Saturday, July 29, 2017

HÁL BESARA (ေခ်ာင္းကေလး)

photo caption: xxx

Hál Besara

〔RK Poem〕

Murár uottún dóri aga 
Baái soler faní baicá
Fáida gorí farar fara
O... Kimoti aññárár hál.

E hálór mas aññárár sálon,
E hálór faní aññrár zibon.
Hálor dhólor nogolor mazé,
Ókkol gula lagai ére.
E hállán aññrár bol saára noóne.

Féza, baickhaçí warainnar mazór
Sotor noófan, tulí félo
Haindá thúra no báñge fán
Rotó bol di sóllukor thaan.

Hálor agar-gujjar forók nogorí
Bañdó, tuló, kérmos gorí.
E hál or ham, gaáli sára forandi
Fura goijjúm, rait-din ekku fuáñti.

❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄❄


Lékóya 💥 Kuwáiccójjá
[Me maic ór háñt taarík, 2017]

Friday, July 28, 2017

ထိုင္းႏိုင္ငံက ေရွးအက်ဆံုး ႏွစ္ (၃၀၀) ဗလီ ဝတ္ျပဳေက်ာင္းေတာ္

ထိုင္းႏုိင္ငံက ေရွးအက်ဆံုးဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ (သို႔မဟုတ္) ႏွစ္ ၃၀၀ ဗလီႀကီး


(စတီဗင္)

ႏွစ္သံုးရာဗလီႀကီး (The 300 Years Mosque) ကို အလ္-ဟူစိန္ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္လို႔လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။ ထိုင္းဘာသာစကားနဲ႔ဆိုရင္ မက္စယစ္ ဝဒီ အန္ဟူဆင္ပါတဲ့။ ဒါ့အျပင္ တာလိုမာႏိုဗလီ (Talo Mano Mosque) လို႔လည္းေခၚပါေသးတယ္။

ထုိင္းႏုိင္ငံေတာ္ပိုင္း နရာသီဝပ္မွာ တည္ရွိတဲ့ ဒီဗလီႀကီးဟာ ထုိင္းႏုိင္ငံက ေရွးအက်ဆံုး ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ေတြအနက္ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ထုိင္းေတာင္ပိုင္းဟာ မြတ္စလင္အမ်ားစု ေနထုိင္ရာဌာေနလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၁၆၃၄ ခုႏွစ္မွာ ဗလီကို အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဒသမွာ ပထမဆံုးအေျခခ်ခဲ့တဲ့ မြတ္စလင္အသိုင္းအဝိုင္းေတြက အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့တာပါ။ ဒါ့အျပင္ ဒီဗလီဟာ ထိုင္းတစ္ႏုိင္ငံလံုးမွာ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး သစ္သားဗလီႀကီးလည္းျဖစ္ပါတယ္။


သမုိင္း

ႏွစ္၃၀၀ ဗလီႀကီးရဲ႕သမုိင္းကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဆူလတန္အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလ ပတၱာနီဘုရင့္ႏုိင္ငံကို ျပန္ေျပာင္းေအာက္ေမ့ရမွာပါ။ ဒီႏုိင္ငံကို ပတၱာနီ၊ ယာလာ၊ နရာသီဝပ္ဆိုတဲ့ျပည္နယ္သံုးျပည္နယ္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတာပါ။ အဲဒီႏုိင္ငံထဲက ရြာေတြမွာ မြတ္စလင္ေရာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြပါေနထုိင္ၾကပါတယ္။ ၁၆၃၄ ခုႏွစ္မွာ ဒီဗလီေဆာက္လုပ္ေတာ့ မြတ္စလင္ေတြေရာ ဗုဒၶဘာသာေတြပါ ပူးေပါင္းပါဝင္ လုပ္အားေပးခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီဗလီနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရွးဒ႑ာရီႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ တစ္ခုကေတာ့ ထုိင္းဘုရင့္ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတၱာနီဘုရင့္ႏုိင္ငံတို႔ၾကား စစ္ျဖစ္တဲ့အခါ ပတၱာနီဘက္ ရြာတစ္ရြာက အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးဟာ စစ္ေရွာင္တဲ့အေနနဲ႔ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ သူမေနထုိင္တဲ့ရြာရဲ႕ “ကုရ္အာန္က်မ္းထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူ” ျဖစ္ပါတယ္။ ထြက္ေျပးတဲ့အခါမွာလည္း ကုရ္အာန္က်မ္းစာအုပ္ကို ရင္ဝယ္ပိုက္ၿပီးေျပးခဲ့တာပါ။ တစ္ေနရာေရာက္ေတာ့ ခ်ိဳင့္ဝွမ္းတစ္ခုထဲကို သူမျပဳတ္က်ခဲ့ပါတယ္။ အနားရွိရြာက ေဒသခံေတြလာေရာက္ကယ္ဆယ္ၿပီးခ်ိန္မွာ သူမကုိယ္သူမ သတိထားၾကည့္လိုက္ေတာ့ ကုရ္အာန္ဟာ ျပဳတ္မက်သြားဘဲ လက္ထဲမွာ က်စ္က်စ္ပါေအာင္ ဆုပ္ကိုင္မိလ်က္သားရွိေနပါတယ္။ ဒါနဲ႔ စစ္ႀကီးအၿပီးမွာ ရြာသားေတြဟာ ဗလီတစ္လံုးေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒါဒီ ႏွစ္ ၃၀၀ ဗလီပါတဲ့။

ေနာက္ထပ္ ဒ႑ာရီတစ္ခုကေတာ့ ဗလီကို ဝန္ဟူစိန္ အဇ္-ဆာနဝီဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ ၁၆၂၄ ခုႏွစ္မွာ ပတၱာနီဘုရင့္ႏုိင္ငံကို ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ခဲ့တဲ့ ဆရာတစ္ပါးျဖစ္ပါတယ္။ ဗလီထဲမွာ ကုရ္အာန္က်မ္းစာလက္ေရးမူနဲ႔ ဗလီေဆာက္လုပ္ေရးစီမံကိန္းစာရြက္တို႔ အခုထက္တိုင္ရွိေနေသးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။


အေဆာက္အဦ

ဗလီေဆာက္လုပ္ရာမွာ သစ္သားေတြကိုသာ အသံုးခ်ထားၿပီး သံတစ္ေခ်ာင္းမွ မ႐ိုက္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီအစား သပ္႐ိုက္ၿပီးေဆာက္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗလီမွာအပိုင္းႏွစ္ပိုင္းပါဝင္ပါတယ္။ အပိုင္းငယ္ဘက္မွာ မဲဟ္ရာဗ္ (ေရွ႕ေဆာင္ဆရာ ဦးေဆာင္ဝတ္ျပဳရာေနရာ) ပါဝင္ပါတယ္။ မဲဟ္ရာဗ္ကို အမိုးဘံုသံုးဆင့္နဲ႔ ကြန္႔ထားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တ႐ုတ္လက္ရာ မီနာရဟ္ ေမွ်ာ္စင္တစ္ခုလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ အပိုင္းႀကီးကေတာ့ အမ်ားဝတ္ျပဳရာ ဝတ္ျပဳေဆာင္ျဖစ္ပါတယ္။

ေရွးေခတ္ ေလာ္စပီကာေတြ မေပၚခင္ကာလမွာ (အဇာန္) ဝတ္ျပဳဖို႔ ဝတ္တက္ႏိႈးေဆာ္တဲ့အခါ ဂီဒြတ္လို႔ေခၚတဲ့ ႀကီးမားတဲ့ ဗံုႀကီးေတြတီးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဂီဒြတ္ဗံုေတြကို သစ္ေခါင္းေပါက္ႀကီးနဲ႔ လုပ္ထားတာျဖစ္ၿပီး တစ္ဖက္ကို ကြၽဲသားေရနဲ႔ အုပ္ထားကာ ေနာက္တစ္ဖက္ကိုေတာ့ အပြင့္ထားထားပါတယ္။ အခုထိ အဲဒီဗံုႀကီးရွိေနေသးေပမယ့္ သံုးမရေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီေခတ္က မိုအက္ဇင္ (ဝတ္တက္ႏိႈးေဆာ္သူ) ဟာ အဇာန္မေပးခင္ ဗံုႀကီးကို တျဖည္းျဖည္းအသံျမႇင့္ၿပီး စည္းခ်က္က်ေအာင္ တီးပါတယ္။ မနက္ေစာေစာ လူေျခတိတ္ခ်ိန္ဆိုရင္ ဂီဒြတ္ဗံုႀကီးရဲ႕အသံဟာ မုိင္ဝက္ခန္႔ကထိ ၾကားရတယ္ဆိုပဲ။

ဗလီႀကီးရဲ႕မူလအမိုးဟာ ထန္းလက္နဲ႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ အုတ္ၾကြပ္ေတြေျပာင္းမိုးခဲ့ပါတယ္။ ဗလီနံရံေတြေပၚက ပန္းပုလက္ရာေတြ၊ ကႏုတ္ေတြ၊ ေဖာင္းတန္းနဲ႔ ျမင္းမိုရ္ပိတ္က လက္ရာေတြမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈလက္ရာသံုးမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ ဂ်ာဗား၊ တ႐ုတ္နဲ႔ ထုိင္းယဥ္ေက်းမႈေတြ လႊမ္းမိုးေနတာေတြ႔ရပါတယ္။

ပြဲေတာ္မ်ား

ဗလီမွာ အစၥလာမ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ပြဲေတာ္ေတြကို အဓိကက်င္းပေလ့ရွိပါတယ္။ ဥပမာ အီးဒ္ေန႔၊ ဥပုသ္လ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ဒါ့အျပင္ ဗလီဟာ မြတ္စလင္အသင္းတိုက္ အျဖစ္လည္း အသံုးေတာ္ခံပါေသးတယ္။ ဗလီအျဖစ္လည္း ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ဆဲလို႔ သိရပါတယ္။


ျပင္ဆင္မြမ္းမံျခင္း

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ထုိင္းအစိုးရက ဗလီျပင္ဆင္မြမ္းမံေရးအတြက္ရန္ပံုေငြအေနနဲ႔ ထုိင္းဘတ္ေငြ သန္း ၂၀၀ ကို လွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္။ မြမ္းမံေရးစီမံကိန္းကို ေတာင္ပိုင္းနယ္စပ္ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာနကေန ဦးေဆာင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ စီမံကိန္းထဲမွာ ဗလီျပင္ဆင္ေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္နယ္ေျမတိုးတက္ေရး၊ အသင္းတုိက္အျဖစ္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးတို႔ပါဝင္ပါတယ္။ ျပင္ဆင္မြမ္းမံၿပီးခ်ိန္မွာ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားေတြကို ပိုမိုစြဲေဆာင္ႏုိင္ဖို႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ဗလီသို႔သြားေရာက္လည္ပတ္ျခင္း

ႏွစ္ ၃၀၀ ဗလီႀကီးကို ဝင္ေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ဖို႔အတြက္ ေဒသခံ အီမာမ္ ေရွ႕ေဆာင္ဆရာဆီကေန ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းခံဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဝတ္စားဆင္ရင္ေရးမွာလည္း ဒူးဖံုးတဲ့ေဘာင္းဘီနဲ႔ ပုခံုးဖံုးၿပီးရင္မဟိုက္တဲ့ အက်ႌကိုဝတ္ဆင္ရမွာပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဦးေခါင္းထက္ပဝါေဆာင္းဖို႔ ၫႊန္ၾကားထားတာလည္းရွိပါတယ္။ ဗလီထဲမွာအစားအေသာက္ခြင့္မျပဳပါဘူး။ ဗလီထဲမဝင္ခင္ ဖိနပ္ခြၽတ္ဖို႔လိုသလို လူတကာနဲ႔ ေလးေလးစားစားဆက္ဆံဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

ဇူလိုင္လထုတ္ ဉာဏ္အလင္း အတြဲ(၁) အမွတ္(၈) ကို Link ေန Download ရယူႏုိင္ပါၿပီ။


ဝဏၰေက်ာ္ထင္ ဦးစိန္ျမေမာင္ႏွင့္ ဗမာႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္း

ျမန္မာ့ေတးဂီတသမုိင္းတြင္ စြမ္းအင္အထက္ျမက္ဆံုးေသာ ေတးတစ္ပုဒ္ (သို႔မဟုတ္) လူတိုင္းသီဆိုရန္ ေတးသြားႏွင့္ သံစဥ္ပါ ခက္ခဲလွေသာ ေတးတစ္ပုဒ္သည္ ယေန႔ "ႏုိင္ငံေတာ္သီခ်င္း" ဟု သတ္မွတ္ထား သည့္ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္။

သီခ်င္းေရးစပ္တဲ့သူက စိန္ျမေမာင္ ျဖစ္ၿပီး ဦးႏုရဲ႕တာ၀န္ေပးခ်က္အရ ဦးႏုရဲ႕အိမ္မွာပဲ ေရးစပ္ခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ပထမဆုံး သီဆုိသူကေတာ့ ေရႊညာေမာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရသည့္ ၁၉၄၈ ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္ေန႔မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အလံကို လႊင့္တင္ရမွာ ျဖစ္သည့္အတြက္ ထိုေန႔တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အလံတင္ အခမ္းအနားမွာ သီဆိုဖို႔ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ လုိအပ္လာပါတယ္ ။ သည္႔အတြက္ ထိုစဥ္က ႏုိင္ငံေတာ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက လြတ္လပ္ေရး အလံတင္ အခမ္းအနားမွာ သီဆိုဖို႔ သီခ်င္း တစ္ပုဒ္ေရးရန္ ဆရာေရႊတိုင္ၫြန္႔အား ေခၚလာေပးရန္ ဦးစိန္ျမေမာင္ကို ေျပာဆိုခဲ႔ပါတယ္။ ဦးစိန္ျမေမာင္က ဆရာေရႊတိုင္ၫြန္႔ ကြယ္လြန္သြားၿပီ ျဖစ္သည့္အတြက္ မရွိေတာ့ေၾကာင္း အေၾကာင္း ျပန္ၾကားခဲ့ရာ ဦးႏုက တျခားေတးေရးဆရာမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ ေရးသားေပးရန္ ဦးစိန္ျမေမာင္အား ထပ္မံ တာ၀န္ေပးအပ္လိုက္ျပန္ပါတယ္။

ဦးစိန္ျမေမာင္က ဆရာစိန္ေ၀လွ်ံ၊ ဒဂုန္ဆရာတင္၊ ေစာင္းဦးဘသန္း၊ ဂီတာဦးစိန္ေအာင္ႏွင့္ ဆရာရန္ႏုိင္စိန္ တို႔ကို လိုက္လံ ေခၚေဆာင္ ခဲ့ရပါေတာ့တယ္။ သူတို႔အားလံုး စုေ၀းေရာက္ရွိလာၿပီး သီခ်င္းေရးစပ္ဖို႔ တိုင္ပင္ရာ၊ ဆရာဦးစိန္ေ၀လွ်ံႏွင့္ ေစာင္းဦးဘသန္းတို႔ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ စကားမ်ား ရန္ျဖစ္ၾကရာမွ သီခ်င္းေရးဖို႔ အစီအစဥ္ ပ်က္ျပား ခဲ့ရပါေတာ႔တယ္။ ေနာက္ထပ္ သီခ်င္းေရးစပ္ဖို႔ မည္သူ႔ကိုမွ် စည္း႐ံုး၍မရဘဲ ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး အေၾကာင္းစံုကို ဦးစိန္ျမေမာင္က ဦးႏုထံတင္ျပရာ ဦးႏုက ဦးစိန္ျမေမာင္ တစ္ေယာက္တည္း ေရးႏိုင္က ေရးေပးေစလိုေၾကာင္း ေျပာၾကား တာ၀န္ ေပးအပ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္တာ၀န္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ဦးစိန္ျမေမာင္က ရဲ၀ံ့စြာ တာ၀န္ယူ၍ "တရားမွ်တ၊ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ မေသြ" အစခ်ီ "ကမၻာမေၾက" သီခ်င္းကို ဦးႏုအိမ္တြင္ တစ္ေယာက္တည္း ေရးသား စပ္ဆိုခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထိုသို႔ ေရးသားစပ္ဆိုရာ၌ ၀ုိင္အမ္ဘီဆရာတင္၏ "ဒို႔ဗမာ" သီခ်င္း သံစဥ္စာသားမ်ားကို အေျခခံ၍ "တရားမွ်တ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔မေသြ" အစခ်ီ၊ ပထမ ေျခဆင္းပိုဒ္ႏွင့္ "ကမၻာမေၾက" ဒုတိယသံၿပိဳင္တို႔ကို ရက္ပိုင္းအတြင္း ၿပီးစီးေအာင္ ေရးသားခဲ့နိုင္ပါတယ္။ သီခ်င္းအစအဆံုး တစ္ပုဒ္လံုးကို ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ဦးေဆာင္ေသာ အကဲျဖတ္အဖြဲ႔က သီခ်င္းစာသားမ်ား၊ တစ္လံုးခ်င္း အေသးစိတ္ စိစစ္ၿပီး သီခ်င္းကို အတည္ျပဳခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကဲျဖတ္အဖြဲ႔က အတည္ျပဳၿပီးေနာက္ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္အဖြဲ႔ ႏွစ္ရပ္စလံုးကပါ ထပ္ဆင့္ အတည္ျပဳခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဤသို႔ အဆင့္ဆင့္ အတည္ျပဳၿပီးေသာ "ကမၻာမေၾက" သီခ်င္းကို ျမန္မာ့အသံမွ ဒါ႐ုိက္တာ ဦးခင္ေဇာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေခတၱေရာက္ရွိေနေသာ အေမရိကန္ တီး၀ိုင္းတစ္ခု၏ အကူအညီျဖင့္ အသံသြင္းခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး သီခ်င္းသီဆိုသူက အဆိုေတာ္ ေရႊညာေမာင္ ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

ဤသို႔ျဖင့္
"တရားမွ်တ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔မေသြ… တို႔ေျပ၊ တို႔ေျမ…. မ်ားလူခပ္သိမ္း ၿငိမ္းခ်မ္းေစဖို႔…. ခြင့္တူညီမွ်…. ၀ါဒျဖဴစင္တဲ့ျပည္… တို႔ျပည္…. တို႔ေျမ… ျပည္ေထာင္စုအေမြ အၿမဲတည္တံ့ေစ… အဓိ႒ာန္ျပဳေပ…. ထိန္းသိမ္းစို႔ေလ...." "ကမၻာမေၾက… ျမန္မာျပည္… တို႔ဘိုးဘြားအေမြစစ္မို႔… ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေပ… ျပည္ေထာင္စုကို အသက္ေပးလို႔ တို႔ကာကြယ္မေလ… ဒါတို႔ျပည္… ဒါတို႔ေျမ… တို႔ပိုင္တဲ့ေျမ….. တို႔ျပည္…. တို႔ေျမ…. အက်ိဳးကို…… ညီညာစြာတို႔တေတြ… ထမ္းေဆာင္ပါစို႔ေလ… တို႔တာ၀န္ေပ…. အဖိုးတန္ေျမ" ဟူေသာ ဤ "ကမၻာမေၾက" သီခ်င္းသည္

ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးေန႔ အလံတင္အခမ္းအနားတြင္ ယူနီယံဂ်က္အလံျဖဳတ္ခ်၍ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အလံ လြင့္ထူရမည့္အခ်ိန္၌ သီဆိုရမည့္ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္း ျဖစ္လာပါေတာ႔တယ္။ လြတ္လပ္ေရးေန႔ ဘြဲ႔ထူးဂုဏ္ထူး ခ်ီးျမႇင့္ေပးအပ္ရာတြင္ ဦးစိန္ျမေမာင္သည္ ဤကမၻာမေၾကသီခ်င္းျဖင့္ ၀ဏၰေက်ာ္ထင္ဘြဲ႔ကို ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ရရွိခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး ဦးစိန္ျမေမာင္က သူမကြယ္လြန္မီ ဤ ကမၻာမေၾကသီခ်င္းကို သူေရးစပ္ခဲ့ေၾကာင္း ခုိင္မာေသာ အေထာက္အထားတို႔ျဖင့္ တင္ျပႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ ယေန႔ႏိုင္ငံေတာ္က သူ႔အား ၀ိဇၨာထူးခၽြန္ဆု (ဒုတိယအဆင့္) ခ်ီးျမႇင့္ေပးအပ္ခဲ့ျခင္းကို ခံခဲ႔ရေသာ ေလးစားထိုက္တဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။

ေရးသူ ဦးစိန္ျမေမာင္
သီဆိုသူ ဦးေရႊညာေမာင္

Learn Malay through Rohingya: Part-2


Gonti        🔢           Angka         🔢        Numbers


Rohingya Malay English Number
Sífor, andha Sifar/ kosong (coss-song) Zero 0
Ek Satu One 1
Dui Dua Two 2
Tin Tiga Three 3
Sair Empat Four 4
Fañs Lima Five 5
So Enam Six 6
Háñt Tujuh Seven 7
Añctho Lapan Eight 8
Nou Sembilan Nine 9
Doc Sepuluh Ten 10
Egaro Sebelas Eleven  11
Baró Duabelas Twelve 12
Teró Tigabelas Thirteen  13
Soiddó Empatbelas Fourteen  14
Fundóro Limabelas Fifteen  15
Cúllo Enambelas Sixteen  16
Hóñtoró Tujuhbelas Seventeen  17
Añráró Lapanbelas Eighteen  18
Unníc Sembilanbelas Nineteen  19
Kuri Duapuluh Twenty  20
Ek kuri ek Duapuluh satu Twenty-one 21
Ek kuri dui Duapulu dua Twenty-two 22
Ek kuri tin Duapuluh tiga Twenty-three 23
Tiríc Tiga puluh Thirty  30
Sallic Empat puluh Forty  40
Fonjaic Lima puluh Fifty  50
Haith Enam puluh Sixty  60
Hóittoir Tujuh puluh Seventy  70
Ací Lapan puluh Eighty  80
Nobboi Sembilan puluh Ninety  90
Cót Seratus Hundred 100
Dui cót Dua ratus Two hundred 200
Tin cót Tiga ratus Three hundred 300
Házar Seribu Thousand  1000
Ek házar ekcót Seribu seratus One thousand and one hundred 1100
Ekházar ekcó fonjaic dui seribu seratus lima puluh dua One thousand and one hundred and fifty two 1152
Ek házar duicót Seribu duaratus One thousand and two hundred 1200
Der házar Seribu limaratus One thousand and five hundred 1500
Dui házar Dua ribu Two thousand  2000
Duiházar ekcót Dua ribu seratus two thousand and one hundred 2100
Doc házar Sepuluh ribu Ten thousand  10,000
Kuri házar Duapuluh ribu Twenty thousand  20,000
Ek lák Seratus ribu One lak 100,000
Der lák Seratus limapuluh ribu One lak and fifty thousand  150,000
Açái lák Duaratus limapuluh ribu, suku juta Two lak and fifty thousand  250,000
Fañslák Limaratus ribu, setengah juta Half a million  500,000
Doc lák Satu juta A million  1,000,000
Egaro lák fonjaic házar satu juta seratus limapuluh ribu 1.15 millions 1,150,000
Baró lák fonjaic házar Satu suku juta 1.25 millions  1,250,000
Fudóro lák satu setengah juta 1.5 millions  1,500,000
Hótoró lák fonjaic házar satu juta tujuh ratus limapuluh ribu 1.75 millions 1,750,000
Ek kuthí Table Cell Ten millions 10,000,000
Doc kuthí Table Cell One Billion 100,000,000
Ek kuçul satu milion Ten Billions  1,000,000,000
Eházar kuçul satu trilium One Trillion  1,000,000,000,000
Table Cell (keretapi, bas) nombor _____ number _____ (train, bus, etc.) Table Cell
Adá, Eddók Setengah Half 1/2
Fai Suku Quarter  1/4
Sair borator tin Tiga suku Three quarter  3/4
Beec, bicí Lebih More Table Cell
Hom, añiththa Kurang Less Table Cell


Sounfún Sai Mutália Goró





Thursday, July 27, 2017

Learn Malay through Rohingya



English to Rohingya to Malay Translated Part -1


Rohingya Malay English
ada
Halia
Ginger
agán, doriya laut sea
aina cermin mirror
Ammali almari  cupboard
andha, dima telur egg
Añçú         
lutut knee
áñtii             gajah elephant
apron          aprén apron 
asman, ubun,upan langit sky
baás                      bas bus
Bab        ayah, bapa         father                 
Báca Bahasa Language 
badcú, buúksa kotabox
baiyon          terung eggplant
Bái                  abang, adik brother
balthí           baldi bucket
balu pasir sand
batti, Fánuc          lampu lamp
bazar              pasar market
bazu     baju shirt
bek     beg bag
Bel, Beil    mata-hari Sun
beéng      bank bank
beça manúic       lelaki man
beçi manúic
perempuan woman
bíaktubi topi hat
bilai kucing cat
bóin
kakak, adik sister
bolot (sáit)-guru lembu ox
boól bola ball
bossá
guni sack
botol botol bottle
bou, beçi, mug isteri wife
boutha, babuta
bendera flag
burus berus brush
Cara tikar mat
chuka, kholom
pen pen
cirí surat letter
cíçi,  líya tangga stair
Ciíl Batu Stone
cormá 
kacak mata sunglasses
dáagóui melarikan diri escape
daktor doktor doctor
Dada/dahí, nana
datuk grandfather
Dadi/dahu, Nani nenek grandmother
dam harga price
dargwá
kayu wood
decci, paikla periuk  rice cooker
dhebal dinding wall
Dhéfa tasik, danau Lake
Dhúil Habuk, debu dusk
din
hari day
Doriya
sungai, batang
River
duan kedai shop
duar pintu door
paik
burung bird
Fata daun leaf
Feñsa burung hantu owl
Fiáñrá
semut ant
Fíriñg capung dragonfly
fiñas bawang onion
Fool
gila mad
fól timun cucumber
foran jiwa soul
Forínya Fua, foróya pelajar student
foróya pembaca reader
Fóuir bulu feather
Founí
sikat, sisir comb
Fórforí, fañgká kipas fan
Fúndúra, turuk corong funnel
fúnoya pendengar listener
fúñaijja
kawan freind
fuwa manúic budak boy
gal mulut mouth
gadi, falun katil bed
gas, jara
pokok tree
Githar gitar guiter
Goiyá penyanyi singer
golóc gelas glass
góri, góñçi
jam
clock
gór
rumah
house
Guor, ham-gorínya
pekerja worker
Gusól hána tandas washroom
gussó daging meat
Hábar Jaháñs kapal terbang airplane
habos, koñs
kertas paper
hák sayur vegetable
Haçoni, haroya pemotong cutter
Hoddá, kangá mangkuk bowl
Hodú, lau
labu manis gourd
hoilla, dil hati heart
hólibá, kasík tukang jahit tailor
hóloit kunyit turmeric
hombol, duari
selimut blanket
Hoñla, Zamun oren orange
huoñra belimbing star-fruit
hossóp penyu turtle
húrouin penyapu broom
kamrá, húng
bilik room
kela pisang banana
keñil pinggang waist
keñra-camic, korni garpu fork
keñsi, kessi gunting Table Cell
kéti 
padang field
kitab buku book
khéla permainan game
Khélaçi pemain player
khoppi
kobis cabbage
khórguñc arnab rabbit
khúni pembunuh killer
Koksúe, mee vimá, kalita noodle
korban, duali
tali-pinggang belt
kuñir anjing dog
kuñír buaya crocodile
kual tengkorak skull
kurá
ayam chicken
lekóya penulis writer
lemu lemon lemon
les ekor tail
Loçí, thínga tongkat stick
lok cacing worm
maa ibu, emak mother
mactor, ussat cikgu, guru teacher
martul, háñtura
tukul hammer
mas ikan fish
masí lalat flies
matá kepala head
meçi tanah soil
miala-fuwa gadis girl
Miúla
awan cloud
modot-goróya penolong, pembantu helper
modú-fuk lebah bee
mokka gula jagung corn
moók cawan mug
moris cili chilli
motór kereta car
muic
kerbau buffalo
mumbatti lilin candle
murá gunung mountain
Nas, naso menarik,  tarian dance
nok, zoloui kuku, paku nails
nun
garam salt
nunnya sotong squid
nungmal tudung hood
Óñçí, hómrik labu kuning pumpkin
Oñl 
jari                   finger
rait malam night
refót getah rubber
Ruón bawang-putih garlic
sal atap roof
saloya
pemandu driver
sam kulit skin
San, Sanda, Zun
bulan, cendera
Moon
samic, júng sudu spoon
sábgorínya pembersih cleaner
sábun
sabun soap
sáti payong umbrella
Sáyeba wanita lady
siní gula sugar
sóloui pemetik api lighter
Soil, bát
beras, nasi Rice
Sómondór laut Sea
suk mata eye
sul rambut hair
sulá dapur stove
sura, cuñça rokok Cigarette
súri
pisau knife
tál, hánik pingan plate
Tara Bintang Star
tatti tandas toilet
tel minyak oil
tetói asam jawa tamarind
tháral
guruk thunder
théng, céng kaki leg
théng-garí basikal bicycle
Tikka taskula cap
tir or hóñla     
anak panah arrow
tohíla tuala towel
Tormus, manphól tembikai water-melon
ukhil peguam lawyer
undur tikus rat
uñth unta camel
Vúmi, guola Tanah (soil), bumi Earth 
zal
jaring net/seine
zamai, neg, beça suami husband
Zok jug jug
zór hujan rain
zuta
kasut
shoe


Verbs
                

Rohingya Malay English
ahó, aiyó, ai mari, datang come 
anó, an bawa, membawa bring 
áñco ketawalaugh 
áñro, áñraá jalan, berjalan walk
bano, bana buat, membuat make
bas, fosóngor pilih choose
barimar, thóuwamar   memukul hit
báf, báfo    fikir, berfikir think
bajja, firado  pukul, memukul, mengalahkan beat
bángo, Fháro, aram or októ  pecah, patah, waktu rehat break
bes, beso      jual, menjual Sell
boiyó, bohó, boc     duduk sit
cíñyo, cíko ajar, mengajar teach
dál, dálo       tuang, menuang pour
dú, dúwo  basuh, membasuh wash
duñr, duñro  lari, berlari run
Fálda, phátla, fáldo lompat, melompat jump
Fii, fiyo, há    minum drink
finó, fin  pakai, memakai wear
Foró, for    baca,  membaca read
fus, fusó   lap, mengesat wipe
gaá, goó     menyanyi sing
gono, gon     kira, mengira count
gúmzo, gúmza  tidur sleep
há, hó         makan eat
háñsur, háñsuro  berenang swim
han, hando      menangis cry
haço, haçt      potong, memotong cut
hótgor, sinílo   mengenal, pengiktirafan recognize
húno, fún   dengar, mendengar listen
Hotá hoóu  cakap, bercakap speak
hoó, hoí do  beritahu, menceritakan tell
khélo, khéla  main, bermain play
keskesa, guzour  menjerit shout
kúl, kúlo   buka, membuka open
lehó, leko, lek     tulis, menulis write
lor, loro          bergerak, berpindah move
loo,  gosó   ambil, mengambil take
mukgali dahó  senyum smile
monotgor, tháartul  ingat, mengingati remember
mukiazi gor  hafal memorize
nel,neol, baáréza     keluar exit
Noó tidak no
ranó, ran   masak, memasak cook
saba,  sabo       mengunyah chew
sábgoró      membersihkan clean
salo, sala     memandu drive
soó, saá     lihat, melihat see
súnggoró     gunakan, menggunakan use
tan,  tano tarik, menarik pull
thélo, thél      tolak, menolak push
tíya, tíyo         berdiri stand
tulkimaro   ketuk, mengetuk knock
tuwa, léilagor     cari, mencari find
tuwo, khúñzo   carian, mencari search
udár gor  meminjam borrow
ura, uro, uraba  terbang fly
zan, zano, sinó   tahu, mengetahui know
zira, aramgoró  berehat, merehatkan rest
zo, za               pergi go
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell
Table Cell Table Cell Table Cell