဘြား)
(၁၆)မိုးျဗဲနရပတိ (ေကာဇာ ၉၀၉၊ ခရစ္ ၁၅၄၇) (ရွမ္းမိုးျဗဲေစာ္ဘြား) (ရွမ္းသံုးဆက္ဟုလည္းေကာင္း)
(၁၇)စစ္ကိုင္းနရပတိစည္သူ (ေကာဇာ ၉၁၃၊ ခရစ္ ၁၅၅၁) (စလင္း စည္သူေက်ာ္ထင္)
(၁၈)သတိုးမင္းေစာ (ေကာဇာ ၉၁၆၊ ခရစ္ ၁၅၅၄) (ေလာကနာထေစတီ ဒါယကာ)
(၁၉)အမတ္လကၤ်ာစည္သူ (ထီးနန္းမရ)
(၂၀)မင္းရဲေက်ာ္စြာ (ေကာဇာ ၉၄၆၊ ခရစ္ ၁၅၈၄)
(၂၁)ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး (ေကာဇာ ၉၆၁၊ ခရစ္ ၁၅၉၉) (မဟာျမတ္မုနိ ဒါယကာ)
(၂၂)အေနာက္ဖက္လြန္မင္း (ေကာဇာ ၉၆၇၊ ခရစ္ ၁၆၀၅)
(၂၃)သတိုးဓမၼရာဇာ (ေကာဇာ ၉၉၄၊ ခရစ္ ၁၆၃၂) (သာလြန္မင္း)(ရာဇမဏိစူဠ ဒါယကာ)
(၂၄)ပင္းတလဲမင္း (ေကာဇာ ၁၀၁၀၊ ခရစ္ ၁၆၄၈) (မင္းရဲနႏၲမိတ္)(ငါးထပ္ႀကီးဘုရား ဒါယကာ)
(၂၅)ျပည္မင္း (ေကာဇာ ၁၀၅၃၊ ခရစ္ ၁၆၉၁)
(၂၆)နရာ၀ရ (ေကာဇာ ၁၀၃၃၊ ခရစ္ ၁၆၇၁) (အိမ္ေရွ႕မင္း)
(၂၇)မင္းရဲေက်ာ္ထင္ (ေကာဇာ ၁၀၃၄၊ ခရစ္ ၁၆၇၂) (၀မ္းဘဲအင္းစံမင္း)(၀ရေဇယ)
(၂၈)စေနမင္း (ေကာဇာ ၁၀၆၀၊ ခရစ္ ၁၆၉၈) (မန္ေအာင္ရတနာ ဒါယကာ)
(၂၉)တနဂၤေႏြမင္း (ေကာဇာ ၁၀၇၆၊ ခရစ္ ၁၇၁၄) (မွန္နန္းရွင္)
(၃၀)မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ (ေကာဇာ ၁၀၉၅၊ ခရစ္ ၁၇၃၃) (ဟံသာ၀တီပါမင္း)

■ေတာင္ငူမင္းဆက္■
---------------------------
ေတာင္ငူမင္းဆက္သည္ ေတာင္ငူ-ဟံသာ၀တီ ေခတ္ႏွင့္ ေရာေထြးသတ္မွတ္ၾကေလ့ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔သတ္မွတ္သည္ထက္ ေတာင္ငူမင္းဆက္ကို သီးသန္႔ သတ္မွတ္လွ်င္ ေလ့လာရန္ပိုမုိအဆင္ေျပမည္ျဖစ္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေတာင္ငူမင္းဆက္သည္ အင္အားၾကီးသည့္ တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္တို႔ ကိုေမြးထုတ္ေပးကာ သမိုင္းတြင္ ေတာင္ငူ-ဟံသာ၀တီေခတ္ ဟုေခၚသည့္ ေခတ္တစ္ေခတ္ကို အစပ်ိဳးေပးခဲ့သည့္ နည္းတူ ထိုေခတ္ကို အဆံုးသတ္သူလည္းျဖစ္ျပန္သည္။
ထို႔ျပင္ ေနာက္ ေခတ္တစ္ေခတ္ျဖစ္သည့္ ေညာင္ရမ္းေခတ္ တြင္လည္း ပါ၀င္ပါတ္သတ္မႈ ရွိေနျပေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ေတာင္ငူရာဇ၀င္အက်ဥ္း
-----------------------------
သမိုင္းတြင္ ေတာင္ငူကိုစတင္တည္ေထာင္သူမွာ ပုဂံေခတ္ အေလာင္းစည္သူမင္း၏အမတ္ျဖစ္သူ အနႏၵပစၥည္း ျဖစ္သည္ဟုဆိုၾကသည္။သို႔ေသာ္ အမွန္တကယ္အင္အားၾကီးလာႏိုင္သည္မွာ တပင္ေရႊထီး၏ ဖခင္ျဖစ္သည့္ မင္းၾကီညိဳ လက္ထက္တြင္ျဖစ္သည္။
သို႔ျဖင့္ တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္ တို႔ဟံသာ၀တီကို ေအာင္ႏိုင္ျပီး ဟံသာ၀တီမွတစ္ဆင့္ ဒုတိယျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ေထာင္ၾကခ်ိန္တြင္လည္း ေတာင္ငူတြင္ ယံုၾကည္ေလာက္သည့္ အေဆြအမ်ိဳးမ်ားကို ဘုရင္ခံအျဖစ္ ခန္႔ထားအုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။
တပင္ေရႊထီး ဟံသာ၀တီကို ေအာင္ႏုိင္ျပီးဟံသာ၀တီတြင္နန္းစံစဥ္ ေတာင္ငူထီးနန္းအား ဘုရင့္ေနာင္၏ဖခင္ မင္းၾကီးေဆြကို ဘုရင္ခံအျဖစ္ အုပ္စိုးေစသည္။
ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္တြင္လည္း ေတာင္ငူနန္းကို ညီေတာ္ ေတာင္ငူမင္းေခါင္အားဆက္လက္ ေပးခဲ့သည္။ထိုသို႔ေပးအပ္မႈမ်ားတြင္ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္သာ ဆိုေသာ္လည္း ေရႊမွန္ကင္း၊မင္းေျမွာက္တန္ဆာ ငါးပါး၊မင္းဧကရာဇ္တို႔၏ အေဆာင္အေယာင္ မ်ားကိုေပးျပီး အုပ္စိုးေစျခင္းျဖစ္သည္။
နႏၵဘုရင္လက္ထက္အေရာက္တြင္ေတာင္ငူမင္း မင္းရဲသီဟသူ ႏွင့္သားျဖစ္သူ နတ္သွ်င္ေနာင္တို႔က ပုန္ကန္ျပီး ေတာင္ငူ-ဟံသာ၀တီ ေခတ္ကို အဆံုးသတ္ေပးခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုးနန္းတက္သည့္ နတ္သွ်င္ေနာင္ လက္ထက္တြင္ ေတာင္ငူကို အင္း၀မွ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းက လာေရာက္တိုက္ခိုက္ျပီး မွန္ကင္းအထြဋ္ခ်ကာ သာမန္ပေဒသရာဇ္ အဆင့္သို႔ေလ်ာ့ခ်ခံခဲ့ရသည္။
ေတာင္ငူမင္း နတ္သွ်င္ေနာင္လည္း စိတ္ဓါတ္က်ဆင္းကာ မျပဳသင့္ပဲ တိုင္းတပါးသား ငဇင္ကာႏွင့္ပူးေပါင္းကာ ေအာက္ျပည္အရပ္မွ ေထာင္ထားရန္ၾကိဳးပမ္းသျဖင့္ အေနာက္ဖက္လြန္မင္းကပင္ ႏွိမ္ႏွင္းကြပ္မ်က္ ခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ျဖင့္ ေတာင္ငူမင္းဆက္မွာ လည္းက်ဆံုးခဲ့ရေလသည္။

ေတာင္ငူမင္းဆက္ ၈ ဆက္
-------------------------------
မင္းၾကီးညိဳ (ခရစ္-၁၄၈၆)(ေကာဇာ-၈၄၈)
တပင္ေရႊထီး (ခရစ္-၁၅၃၁)(ေကာဇာ-၈၉၃)
မင္းႀကီးေဆြ (ခရစ္-၁၅၄၀)(ေကာဇာ-၉၀၂)
ေတာင္ငူမင္းေခါင္ (ခရစ္-၁၅၄၉)(ေကာဇာ-၉၁၁)
ဘုရင့္ေနာင္ (ခရစ္-၁၅၅၀)(ေကာဇာ-၉၁၂)
နႏၵဘုရင္ (ခရစ္-၁၅၈၁)(ေကာဇာ-၉၄၃)
မင္းရဲသီဟသူ (ခရစ္-၁၅၈၄)(ေကာဇာ-၉၄၆)
နတ္သွ်င္ေနာင္ (ခရစ္-၁၆၀၉)(ေကာဇာ-၉၇၁)တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

■ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္■
----------------------------
တပင္ေရႊထီး၊ဘုရင့္ေနာင္ တို႔တည္ေထာင္ခဲ့သည့္ ဒုတိယျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံၾကီးသည္ ဘုရင့္ေနာင္၏ သားေတာ္ နႏၵဘုရင္ လက္ထက္အေရာက္တြင္ အခ်ိန္တိုတိုျဖင့္ လြယ္ကူစြာျပိဳကြဲသြားရျပီးေနာက္ ႏိုင္ငံတ၀န္းလံုးတြင္ ပေဒသရာဇ္ငယ္မ်ား တစ္နယ္တစ္မင္း အသီးသီး ထူေထာင္ၾကျပီး အခ်င္းခ်င္းတိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
ထိုသို႔ေသာအေျခအေနတြင္ ဘုရင့္ေနာင္၏ သားေတာ္ တစ္ပါးျဖစ္သည့္ မင္းရဲနႏၵမိတ္ဘြဲ႔ခံ ေညာင္ရမ္းစား ရွင္သစၥာသည္ မဟာသီဟသူရဘြဲ႔ျဖင့္ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္(၁၆၀၀-၁၇၅၂) ကိုစတင္တည္ေထာင္သည္။၄င္းႏွင့္ ၄င္းေနာက္ နန္းတက္ၾကသည့္ အေနာက္ဖက္လြန္မင္း၊သာလြန္မင္း တို႔သည္ အင္း၀၊ျပည္၊ေတာင္ငူ၊ဟံသာ၀တီ ႏွင့္ သန္လ်င္စသည့္ ေဒသမ်ားကို အစဥ္အဆက္ သိမ္းပိုက္ကာ မတည္မျငိမ္ျဖစ္မႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ခဲ့ၾကသည္။
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ ၁၀ဆက္သည္ အင္း၀ကို ဗဟိုျပဳကာ အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည့္အတြက္ ေညာင္ရမ္းေခတ္ကို ဒုတိယအင္း၀ေခတ္ ဟုလည္းေခၚေ၀ၚၾကသည္။
ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္သည္ သာလြန္မင္းလက္ထက္တြင္ အထြန္းေတာက္ဆံုးျဖစ္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းမင္းမ်ားလက္ထက္တြင္ အင္အားၾသဇာေလ်ာ့နည္းလာခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္သည့္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ(ဟံသာ၀တီေရာက္မင္း)လက္ထက္တြင္ ဇင္းမယ္ရွမ္းဇာတိျဖစ္သည့္ ဆင္၀န္ဦးေအာင္လွက ျဗမိုင္းဓိရာဇာဘြဲ႔ခံ၍ မြန္တို႔ကို စည္းရံုးကာ ပုန္ကန္သည္။ေနာက္ဆံုး အင္း၀ကိုပါသိမ္းယူကာ အင္း၀ဘုရင္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိကို ဟံသာ၀တီသို႔ေခၚေဆာင္သြားျပီး ကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။
ထုိေနာက္တြင္ မုဆိုးဖိုရြာသူၾကီး ဦးေအာင္ေဇယ်က အေလာင္းဘုရားဘြဲ႔ျဖင့္ မြန္တို႔ကို တြန္းလွန္ကာ တတိယျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံၾကီး ကိုတည္ေထာင္ခဲ့သည္။

ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ (၁၁)ဆက္
-------------------------------------
(၁)ေညာင္ရမ္းမင္းတရားႀကီး(မဟာသီဟသူရ ဓမၼရာဇာ) (မဟာျမတ္မုနိ ဒါယကာ) (ေကာဇာ ၉၆၁၊ ခရစ္ ၁၅၉၉)
(၂)အေနာက္ဖက္လြန္မင္း(မဟာဓမၼရာဇာ)(ေကာဇာ ၉၆၇၊ ခရစ္ ၁၆၀၅)
(၃)မင္းရဲဒိဗၺ (ေကာဇာ ၉၉၀၊ ခရစ္ ၁၆၂၈)
(၄)သာလြန္မင္း(သတိုးဓမၼရာဇာ) (ရာဇမဏိစူဠ ဒါယကာ) (ေကာဇာ ၉၉၄၊ ခရစ္ ၁၆၃၂)
(၅)ပင္းတလဲမင္း(သီရိနႏၵသူရဓမၼရာဇာ) (မင္းရဲနႏၲမိတ္) (ငါးထပ္ႀကီးဘုရား ဒါယကာ) (ေကာဇာ ၁၀၁၀၊ ခရစ္ ၁၆၄၈)
(၆)ျပည္မင္း (ေကာဇာ ၁၀၅၃၊ ခရစ္ ၁၆၉၁)
(၇)နရာ၀ရ (အိမ္ေရွ႕မင္း) (ေကာဇာ ၁၀၃၃၊ ခရစ္ ၁၆၇၁)
(၈)မင္းရဲေက်ာ္ထင္(သီရိပရ၀ မဟာဓမၼရာဇာ) (၀မ္းဘဲအင္းစံမင္း) (၀ရေဇယ) (ေကာဇာ ၁၀၃၄၊ ခရစ္ ၁၆၇၂)
(၉)စေနမင္း (မာန္ေအာင္ရတနာ ဒါယကာ) (ေကာဇာ ၁၀၆၀၊ ခရစ္ ၁၆၉၈)
(၁၀)တနဂၤေႏြမင္း (မွန္နန္းရွင္) (ေကာဇာ ၁၀၇၆၊ ခရစ္ ၁၇၁၄)
(၁၁)မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိ(ဟံသာ၀တီပါမင္း/ေလာကသရဖူ ဒါယကာမင္း) (ေကာဇာ ၁၀၉၅၊ ခရစ္ ၁၇၃၃)

■ကုန္းေဘာင္ မင္းဆက္■
------------------------------
ကုန္းေဘာင္မင္း ၁၁-ဆက္ ရွိသည္။ ေဒ၀ဒဟ ေကာလိယ ကပၸိလမွ ဆက္၍ အထက္အညာ တေကာင္း သေရေခတၱရာ, ပုဂံ, ျမင္စိုင္း, ပင္းယ, အ၀(အင္း၀), တိုင္ေအာင္ သာကီႏြယ္႐ိုး သတိုးအဆက္ဆက္မွ ဆင္းသက္ကာ ေညာင္ရမ္း(၁၀)ဆက္ေျမာက္မင္းျဖစ္ေသာ ဟံသာ၀တီပါမင္းတရားႀကီးလက္ထက္ ရတနာပူရ အ၀ေနျပည္ေတာ္ႀကီး၌ သာကီႏြယ္႐ိုး သတိုးမင္းဆက္ျပတ္သြားေပရာ သေဘၤာ ေလွေဖါင္ႀကီးႏွင့္ကမ္းပါး ကြာျခားျပတ္ကင္းေနရာတြင္ တံတားကုန္းေဘာင္သဖြယ္ ဆက္သြယ္ေပးႏိုင္ေသာ အေလာင္းမင္းတရားႀကီးဖြားျမင္ရာ ဌာနကိုပင္ ေဗဒင္က်မ္းအရ ဓါတ္ျမတ္ဓါတ္ထူးျဖစ္ေသာ ဂေဗၻ ဓါတ္႐ိုက္၍ ကုန္းေဘာင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ဟု သမုတ္ေလသည္။
ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုေနာက္ဆံုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ျမန္မာမင္းဆက္ျဖစ္သည္။ စတင္ထူေထာင္သူ အေလာင္းမင္းတရားမွသည္ ေနာက္ဆံုး သီေပါမင္းအထိ မင္းဆက္ (၁၁)ဆက္တိတိရွိသည္။
ထိုမင္းဆက္၏ အေစာပိုင္းမင္းမ်ား လက္ထက္တြင္ ကာလရွည္ၾကာရွိခဲ့သည့္ မြန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရး ျပိဳလဲကာ မြန္လူမ်ိဳးတို႔မွာလည္း လူမ်ိဳးၾကီးအျဖစ္မွ က်ဆင္းသြားသည္။
ေနာက္ပိုင္းမင္းဆက္မ်ားသည္လည္း တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္ မ်ားစြားအားထုတ္ေဆာင္ရြက္သည္မရွိပဲ ထီးနန္းစည္းစိမ္တည္ျမဲေရး၊ရယူပိုင္ဆုိင္ေရး အစရွိသည့္ နန္းတြင္းအေရးေတာ္ပံုမ်ား ႏွင့္သာလံုးပန္းေနရသည္။သို႔ေသာ္ ဘာသာေရးႏွင့္ထင္ရွားသည့္ မင္း၂ပါးရွိျပီး ၄င္းတို႔မွာ ဘုိးေတာ္ဘုရား ႏွင့္မင္းတုန္းမင္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။
ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ မင္းကြန္းပုထိုးေတာ္ႀကီး တည္ေဆာင္ရန္ၾကိဳးပမ္းမႈ ႏွင့္ သာသနာေရးဆိုင္ရာ အျငင္းအခုန္ႏွင့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းရန္အားထုတ္မႈတို႔ျဖင့္ သမိုင္းတြင္သကဲ့သို႔ မင္းတုန္းမင္းအေနျဖင့္လည္း ပဥၥမသံဂါယနာတ?

Credit - Thet Sinn Lay