သုေတသီ စာေရးဆရာ မိုဟမၼဒ္ အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ (၁၉၄၈-၂၀၂၁)
——————————————————
ဆရာႀကီး မိုဟာမၼဒ္ အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ကို ရိုဟင္ဂ်ာအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ၊ သုေတသီ၊ သမိုင္းပညာရွင္၊ စာေရးဆရာ အျဖစ္ လူသိမ်ားၾကသည္။ ဆရာႀကီးသည္ အဖိႏိွပ္ခံ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ မိမိဘဝတစ္သက္ နစ္ျမႇပ္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးမ်ဳိးစြန႔္လႊတ္ အနစ္နာခံခဲ့သူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔၌ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕အနီး ေဟာလ်ာဘဂၤါေက်းရြာတြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အေျခခံပညာကို ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၌ သင္ယူခဲ့ၿပီး ၁၉၇၀ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ဝိဇၨာသိပၸံတကၠသိုလ္ (RASU) မွ ဘြဲ႕ရရိွခဲ့သည္။ ထိုခ်ိန္က ဗိုလ္ေနဝင္း၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ အာဏာစက္ ျပင္းေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ ဘြဲ႔ရၿပီးၿပီးခ်င္း အမ်ားလူတကာျမင္မက္သည့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ သာယာလွပေသာ ဘဝတစ္ခုဖန္တီးမည့္ အိပ္မက္ဘက္ကို ေျခမလွမ္းဘဲ မိမိအမ်ဳိးကို အဖိႏိွပ္ခံဘဝမွ ကယ္တင္ရန္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရးက႑ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ရြပ္ရြပ္ခြၽံခြၽံ ပါဝင္ကာ ဘဝတစ္ခုလံုး ျမႇဳပ္ႏွံခဲ့သည္။
ဆရာႀကီးအရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ အမ်ဳိးသားေတာ္လွန္ေရးအေနျဖင့္ ေျမေအာက္လွ်ဳိ႕ဝွက္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရင္း အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ခိုလံႈခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာခရီးစဥ္မ်ားကိုလည္း ရံဖန္ရံခါ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ မိမိ၏ ကေလာင္စြမ္းျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး၏ သမိုင္းမွန္ကို ကမ႓ာသိေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ အာရကန္ေလ့လာေရးအသင္း၊ စစ္တေကာင္းတြင္ သုေတသီ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အာရကန္သမိုင္းေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (AHS)၏ သုေတသနႏွင့္ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေဝေရးဌာန အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ Arakan Monthly Magzine ၏ အမႈေဆာင္အယ္ဒီတာအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ Rohingya Khobor ၏ သုေတသနအႀကီးအကဲအျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာႀကီးသည္ Arakan Rohingya National Organization (ARNO) ၏ ဝါရင့္နာယကအဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ဆရာႀကီးအရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ သူ၏ ထက္ျမက္ေသာ ကေလာင္ရည္ေၾကာင့္ ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏီွးခ်ိတ္ဆက္မႈရိွခဲ့ၿပီး အၿမဲ ခ်ီးေျမာက္ခံရသူျဖစ္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ-ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္သၫ့္ ၎တို႔၏ စာေပလက္ရာမ်ားတြင္လည္း အေရးပါသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ကိုယ္က်ိဳးမဖက္ဘဲ အၿမဲကူညီေပးေလ့ရိွခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈ ရလဒ္အခ်ဳိ႕မွာ ေဒါက္တာ အဗၺဒူလ္ကာရိမ္ ေရးသားခဲ့ေသာ “The Rohingyas, A Short Account of their History and Culture” ႏွင့္ ေဒါက္တာ မိုဟာမၼဒ္ မိုဟိဗၺဳလႅာ ဆီဒၵီကီး တည္းျဖတ္ခဲ့သာ The Rohingyas of Arakan: History and Heritage အျမဳေတသမိုင္းစာအုပ္မ်ားျဖစ္ေပသည္။
ဆရာႀကီးအရွ္ရဖ္အာေလာမ္ ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ “A short history of Arakan and Rohingyas ” စာအုပ္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းကို စိတ္ဝင္တစား ေလ့လာေနသူမ်ားအတြက္ မရိွမျဖစ္လိုအပ္ေသာ သုေတသနႏွင့္ အကိုးအကား စာအုပ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာႀကီးသည္ "A short historical background of Arakan" စေသာ သမိုင္းသုေတသနစာတမ္းမ်ား၊ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ား မနားတမ္းျပဳစုေရးသားကာ အာရကာနိစ္႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို အလင္းျပခဲ့သည္။ သူ၏ ဘက္မလိုက္ေသာ သုေတသန လက္ရာမ်ားမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပသမိုင္းေလ့လာသူမ်ားက ယံုၾကည္အားကိုးႏိုင္ရာ အထာက္အကူမ်ားျဖစ္သည္။
ဆရာႀကီးအရွ္ရဖ္အာေလာမ္သည္ မိမိ၏လူမ်ဳိးကို အဖိႏိွပ္ခံဘဝမွ လႊတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ျမင္မက္ခဲ့ေသာ အိပ္မက္သည္ ျဖည့္ဆည္းရန္ ႀကိဳးစားရင္း ၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔ နံနက္ ၉ နာရီ၌ ဘဂၤလာေဒ့ခ္်ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္း ေဆးရံုတစ္႐ံုတြင္ အလႅာဟ္အမိန္႔ခံယူခ့ဲေလသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ထက္သန္ေသာ သမိုင္းသုေတသနပညာရွင္ မိုဟမၼဒ္ အရွ္ရဖ္အေလာမ္သည္ ဘဝတစ္ေလွ်ာက္ လူမ်ဳိးေပးတာဝန္၊ သမိုင္းေပးတာဝန္မ်ားကို ေက်ေက်ပြန္ပြန္ေဆာင္ရြက္ရင္း အသက္ ၇၃ ႏွစ္တြင္ ႏႈတ္ခြန္းဆက္သခဲ့ေလသည္။ ဆရာႀကီး ကြယ္လြန္သည့္အခ်ိန္တြင္ ခ်စ္ဇနီး၊ သား ၂ ဦးႏွင့္ သမီး ၃ ဦးတို႔ က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။
အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ ဆရာႀကီး အရွ္ရဖ္အာေလာမ္ကို Jannaat-e-Ferodus ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါေစသတည္း။
— လူထုဝဏၰ
(၅-၁-၂၀၂၃)
#Unicode
သုတေသီ စာရေးဆရာ မိုဟမ္မဒ် အရ်ှရာဖ်အာလောမ် (၁၉၄၈-၂၀၂၁)
————————————————————
ဆရာကြီး မိုဟာမ္မဒ် အရ်ှရာဖ်အာလောမ်ကို ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ သုတေသီ၊ သမိုင်းပညာရှင်၊ စာရေးဆရာ အဖြစ် လူသိများကြသည်။ ဆရာကြီးသည် အဖိနှိပ်ခံရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားလွှတ်မြောက်ရေးအတွက် မိမိဘဝတစ်သက် နစ်မြှပ်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ အမျိုးမျိုးစွန့်လွှတ် အနစ်နာခံခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။
အရ်ှရာဖ်အာလောမ်ကို ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့၌ ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့အနီး ဟောလျာဘင်္ဂါကျေးရွာတွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ အခြေခံပညာကို မောင်တောမြို့၌ သင်ယူခဲ့ပြီး ၁၉၇၀ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ် (RASU) မှ ဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ ထိုချိန်က ဗိုလ်နေဝင်း၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု အာဏာစက် ပြင်းနေချိန် ဖြစ်သည်။ အရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် ဘွဲ့ရပြီးပြီးချင်း အများလူတကာမြင်မက်သည့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနှင့် သာယာလှပသော ဘဝတစ်ခုဖန်တီးမည့် အိပ်မက်ဘက်ကို ခြေမလှမ်းဘဲ မိမိအမျိုးကို အဖိနှိပ်ခံဘဝမှ ကယ်တင်ရန် ရိုဟင်ဂျာအရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများ၏ အမျိုးသားရေးကဏ္ဍ အမျိုးမျိုးတွင် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ ပါဝင်ကာ ဘဝတစ်ခုလုံး မြှုပ်နှံခဲ့သည်။
ဆရာကြီးအရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် အမျိုးသားတော်လှန်ရေးအနေဖြင့် မြေအောက်လျှို့ဝှက်လှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်ရင်း အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံသို့ ခိုလှုံခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်များကိုလည်း ရံဖန်ရံခါ သွားရောက်ခဲ့သည်။ ဆရာကြီး အရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် မိမိ၏ ကလောင်စွမ်းဖြင့် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး၏ သမိုင်းမှန်ကို ကမ္ဘာသိအောင် ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ဆရာကြီးသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ခ်ျ အာရကန်လေ့လာရေးအသင်း၊ စစ်တကောင်းတွင် သုတေသီ ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ အာရကန်သမိုင်းလေ့လာရေးအဖွဲ့ (AHS)၏ သုတေသနနှင့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရေးဌာန အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ Rohingya Khobor ၏ သုတေသနအကြီးအကဲအဖြစ်လည်းကောင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဆရာကြီးသည် Arakan Rohingya National Organization (ARNO) ၏ ဝါရင့်နာယကအဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။
ဆရာကြီးအရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် သူ၏ ထက်မြက်သော ကလောင်ရည်ကြောင့် ထင်ရှားသော နိုင်ငံတကာ စာရေးဆရာများ၊ ပညာရှင်များ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ရင်းနှီးချိတ်ဆက်မှုရှိခဲ့ပြီး အမြဲ ချီးမြောက်ခံရသူဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာ-ရခိုင်အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် ၎င်းတို့၏ စာပေလက်ရာများတွင်လည်း အရေးပါသည့် သတင်းအချက်အလက်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို ကိုယ်ကျိုးမဖက်ဘဲ အမြဲကူညီပေးလေ့ရှိခဲ့သည်။ ဆရာကြီး၏ ပံ့ပိုးကူညီမှု ရလဒ်အချို့မှာ ဒေါက်တာ အဗ္ဗဒူလ်ကာရိမ် ရေးသားခဲ့သော “The Rohingyas, A Short Account of their History and Culture” နှင့် ဒေါက်တာ မိုဟာမ္မဒ် မိုဟိဗ္ဗုလ္လာ ဆီဒ္ဒီကီး တည်းဖြတ်ခဲ့သာ The Rohingyas of Arakan: History and Heritage အမြုတေသမိုင်းစာအုပ်များဖြစ်ပေသည်။
ဆရာကြီးအရ်ှရဖ်အာလောမ် ပြုစုရေးသားခဲ့သော “A short history of Arakan and Rohingyas ” စာအုပ်သည် ရိုဟင်ဂျာသမိုင်းကို စိတ်ဝင်တစား လေ့လာနေသူများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော သုတေသနနှင့် အကိုးအကား စာအုပ်ပင်ဖြစ်ပေသည်။ ထို့အပြင် ဆရာကြီးသည် "A short historical background of Arakan" စသော သမိုင်းသုတေသနစာတမ်းများ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများ မနားတမ်းပြုစုရေးသားကာ အာရကာနိစ်ရိုဟင်ဂျာတို့၏ သမိုင်းမှန်ကို အလင်းပြခဲ့သည်။ သူ၏ ဘက်မလိုက်သော သုတေသန လက်ရာများမှာ ပြည်တွင်းပြည်ပသမိုင်းလေ့လာသူများက ယုံကြည်အားကိုးနိုင်ရာ အထာက်အကူများဖြစ်သည်။
ဆရာကြီးအရ်ှရဖ်အာလောမ်သည် မိမိ၏လူမျိုးကို အဖိနှိပ်ခံဘဝမှ လွှတ်မြောက်ရေးအတွက် မြင်မက်ခဲ့သော အိပ်မက်သည် ဖြည့်ဆည်းရန် ကြိုးစားရင်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့ နံနက် ၉ နာရီ၌ ဘင်္ဂလာဒေ့ခ်ျနိုင်ငံ၊ စစ်တကောင်း ဆေးရုံတစ်ရုံတွင် အလ္လာဟ်အမိန့်ခံယူခဲ့လေသည်။ ရိုဟင်ဂျာမျိုးချစ်စိတ်ထက်သန်သော သမိုင်းသုတေသနပညာရှင် မိုဟမ္မဒ် အရ်ှရဖ်အလောမ်သည် ဘဝတစ်လျှောက် လူမျိုးပေးတာဝန်၊ သမိုင်းပေးတာဝန်များကို ကျေကျေပွန်ပွန်ဆောင်ရွက်ရင်း အသက် ၇၃ နှစ်တွင် နှုတ်ခွန်းဆက်သခဲ့လေသည်။ ဆရာကြီး ကွယ်လွန်သည့်အချိန်တွင် ချစ်ဇနီး၊ သား ၂ ဦးနှင့် သမီး ၃ ဦးတို့ ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။
အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် ဆရာကြီး အရ်ှရဖ်အာလောမ်ကို Jannaat-e-Ferodus ချီးမြှင့်တော်မူပါစေသတည်း။
— လူထုဝဏ္ဏ
(၅-၁-၂၀၂၃)
#MuhammadAshrafAlam
#Well_known_Rohingya
#ထူးခြ်န္ထင္ရွား႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား
#rohingyawriters
