ဒေါက်တာကာမာလ် ကွယ်လွန် (၁၉၄၃-၂၀၂၄)

 

ဒေါက်တာကာမာလ် ကွယ်လွန် (၁၉၄၃-၂၀၂၄)

မောင်တောမြို့၏ အထင်ကရ ဆရာဝန် ဒေါက်တာကာမာလ် သည် ဩဂုတ်လ ၄ ရက်နေ့ ည ၇း၃၀ နာရီခန့်တွင် ရခိုင်လက်နက်အဖွဲ့ #AA က အရပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထား ပစ်ခတ်လိုက်သော လက်နက်ကြီး ကျရောက်ပေါက်ကွဲပြီး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ 

ဒေါက်တာကာမာလ်သည် ဆရာဟာဆောင်းအာလီ၏ သားဖြစ်ပြီး မောင်တောမြို့ အမှတ် (၂) ရပ်ကွက် ဖေဇီရွာတွင် နေထိုင်သည်။ ရန်ကုန်မှ MBBS ဆရာဝန်ဘွဲ့ ရရှိထားကာ မောင်တောဒေသခံများကို ဆေးဝါးကုသမှုဖြင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ပေးခဲ့သူဖြစ်သည်။  ဒေါက်တာသည် မောင်တောမြို့၏ ထင်ရှားသော ဇီဝဗေဒပြဆရာ ဆရာဦးဇော်ဇော်လတ် ၏ ဖခင်ဖြစ်သည်။ ဆရာဇော်ဇော်လတ်လည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ 

#well_known_Rohingya

မောင်တောမြို့ ဝါရင့်အင်္ဂလိပ်ဆရာ ဟူးဆောင် ကွယ်လွန်

 

𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐋𝐢𝐥𝐥𝐚𝐡𝐢 𝐖𝐚 𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐈𝐥𝐚𝐲𝐡𝐢 𝐑𝐚𝐣𝐢𝐮𝐧 😢😧😢😧😢😧

မောင်တောမြို့၊ မြို့မအရှေ့ရပ်ကွက်နေ ဟာဂျီ ဆရာဦးဟူဆောင် အသက် - (၇၆)နှစ်၊ ( ၁၁- ၇- ၂၀၂၄ ) ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့  နံနက် (၆ နာရီ ၃၀ မိနစ်) အချိန်တွင် အလ္လာဟ်အမိန့်ခံသွားပါသဖြင့် မိသားစုနဲ့အတူ ထပ်တူထပ်မျှ ဝမ်းနည်းကြေကွဲရပါသည်။ 

မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းအားလုံးတို့သည် မာဂ်ဖိရသ်အတွက် ဒိုအာပြုပေး ကြပါရန် မေတ္တရပ်ခံပါသည်၊ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် မိမိ၏ အတိတ်က အပြစ်များကို ခွင့်လွှတ်ပြီး ဂျန္နသ်ဥယျာဉ်သို့ ရင်းရင်းနှီးနှီး ကြိုဆိုပါလေ။ 

ဂျနာဇာနာမဇ် ဝတ်ပြုမယ်နေရာ - ယနေ့ (၁၁ - ၇ -၂၀၂၄) ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့ ဇူဟာရ် နာမဇ် (၂ နာရီ ) အချိန်တွင် မောင်တောမြို့၊ မြို့မတောင်ရပ်ကွက်၊ မြို့မသ်ချိုး ဗလီကြီး ကဘရ်စတန်တွင် ဂျနာဇာ ဆွလားသ် ဝတ်ပြုပြီး ဒဖနာပါမည်လို အသိပေးအပ်ပါသည်။

Re: 𝐌𝐚𝐮𝐧𝐠𝐝𝐚𝐰 𝐂𝐥𝐨𝐜𝐤 𝐓𝐨𝐰𝐞𝐫 𝐂𝐮𝐩

ကြိမ်ချောင်း တိုက်နယ်စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း (၁၉၆၆-၂၀၂၄) ကွယ်လွန်

မောင်တောမြောက်ပိုင်း ကြိမ်ချောင်း တိုက်နယ်စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း (၁၉၆၆-၂၀၂၄)ကွယ်လွန်

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြောက်ပိုင်း ကြိမ်ချောင်း တိုက်နယ်စာတိုက်တွင် နှစ်ပေါင်းများစွာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်းသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၁ ရက် ည ၃း၃၀ နာရီခန့်တွင် ဒုက္ခသည်စခန်း၌ ကွယ်လွန်သွားကြောင်း သိရှိရသည်။ 

စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း(ခ) ဖောဇလုလ်အဟ်မတ်သည် စံပ္ပာယ်ကုံးကျေးရွာ ဇာတိ ဦးအာရောဖ်သျှောင်ဒရီ၏ ဒုတိယမြောက်သား ဖြစ်သည်။ မကြာမီက ကွယ်လွန်သွားခဲ့သော ဆရာဦးမောင်ဖြူ၏ အစ်ကိုရင်းလည်းဖြစ်သည်။ ယခင်က စစ်တွေ ပြည်နယ်စာတိုက်မှူးဟောင်း၏ သမက်လည်းဖြစ်သည်။ 

၂၀၁၇ တွင် အကြမ်းဖက်စစ်တပ်နှင့် အစွန်းရောက်မျိုးချစ်အဖွဲ့တို့၏ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာပြီး အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှတွင် ထွက်ပြေး ခိုလှုံခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမိမြန်မာပြည်သို့ အိမ်ပြန်လာခွင့်မရဘဲ ဒုက္ခသည်စခန်း၌ ကွယ်လွန်သွားရှာသည်။ 

စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်းသည် နှစ်ပေါင်း ၃၀ နီးပါး အစိုးရတာဝန်ထမ်းဆောင်ကာ တိုင်းပြည်နှင့်ပြည်သူအကျိုးကို ရိုသားဖြောင့်မတ်စွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

စာတိုက်မှူးကွယ်လွန်သည့်အချိန်တွင် သားတစ်ယောက်နှင့် သမီးတစ်ယောက် ချန်ရစ်ခဲ့သည်။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက် ၅၈ နှစ် ရှိသည်။ စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း ကွယ်လွန်ခဲ့ခြင်းအပေါ် MDN ဝိုင်းတော်သားများသည် စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း၏ မိသားစုနှင့်ထပ်တူ ဝမ်နည်းကြေကွဲရသည်။

မောင်တောမြို့ အမှတ်(၂) အထက်တန်းကျောင်း၏ ဝါရင့်ကျောင်းဆရာ ဆရာဦးမောင်ဖြူ ကွယ်လွန်

မောင်တောမြို့ အမှတ်(၂) အထက်တန်းကျောင်း၏ ဝါရင့်ကျောင်းဆရာ ဆရာဦးမောင်ဖြူ (၁၉၇၀-၂၀၂၄)ကွယ်လွန် 

ဇွန်လ ၁၇ ရက်၊ ၂၀၂၄။ 

ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြို့ အမှတ် (၂) အထက်တန်းကျောင်း၏ ဝါရင့်ကျောင်းဆရာ ဆရာဦးမောင်ဖြူသည် ဇွန်လ ၁၆ ရက် စနေနေ့ ည ၆း၄၀ နာရီခန့်တွင် မောင်တောမြို့ အမှတ် (၂) ရပ်ကွက် ဖေဇီရွာတွင်ရှိသော နေအိမ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ 

ဆရာဦးမောင်ဖြူ (ခ) ဖေါ်ယာဇုလ်ကော်ဘိရ်သည် ဦးအာရဖ်ချောင်ဒရီ၏ စတုတ္ထမြောက်သားဖြစ်ပြီး စာတိုက်မှူး ဦးချစ်သိန်း၏ ညီအရင်းဖြစ်သည်။ ဆရာ၏ ဇာတိမှာ မောင်တောမြောက်ပိုင်း စံပ္ပာယ်ကုံးကျေးရွာဖြစ်ပြီး ထင်ရှားသော ကာဇီမျိုးနွယ်စုမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်သည်။ ဆရာဦးမောင်ဖြူ၏ အကြီးဆုံး အစ်ကိုမှာလည်း ကျောင်းဆရာတာဝန် ထမ်းဆောင်နေစဉ်ကာလအတွင်းမှာပင် မီးလောင်မှုတစ်ခု၌ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူဖြစ်သည်။ ဆရာ၏ ညီအစ်ကို အားလုံးမှာ အစိုးရဝန်ထမ်းများဖြစ်ကြပြီး ကျရာတာဝန်ကို သစ္စာရှိရှိ ကျေပွန်ခဲ့သူများဖြစ်သည်။ 

ဆရာဦးမောင်ဖြူသည် တောင်ပြိုအလယ်တန်းကျောင်း၊ ကြိမ်ချောင်းအထက်တန်းကျောင်း၊ မောင်တော အထကကျောင်း စသော ကျောင်းအသီးသီးတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ မောင်တော အမှတ် (၂) အထက်တန်းကျောင်းတွင် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ခန့် နှစ်ရှည် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ ကွယ်လွန်သည့်အချိန်အထိ ထောင်ပေါင်းများစွာသော ပညာရည်ထူးချွန်သည့် ကျောင်းသားကျောင်းသူများကို မွေးထုတ်ပေးခဲ့သော ကျေးဇူးရှင်လည်းဖြစ်သည်။

လက်ရှိတိုက်ပွဲကာလအတွင်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့်  ကျန်းမာရေးဌာန ဆေးရုံဆေးခႏ်းများ ပိတ်ထားခံရမှုစသော အခက်အခဲများကြောင့် ပုံမှန်ဆေးကူးသခံယူခွင့်မရရှိ၍ ကံမကောင်းစွာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း မောင်တောမြို့ခံ ဆရာ၏ တပည့်အရင်းတစ်ဦးက ပြောသည်။

ဆရာဦးမောင်ဖြူ ကွယ်လွန်သည့်အချိန်တွင် အသက် ၅၄ နှစ်ရှိပြီး သား ၂ ယောက်နှင့် သမီး ၁ ယောက် ချန်ရစ်ခဲ့သည်။ ဆရာ့တပည့်အပေါင်းများနှင့် ချစ်သောဆွေမျိုးမိတ်သင်္ဂဟများသည် အချိန်စောစွာ ကြွေလွင့်ခဲ့ရသော ချဈဆရာအတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲရပါသည်။ ဆရာ ဆောင်ရွက်ခဲ့သမျှ ကောင်းမှုစေတနာများ၏ တမန်လွန်ဘဝတွင် မြင့်မြတ်သောအစား ရရှိတော်မူပါစေ။ 

ဆရာ၏ ဂျနာဇာနမာစ် ဝတ်ပြုမှုကို မနက်ဖြန် ၂၀၂၄ ခု ဇွန်လ ၁၇ ရက် တနင်္လာနေ့ နံနက် ၁၀ နာရီတွင် မောင်တောမြို့၊ အမှတ်(၂) ရပ်ကွက်၊ ဖေဇီရွာ ဗလီကြီးသင်္ချိုင်းတွင် ဝတ်ပြုပြီး နောက်ဆုံး နှုတ်ခွန်းဆက်သမည်ဖြစ်ပါကြောင်း အသိပေးအပ်လိုပါသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဂျော်ဂျီယားပြည်နယ်၏ ဩဇာအရှိဆုံး အာရှအမေရိကန်သားများစာရင်း GAT 25 တွင် ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦးပါဝင်

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဂျော်ဂျီယားပြည်နယ်၏ ဩဇာအရှိဆုံး အာရှအမေရိကန်သားများစာရင်း GAT 25 တွင် ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦးပါဝင်

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဂျော်ဂျီယား ဩဇာအရှိဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းကို Georgia Asian Times မှ မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ကြေညာလိုက်သည်။ ထို ဩဇာအရှိဆုံးပုဂ္ဂိုလ်များစာရင်းတွင် ရခိုင်ပြည်သား ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦး ရွေးချယ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ 

GAT 25 စာရင်းသည် ဂျော်ဂျီယားဒေသရှိ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ လူမှုအသိုက်အဝန်း ဝန်ဆောင်မှုမှ နိုင်ငံရေးအထိ နယ်ပယ်အသီးသီးမှ ထူးချွန်ထင်ရှား၍ ဩဇာအရှိန်အဝါကြီးသော အာရှအမေရိကန် ပစိဖိတ်ကျွန်းသား ၂၅ ဦးကို Georgia Asian Times မှ အသိအမှတ်ပြု ရွေးချယ်လေ့ရှိသည်။ 

Asian American Pacific Islanders Heritage Month အား ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် Georgia Asian Times သည် နှစ်စဉ် ဂုဏ်ပြုထိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်ထူးများဂုဏ်စာရင်းကို ဂုဏ်ယူစွာ ရွေးချယ်ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။ “သြဇာအရှိဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်များ” စာရင်းကို အွန်လိုင်းရွေးချယ်မှုတစ်ခုမှတစ်ဆင့် စာရင်းတင်သွင်းပြီး အဖွဲ့၏ ရွေးချယ်မှုစံနှုန်းများနှင့်အညီ စစ်ဆေးအတည်ပြုသည်။ 

၂၀၂၄ ခုတွင် စာရင်းဝင်သွားသော ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦးမှာ Burmese Rohingya Community of Georgia (BRCG) ကို ဥက္ကဋ္ဌနှင့် ထည်ထောင်သူ အာယုပ်မိုဟာမတ်(ခ) ဦးကျော်မောင် ဖြစ်သည်။ BRCG သည် မက်ထရိုအတ္တလန်တာမြို့ရှိ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များအရေး ဆောင်ရွက်ပေးနေသော လူမူအသိုက်အဝန်းအခြေပြု လူမှုရေးဝန်ဆောင်မှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အဖွဲ့အစည်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလတွင် တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံရှိ အဖိနှိပ်ခံ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများအပေါ် ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများကို အသိပေးနှိုးဆော်ရေး အလေးထားဆောင်ရွက်လေ့ရှိသည်။ လက်ရှိတွင် ဂျော်ဂျီယာရှိ Clarkston တွင် ပြန်လည်အခြေချနေထိုင်လာသော မိသားစု ၁၀၀၀ ကျော်ရှိသည်။ မိုဟာမက်သည် ဂျော်ဂျီယာတွင် အခြေချနေထိုင်သည့် ပထမဆုံး ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်များအတွက် ၎င်းတို့၏လူမှုရေးဝန်ဆောင်မှုလိုအပ်ချက်များ၊ ဘာသာပြန်မှုများ၊ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး၊ ပညာရေးနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အရင်းအမြစ်များကို ကူညီပေးရန် BRCG ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် GAT 25 တွင် ရွေးချယ်ခံရသော ပုဂ္ဂိုလ်များမှာ အောက်အတိုင်းဖြစ်ပါသည်။

၁။ Neera Bahl

 Appellate Judge & Director, Georgia State. 

    Board of Workers Compensation

၂။ Tian Chang

    Vice President ၊ JP Morgan

၃။ Brenda Lee Gapasin Chatmon

Clinical Nurse Lead, MSN, RN, CCRN

Atrium Health Navicent Medical

၄။ Jacky Cheng

    Vice President of Finance

    Bridge Logistics Properties

၅။ Jane Ewe

    CEO ၊ Sweet Hut Group

၆။ Jack Hu, Ph.D.

    Senior Vice President for Academic Affairs & Provost ၊ University of Georgia

၇။ Jenny Jang

 Senior Manager, Community Relations and   Diversity, Equity and Inclusion

TKE Elevator

၈။ Michelle Kang

   CEO ၊ AAPI Outreach & Engagement

၉။ Jaesen Kounthalangsy

President ၊ Asian Pacific American Council of Georgia (APAC)

Laotian American Society

၁၀။ Sonjul Kumar

Partner ၊ Kumar Prabhu Patel & Bannerjee

၁၁။ Goodwin Law

     Co-Founder & CEO

     Farmer's Basket Restaurant Group

၁၂။ Joon S.Lee, MD

 Chief Executive Officer ၊ Emory Healthcare

၁၃။ Annie Ray Magsalin

     Director of Operations ၊ Live Forward

၁၄။ Ayub Mohammad

President ၊ Burmese Rohingya Community of Georgia

၁၅။ Paul Nguyễn

Chief Financial Officer ၊ YMCA Metro Atlanta

၁၆။ Tra My Nguyen

President ၊ Georgia Vietnamese American Community

၁၇။ Monica Nim Nuth

President ၊ Cambodian American Association of Georgia

၁၈။ John Park

Mayor ၊ City of Brookhaven

၁၉။ Sarah Park

Special Projects Coordinator &

Executive Assistant to Communications Director-Gwinnett County Government

President, Korean American Council

၂၀။ Bryan C. Ramos

Chief Judge of Municipal Court

City of Brookhaven

၂၁။ Andrea Sieber

External Affairs Area Manager

Georgia Power

၂၂။ Weonhee Shin

Founder and Executive Director

Asian Americans Voices for Education

၂၃။ Amy Tep

     CEO ၊ LaTep Real Estate Group

၂၄။ Long Tran

     State Representative (GA-80)

၂၅။ Von Tran

CEO and President

First Senior Center (FSC) Healthcare

 (ရိုဟင်လေး)

ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေး သူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ

 

ဒုက္ခသည်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားရင်း အသက်ပေးသွားတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူ မိုဟစ်ဘုလ္လာ ၏ ဘဝနှင့် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကို စာရေးစာဆရာ လူထုဝဏ္ဏ က ပြုစုရေးသားထားသော စာအုပ် "ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေး သူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ" ကို အလွယ်တကူ ဖတ်ရှုဒေါင်းယူနိုင်မယ့် လိင့်များ..  

စာအုပ်အမည်- ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေးသူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ

ရေးသူ-         လူထုဝဏ္ဏ

ဘာသာစကား-  မြန်မာ

ထုတ်ဝေသည့်ခုနှစ်- ၂၀၂၄

ဆိုက်-          7 MB

* Pcloud Link

— ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေး သူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ

* Website Link

— ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေး သူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ

*Scribd Link

— ရိုဟင်ဂျာ ငြိမ်းချမ်းရေး သူရဲကောင်း မိုဟစ်ဘုလ္လာ

Muhibullah by Kuwaiccorjja Bai on Scribd

ARU အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝါကာအုဒ္ဒိန်း

 

ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝါကာရ်အူဒ္ဒိန်း(၁၉၅၄-၂၀၂၂)

ဝါကာရ်အူဒ္ဒိန်းကို ဇန္နဝါရီလ ၁၅ ရက်၊ ၁၉၅၄ ခုတွင် မောင်တောမြို့နယ် ဟားဘီဘ်ရွာ၌ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဖခင်မှာ မလဝီ လာလ်မိုဟာမတ်၏သား ဆရာမွီဆဒ္ဒိန်း(ခ) မာဆူတ်အုဒ္ဒိန်း ဖြစ်သည်။ ဖခင်ဖြစ်သူမှာ ကျောင်းဆရာတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ညီအစ်ကို လေးယောက်အနက် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။

ဝါကာသည် အခြေခံပညာကို မောင်တောမြို့မှာ ဆည်းပူးခဲ့သည်။ မောင်တောမြို့မအထက်တန်းကျောင်းမှ အထက်တန်းအောင်ခဲ့သည်။ ပျဉ်းမနားမြို့နယ်၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်မှ BAgrSc ဘွဲ့ ရရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် အမေရိကန်သို့ ပညာတော်သင်အဖြစ် သွားရောက်ကာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု နာဗာဒါတက္ကသိုလ် (Navada University)မှ ပိုးမွားလောက စီမံခန့်ခွဲမှု (Integrated Pest Management) ဘာသာရပ်ဖြင့် မဟာဘွဲ့ရယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၆ ခုတွင် ဂျော်ဂျီယားတက္ကသိုလ်မှ အပင်ရောဂါဗေဒဖြင့် ပါရဂူဘွဲ့  ရရှိခဲ့သည်။

ဝါကာသည် ပညာသင်ယူပြီးနောက် ဂျော်ဂျီယားတက္ကသိုလ် Plant Disease Clinic အလုပ်ဝင်ရင်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း စတင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အခြား အပင်ရောဂါဗေဒဆိုင်ရာ အလုပ်များစွာကိုလည်း လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၈ ခုတွင် Penn State University တွင် မြက်ပင်ရောဂါဗေဒပညာရှင် (Turfgrass Pathologist)အဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် Pennsylvania State University ၌ပင် အဏုဇီဝဗေဒ ပါမောက္ခဖြစ်လာခဲ့သည်။

ဒေါက်တာ ဝါကာသည် ၂၀၀၅ နောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံရေးဘက်ကို စိတ်ဝင်စားလာခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ခု မေလတွင် The Burmese Rohingya Association North America အဖွဲ့ကို ထူထောင်ကာ ရိုဟင်ဂျာတို့အတွက် တရားမျှတမှုရရှိရေး လှုပ်ရှားလာခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ ခု မေလတွင် အိုအိုင်စီကဦးဆောင်၍ ပြည်တွင်းပြည်ပ ရိုဟင်ဂျာအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၂၅ ခုကျော်နှင့်ဖွဲ့စည်းထားသော Arakan Rohingya Union (အာရကန်-ရိုဟင်ဂျာ ညီညွတ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်)၏ အထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်(DG) အဖြစ်တင်မြောက်ခံရသည်။ ၂၀၁၂ ခု ရခိုင်လူသတ်မှု အရေးအခင်းနောက်ပိုင်းတွင် ဒေါက်တာဝါကာ၏ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှု အရှိန်မြင့်လာခဲ့သည်။ လှေစီးပြေးဒုက္ခသည်များအရေးတွင် တက်တက်ကြွကြွပါဝင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခု ဇူလိုင်လတွင် အမေရိကန်အခြေစိုက် Muslim Aid America ၏ ဥက္ကဌ အဖြစ်တင်မြောက်ခံခဲ့ရသည်။

၂၀၁၃ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပါကစ္စတန် ဒုဝန်ကြီးချုပ် Chaudhary Pervaiz Elahi နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုတွင် ရိုဟင်ဂျာကိုယ်စားပြု ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ကုလသမဂ္ဂ၊ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၊ အမေရိကန်အောက်လွှတ်တော် စသည်တို့၌ တက်ရောက်ကာ ရိုဟင်ဂျာတို့၏ အခြေအနေကို တင်ပြဆွေးနွေးခဲ့သည်။

၂၀၁၅ စက်တင်ဘာလတွင် အမေရိကန်၌ကျင်းပသော အထက်လွတ်တော်အမတ် ဦးရွှေမောင်နှင့်အတူ ASEAN Parliamentarians အစည်းအဝေးတွင်တက်ရောက်ကာ ရိုဟင်ဂျာအရေးနှင့် မြန်မာပြည် အမုန်းဖျန်းဝါဒကို ရှုတ်ချတင်ပြကာ ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ နိုဝင်ဘာလတွင် ဝါရှင်တန်ဒီစီ၌ ဆန္ဒပြခဲ့သော Interfaith Rally တွင် ပါဝင်ကာ ရိုဟင်ဂျာအရေးကို ကမ္ဘာသိအောင် တင်ပြခဲ့သည်။ ထိုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် တူရကီနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့သော ၂၄ ကြိမ်မြောက် Congress of Int'l Union of Muslim Communities တွင်တက်ရောက်ကာ ကမ္ဘာမူဆလင်တို့အား ရိုဟင်ဂျာတို့ကို ကူညီရန်တိုက်တွန့်ခဲ့သည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်တွင် ယူအေအီနိုင်ငံ ဒိုဘိုင်း ရိုဟင်ဂျာစင်တာ၌ ပြည်ပရောက်ရိုဟင်ဂျာများနှင့် တွေ့ဆုံကာ သူတို့၏ အခက်အခဲတို့ကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ၂၀၁၆ ဧပြီလတွင် တူရကီသမ္မတ အာဒိုဂန်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ အဂျီဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံ ဘာကူမြို့တော်၌ ကျင်းပသော ၂၀၁၆ ဂလိုဘဲလ် ဖိုရမ်သို့ ဖိတ်ကြားခံရကာ ရိုဟင်ဂျာအရေး တင်ပြခဲ့သည်။ ၂၀၁၆ ဇူလိုင်လတွင် အိမ်ဖြူတော်၌ ကျင်းပခဲ့သော အိဒ်ပွဲတော်အခမ်းအနားတွင် သမ္မတအိုဘာမား၏ ဖိတ်ကြားခြင်း ခံရသည်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျွန်ကယ်ရီနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ၂၀၁၈ ခုတင် နောက်တစ်ကြိမ် အာဒိုဂန်နှင့်တွေ့ဆုံကာ ရိုဟင်ဂျာအရေးတွင် ပါဝင်ကူမည်ဟု သမ္မတက ကတိပေးခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာလတွင် မက္ကာတွင်ကျင်းပသည့် ၄၃ကြိမ်မြောက် The Supreme Council of Muslim World League တွင် ဖိတ်ကြားခြင်းခံရသည်။ ၂၀၁၉ နိုဝင်ဘာလ အိုအိုင်စီ၏ ရွေရတုသဘင်အခမ်းအနားတွင် ရိုဟင်ဂျာအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုအတွက် "လူထုအကျိုးပြုပုဂ္ဂိုလ်ဆု" ချီးမြင့်ခံရသည်။

၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလတွင် ဒေဟိတ်မြို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး အိုင်စီဂျီ၌ ရိုဟင်ဂျာကိုယ်စား တက်ရောက်ခဲ့သည်။ 

ဒေါက်တာဝါကာသည် ပထမအိမ်ထောင်အဖြစ် Patricia Chapwaske နှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။ သမီး Najat Uddin ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဒုတိယအိမ်ထောင် Saarah Naaem နှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။ သား Jassim Uddinနှင့် Yunus Uddin ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ဝါကာ ၏ ညီကိုများမှာလည်း တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးအကျိုးအတွက် တက်တက်ကြွကြွပါဝင်လှုပ်ရှားသူများဖြစ်ကြသည်။ ညီ Tayub Uddin မှာ Democracy and Himan Rights Party ၏ ဥက္ကဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ ၂၀၁၀ တွင် မောင်တောမဲဆန္ဒနယ်မှ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ခဲ့သည်။ ___Uddin မှာ မောင်တောမြို့တွင် အစိုးရရုံးဘာသာပြန်အဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်။ ညီငယ် Reza Uddin မှာ ဝါကာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ARU ၏ ကြားကာလ ယာယီ အထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူး ဖြစ်လာသည်။

မိမိ၏ အဖိနှိပ်ခံလူမျိုး လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ဘဝရင်းနှီးရုန်းကန်နေသော ဒေါက်တာဝါကာအုဒ္ဒိန်းသည် တစ်နေ့ ရုတ်တရက် ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ဆိုးဝါးလာသဖြင့် John's Hopskin University Hospital, Baltimore, Maryland တွင် တစ်လကြာ ကုသမှုခံယူရာမှ  ၂၀၂၂ ခု ဧပြီလ ၂၉ ရက် သောကြာနေ့တွင် မိမိချစ်မြတ်နိုးသော အမျိုးနှင့် မိသားစုများကို နှုတ်ဆက်၍ အလ္လာဟ်အမိန့်တော် ခံယူခဲ့လေသည်။ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာဝါကာအုဒ္ဒိန်း၏ ရုပ်ကလပ်ကို Baltimore, Maryland ရှိ King Memorial Cemetry သချ်င်း၌ ဒဖ်နာခဲ့သည်။ ဒေါက်တာသည် မိမိ၏ အဖိနှိပ်ခံနေရသော လူမျိုးကို လွှတ်မြောက်အောင် ကြိုးပမ်းရင်း အိပ်မက် တစ်ပိုင်းတစ်ဝက်နှင့် မိမိလူမျိုးကို နှုတ်ခွန်းဆက်သခဲ့ရလေသည်။ 

ဒေါက်တာဝါကာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ကမ္ဘာခေါင်းဆောင်များနှင့် ကမ္ဘာအနှံ့အပြားမှ သူ့တပည့်အပေါင်းများနှင့် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများက ဝမ်းနည်းကြေကွဲခဲ့ကြသည်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးသည် အလွန်တန်ဖိုးရှိသော ကြယ်တစ်ပွင့် ဆုံးရှုံးခဲ့ရလေသည်။ ဒေါက်တာသည် ရိုဟင်ဂျာလွှတ်မြောက်ရေးသမိုင်းတွင် အတောက်ပဆုံး ကြယ်တစ်ပွင့်အဖြစ် အစဉ်လင်းလက်နေမည်။ အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် ဒေါက်တာဝါကာအုဒ္ဒိန်းအား မြင့်မြတ်သောအစား ချီးမြင့်တော်မူပါစေ။ အာမိန်း။ 

— လူထုဝဏ္ဏ

(၁၃-၁၂-၂၀၂၃)

သမိုင်းသုတေသီ ဆရာအာမာန်

 

သမိုင်းသုတေသီ ဆရာအာမာန်

ဆရာအာမာန်၏ အမည်ရင်းမှာ အာမာန်အုလ္လာဖြစ်သည်။ အာမာန်အုလ္လာကို ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့ အမှတ် (၅) ရပ်ကွက်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူသည် ကွယ်လွန်သူ မိုဟာမတ်ရှဖီးနှင့် ကွယ်လွန်သူ ဖရိဇာမာန်ခါတုန် တို့၏ တတိယမြောက်သားဖြစ်သည်။

အစောပိုင်းတွင် မောင်တောမြို့ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်းနှင့် ကျောက်ဖြူမြို့ အစိုးရအထက်တန်းကျောင်းတို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်ဆရာများသင်တန်းကျောင်း (RTTI) တွင် ၂ နှစ် သင်တန်းဆင်းလက်မှတ်ရခဲ့သည်။ ရန်ကုန်ဝိဇ္ဇာနှင့် သိပ္ပံတက္ကသိုလ်မှ ပြင်ပကျောင်းသားအဖြစ် ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် ဘီေအဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉၈၁ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ်မှ ပညာရေးဒီပလိုမာ (ဒီပလိုမာ) ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် အထက်တန်းရှေ့နေစာမေးပွဲ Higher-Grade Pleader's Examination (HGP) ကိုလည်း အောင်မြင်ခဲ့သည်။

ဆရာအာမာန်အုလ္လာသည် အမ်းမြို့နယ်နှင့် မောင်တောမြို့နယ်ရှိ အစိုးရ အလယ်တန်းကျောင်း ၄ ကျောင်းတွင် မူလတန်းပြဆရာ (P.A.T) မှ အထက်တန်းပြဆရာ (S.A.T) အထိ ရာထူးအဆင့်ဆင့်ဖြင့် ၁၅ နှစ်ကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။

မြန်မာစစ်အစိုးရ၏ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှု အမျိုးမျိုးကြောင့် ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသို့ ခိုလှုံခဲ့ပြီး ရိုဟင်ဂျာ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဆရာသည် မိမိလူမျိုးနှင့် တိုင်းပြည်ငိမ်းချမ်းရေးအတွက် လှုပ်ရှားမှု ကဏ္ဍအမျိုးမျိုးတွင် တက်ကြွပါဝင်ခဲ့သည်။ အချို့အတွက် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဖြစ်ခဲ့သည်။

၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော အာရကန်ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသား အစည်းအရုံး (ARNO) ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အဖြစ် နှစ်ကာလအချို့ တာဝန်ယူခဲ့သည်။ ARNO သည် ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ရိုဟင်ဂျာအဖွဲ့အစည်းများ ပေါင်းစည်းပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော အဖွဲ့အစည်းကြီး တစ်ခုဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် ဆရာသည် ၂၀--၌ တည်ထောင်ခဲ့သော အာရကန် ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသား မဟာမိတ်အဖွဲ့ (ARNA)၏ ဗဟိုကော်မတီ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

ဆရာအာမာန်အုလ္လာသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရိုဟင်ဂျာ၊ ရခိုင်နှင့်ပတ်သက်သော သမိုင်း၊ နိုင်ငံရေး၊ တရားစီရင်ရေးစနစ်နှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ရေးသားခဲ့သည်။ဆရာ၏ ဆောင်းပါးအချို့သည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထုတ် သတင်းစာများနှင့် နိုင်ငံတကာ ဂျာနယ်များတွင် ပုံနှိပ်ဖော်ပြခြင်းခံရသည်။ ဆရာ The Citizenship Issue of Rohingya and Myanmar's Policy of Denationalization (၂၀၂၃)နှင့် A History of Rohingyas to 1948(၂၀၂၄) ဟူ၍ အရေးပါသော သမိုင်းစာအုပ် ၂ အုပ်ကို ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူ၏ ဆောင်းပါးအများစုကို ၎င်း၏ အင်တာနက်ဝဘ်ဆိုက် www.masteramanullah.com တွင် ဝင်ရောက်လေ့လာဖတ်ရှူနိုင်သည်။

ပြုစုရေးသား- လူထုဝဏ္ဏ

ရဲထောက်ဦးအီလီယာစ် ကွယ်လွန်

 

𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐋𝐢𝐥𝐥𝐚𝐡𝐢 𝐖𝐚 𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐈𝐥𝐚𝐲𝐡𝐢 𝐑𝐚𝐣𝐢𝐮𝐧 

မောင်တောမြို့၊ မြို့မတောင်ရပ်ကွက်၊ မြို့မငါးခူရရွာနေ ဟာဂျီး ဦးအီလီယာစ် (ရဲအငြိမ်းစား) အသက် ၈၀ - နှစ်သည်  ၂ - ၁၁ - ၂၀၂၃  ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့ နံနက် ၄ နာရီ အချိန်တွင် အလ္လာဟ်အမိန့်ခံသွားပါသဖြင့် မိသားစုနဲ့အတူ ထပ်တူထပ်မျှ ဝမ်းနည်းကြေကွဲရပါသည်။ 

မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းအားလုံးတို့သည် မာဂ်ဖိရသ်အတွက် ဒိုအာပြုပေးကြပါရန် မေတ္တရပ်ခံပါသည်။

ဂျနာဇာနာမဇ် ဝတ်ပြုမယ့်နေရာ - ယနေ့ (၂ - ၁၁ -၂၀၂၃) ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့ ည (၄ နာရီ ၄၀ မိနစ်) အချိန်တွင် မောင်တောမြို့၊ မြို့မတောင်ရပ်ကွက်၊ မြို့မ သင်္ချိုင်း ဗလီကြီး ကဘရ်စတန်တွင် ဂျနာဇာဆွလားသ် ဝတ်ပြုပြီး ဒဖနာပါမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးအပ်ပါသည်။

ကိုလိုနီခေတ် ပညာရေးစနစ်နှင့် အာရကန် မဟာမေဒင် အူရဒူကျောင်း ပေါ်ပေါက်လာခြင်း

ကိုလိုနီခေတ် ပညာရေးစနစ်နှင့် အာရကန် မဟာမေဒင် အူရဒူကျောင်း

ကိုနီခေတ်မတိုင်မီ အာရကန်ပြည်တွင် မက်သပ်ကျောင်းပညာရေး (Maktab Education)နှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းပညာရေး (Monastic Education) ထွန်းကားလျက်ရှိခဲ့တယ်။ မက်သပ်ကျောင်းပညာရေးမှာကျတော့ ဟဖိဇ်ခါနာ၊ အခြေခံသာသနာ့ပညာတွေ အကျုံးဝင်တယ်ပေါ့။ အဆင့်မြင့်ဘာသာရေးပညာသင်ကြားတဲ့ ကျောင်းတွေလည်းရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ချိုးရေတွက်လောက်အောင်ပေါ့။ ဒီစာသင်ကျောင်းတွေမှာ ဘာသာရေးကိုအခြေခံတဲ့စာတွေ၊ လောကနီတိလောက်ပဲ သင်ကြားပေးတာဖြစ်တယ်။ လောကဓာတ်ဆိုင်ရာ ဘာသာရပ်တွေ မရှိခဲ့ဘူး။ 

မဟာမေဒင်ကျောင်းအကြောင်း မပြောမီ ဦးစွာ အနောက်တိုင်းပညာရေးစနစ် ဗမာပြည်မှာ ဘယ်လို မိတ်ဆက်လာခဲ့သလဲဆိုတာ အကျဉ်းမျှပြောပါရစေ။ ၁၈၂၄ ခုတွင် အာရကန်ပြည်နှင့် တနင်္သာရီကို အင်္ဂလိပ်တွေက ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ခဲ့တယ်။ သူတို့က အုပ်ချုပ်ရေး၊ အာဏာတည်မြဲရေး၊ ဥပဒေစိုးမိုးရေးတွေ ခိုင်မြဲလာအောင် အစီအစဉ်တကျ အဆင့်ဆင့် လုပ်လာကြတာပေါ့။ ၁၈၆၈ ခုနှစ်တွင် ဗမာပြည်ဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး ဆာ့အာသာပီးယား (Sir Arthur Phayre) က အိန္ဒိယဗဟိုအစိုးရရဲ့ ညွှန်ကြားချက်အရ မြန်မာ့ပညာရေးစနစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ အစီရင်ခံစာတစ်ခု ပြုစုခဲ့တယ်။ သူက ဒေသန္တရပညာရေးစနစ်တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲပြီးတော့ အနောက်တိုင်းပညာရေးစနစ်ကို သင်ကြားစေချင်ခဲ့တယ်။ ဒီဒေသတွေရှိ ရှေးရိုးစဉ်လာ ပညာရေးစနစ်တွေဟာ လူမှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အထောက်အကူတယ်လို့ သူမမြင်ဘူး။ ဒါနဲ့ ၁၈၆၄-၁၈၆၅ ခုမှာ အချက် ၅ ချက်ပါတဲ့ ပညာရေးမူဝါဒတစ်ခုကို ချမှတ်အတည်ပြုခဲ့တယ်။ 

၁။ အခြေခံမူလတန်းပညာရေးဟာ လူထုကြားတွင် ပျံ့နှံ့စေရေးအတွက် ဒေသန္တရတိုင်းရင်းဘာသာစကားကို သင်ကြားရေးကြားခံအဖြစ်အသုံးပြုရန်၊

၂။ မူလတန်းပညာရေး သင်ရိုးညွှန်းတမ်းတွင် ဖတ်ခြင်းနှင့် ရေးခြင်းအပြင် အခြေခံဂဏန်းသင်္ချာ၊ မြေတိုင်းတာခြင်း၊ ပထဝီဝင်၊ နက္ခတ္တဗေဒနှင့် ကမ္ဘာ့သမိုင်းအကျဉ်းများပါဝင်ရန်၊

၃။ ပညာရေးစနစ်သစ် သင်ကြားရန် ယခင်ကျောင်းများကို အသုံးပြုရန်၊

၄။ ယင်းကဲ့သို့ ဘာသာရပ်များကိုသင်ကြားရန်အတွက် ဘုန်းကြီးများကို မိတ်ဆင်ပေးရန်အလို့ငှာ

(က) သူတို့အား မြန်မာဘာသာစာအုပ်များဖြင့် ပံ့ပိုးရန်

(ခ) အရည်အချင်းပြည့်မီသော မြန်မာစာပြဆရာများ ခန့်အပ်ကာ သင်ကြားမှုကို ရံဖန်ရံခါ ကြီးကြပ်ကြည့်ရှူရန်

၅။ တစ်လလျှင် ရူပီး ၃၉ ဖြင့် မြန်မာစာပြဆရာလေးဦးလျှင် ဒါရိုက်တာတစ်ဦး ခန့်အပ်ရန် 

စတဲ့ အချက် ၅ ချက်ပါဝင်ခဲ့တယ်။

ဆာ့အာသာပီယားရဲ့ မူဝါဒက ဒေသန္တရပညာရေး(Vernacular Education)ကို ဘုန်းကြီးကျောင်းပညာရေးနှင့် လိုက်လျောညီထြွေဖစ်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အနောက်တိုင်းပညာရေးစနစ်ရဲ့ ခေတ်မီနည်းလမ်းတွေနဲ့ ဘာသာရေးကျောင်းပညာရေးဟာ အင်မတန် ကွာခြားလှတယ်။ တခြားစီးဖြစ်နေတယ်။ 

ဒီစနစ်ကို အသက်သွင်းရန် ၁၈၆၆ ခုတွင် ဆာ့အာသာပီးယားက မစ္စတာ ဂျီ၊ အပ်ခ်ျ၊ ဟော့ (Mr. G.H Hough)ကို လူထုပညာရေးသင်ကြားမှုအတွက် ပထမဆုံးညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်ခန့်အပ်ခဲ့တယ်။ သူရဲ့ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ဆိုးဝါးမှုကြောင့် ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်တွင် မစ္စတာ ပီ၊ ဟိုဒင် (Mr. P. Horden)ကို တာဝန်လွဲပေးကာ ရှေ့ဆက်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အာသာရဲ့ ပညာရေးမူဝါဒသစ်ဟာ အောင်မြင်မှု မရခဲ့ဘူး။ အကြောင်းကား ဘာသာရေးကျောင်းတွေက အနောက်တိုင်းပညာရပ်တွေကို လက်မခံဘူး။ သူချမှတ်ပေးတဲ့အစီအစဉ်တွေကို မလိုက်နာခဲ့ကြချေ။

အဲ့ဒါကြောင့် အင်္ဂလိပ်အစိုးရက ထောက်ပံ့ကြေးစနစ်(Grant In Aid)ပါဝင်တဲ့ ဘာသာရေးလွမ်းမိုးမှုကင်းတဲ့ Secular Education စနစ်တစ်ခုကို ရှာဖွေခဲ့တယ်။ ဒီတော့ အိန္ဒိယမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့ ကိုလိုနီပညာရေး မက္ကောလေးစနစ် (Macaulay Scheme)ကို မြန်မာပြည်တွင် အသက်သွင်းပေးခဲ့တယ်။ ဒီအိန္ဒိယဘုရင်ခံချုပ် မက္ကောလေးရဲ့ မူဝါဒကျတော့ အရှေ့တိုင်းပညာရေးကို ဦးစာပေးမယ့်အစား အနောက်တိုင်းပညာကို ဦးစားပေးခြင်းဖြစ်တယ်။ အုပ်စိုးသူတွေနဲ့ အုပ်ချုပ်ခံလူထုကြား ပေါင်းကူးတံတားအဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အင်္ဂလိပ်လိုကျွမ်းကျင်ပြီး အင်္ဂလိပ်တွေနဲ့ ကိုယ်စိတ်သဘောထားတူညီတဲ့ စာရေးစာချီ လူတန်းစားတစ်ရပ်ကို မွေးထုတ်ပေးရန်သာဖြစ်တယ်။ 

ဒီပညာရေးမူဝါဒမှာတော့ ကျောင်းအလိုက် အဆင့်တွေခွဲလျက် ဆရာ၊ ကျောင်းသုံးပရိဘောဂ၊ ကျောင်းအသုံးစရိတ် စတာတွေအတွက် အထောက်အပံ့ကြေးတွေ ပေးကြတယ်။ 

ဒီပညာရေးအစီအစဉ်သစ်က အဆင့်ပြေခဲ့တယ်။ တဖြေးဖြေး ဘာသာရေးကျောင်းတွေ ဒေသန္တရမူလတန်းကျောင်းတွေ (Vernacular School) ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ခရစ်ယာန်မစ်ရှင်နာရီဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ အင်ဂလိုမူလတန်းကျောင်းဖြစ်လာခဲ့တယ်။ ၁၉၂၀ ခု ဒီဇင်ဘာလမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ဖြစ်ဖော်လာခဲ့တ်။ ဒါဆို ပြည်စုံသွားပြီပေါ့။

ကဲ… ရခိုင်ပြည်ရှိ မဟာမေဒင်အူရဒူကျောင်းတွေကလည်းပဲ အင်္ဂလိပ်အစိုးရရဲ့ ပညာရေးစနစ်သစ်ကနေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒေသန္တရပညာရေးစနစ်သစ်ကို အာရကန်ပြည်ရှိ မွတ်စလင်တွေနေထိုင်တဲ့ဒေသမှာ အကောင်အထည်ဖော်နေချိန်မှာ အဲဒီဒေသတွေမှာ မက်သပ်ကျောင်းပညာရေးစနစ် ထွန်းကားနေတာဖြစ်တယ်။ မက်သပ်ကျောင်းတွေမှာ သင်ကြားတဲ့ သာသနာ့ပညာရပ်တွေ၊ ကျမ်းစာတွေဟာ အာရဗီစာ၊ အူရဒူစာနဲ့ သင်ကြတယ်။ မက်သပ်ကျောင်းထွက်တွေကျတော့ အူရဒူနဲ့ အရေးအဖတ် အဆင်ပြေကြတယ်။ တစ်ဖက် အိန္ဒိယက ပညာသင်လာတဲ့ ပညာတတ်တွေလည်း များပြားတယ်။ 

ဒီတော့ အင်္ဂလိပ်အစိုးရက ပညာရေးစနစ်သစ်ကို ကမ်းလှမ်းလာတဲ့အခါ အာရကန်မွတ်စလင်တွေက အူရဒူစာကို လက်ခံတာများကြတယ်။ ဗမာစာကို ထောက်ခံတဲ့ အုပ်စုတွေလည်းရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ အင်္ဂလိပ်အစိုးရက မက်သပ်ကျောင်းပညာရေးစနစ်နှင့် ယှဉ်တွဲပြီးတော့ အနောက်တိုင်းပညာရေးကို သင်ကြားစေချင်တယ်။ ဒါနဲ့ မက်သပ်ကျောင်းတွေမှာ သုံးတဲ့ အူရဒူစာကို သင်ကြားရေးကြားခံအဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့တယ်။ အိန္ဒိယမှ မဟာမေဒင်ကျောင်းတွေမှာ ပို့ချတဲ့ သင်ရိုးတွေကို အူရဒူကျောင်းတွေမှာ မိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။ အဲ့ဒီကျောင်းများကို ဗဟိုပညာမင်းကြီးကပဲ ကြီးကြပ်တယ်။ အဆင့်တွေအနေနဲ့ မူလတန်းအခြေခံအဆင့်မှာ ၂ တန်း၊ အထက်မူလတန်းအဆင့်မှာ ၁တန်းကနေ ၄ တန်း အထိပါဝင်တယ်။ အလယ်တန်းဆင့်မှာတော့ ၅တန်းကနေ ဆယ်တန်းအထိ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ အူရဒူကျောင်းတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာဖြစ်တယ်။ 

အင်္ဂလိပ်လက်ထက်က ဗမာပြည်ရဲ့ မဟာမေဒင်အူရဒူကျောင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ သမိုင်းမှတ်တမ်းတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားရှိနေတယ်။ ၁၉၁၇ ခု RB Smart ရဲ့ Gazetteer of Akyab၊ အူရဒူကျောင်းများ ပိုဒ်ခွဲခေါင်းစဉ်အောက်တွင် "ကိုလိုနီခေတ် ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းသူကျောင်းသား ယောက်ျား ၃၃၀ ယောက်နှင့် မိန်းကလေး ၄၅ ယောက်ရှိသော အူရဒူကျောင်း ၉ ကျောင်းသာရှိခဲ့သည်။ ထိုကျောင်းများသည် ထိုအချိန်က မြန်မာကျောင်းများ၏ ဒု-စစ်ဆေးရေးမှူး၏ ကြီးကြပ်မှုအောက်တွင် ရှိခဲ့သည်။ မဟာမေဒင်ကျောင်းများအတွက် အထူးဒုတိယစစ်ဆေးရေးမှူးတစ်ဦးခန့်အပ်ခြင်းကား စစ်တွေခရိုင်ရှိ မဟာမေဒင်ပညာရေးကို တွန်းအားဖြစ်စေခဲ့သည်။

၁၉၀၂ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းပေါင်း ၇၂ ကျောင်းရှိလာပြီး ကျောင်းသား ၁၄၇၄ ယောက်နှင့် ကျောင်းသူ ၁၀၄ ယောက် အသီးသီး တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် မဟာမေဒင်ပညာရေးသည် နောက်ကြောင်းတပြန် ဆုတ်ယုတ်လာခဲ့သည်။ အကြောင်းမူကား ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးကို တာဝန်ခံသည့် ဒု-စစ်ဆေးရေးမှူးသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးမကောင်းသော ခရိုင်ဒေသများကို လျစ်လျူရှုကာ ခရီးသွားလာရေး အဆင်ပြေသည့် အခြားဒေသများသို့သာ အချိန်ကုန်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေသည်။ ရလဒ်မှာ ၁၉၁၂ ခုအထိ မဟာမေဒင်ကျောင်းများနှင့် ကျောင်းသားဦးရေသည် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် လျော့နည်းလာခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မဟောမဒန်ကျောင်းများအတွက် ဒု-စစ်ဆေးရေးမှူးတစ်ဦး သီးသန့် ခန့်အပ်ခဲ့ရသည်။ ဤအရာရှိအား ခန့်အပ်ခြင်းဖြင့် မဟောမဒင်ပညာရေးကို ဘဝအသစ်ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ချက်ချင်းပင် ကျောင်းပေါင်း ၆၈ ကျောင်းရှိလာပြီး ကျောင်းသားကျောင်းသူ ၁၈၄၉ ယောက်နှင့် ၁၇၉ ယောက် အသီးသီး တက်ရောက်ကြသည်။ ၁၉၁၂ ခုတွင် မောင်တောနှင့် ဖွေဒါတွင် District Cess Mahamedan စာသင်ကျောင်း နှစ်ခုကိုလည်း တည်ထောင်နိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ထိုကျောင်းကို ကောင်းတုတ်(Kaungdauk)သို့ ပြောင်းရွေ့ပြီး ယင်းနေရာတွင် ကျောင်းဆောင်အသစ်တစ်ဆောင်ကို ရူပီးငွေ ၁၅၀၀ ဖြင့် ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့သည်။ ထိုဆောက်လုပ်စရိတ်တွင် ရွာသားများက ရူပီး ၃၀၀ လှူဒါန်းခဲ့သည်။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ကျောင်းသား ၁၀၅၅ ဦး ရှိသည့် ပုဂ္ဂလိကကျောင်း ၁၈၇ ကျောင်း ရှိပြီး ၁၉၁၃ ခုတွင် စုံစမ်းရေးအဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာအရ ကျောင်းပေါင်း ၁၇၅ ကျောင်း ရှိပြီး ကျောင်းသားကျောင်းသူ ၂၈၃၉ ဦး ရှိကြောင်း သိရသည်။" ဟု ၁၈၉၄ မှ ၁၉၁၃ ခုအထိ အင်္ဂလိပ်လက်အောက် မဟာမေဒင်ကျောင်းများနှင့် ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းများ၏အခြေအနေကို အသေးစိတ်ဖော်ထားသည်။ 

၁၉၂၀ ပထမကျောင်းသားသပိတ် နောက်ပိုင်း အင်္ဂလိပ်ပညာရေးကို ဆန့်ကျင်ကာ အမျိုးသားကျောင်းတွေ ထူထောင်လာတဲ့အခါ ဒီအူရဒူကျောင်းတွေဟာ တဖြည်းဖြည်း အားပျော့လာခဲ့တယ်။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းများ ပို၍ အားကောင်းလာခဲ့တယ်။ ပုဂ္ဂလိကကျောင်းအချို့ကို တစ်ပြည်လုံးစံစနစ်အတိုင်း အမျိုးသားကျောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲကာ မြန်မာစာကို ဦးစာပေးသင်ကြားပေးလာတယ်။ အချို့ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေမှာ ယနေ့တွေ့ရှိနေရတဲ့ မဒ်ရာဆာကျောင်းများအဖြစ် အသွင်းပြောင်းလာခဲ့လေတယ်။ 

အာရကန်ပြည်ရဲ့ ပညာရေးတိုးတက်လာအောင် ကြိုးပမ်းခဲ့သူတွေထဲမှာ မွတ်စလင်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကလည်း အရေးပါလှတယ်။ အဲလိုပညာရေးတိုးတက်အောင် ဦးဆောင်လှုပ်ရှားခဲ့တဲ့ သံတွဲက ဦးဘရှင် ဆိုရင် ဗမာတစ်ပြည်လုံးအသိ မော်ကွန်းဝင် ပုဂ္ဂိုလ်ပါပဲ။ စစ်တွေမြို့က ဆရာကြီး ဦးဇိုင်နောဒ္ဒိန်း၊ စစ်တွေအမျိုးသားကျောင်းအုပ်ဖြစ်တယ်။ သမိုင်းသုတေသီ ခါလိလုရ်ရာမာန်၊ စစ်တွေခရိုင်မဟာမေဒင်ဆရာဖြစ်သင်တန်းကျောင်းရဲ့ ကျောင်းအုပ်ကြီးဖြစ်တယ်။ ကျောက်တောမှ အဒူရာမာန်ကာဇီ၊ ဘူးသီးတောင်မှ အတွင်းဝန် အဒူဂဖါး၊ ဘော်လီနယ်မှ ဦးအာမီရ်အာလီမျာ၊ မောင်တောမှ မြို့ဝန် အူမောမျာ စတဲ့သမိုင်းဝင်ပုဂ္ဂိုလ်ထူးတွေရဲ့ ကိုယ်ကျိုးမဲ့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုတွေဟာ ရခိုင်ပြည်အနှံ့အပြား၌ သမိုင်းသက်သေအဖြစ် ထိန်ထိန်ဝါဝါ တောက်ပလျက်ရှိနေပါတယ်။

ရင်နာစရာအကြောင်းကတော့ အာရကန်မွတ်စလင်တွေရဲ့ ဒီမက်သပ်ကျောင်းပညာရေးစနစ်အကြောင်း၊ အူရဒူကျောင်းတွေအကြောင်း မြန်မာ့သမိုင်းရေးဆရာတွေက မသိကျွန်ပြုကာ တမင်တကာ လျစ်လျူရှူ ဖုံးဖိထားတယ်။ ကိုလိုခေတ်က ဗမာစာသင်ကျောင်း(တိုင်းရင်းဘာသာတွေနဲ့ သင်ကြားတဲ့ကျောင်း)၊ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ နှစ်ဘာသာသင်ကျောင်း၊ ခရစ်ယာန်သာသနာပြုကျောင်း၊ အလွတ်ကျောင်း(အစိုးရကျောင်း)တွေ အကြောင်းကိုပဲ ဂုဏ်ယူလျက် ရေးသားဖော်ပြတာ တွေ့ရတယ်။ သာသနာပြုခရစ်ယာန်ကျောင်းတွေအကြောင်းတောင် အားတက်သရောထုတ်ဖော်ရေးသားကြပေမဲ့ မဟာမေဒင်ကျောင်းတွေအကြောင်း ရေးသားဖော်ပြဖို့ မင်ဆီခန်း လက်နည်းကြတယ်။ အာရကန်ပြည်ရဲ့ ဘယ်သမိုင်းမှာမဆို မွတ်စလင်တွေကို ဘေးဖယ်ထားရင် မှန်ကန်ပြည့်စုံတဲ့သမိုင်း ဘယ်တော့မှရရှိနိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဘယ်လိုပင်ဖြစ်စေ သမိုင်းဆိုတာ ပျောက်ရိုးမရှိပေ။ ချီးကျူးဂုဏ်တင်ခြင်း၊ ကဲ့ရဲရှုတ်ချခြင်းက အရေးမကြီးဘူး၊ အဟုတ်ကိုအဟုတ်အတိုင်း၊ အရှိကိုအရှိအတိုင်း ကျင့်ဝတ်ပီပီ ရိုးသားစွာရေးသားလျက် နောက်မျိုးဆက်တွေဆီ လက်ဆင့်ကမ်းဖို့သာ အရေးကြီးပေသတည်း။ 

 _ လူထုဝဏ္ဏ

(၃-၆-၂၀၂၃)

ကိုးကား-

- RB Smart's Gazetteer of Akyab 1917, P 216-217

- The Beginning of Karen Education in Irrawaddy Division During the British Colonial Period (Naw Say Say Pwe)

- History of Myanmar Education Department, U Than Oo 1999 P. 24. 25 

- Report on the Administration of Burma 1911 1912, p. 204. 

- The Annual of Urdu Studies by Tariq Rahman, P. 48

အောင်အောင်(စစ်တွေ) သို့မဟုတ် တရားမျှမှုအတွက် ဘဝရင်းနှီးခဲ့တဲ့ စာရေးဆရာ

 အောင်အောင်(စစ်တွေ) သို့မဟုတ် တရားမျှမှုအတွက် ဘဝရင်းနှီးခဲ့တဲ့ စာရေးဆရာ

" မိမိ၏ ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်၊ လိုအင်ဆန္ဒများထက် အများအကျိုးအတွက် အသက်ရှင်သူသည်သာ စစ်မှန်သော လူသားဖြစ်သည်။ အမျိုးဘာသာသာသနာထက် လူပီသသောပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်ရန် အရေးကြီးသည်။ "

— အောင်အောင်(စစ်တွေ)

အမျိုးအရေး မိမိအရေး၊ တိုင်းပြည်အရေး မိမိအရေး ဆိုတဲ့ခံယူချက်နဲ့အညီ အဓမ္မကို ဆန့်ကျင်ကာ တရားမျှတမှုအတွက် ဘဝတစ်လျှောက်လုံး စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံခဲ့တဲ့ အောင်အောင် - စစ်တွေ ဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ကို လူအများစုက စာရေးဆရာ၊ လူ့အခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ တစ်ဦးအနေနဲ့ပဲ သိကျွမ်းကြတာဖြစ်တယ်။

သူရဲ့ဂုဏ်ပုဒ်ဟာ ဒီလောက်မျှနဲ့ မပြည့်စုံသေးပါဘူး။ ဒါတွေက သူ လူတွေအား သိခွင့်ပေးထားသလောက်ပါပဲ။ နောက်ကွယ်က ရွက်အုပ်ဖုံးထားတဲ့ ဂုဏ်အရည်အချင်းတွေ အများကြီးရှိသေးတယ်။ အထူးခြားဆုံးတစ်ခုကတော့ သူဟာ အရည်အချင်းရှိတဲ့ သာသနာ့အာလိမ် ပညာရှင်တစ်ပါးလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ လူသားအကျိုးပြုစေတနာ့ လုပ်ရပ်တွေကို မိမိရဲ့တာဝန်ဝတ္တရားအဖြစ်သတ်မှတ်ကာ စိုက်စိုက်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။

အောင်အောင်(စစ်တွေ)ကို ၁၉၆၇ ခုတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်တွေမြို့၊ ကုန်တန်းရပ်ကွက်၊ ချင်းပျံလမ်းရှိ နေအိမ်တွင် ဖခင် မော်လာနာ ဂျလာလူဒ္ဒိန် (နိုအ်မာနီယာ ကျောင်းဆရာ)နှင့် မိခင် ………… တို့မှ ဖွားမြင်ခဲ့တယ်။ မွေးချင်း (.....) ဦးအနက် --------မြောက် သားဖြစ်ပါတယ်။ နာမည်ရင်းမှာ ကာဆီမ်း (ခ) မောင်ကျော်သိန်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

မောင်ကျော်သိန်းဟာ အခြေခံပညာကို စစ်တွေမြို့၌ သင်ယူခဲ့တယ်။ သူဟာ ငယ်စဥ်ကတည်းကပင် ဉာဏ်ရည်ကောင်းသူဖြစ်တယ်။ ဘာသာသာသနာကို ချစ်မြတ်နိုးသူ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့်လောကဓာတ်ပညာ သင်ယူနေချိန်မှာပဲ သာသနာ့ပညာကိုလည်း တပြိုင်တည်းလေ့လာဆည်းပူးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အဆင့်မြင့်ပညာကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ တက်ရောက်သင်ယူပြီး သမိုင်းဘာသာ အဓိကဖြင့် မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (MA - History) နှင့် အာလိမ်ဖာဇီလ်ဘွဲ့ ရရှိခဲ့လေတယ်။ 

မျိုးချစ်စိတ်၊ တိုင်းပြည်ချစ်စိတ် ပြင်းထန်တဲ့ မောင်ကျော်သိန်းဟာ ကျောင်းသားဘဝကပင် အမျိုးသားရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ သူဟာ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး လွတ်မြောက်ရေးအတွက် စာအုပ်စာတမ်းများ၊ ဆောင်းပါးများ၊ ဝေဖန်ရေးဆောင်းပါးများစွာကို အောင်အောင်(စစ်တွေ) ကလောင်အမည်ဖြင့်ရေးသားပြုစုခဲ့တယ်။ "ရိုဟင်ဂျာ ဂျီနိုဆိုဒ် ရပ်တန့်ဖို့ သင့်အကူအညီ လိုအပ်နေပြီ" စာအုပ်မှာ သူမကွယ်လွန်မီ ရေးသားပြုစုခဲ့သော စာအုပ်ဖြစ်တယ်။ 

"မငြင်းနိုင်သော ရိုဟင်ဂျာ ငြင်းပယ်သူများ၊ ယင်းမှာ ဂျီနိုဆိုဒ်၏ လမ်းကြောင်း"၊ 

"မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရှေးအကျဆုံး တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုရိုဟင်ဂျာနှင့် ကမ္ဘာ့အဖိနှိပ်ခံဆုံးလူမျိုး"၊ 

"လူသားမျိုးနွယ်စုဖြစ်တည်မှုပေါ် ကျူးလွန်ခဲ့သော ပြစ်မှု" 

စတဲ့ အဖိနှိပ်ခံရိုဟင်ဂျာလူမျိုးဆိုင်ရာ စာအုပ်စာတမ်းများ၊ အစီရင်ခံစာများ ရေးသားပြုစုကာ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးရဲ့ အဖိနှိပ်ခံဘဝကို ကမ္ဘာသိအောင် ဖော်ထုတ်ပြီး တရားမျှတမှု ရှာဖွေခဲ့တယ်။ 

သူဟာ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတစ်မျိုးတည်းအတွက်သာ မဟုတ်ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်း လူမျိုးဘာသာမခွဲခြားဘဲ အခွင့်အရေး ဆုံးရှုံးခံနေရတဲ့၊ မတရားဖိနှိပ်ခံရတဲ့ ကရင်၊ ကချင်၊ ရှမ်းစတဲ့ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုအတွက် တရားမျှတမှုရရှိရေး ၂၀၁၂ ခု ကတည်းကပင် ရရာလမ်းကနေ မာမာမတ်မတ် တိုက်ပွဲဝင်နေသူဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင် အစ္စလာမ်သာသနာ ထွန်းကားရေးအတွက်လည်း တစ်ဖက်က ကြိုးပမ်းခဲ့တယ်။ ကျမ်းတော်မြတ် ကုရ်အာန်ကို ယနေ့ခေတ်သုံး မြန်မာစကားပြေနဲ့ လွယ်ကူရှင်းလင်းအောင် ဘာသာပြန်ခဲ့တဲ့ သူ့လက်ရာမှာ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သောအမြူတေ ရတနာတစ်ခုပင်တည်း။ သူရဲ့စေတနာကား ဆပ်လို့မကုန်နိုင်လောက်ပေ။ သူရဲ့ ဘာသာပြန်ကုရ်အာန်ကျမ်းတော်ကို မိုဘိုင်းဆော့ဝဲလ် ဖန်တီးကာ Google Play Store ၌ တင်ပေးထားတယ်။ မည်သူမဆို အခမဲ့ဒေါင်းယူ ဖတ်ရှူလေ့လာနိုင်ပါတယ်။ သာရေးဆိုင်ရာ အခြားစာအုပ်စာပေများကိုလည်း ပြုစုထုတ်ဝေကာ လမ်းလွဲနေသူတွေကို လမ်းမှန်ရောက်အောင် အားထုတ်ခဲ့တယ်။

သူဟာ ခေတ်စားနေတဲ့ အင်တာနက် ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေကို အသုံးပြု၍ ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်တက်ကြွကြွ လှုပ်ရှားခဲ့တယ်။ အင်တာနက်လောကတွင် တက်ကြွလှုပ်ရှားမှုအများဆုံး ရိုဟင်ဂျာတစ်ဦးဟု ဆိုရပေမယ်။ Aung Aung Sittwe ကိုယ်ပိုင်ပေ့ချ်၊ ကိုယ်ပိုင်ဘလော့ တည်ထောင်ကာ အမျိုးသားရေး၊ အဖိနှိပ်ခံဘက်ရပ်တည်ရေးဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများလည်းကောင်း၊ နိုင်ငံတကာ အွန်လိုင်းဝဲပ်ဆိုက်များတွင် ဆောင်းပါးများလည်းကောင်း အမြောက်အမား ရေးသားခဲ့တယ်။ လူမှုကွန်ရက်များဖြစ်တဲ့ Twitter နှင့် Facebook တို့မှာလည်း ဆောင်းပါးများ၊ သတင်းမှန်များ ရေးသားတင်ပြရာမှာ ပရိတ်သတ်တို့၏ ယုံကြည်စိတ်ချမှုကို ခံခဲ့ရသည်။  Twitter မှာ follower အများဆုံး ရိုဟင်ဂျာဟုပင်သတ်မှတ်ခဲ့ရတယ်။ 

နိုင်ငံတကာပညာရှင်များ၊ မီဒီယာများ၊ သုတေသီများကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေးဆိုင်ရာ ပရိုဂျက်များတွင် ကူညီလေ့ရှိတယ်။ ဒီကနေ နိုင်ငံတကာပညာရှင်များ၏ ယုံကြည်လေးစားမှုကို ခံခဲ့ရတယ်။ ပြည်ပစာရေးဆရာများက ရေးသားခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာဆိုင်ရာ စာအုပ်စာပေများတွင် အောင်အောင်(စစ်တွေ)ရဲ့ အကိုးအကားတွေ များစွာပါရှိပါတယ်။

ကိုဗစ်ကပ်ဆိုးကာလတွင် မြန်မာအစိုးရက ပြည်သူများကို  ကူညီစောင့်ရှောက်မှုလစ်လျူရှုနေကြောင်း၊ အောက်စီဂျင်အိုးများ လုံလုံလောက်လောက် စီစဥ်မပေးကြောင်း၊ ပြည်သူတွေဟာ လမ်းဘေးကမ်းဘေးတွင် ဒုနဲ့ဒေး သေဆုံးနေကြောင်း၊ အစိုးရဟာ ရောဂါကပ်ဘေးကို ပြည်သူတွေအပေါ်လက်နက်သဖွယ်အသုံးပြုနေကြောင်း စသည်ဖြင့် သူက ဆိုရှယ်မီဒီယာမှာ ပြင်းပြင်းထန်ထန် ထောက်ပြဝေဖန်ခဲ့တယ်။ 

ဒီကပ်ဘေးက သူရဲ့မိသားစုကိုလည်း မလွတ်ခဲ့ဘူး။ဇူလိုင်လ ၅_၆ ရက်နေ့မှာ သူအပါအဝင် မိသားစုဝင်အားလုံး ကိုဗစ်နိုင်တင်းပိုး ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်။ 

အောင်အောင်ဟာ ဇူလိုင်လ ၁၃ ရက် ညနေကပင် အောက်စီဂျင်တပ်ဆင်ကာ အသက်ရှူရတဲ့အထိ ရောဂါပြင်းထန်လာခဲ့တယ်။ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ဆိုးရွားလာနေတဲ့ အောင်အောင်(စစ်တွေ)ရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေဟာ နလှန်ထူမလာဘဲ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ (၁၈) ရက် မနက် ၄း၄၀ တွင် ရန်ကုန်တိုင်း၊ တာမွေမြို့နယ်၊ ၁၄၄ လမ်းရှိ မိမိ၏နေအိမ်၌ စာရေးဆရာဟာ အသက် ၅၄ နှစ်မှာ အလ္လာဟ်အမိန့်တော်ခံယူသွားလေတယ်။ အဖိနှိပ်ခံ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးကို နှိပ်စက်မှုကွင်းပြင်မှ အပြတ်မကယ်ထုတ်နိုင်ခဲ့ဘဲ ဘဝနိဂုံးချုပ်ခဲ့ရလေတယ်။ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးဟာ ရဲရင့်တက်ကြွတဲ့ ဓမ္မစစ်သည်တော်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးခဲ့ရလေတယ်။ သူ၏ နောက်ဆုံးဆန္ဒမှာ သူရေးသားခဲ့တဲ့စာအုပ်တွေကို ရောင်းချကာ ရရှိသမျှရောင်းရငွေနဲ့ သူ့ဇာတိမြေ စစ်တွေမြို့ရှိ မိဘမဲ့(ယတိမ်)ကလေးတွေကို ကူညီရန် သူရဲ့ အရင်းနှီးဆုံးသူငယ်ချင်းတစ်ဦးအား မှာသွားခဲ့လေသတဲ့။

— လူထုဝဏ္ဏ

ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်း (သို့) အမေ့ခံရောင်ခြည် [၁၉၃၅-၂၀၀၉]

 

ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်း (သို့) အမေ့ခံရောင်ခြည် [၁၉၃၅-၂၀၀၉]

             "Ashá táilé rasta neele"

ဒီဟာက ကျန်းမာရေးမှူးဦးမြသန်း အမြဲပြောဆိုဆုံးမလေ့ရှိတဲ့ စကားပုံ တစ်ပုဒ်ဖြစ်ပါတယ်။ Where is a will, there is a way ဆိုတဲ့ မူရင်းအင်္ဂလိပ်စကားပုံကိုလည်း မကြာခဏ သုံးနှုန်းပြောဆိုလေ့ရှိတယ်။ ဒါက သူရဲ့ အနှစ်သက်ဆုံး စကားပုံတွေထဲက တစ်ပုဒ်ဖြစ်တယ်။ 

ဦးမြသန်းဆိုတဲ့ နာမည်ကတော့ စာဖတ်ပရိတ်သတ်တွေအတွက် စိမ်းကားနေမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူကတော့ နိုင်ငံကျော်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးမဟုတ်ပေမဲ့ တိုင်းပြည်နဲ့ လူမျိုးအကျိုးကို ရှေ့တန်းတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့တဲ့ ရွက်ပုန်းသီးပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ သူထမ်းဆောင်ခဲ့ရာ ကျန်းမားရေးဝန်ထမ်းတစ်ဦးအနေနဲ့ မိမိတာဝန်ကို စေတနာမွန်နဲ့ သစ္စာရှိရှိ ကျေပွန်ခဲ့သူဖြစ်တယ်။ 

မောင်မြသန်းဟာ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မောင်တောမြို့၊ ဘောလီဘာဇားတွင် ၁၉၃၅ ခု၌ ဖခင် ကာဇီဘောက်တာမဟ်မွတ်နဲ့ မိခင် ဒေါ်အမီနာသျှောင်ဒရီ တို့မှ ဖွားမြင်ခဲ့တယ်။ အမည်ရင်းမှာ ဒေလဝါရ်အဟ်မတ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဖခင်မှာ ဗြိတိသျှစစ်တပ်ရဲ့ တပ်တွင်းဆေးမှူးနဲ့ ဘော်လီနယ်ခံဆေးမှူး အပြင် အင်္ဂလိပ်အစိုးရခန့် တရားစီရင်ခွင့်ရ ကာဇီတစ်ဦးလည်းဖြစ်ခဲ့တယ်။ မိခင်မှာ ထင်ရှားတဲ့တိုင်းရင်းဆေးသမားတော် တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ဘော်လီမျိုးနွယ်စုမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်တယ်။ ညီအစ်ကို ၆ ဦးအနက် စတုတ္ထမြောက်ဖြစ်တယ်။ မောင်မြသန်း ၁၃ နှစ်လောက်အရွယ်တွင် ဖခင် ကာဇီဘောက်တာမဟ်မွတ်ဆုံးရှာခဲ့တယ်။ မောင်မြသန်းဟာ မိခင်နဲ့ အစ်ကိုတို့ အရိပ်အောက်မှာပဲ ကြီးပြင်းလာရသူဖြစ်ပါတယ်။ 

မောင်မြသန်းဟာ ထိုခေတ်က အာမီရ်အာလီအူရ်ဒူကျောင်းမှ ၆ တန်းအထိ သင်ယူခဲ့တယ်။ နောင်တွင်ထိုကျောင်းကို ဗမာ-အင်္ဂလိပ် အမျိုးသားကျောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲလိုက်သောအခါ ထိုကျောင်းတွင် ဆက်လက် ပညာဆည်းပူးခဲ့တယ်။ အထက်တန်းပညာကို မောင်တောအထက်တန်းကျောင်းမှာ သင်ယူပြီးမြောက်ခဲ့တယ်။ ဗမာတပ်မတော်တွင် ဝင်ရန် စိတ်ဝင်စားခဲ့ပေမယ့် အကြောင်းအားလျော်စွာ အဆင်မပြေခဲ့ချေ။ မိဘအရင်းခံ ဆေးပညာဖက်ကို စိတ်ဝင်စားကာ ရန်ကုန် အောင်ဆန်းကွင်း ကျန်းမာရေးမှူး သင်တန်းကျောင်း (Institute of Community Health | *ယခု မကွေးသို့ ပြောင်းရွေ့တိုးချဲ့ထားတယ်။)မှ ဆေးပညာကို ဆည်းပူးခဲ့တယ်။ 

မောင်မြသန်းဟာ မောင်တောဆေးရုံး ဓာတ်ခွဲမှူးအဖြစ် စတင်အလုပ်ဝင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၆၄ ခုတွင် ဘူးသီးတောင်ပြည်သူ့ဆေးရုံတွင် ကြီးကြပ် (၁) ဓာတ်ခွဲမှူးအဖြစ်  ၁၉၇၄ ခုထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တယ်။  ၁၉၇၄ မှ  ၁၉၈၁ ခုထိ စစ်တွေမြို့ ပြည်သူ့ဆေးရုံ အနာကြီးရောဂါဌာနတွင် ကြီးကြပ် (၂) အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၈၁-၁၉၈၅  ဘူးသီးတောင် မြို့နယ်ဆေးရုံ အနာကြီးရောဂါ ဌာန ကြီးကြပ်ရေးမှူးအဖြစ်ခဲ့တယ်။ ၁၉၈၅ မှ ၁၉၉၀ အထိ သပိတ်တောင် ကျေးလက်ကျန်းမာရေးဌာနတွင် ကျန်းမာရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊  ၁၉၉၀ မှ ၁၉၉၅ အထိ် တောင်ပြို ကျန်းမာရေးဌာနတွင် ကျန်းမာရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း အသီးသီး တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တယ်။ ၁၉၉၅ ခုတွင် ပင်စင်ယူကာ အစိုးရအမှူးထမ်းဘဝမှ အနားယူခဲ့တယ်။ ကျန်ဘဝကို မိမိရဲ့ ဇာတိမြေဘောလီဘာဇား၌ အေးချမ်းစွာ ကုန်ဆုံးခဲ့တယ်။ 

ပင်စင်စားဘဝတွင် ဆေးကုပေးခြင်းနဲ့အတူ စေတနာ့သင် ဆရာအဖြစ် ကြိမ်ချောင်း၊ လောင်ဒုံး၊ ဒုံပစ် ကျေးရွာများ၌ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုမရရှိ၍ ပညာသင်ခွင့် ဆုံးရှူံးနေတဲ့ ကလေးသူငယ်တွေကို ထထကြွကြွ စာသင်ပြပေးခဲ့တယ်။ ငွေရေးကြေးရေး အားနည်းနေတဲ့ ကျောင်းနေ ကျောင်းသူ/သားများကိုလည်း တတ်နိုင်သမျှ ငွေကြေးထောက်ပံ့လေ့ရှိခဲ့တယ်။ ကျေးလက်ဒေသက လူတွေကို အခြေခံကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပညာပေး(ရှေးဦးသူနာပြု)သင်တန်းများလည်း အခါမလပ် ပို့ချခဲ့တယ်။အခမဲ့ ဆေးကုပေးခြင်း အရေအတွက်က စံပြုဖွယ်မှတ်သားနိုင်လောက်တယ်။ ဗလီနဲ့ သာသနာ့အဆောက်အအုံတွေမှာ ရေရရှိရေးအတွက် အထူးစီမံဆောင်ရွက်ပေးလေ့ရှိခဲ့တယ်။ အဲဒါကို သူက Water Supply for All လို့ နာမည်ပေးခဲ့တယ်။ 

ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်းဟာ မိမိတာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ်ကာလတွင် ကျန်းမားရေးပညာပေးနဲ့ ရောဂါကုသပေးခြင်းဖြင့် အသက်ပေါင်းမြောက်များစွာ ကယ်တင်ခဲ့တာတော့ ထင်ရှားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ယနေ့ထက်ထိ ကျန်ရှိနေတဲ့ သူရဲ့ နိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူ့အကျိုးပြုကောင်းမှုစေတနာတွေကတော့-

(က) သပိတ်တောင်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ် သပိတ်တောင်ရခိုင်ရွာရှိ ကျေးလက်ကျန်းမာရေးဌာနဟာ တဲကလေးတစ်ခု ပမာသာ ရှိခဲ့တယ်။ သူပြောင်းရွှေ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ်ကာလတွင် ထိုဆေးပေးခန်းတဲအိမ်ကလေးကို သူရဲ့ နေ့ညမနား ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ရွာသူရွာသား၏ စုပေါင်းအင်အားမှ အခိုင်အမာ တိုးချဲ့ တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်ကို ယနေ့အထိ ထိုရွာသားများက သူ့ကို အောက်မေ့သတိရကြတယ်။ 

(ခ) တောင်ပြိုလက်ဝဲ ကျန်းမာရေးဌာနကို ဆေးရုံကြီးအဖြစ် တိုးမြင့်ပေးရာတွင် ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်း၏ ကြိုးပမ်းမှုက မနည်းလှချေ။ ၁၉၉၃ ခု ဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွှန့် တောင်ပြိုလက်ဝဲခရီးစဉ်၌ ကျန်းမာရေးမှူးသည် ခင်ညွှန့်နှင့် တွေ့ဆုံကာ ကျန်းမာရေးဌာနသည် ဒေသရှိ လူနာအရေအတွက်နှင့် မကိုက်ညီကြောင်း ဆေးရုံကြီးအဖြစ် တိုးမြှင့်ပေးသင့်ကြောင်း တင်သွင်းခဲ့တယ်။ ဆေးရုံတိုးချဲ့ဆောက်လုပ်ရန် လိုအပ်ချက်တွေကိုလည်း မေးမြန်းချက်အရ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးခဲ့တယ်။ ထိုဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွှန့်ခရီးစဉ်နောက်ပိုင်းတွင် ထိုကျန်းမာရေးဌာနကို တိုက်နယ်ဆေးရုံအဖြစ် တိုးမြင့်ပေးပြီး ဆေးရုံကိုလည်း ပြန်လည်တိုးချဲ့ဆောက်လုပ်ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်။ ယခု တောင်ပြိုလက်ဝဲ၌ တည်ရှိနေတဲ့ တိုက်နယ်ဆေးရုံဟာ ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်းရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုမှ ဖြစ်ထွန်းလာခြင်းပင်ဖြစ်တယ်။ (ထိုအချိန်က မြန်မာ့အလင်း၊ ကြေးမုံ သတင်းစာများတွင် ဗိုလ်ချုပ်ခင်ညွှန့် ခရီးစဉ်သတင်းမှာ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပုံတွေကို ဖော်ပြခဲ့တယ်)

တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့ တိုက်နယ်ဆေးရုံ၊ ၂၀၁၇ နောက်ပိုင်းက တွေ့မြင်ရတဲ့ဆေးရုံပုံ။

(ဂ) ၁၉၉၃ ဒုက္ခသည်များ ပြန်လည်လက်ခံရေးအစီအစဉ်တွင် ကျန်းမာရေးမှူးဦးမြသန်းဟာ ဆရာဝန်များအဖွဲ့မှာ ရွေးချယ်ထည့်သွင်းခံရကာ မူလအိမ်ပြန်လာတဲ့ဒုက္ခသည်တွေကို တက်တက်ကြွကြွ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးခဲ့တယ်။

(ဃ) အနာကြီးရောဂါဆိုင်ရာ အထူးကျွမ်းကျင်လို့ ဘူးသီးတောင် မြို့နယ်ဆေးရုံမှ စစ်တွေ ပြည်သူ့ဆေးရုံသို့ အထူးပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းတစ်ဦးဖြစ်တယ်။ ပင်စင်စားဘဝမှာလည်း အနာကြီးရောဂါဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးပညာပေး ဟောပြောပွဲတွေမှာ သက်ဆိုင်ရာဆေးရုံမှ အထူးဖိတ်ခေါ်ခြင်းခံရကာ ဟောပြောလေ့ရှိခဲ့တယ်။ 

ဒီလိုဖြင့် ဦးမြသန်းဟာ သူရဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရာ ကာလတစ်လျှောက် လူမျိုးဘာသာမရွေး စေတနာထက်သန်စွာဖြင့် ပြည်သူ့အကျိုးဆောင်ခဲ့တဲ့အပြင် ပင်စားဘဝမှာပင် အများကောင်းကျိုးသယ်ပိုးခဲ့ပါတယ်။ 

မောင်မြသန်းဟာ ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် မြို့အုပ် ဖူရုက်အမတ်ရဲ့တူမ၊ ဆရာကြီး မူဟာမတ်ဟာဆောင်းရဲ့တတိယမြောက်သမီး ဒေါ်မနု (ခ) ဟူဆောင်းဂျာဟာန် (ဘော်လီ+ကာဇီ နွယ်ဖွား)နဲ့ နဖူးစာဆုံခဲ့တယ်။ သူတို့မှ သားသမီး (၉) ယောက် ထွန်းကားခဲ့တယ်။ သိန်းသိန်းနု၊ သန်းသန်းနု၊ သိန်းနု၊ သန်းသန်းထွေး သမီးလေးယောက်နဲ့ သန်းမြင့်၊ သိန်းထိုက်၊ သန်းထိုက်၊ သန်းထွန်း၊ အေးထွန်း သား(၅) ယောက်တို့ဖြစ်တယ်။ 

မှတ်ပုံတင်အမှတ် AK- ၁၅၅၅၉၄ ကိုင်ဆောင်သူ ကျန်းမာရေးမှူးဦးမြသန်းရဲ့ ညီအစ်ကိုများမှာလည်း ကျရာနေရာမှ တိုင်းပြည်နဲ့လူမျိုးအကျိုးကို သယ်ပိုးခဲ့တဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ပါတယ်။ အစ်ကိုကြီး ဦးဘေဒါရ်အမတ်မှာ အင်္ဂလိပ်အစိုးရခန့် စစ်တပ်ဆေးမှူး တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်။ ဦးနေဆာရ်အမတ် ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွင် အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဦးမောင်နုမှာ အထက်တန်းကျောင်းအုပ်ဆရာကြီးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ညီ ဦးမြစိန်မှာ ပြည်နယ် ငှက်ဖျားတိုက်ဖျက်ရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း အသီးသီး တိုင်းပြည်အကျိုးပြုခဲ့သူများဖြစ်ပါတယ်။ အငယ်ဆုံးညီ ဦးမာဟ်မွတ်ကတော့ ကျောက်ဖြူပညာရေးကောလိပ်မှာ ပညာသင်နေစဉ် ကံမကောင်းစွာ ကွယ်လွန်သွားရှာတယ်။ တစ်ဦးတည်းသော ညီမ ဒေါ်နော်ဖီဇာမှာ ယနေ့ထိ သက်ရှိထင်ရှားနေဆဲ။ 

ပြည်ထောင်စု လူငယ်ရေးရာ ဗဟိုကောင်စီရဲ့ အသင်းဝင်ကတ်ပြား(ကျော့ဘက်)

ပြည်ထောင်စု လူငယ်ရေးရာ ဗဟိုကောင်စီရဲ့ အသင်းဝင်ကတ်ပြား(ရှေ့ဘက်)

ကျန်းမာရေးမှူးဟာ ရိုးရိုးရှင်းရှင်း နေတတ်သူဖြစ်တယ်။ ကလေးသူငယ်တွေကို အလွန်အမင်း ချစ်ခင်တယ်။ တစ်နေရာရာမှ ပြန်လာတဲ့အခါ သူ့လက်ထဲမှာ သူ့အနီးအနားရှိ ကလေးတွေအတွက် အမြဲမုန့်တွေ ပါလေ့ရှိတတ်တယ်လို့ ဆိုကြတယ်။ သူ ရွာမှာ လမ်းလျှောက်ထွက်တဲ့အခါ ကလေးတွေ ဝိုင်းလို့ ရှိတတ်တယ်။ ကလေးတွေအတွက်တော့ "ဒါခ်တောရ် နာနာ" ကို မြင်လိုက်တာနဲ့ စားစရာမုန့်ပဲ ပြေးမြင်တော့တယ်။ သူဟာ စာဖတ်ခြင်းနဲ့ ဒိုင်ယာရီရေးခြင်း အထူးဝါသနာပါတယ်။ အူရ်ဒူစာ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ခ်ျစာ အရေးရောအဖတ်ရော ကျွမ်းကျင်တယ်။ ဗိသုကာလက်ရာတွေကို စိတ်ဝင်စားတယ်။ အားလပ်တဲ့ အချိန်တွေဆိုရင် အိမ်မှာ သစ်သားတွေ၊ ဘိလိပ်မြေတွေနဲ့ ခုံတွေ၊ စားပွဲတွေ စင်တွေ ပုံစံအဆန်းဆန်းနဲ့ ကိုယ်တိုင်ပြုလုပ်လေ့ရှိတတ်တယ်။ တစ်ခုထူးခြားတာက သူဟာ ဘယ်လက်သန်ပေမယ့် လက်နှစ်ဖက်စလုံးနဲ့ ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်စာရေးသားနိုင်တယ်။ အားကစားဖက်မှာတော့ ကြက်တောင်ရိုက်ကစားနည်းကို ဝါသနာအိုးပါတယ်။ 

ကျန်းမာရေးမှူး ဦးမြသန်းဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁၂) ရက် ကြသပတေးနေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် မိမိရဲ့ ချစ်သားသမီးတွေနဲ့ နှုတ်ခွန်းဆက်သ၍ အလ္လာဟ်အမိန့်ခံယူသွားလေတယ်။ သူဟာ ကြာသပတေးနေ့ဖွားဖြစ်ပြီး ကြာသပတေးနေ့မှာ ကွယ်လွန်သူဖြစ်တယ်။ သူရဲ့ ရုပ်အလောင်းကို လောင်းဒုံ ကြိုက်ချောင်းရှိ ဘော်လီသင်္ချိုင်းမှာ ဒါဖနာဟ်ခဲ့ပါတယ်။   အလ္လာဟ်အသျှင်မြတ် မြင့်မြတ်သောအစား ပေးတော်မူပါစေ…အာမိန်။     

— လူထုဝဏ္ဏ

ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂၊ ၂၀၂၃။

သုတေသီ စာရေးဆရာ မိုဟမ္မဒ် အရ်ှရာဖ်အာလောမ် (၁၉၄၈-၂၀၂၁)

 

သုေတသီ စာေရးဆရာ မိုဟမၼဒ္ အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ (၁၉၄၈-၂၀၂၁)
——————————————————

ဆရာႀကီး မိုဟာမၼဒ္ အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ကို ရိုဟင္ဂ်ာအေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ၊ သုေတသီ၊ သမိုင္းပညာရွင္၊ စာေရးဆရာ အျဖစ္ လူသိမ်ားၾကသည္။ ဆရာႀကီးသည္ အဖိႏိွပ္ခံ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ မိမိဘဝတစ္သက္ နစ္ျမႇပ္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ အမ်ဳိးမ်ဳိးစြန႔္လႊတ္ အနစ္နာခံခဲ့သူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။

အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္ကို ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁၀ ရက္ေန႔၌ ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕အနီး ေဟာလ်ာဘဂၤါေက်းရြာတြင္  ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အေျခခံပညာကို ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၌ သင္ယူခဲ့ၿပီး ၁၉၇၀ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ဝိဇၨာသိပၸံတကၠသိုလ္ (RASU) မွ ဘြဲ႕ရရိွခဲ့သည္။ ထိုခ်ိန္က ဗိုလ္ေနဝင္း၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ အာဏာစက္ ျပင္းေနခ်ိန္ ျဖစ္သည္။  အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ ဘြဲ႔ရၿပီးၿပီးခ်င္း အမ်ားလူတကာျမင္မက္သည့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ သာယာလွပေသာ ဘဝတစ္ခုဖန္တီးမည့္ အိပ္မက္ဘက္ကို ေျခမလွမ္းဘဲ မိမိအမ်ဳိးကို အဖိႏိွပ္ခံဘဝမွ ကယ္တင္ရန္ ရိုဟင္ဂ်ာအေရး လႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရးက႑ အမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ရြပ္ရြပ္ခြၽံခြၽံ ပါဝင္ကာ ဘဝတစ္ခုလံုး ျမႇဳပ္ႏွံခဲ့သည္။

ဆရာႀကီးအရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ အမ်ဳိးသားေတာ္လွန္ေရးအေနျဖင့္ ေျမေအာက္လွ်ဳိ႕ဝွက္လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရင္း အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ခိုလံႈခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာခရီးစဥ္မ်ားကိုလည္း ရံဖန္ရံခါ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး အရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ မိမိ၏ ကေလာင္စြမ္းျဖင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး၏ သမိုင္းမွန္ကို ကမ႓ာသိေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ဘဂၤလားေဒ့ခ်္ အာရကန္ေလ့လာေရးအသင္း၊ စစ္တေကာင္းတြင္ သုေတသီ ၫႊန္ၾကားေရးမႉးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အာရကန္သမိုင္းေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (AHS)၏ သုေတသနႏွင့္ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေဝေရးဌာန အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ Arakan Monthly Magzine ၏ အမႈေဆာင္အယ္ဒီတာအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ Rohingya Khobor ၏ သုေတသနအႀကီးအကဲအျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာႀကီးသည္ Arakan Rohingya National Organization (ARNO) ၏ ဝါရင့္နာယကအဖြဲ႔ဝင္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။

ဆရာႀကီးအရွ္ရာဖ္အာေလာမ္သည္ သူ၏ ထက္ျမက္ေသာ ကေလာင္ရည္ေၾကာင့္ ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ရင္းႏီွးခ်ိတ္ဆက္မႈရိွခဲ့ၿပီး အၿမဲ ခ်ီးေျမာက္ခံရသူျဖစ္သည္။ ရိုဟင္ဂ်ာ-ရခိုင္အေရးႏွင့္ပတ္သက္သၫ့္ ၎တို႔၏ စာေပလက္ရာမ်ားတြင္လည္း အေရးပါသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ကိုယ္က်ိဳးမဖက္ဘဲ အၿမဲကူညီေပးေလ့ရိွခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး၏ ပံ့ပိုးကူညီမႈ ရလဒ္အခ်ဳိ႕မွာ ေဒါက္တာ အဗၺဒူလ္ကာရိမ္ ေရးသားခဲ့ေသာ “The Rohingyas, A Short Account of their History and Culture” ႏွင့္ ေဒါက္တာ မိုဟာမၼဒ္ မိုဟိဗၺဳလႅာ ဆီဒၵီကီး တည္းျဖတ္ခဲ့သာ The Rohingyas of Arakan: History and Heritage အျမဳေတသမိုင္းစာအုပ္မ်ားျဖစ္ေပသည္။

ဆရာႀကီးအရွ္ရဖ္အာေလာမ္ ျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ “A short history of Arakan and Rohingyas ” စာအုပ္သည္ ရိုဟင္ဂ်ာသမိုင္းကို စိတ္ဝင္တစား ေလ့လာေနသူမ်ားအတြက္ မရိွမျဖစ္လိုအပ္ေသာ သုေတသနႏွင့္ အကိုးအကား စာအုပ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာႀကီးသည္ "A short historical background of Arakan" စေသာ သမိုင္းသုေတသနစာတမ္းမ်ား၊ သမိုင္းဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ား မနားတမ္းျပဳစုေရးသားကာ အာရကာနိစ္႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ သမိုင္းမွန္ကို အလင္းျပခဲ့သည္။ သူ၏ ဘက္မလိုက္ေသာ သုေတသန လက္ရာမ်ားမွာ ျပည္တြင္းျပည္ပသမိုင္းေလ့လာသူမ်ားက ယံုၾကည္အားကိုးႏိုင္ရာ အထာက္အကူမ်ားျဖစ္သည္။

ဆရာႀကီးအရွ္ရဖ္အာေလာမ္သည္ မိမိ၏လူမ်ဳိးကို အဖိႏိွပ္ခံဘဝမွ လႊတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ျမင္မက္ခဲ့ေသာ အိပ္မက္သည္ ျဖည့္ဆည္းရန္ ႀကိဳးစားရင္း ၂၀၂၁ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔ နံနက္ ၉ နာရီ၌ ဘဂၤလာေဒ့ခ္်ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္း ေဆးရံုတစ္႐ံုတြင္ အလႅာဟ္အမိန္႔ခံယူခ့ဲေလသည္။ ရိုဟင္ဂ်ာမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ထက္သန္ေသာ သမိုင္းသုေတသနပညာရွင္ မိုဟမၼဒ္ အရွ္ရဖ္အေလာမ္သည္ ဘဝတစ္ေလွ်ာက္ လူမ်ဳိးေပးတာဝန္၊ သမိုင္းေပးတာဝန္မ်ားကို ေက်ေက်ပြန္ပြန္ေဆာင္ရြက္ရင္း အသက္ ၇၃ ႏွစ္တြင္ ႏႈတ္ခြန္းဆက္သခဲ့ေလသည္။  ဆရာႀကီး ကြယ္လြန္သည့္အခ်ိန္တြင္ ခ်စ္ဇနီး၊ သား ၂ ဦးႏွင့္ သမီး ၃ ဦးတို႔ က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။

အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္ ဆရာႀကီး အရွ္ရဖ္အာေလာမ္ကို Jannaat-e-Ferodus ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါေစသတည္း။

— လူထုဝဏၰ
(၅-၁-၂၀၂၃)

#Unicode

သုတေသီ စာရေးဆရာ မိုဟမ္မဒ် အရ်ှရာဖ်အာလောမ် (၁၉၄၈-၂၀၂၁)
————————————————————

ဆရာကြီး မိုဟာမ္မဒ် အရ်ှရာဖ်အာလောမ်ကို ရိုဟင်ဂျာအရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ သုတေသီ၊ သမိုင်းပညာရှင်၊ စာရေးဆရာ အဖြစ် လူသိများကြသည်။ ဆရာကြီးသည် အဖိနှိပ်ခံရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသားလွှတ်မြောက်ရေးအတွက် မိမိဘဝတစ်သက် နစ်မြှပ်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ အမျိုးမျိုးစွန့်လွှတ် အနစ်နာခံခဲ့သူတစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

အရ်ှရာဖ်အာလောမ်ကို ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက်နေ့၌ ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့အနီး ဟောလျာဘင်္ဂါကျေးရွာတွင်  မွေးဖွားခဲ့သည်။ အခြေခံပညာကို မောင်တောမြို့၌ သင်ယူခဲ့ပြီး ၁၉၇၀ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန် ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ် (RASU) မှ ဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ ထိုချိန်က ဗိုလ်နေဝင်း၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု အာဏာစက် ပြင်းနေချိန် ဖြစ်သည်။  အရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် ဘွဲ့ရပြီးပြီးချင်း အများလူတကာမြင်မက်သည့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းနှင့် သာယာလှပသော ဘဝတစ်ခုဖန်တီးမည့် အိပ်မက်ဘက်ကို ခြေမလှမ်းဘဲ မိမိအမျိုးကို အဖိနှိပ်ခံဘဝမှ ကယ်တင်ရန် ရိုဟင်ဂျာအရေး လှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများ၏ အမျိုးသားရေးကဏ္ဍ အမျိုးမျိုးတွင် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံ ပါဝင်ကာ ဘဝတစ်ခုလုံး မြှုပ်နှံခဲ့သည်။

ဆရာကြီးအရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် အမျိုးသားတော်လှန်ရေးအနေဖြင့် မြေအောက်လျှို့ဝှက်လှုပ်ရှားမှုများကို လုပ်ဆောင်ရင်း အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံသို့ ခိုလှုံခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာခရီးစဉ်များကိုလည်း ရံဖန်ရံခါ သွားရောက်ခဲ့သည်။ ဆရာကြီး အရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် မိမိ၏ ကလောင်စွမ်းဖြင့် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး၏ သမိုင်းမှန်ကို ကမ္ဘာသိအောင် ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည်။ ဆရာကြီးသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ခ်ျ အာရကန်လေ့လာရေးအသင်း၊ စစ်တကောင်းတွင် သုတေသီ ညွှန်ကြားရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ အာရကန်သမိုင်းလေ့လာရေးအဖွဲ့ (AHS)၏ သုတေသနနှင့် ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရေးဌာန အတွင်းရေးမှူးအဖြစ်လည်းကောင်း၊ Rohingya Khobor ၏ သုတေသနအကြီးအကဲအဖြစ်လည်းကောင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဆရာကြီးသည် Arakan Rohingya National Organization (ARNO) ၏ ဝါရင့်နာယကအဖွဲ့ဝင် တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

ဆရာကြီးအရ်ှရာဖ်အာလောမ်သည် သူ၏ ထက်မြက်သော ကလောင်ရည်ကြောင့် ထင်ရှားသော နိုင်ငံတကာ စာရေးဆရာများ၊ ပညာရှင်များ၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ရင်းနှီးချိတ်ဆက်မှုရှိခဲ့ပြီး အမြဲ ချီးမြောက်ခံရသူဖြစ်သည်။ ရိုဟင်ဂျာ-ရခိုင်အရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် ၎င်းတို့၏ စာပေလက်ရာများတွင်လည်း အရေးပါသည့် သတင်းအချက်အလက်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို ကိုယ်ကျိုးမဖက်ဘဲ အမြဲကူညီပေးလေ့ရှိခဲ့သည်။ ဆရာကြီး၏ ပံ့ပိုးကူညီမှု ရလဒ်အချို့မှာ ဒေါက်တာ အဗ္ဗဒူလ်ကာရိမ် ရေးသားခဲ့သော “The Rohingyas, A Short Account of their History and Culture” နှင့် ဒေါက်တာ မိုဟာမ္မဒ် မိုဟိဗ္ဗုလ္လာ ဆီဒ္ဒီကီး တည်းဖြတ်ခဲ့သာ The Rohingyas of Arakan: History and Heritage အမြုတေသမိုင်းစာအုပ်များဖြစ်ပေသည်။

ဆရာကြီးအရ်ှရဖ်အာလောမ် ပြုစုရေးသားခဲ့သော “A short history of Arakan and Rohingyas ” စာအုပ်သည် ရိုဟင်ဂျာသမိုင်းကို စိတ်ဝင်တစား လေ့လာနေသူများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော သုတေသနနှင့် အကိုးအကား စာအုပ်ပင်ဖြစ်ပေသည်။ ထို့အပြင် ဆရာကြီးသည် "A short historical background of Arakan" စသော သမိုင်းသုတေသနစာတမ်းများ၊ သမိုင်းဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများ မနားတမ်းပြုစုရေးသားကာ အာရကာနိစ်ရိုဟင်ဂျာတို့၏ သမိုင်းမှန်ကို အလင်းပြခဲ့သည်။ သူ၏ ဘက်မလိုက်သော သုတေသန လက်ရာများမှာ ပြည်တွင်းပြည်ပသမိုင်းလေ့လာသူများက ယုံကြည်အားကိုးနိုင်ရာ အထာက်အကူများဖြစ်သည်။

ဆရာကြီးအရ်ှရဖ်အာလောမ်သည် မိမိ၏လူမျိုးကို အဖိနှိပ်ခံဘဝမှ လွှတ်မြောက်ရေးအတွက် မြင်မက်ခဲ့သော အိပ်မက်သည် ဖြည့်ဆည်းရန် ကြိုးစားရင်း ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့ နံနက် ၉ နာရီ၌ ဘင်္ဂလာဒေ့ခ်ျနိုင်ငံ၊ စစ်တကောင်း ဆေးရုံတစ်ရုံတွင် အလ္လာဟ်အမိန့်ခံယူခဲ့လေသည်။ ရိုဟင်ဂျာမျိုးချစ်စိတ်ထက်သန်သော သမိုင်းသုတေသနပညာရှင် မိုဟမ္မဒ် အရ်ှရဖ်အလောမ်သည် ဘဝတစ်လျှောက် လူမျိုးပေးတာဝန်၊ သမိုင်းပေးတာဝန်များကို ကျေကျေပွန်ပွန်ဆောင်ရွက်ရင်း အသက် ၇၃ နှစ်တွင် နှုတ်ခွန်းဆက်သခဲ့လေသည်။  ဆရာကြီး ကွယ်လွန်သည့်အချိန်တွင် ချစ်ဇနီး၊ သား ၂ ဦးနှင့် သမီး ၃ ဦးတို့ ကျန်ရစ်ခဲ့လေသည်။

အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်သည် ဆရာကြီး အရ်ှရဖ်အာလောမ်ကို Jannaat-e-Ferodus ချီးမြှင့်တော်မူပါစေသတည်း။

— လူထုဝဏ္ဏ
(၅-၁-၂၀၂၃)

#MuhammadAshrafAlam
#Well_known_Rohingya
#ထူးခြ်န္ထင္ရွား႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား
#rohingyawriters

ဘော်လီမျိုးနွယ်စု၏ နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ခန့် ရှိသော အထောက်အထားတစ်ခု

 

[Unicode]

ထင်ရှားသော ဘော်လီမျိုးနွယ်စု၏ နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ခန့် ရှိသော အထောက်အထားတစ်ခု

----------------------------------------------------------

ဖခင် ပြုစုခေါင်း ဖတေအာလီ ကွယ်လွန်သွားသဖြင့် သားဖြစ်သူ ပြုစုခေါင်း ဖဇဲရာလီက ဖခင်၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများမှ ကွန်တိုင်ပြုစုကို မိမိ နာမည်နှင့် လွှဲပြောင်းယူသည့် ပတ္တာလက်မှတ်စာဖြစ်သည်။ ၁၈၇၄ ခု ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့ လျှောက်ထားသည်ဟု တိတိကျကျ ပါရှိသည်။ စာချုပ်တွင် ဂေါ်ဝနာရ်မင်းကြီး၏ ခွင့်ပြုချက် လက်မှတ်နှင့်အတူ Deputy Commissioner ....... (ဒုတိယမင်းကြီးသခင်ဘရား နန်းတော်ဝန်) စာသားပါ ဗြိတိသျှကိုလိုနီအစိုးရ၏ သရဖူတံဆိပ်တုံးလည်း ကျော့ဘက်တွင် ပါရှိသည်။ စာချုပ်ကို အောင်ကျော်စံ အမည်ရှိ စာရေးတစ်ဦးက ရေးသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ကွန်တိုင်ကျေးရွာတွင် ယနေ့အချိန်အထိ ဘော်လီဝတ်ပြုကျောင်း၊ ဘော်လီရေကန် တို့ တည်ရှိပါသည်။ (ဖတေအာလီမှာ ဘော်လီဘာဇားကို တည်ခဲ့သော ပုဂ္ဂုလ်ဖြစ်သည်။ ဘော်လီ ဟု လူသိများသည်။ ဘော်လီ၏ အတ္တုပ္ပတ္တိကို သီးခြားပို့စ် တစ်ခုနှင့် ဖော်ပြပါမည်။)

ရိုးသားစွာ စဉ်းစားဝေဖန်ကြည့်ပါရန်-

— ဖခင် ပြုစုခေါင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သားဖြစ်သူက အဖပိုင်ဥစ္စာကို မိမိနာမည်နှင့် လွှဲပြောင်းသည့် ခုနှစ်က ၁၈၇၄ ခုနှစ်ဆိုလျှင်…

ဖခင် အသက်ရှင်ခဲ့သည့် သက်တမ်း ၇၀ နှစ် ဆိုပါစို့ …

နောက်ပြန်ဆုတ် တွက်ကြည့်သော် သက္ကရာဇ် ၁၈၀၇ ခုနှစ်ခန့် ရရှိမည်။

— အာဏာရှင်တို့၏ ဥပဒေ အရ ၁၈၂၃ မတိုင်မီကပင် ဗမာပြည်မှာ နေထိုင်နေသော မျိုးရိုးစဉ်ဆက်များသည်သာ တိုင်းရင်းသား အဖြစ်သတ်မှတ်လျှင်…

ရိုဟင်ဂျာတို့လည်း စစ်မှန်သော တိုင်းရင်းသား မဟုတ်ပါလော့။

— ရိုဟင်ဂျာတို့သည် အဘယ် အပြစ်ကြောင့် ညကရောက်လာသကဲ့သို့ ခိုးဝင်ဖြစ်နေရသနည်း။ အသားအရေ မတူ၍လား… ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ မတူ၍လား။

— လူထုဝဏ္ဏ

[Zawgyi]

ထင္ရွားေသာ ေဘာ္လီမ်ိဳးႏြယ္စု၏ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀ ခန႔္ ရိွေသာ အေထာက္အထားတစ္ခု

-----------------------------------------------------

ဖခင္ ျပဳစုေခါင္း ဖေတအာလီ ကြယ္လြန္သြားသျဖင့္ သားျဖစ္သူ ျပဳစုေခါင္း ဖဇဲရာလီက ဖခင္၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားမွ ကြန္တိုင္ျပဳစုကို မိမိ နာမည္ႏွင့္ လႊဲေျပာင္းယူသၫ့္ ပတၲာလက္မွတ္စာျဖစ္သည္။ ၁၈၇၄ ခု ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန့ ေလ်ွာက္ထားသည္ဟု တိတိက်က် ပါရိွသည္။ စာခ်ဳပ္တြင္ ေဂၚဝနာရ္မင္းႀကီး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ လက္မွတ္ႏွင့္အတူ Deputy Commissioner ....... (ဒုတိယမင္းႀကီးသခင္ဘရား နန္းေတာ္ဝန္) စာသားပါ ၿဗိတိသ်ွကိုလိုနီအစိုးရ၏ သရဖူတံဆိပ္တံုးလည္း ေက်ာ့ဘက္တြင္ ပါရိွသည္။ စာခ်ဳပ္ကို ေအာင္ေက်ာ္စံ အမည္ရိွ စာေရးတစ္ဦးက ေရးသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ကြန္တိုင္ေက်းရြာတြင္ ယေန့အခ်ိန္အထိ ေဘာ္လီဝတ္ျပဳေက်ာင္း၊ ေဘာ္လီေရကန္ တို႔ တည္ရိွပါသည္။ (ဖေတအာလီမွာ ေဘာ္လီဘာဇားကို တည္ခဲ့ေသာ ပုဂၢုလ္ျဖစ္သည္။ ေဘာ္လီ ဟု လူသိမ်ားသည္။ ေဘာ္လီ ၏ အတၲုပၸတၲိကို သီးျခားပို႔စ္ တစ္ခုႏွင့္ ေဖာ္ျပပါမည္။)

႐ိုးသားစြာ စဥ္းစားေဝဖန္ၾကည့္ပါရန္-

— ဖခင္ ျပဳစုေခါင္း ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ သားျဖစ္သူက အဖပိုင္ဥစၥာကို မိမိနာမည္ႏွင့္ လႊဲေျပာင္းသည့္ ခုႏွစ္က ၁၈၇၄ ခုႏွစ္ဆိုလွ်င္…

ဖခင္ အသက္ရွင္ခဲ့သည့္ သက္တမ္း ၇၀ ႏွစ္ ဆိုပါစို႔ …

ေနာက္ျပန္ဆုတ္ တြက္ၾကည့္ေသာ္ သကၠရာဇ္ ၁၈၀၇ ခုႏွစ္ခန္႔ ရရိွမည္။

— အာဏာရွင္တို႔၏ ဥပေဒ အရ ၁၈၂၃ မတိုင္မီကပင္ ဗမာျပည္မွာ ေနထိုင္ေနေသာ မ်ဳိး႐ိုးစဥ္ဆက္မ်ားသည္သာ တိုင္းရင္းသား အျဖစ္သတ္မွတ္လွ်င္…

႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔လည္း စစ္မွန္ေသာ တိုင္းရင္းသား မဟုတ္ပါေလာ့။

— ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔သည္ အဘယ္ အျပစ္ေၾကာင့္ ညကေရာက္လာသကဲ့သို႔ ခိုးဝင္ျဖစ္ေနရသနည္း။ အသားအေရ မတူ၍လား… ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ မတူ၍လား။

— လူထုဝဏၰ

(9-6-2022)

ဟနဖီအက္ခရာ၏ ဖခင်ကြီး (သို့) ဆရာ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်

ဟနဖီအက္ခရာ၏ ဖခင်ကြီး (သို့) ဆရာ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်

" လူမျိုးစုတစ်စုတွင် ကိုယ်ပိုင်အရေးအသား မရှိလျှင် ထိုလူမျိုးစု ဖြစ်တည်ခြင်းကိုပါ အငြင်းပွားရန် လွယ်ကူပေလိမ့်မည်။ "

                                             — မိုဟာမတ်ဟာနိဖ် 

လွတ်လပ်ရေးခေတ်တွင် မှေးမှိန်နေသော စာပေအရေးအသားကို မြင့်တင်ရန် ရှေးရိုဟင်ဂျာ အရေးအသားစနစ်မှ လမ်းခွဲထွက်၍ ခေတ်သစ်အက္ခရာ တစ်မျိုးကို တီထွင်၍ ရိုဟင်ဂျာစာပေအရေးအသား လောကတွင် တဟုန်းဟုန်း ကျော်ကြားသူမှာ ဆရာမိုဟာမတ်ဟာနိဖ် ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဆရာမိုဟာမတ်ဟာနိဖ် တီထွင်ခဲ့သော အက္ခရာကို တီထွင်သူ၏ အမည်စွဲ၍ ဟနဖီအက္ခရာဟု အမည်တွင်ကြသည်။ လက်ယာဘက်မှ လက်ဝဲဘက်သို့ ရေးရသည့် ဟနဖီအက္ခရာသည် ကိုယ်ပိုင်မူ၊ ကိုယ်ဟန်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသားများ၏ တစ်ခဲနက် ထောက်ခံမှုအများဆုံး ရရှိထားသော အက္ခရာဖြစ်ပါသည်။ အသုံးတွင်ကျယ်လာခဲ့သည်။ ယခုဆိုလျှင် အင်တာနက်စာမျက်နှာများတွင် သုံးနှုန်းနိုင်သည်အထိ တိုးတက်လာခဲ့သည်။

ဟနိဖီအက္ခရာတီထွင်သူ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်၏ အမည်အပြည့်အစုံမှာ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ် ရာဂီပ် [Muhammad Hanif Rageb] ဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၅၂ ခုနှစ်တွင် ရသေ့တောင်မြို့နယ်၊ ပရိမ်တောင်ကျေးရွာတွင် ဖခင် ဪလီအဟ်မတ် (တာဂျဲရ်မုလ်လုခ်)နှင့် မိခင် မာဆူမာခါတွန် တို့မှ ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ ကျောင်းနေအရွယ်ရောက်လာသောအခါ ဖခင်က ဦးစွာ သာသနာ့ပညာကို သင်စေခဲ့သည်။ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်သည် အခြေခံသာသနာ့ပညာ ၁-တန်းမှ ၅ တန်းအထိ မိမိတို့ရွာရှိ မိုဟာမ္မဒီယာ အာရဗီကျောင်း၌ သင်ယူခဲ့သည်။ ၆ တန်း မှ ၉ တန်းထိ ကို မျှာဇင်ပူရ်အာရဗီကျောင်းမှ သင်ယူ၍ အဆင့်မြင့်ပညာအတွက် နိုင်ငံခြား ပညာတော်သင် သွားရောက်ခဲ့သည်။ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်သည် ၁၉၆၉ ခု မှ ၁၉၇၂ ခု အထိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံရှိ ထင်ရှားသော အာရဗီတက္ကသိုလ် ပဋ္ဌီယာအာရဗီတက္ကသိုလ်နှင့် ဟင်ဌာဇားရီ အာရဗီတက္ကသိုလ်တို့၌ ပညာဆည်းပူးခဲ့သည်။ ၁၉၇၃ ခုတွင် "ဖနုနာသ် အေ အာလီယာ" အာလိမ်ဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်၏ ထင်ရှားသော ဆရာသမား တစ်ပါးမှာ စစ်တွေမြို့၊ သက်ကေပြင်ရပ်ကွက်ဇာတိ မော်လနာ အဗ္ဗဒူလ်ဟောက် ဖြစ်ပါသည်။ 

မျိုးချစ်စိတ်ထက်သန်သော ဆရာ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်သည် ဘွဲ့ရရှိပြီးနောက် မိမိဇာတိပြည်သို့ ရောက်လာကာ မျှာဇင်ပူရ် အာရဗီကျောင်း၌ အထက်တန်းပြဆရာအဖြစ် ၁၉၇၇ ခုအထိ သင်ပြခဲ့သည်။ ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင်ပင် အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုကြောင့် အမိမြေကိုစွန့်လွှတ်ကာ နိုင်ငံခြားသို့ ထွက်ခွာခဲ့ရသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ခ်ျသို့ ခိုဝင်လာပြီး နီလာအာရဗီကျောင်း၌ အထက်တန်းပြဆရာအဖြစ် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်အထိ သင်ပြခဲ့သည်။ ထို့နောက်ဆရာသည် မုဖ်သီဓမ္မသတ်ပညာ ဆည်းပူးရန် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။ ထိုနိုင်ငံ၌ ဓမ္မသတ်ပညာကို နှစ်နှစ်ထိထိ လေ့လာသင်ယူခဲ့သည်။ ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် ဆော်ဒီအာရေဗီးယားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ကာ သုံးနှစ်ထိထိ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ဆော်ဒီအရေဗီးယား၌ နေထိုင်စဉ် အဖိုးမဖြတ်နိုင်သော ခေတ်သစ် ဟနဖီအက္ခရာကို အောင်မြင်စွာ တီထွင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘာသာဗေဒ ကျွမ်းကျင်သော အဖွဲ့ဝင် ၁၂ ဦးပါဝင်သည့် Rohingya Zuban Committee ကိုလည်း ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဆရာသည် ဟနဖီအက္ခရာ အရေးအသားနှင့် ပတ်သတ်၍ အနယ်နယ်အရပ်ရပ်သို့ သွားရောက်ကာ စာပေဟောပြောပွဲများစွာ ကျင်းပခဲ့သည်။ စာအုပ်စာပေများ ရေးသား၍ ရိုဟင်ဂျာလူထုအထိ ရောက်အောင် အပတ်တကုတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ဟနဖီအက္ခရာ အရေး၊ အဖတ်နှင့် ပတ်သတ်သော ရိုဟင်ဂျာဖတ်စာ၊ သဒ္ဒါလမ်းညွှန်းကျမ်း စသော စာအုပ်ပေါင်း ၅၀ ကျော် ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သည်။ 

စာပေဘက်သို့ အားထုတ်နေသော ဆရာ၏ စိတ်ဓာတ်သည် အဖိနှိပ်ခံနေရသော မိမိအမျိုးကို ကယ်တင်ရန် တော်လှန်ရေးဘက်သို့ ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ ဆရာသည် ၁၉၈၅ ခုတွင် ဆော်ဒီအာရေဗီးယားနိုင်ငံမှ ပြန်လည်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ ထိုနှစ်မှာပင် မူဂျာဟီဒ် ညီညွတ်ရေးအဖွဲ့ (IMA Attahade Mujahedin/Junudul Islam)ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဆရာသည် ထိုအဖွဲ့အစည်းကို ၁၀ နှစ်တိုင်တိုင် ဦးဆောင်မှုပေးခဲ့သည်။ 

ဆရာမိုဟာမတ်ဟာနိဖ်သည် အာရဗီ၊ ဖာရေစီ၊ အင်္ဂလိပ်၊ အူရ်ဒူ ဘာသာစကား ကျွမ်းကျင်သည်။ ဆရာသည် ရိုဟင်ဂျာ နှင့် အူရ်ဒူ ဘာသာစကားဖြင့် စာအုပ်ပေါင်းများစွာ ရေးသားပြုစုခဲ့သည်။ ဆရာ၏ ထင်ရှားသော စာအုပ်အချို့မှာ Mosala e Arakan aur Uska Hol (အာရကန် ပြဿနာနှင့် ၎င်း၏အဖြေ)၊ Jihaad e Arakan aur Uska Ahkaam (အာရကန် တော်လှန်ရေးနှင့် လုပ်ဆောင်ဖွယ်များ)၊ Kulliyat e Rageb (ရာဂီပ် ဆောင်းပါးစုံ)၊ Ezhar e Hakikot (အမှန်တရား၏ အလင်းတော်) တို့ဖြစ်ကြသည်။ 

ဆရာမိုဟာမတ်ဟနိဖ်သည် ဒုတိယအကြိမ်အနေဖြင့် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ နီးလားအာရဗီတက္ကသိုလ်၌ အထက်တန်းနည်းပြ၊ ရှိခ်အုလ်ဟာဒီးစ်(ဓမ္မသတ်ပါမောက္ခ)၊ ဆဒေါရ်အေ မုဖ်သီ (မုဖ်သီချုပ်) အဖြစ် ယနေ့တိုင် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိပါသည်။ 

ဆရာသည် ကျောင်းဆရာ၊ ဓမ္မသတ်ချုပ်၊ စာရေးဆရာ၊ တော်လှန်ရေးသမား၊ ဟနိဖီအက္ခရာ တီထွင်သူ စသော မိမိအမျိုးအကျိုးဆောင် တာဝန်အမျိုးမျိုးကို ဘဝတစ်လျှောက် ထမ်းရွက်ခဲ့သည်။ ဆရာမော်လနာ မိုဟာမတ်ဟာနိဖ်သည် မိမိ၏ ကိုယ်စွမ်းကိုယ်စရင်းကာ ရိုဟင်ဂျာစာပေတိုးတက်ရေး၊ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုး လွတ်မြောက်ရေးအတွက် မနားတမ်း ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ ဆရာသည် ယနေ့အချိန်အထိ သက်ရှိထင်ရှား ရှိနေပါသည်။ 

—လူထုဝဏ္ဏ

(၁၉-၅-၂၀၂၂)

ဒေါ်အရေဖာဂဖာရ်(ခေါ်)မေမေခင် ကွယ်လွန် [၁၉၄၇-၂၀၂၂]

နာရေးသတင်း

-----------

ဒေါ်အရေဖာဂဖာရ်(ခေါ်)မေမေခင်

အမှတ်(၃)ရပ်ကွက်၊ဘူးသီးတောင်

အသက်(၇၅)နှစ်

-----------------------------

             ရခိုင်ပြည်နယ် ဘူးသီးတောင်မြို့ အမှတ်(၃)ရပ်ကွက်နေ (ပါလီမန်အတွင်းဝန်ဟောင်း ဦးအဒူဂဖာရ်(BA•BT)-ဒေါ်ဆာရာ) တို့၏သမီး (ဦးအူလာမျာ-ဒေါ်ရှိုက်ရ်ဘီ)တို့၏ သမီးချွေးမ စာရေးကြီး (ဦးလုက်မာန်)၏ ချစ်လှစွာသောဇနီး ဒေါ်ဟာမီဒါဂဖာရ် JAT အမက(၄) ကျောက်တံတား၊ ဒေါ်ဂျာဟေဒါဂဖာရ် PAT အထကခွဲ ဖုံညိုလိပ်၊ ဟိုက်ရုလ်ဂဖာရ်(ခေါ်)မောင်စိုးနိူင်၊နူရ်ဂဖာရ်(ခေါ်)မောင်အေးထွန်း၊အုစ်မာန်ဂဖာရ်(ခေါ်)မောင်အောင်နိူင်၊ နော်ဆီမာဂဖာရ်(ခေါ်) နွယ်နီနိူင်၊ တော်ဆီလီမာဂဖာရ်(ခေါ်)အေးငြိမ်းဇော်တို့၏ ချစ်လှစွာသော မိခင် မောင်အာဏ္ဏဝါရ်ဂဖာရ်(ခေါ်)ဇာနည်ကို ခေတ္တအမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ချစ်လှစွာသော နာနီ မြေး(၁၂)ယောက်တို့၏ ဖွားဖွားသည် ယနေ့ ၁၁-၂-၂၀၂၂ ခုနေ့ မနက် ၅နာရီအချိန်တွင် အလာ့အမိန့် ခံယူသွားပါ၍ ရပ်ဝေးရပ်နီး ဆွေမျိူးသားချင်းများနှင့် မိတ်သင်္ဂများ သိရှိနိူင်ပါရန် အကြောင်းကြားအပ်ပါသည်။

မှတ်ချက်။ ။ကွယ်လွန်သူ၏ ဂျနဇာကို ရွက်ညိုတောင်ကျေးရွာ ဂဖာရ်ရှာဖ့် ကဘရ်စာန်တွင် ဂျူမာအပြီး ဖတ်ပါမည်ဖြစ်ပါကြောင်း။

------------

အောက်ပါပုံပါ ကွယ်လွန်သူသည် ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိူင်ငံတော်၏ ပထမဦးဆုံးသော လက်နက်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး လှဲလှယ်ပွဲ၌ မေယုနယ်ခြားခရိုင် ဘူးသီးတောင်မြို့တွင် မေယုခရိုင်သားများ အထူးတန်ဖိုးထား ကြည်ညို လေးစားပါသော ဒုတိယတပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချူပ် ဗိုလ်မှုးချူပ် အောင်ကြီးအား ၁၉၆၁ခုနှစ် ဂျူလိုင်လ(၄)ရက်နေ့တွင် ဘူးသီးတောင်မြို့သို့ ရောက်ရှိစဉ်က ဒေါ်အရေဖာဂဖာရ်(ခေါ်)မေမေခင်မှ ဘူးသီးတောင် သင်္ဘောဆိပ်တွင် ပန်းစည်းဖြင့် လှုိက်လှဲစွာ ကြိုဆိုနေသည်ပုံ

____________________________________________

နာရေးသတင်း

___________

ဦးလုက်မာန်(ခေါ်)စာရေးကြီးလုက်မာန်

စာရေးကြီး(အငြိမ်းစား)

မြို့နယ်ပညာရေးမှုးရုံး

ဘူးသီးတောင်မြို့

အသက်(၈၃)နှစ်

----------

ရခိုင်ပြည်နယ် ဘူးသီးတောင်မြို့ အမှတ်(၃)ရပ်ကွက်နေ (ဦးအူလာမျာ+ဒေါ်ရှိုရ်ဘီတို့၏သား ကွယ်လွန်သူ ပါလီမန်အတွင်းဝန်ဟောင်း ဦးအဒူဂဖာရ်+ဒေါ်ဆာရာ)တို့၏ သားသမက် ဒေါ်အရေဖါဂဖါရ်(ခေါ်)မေမေခင်၏ ချစ်လှစွာသောခင်ပွန်း ၊ဦးအာဇီဇုလ်ဂဖာရ်(ခေါ်) ဦးကျော်အေး(ခေါ်) ဦးဘမောင် ထွေအုပ်(ငြိမ်း)+ဒေါ်ခင်ဆွေဝင်းတို့၏ အစ်ကို (ဦးဘတင်၊ဦးဆုလ်တာန်ဟူဆိန်၏ညီ (ဦးဖိုးခင်-ကုန်သွယ်ရေး အငြိမ်းစား)နှင့် ဒိလ်ဒါရ်ဂဖာရ်(ခေါ်) ဦးကျော်စိုးအောင်(အထွေထွေ အတွင်းရေးမှုး ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးပါတီ)တို့၏ အစ်ကို (ဒေါ်ဟာမီဒါဂဖာရ် JAT-အမက ၄ ကျောက်တံတား+-ဦးဝင်းမြင့် ကျောင်းဆရာ(အငြိမ်းစား) (ဒေါ်ဂျာဟေဒါဂဖာရ် PAT အထကခွဲ ဖုံညိုလိပ် +ကာမာလ်ဟူဆိန် JAT-အထကခွဲ ဖုံညိုလိပ်) ခိုက်ရုလ်ဂဖာရ်(ခေါ်)မောင်စိုးနိူင်၊(နော်ဆီမာဂဖာရ်(ခေါ်)နွယ်နီနိူင်+ရာမောသ်အုလာ) (နူရ်ဂဖာရ်(ခေါ်)မောင်အေးထွန်း+ဒေါ်ဂျာနု) တော်ဆီလီမာဂဖာရ်(ခေါ်) အေးငြိမ်းဇော်တို့၏ချစ်လှစွာသောဖခင် အဏ္ဏဝါရ်ဂဖါရ်(ခေါ်)မောင်ဇာနည်ကို(BE-IT)ခေတ္တ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ချစ်လှစွာသော နာနာကြီးသည် ယနေ့ ၂၃-၁-၂၀၂၂ ခုနေ့ ညနေ ၅နာရီ ၂၀တွင် မိမိနေအိမ်၌ အလာ့အမိန့် ခံယူသွားပါသဖြင့် မနက်ပြန် ၂၄-၁-၂၀၂၂-ခုနေ့ တနင်္လာနေ့ နံက် (၁၀)နာရီအချိန်တွင် ရွက်ညိုတောင်ကျေးရွာ (ဂဖာရ်ရှာဖ့်)ကဗာရ်စာန်တွင် "ဂျနဇာ"ဖတ်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရပ်ဝေးရပ်နီး ဆွေမျိူးသားချင်းများ၊မိတ်သင်္ဂများနှင့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များ သိရှိနိူင်ပါရန် အကြောင်းကြားအပ်ပါသည်။

မှတ်ချက်။ ။ကွယ်လွန်သူအတွက် ဒိုဝါမှာသတိရပါရန်

------------

Credit- Win Myint

စစ်တွေကော်လိပ်မှ မွတ်ဆလင် ဆရာ၊ ဆရာမများ

 

Zakariya, dean of Botony faculty, Sittwe College. 

(ပုံ-၁) ဘယ်အစွန်း - ဦးခင်မောင်လေး (ခ) ဦးဇက်ကီးရီးယား

                     ကထိက ဋ္ဌာနမှူး ရုက္ခဗေဒဋ္ဌာန နောင်တောခို

        ညာအစွန် -   ဒေါ်သန်းတင်

                      ကထိက ဋ္ဌာနမှူး သတ္တဗေဒဋ္ဌာန

                      စစ်တွေကောလိပ် ၁၉၇၃ - ၁၉၇၄

စစ်တွေကောလိပ် စတင်ဖွင့်လှစ်သည့် ၁၉၇၃ - ၁၉၇၄၊ ဒုတိယနှစ် ရုက္ခဗေဒ တန်းတွင် ပညာသင်ကြားပေးခဲ့သော ကျွန်တော် (ထွန်းအောင်ကျော်)၏ ကျေးဇူးရှင် အနန္တဂိုဏ်းဝင် ဆရာ ဆရာမများအနက်မှ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ဆရာ ၊ ဆရာမများ

၁၉၇၃ - ၁၉၇၄ စစ်တွေကောလိပ် စတင်ဖွင့်သည့်နှစ် ကျွန်တော် ဒုတိယနှစ် ရုက္ခဗေဒ တန်းတက်ပါသည်။ ယင်းနှစ် ကျွန်တော်တို့မေဂျာ တန်းတွင် ကျောင်းသားအများဆုံး ၁၄ ဦးရှိသည်။

အဓိက ရုက္ခ ဘာသာရပ် ၄ ရပ်အပြင် မိုင်နာ ဘာသာအဖြစ် ဓာတု ၊ ဇီဝ ၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ တို့ယူရသည် မေဂျာဘာသာရပ် ၄ ခု မိုင်နာဘာသာ ၃ ခု တို့အတွက် သင်ပြသည့် ကျောင်းသား ၁၄ ဦးအတွက် ဆရာ ဆရာမ ၁၃ ဦးသင်ပြသည်။

(ပုံ-၂) ဒေါ်ညွန့်ညွန့်ရင် ( ကမန် တိုင်းရင်းသူ )

       လက်ထောက် ကထိက၊ ရုက္ခဗေဒဋ္ဌာန

      ဘဏ္ဍာရေးမှူး ရခိုင်စာပေနှင့်ယဉ်ကျေးမှု​ကော်မတီ

      စစ်တွေကောလိပ် ၁၉၇၃ - ၁၉၇၄

ယင်းတို့ အနက် ကျွန်တော့် မေဂျာ ဋ္ဌာနမှူး ဦးခင်မောင်လေး ၊ ဆရာမ ဒေါ်ညွန့်ညွန့်ယဉ်၊ ဆရာမ ဒေါ်သန်းတင် တို့သည် အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ကျေးဇူးရှင် ဆရာ ဆရာမများဖြစ်ကြပါသည်။

ကျောင်းသား ၁၄ ဦးကို ဆရာ ဆရာမ ၁၃ ဦးက အနီးကပ် သေချာစွာ ကျောင်းပြေးမရအောင် လှုပ်မရအောင် ဂရုစိုက် ရင်းနှီး နွေးထွေး ချစ်ခင်စွာ စေတနာအပြည့်ဖြင့် စာ​တွေ့ အပြင် ဖား၊ ကြက်၊ ဝက် ခွဲစိပ် ရုက္ခ ခွဲစိပ် လက်တွေ့ ဘာသာရပ်များ သင်ကြားပို့ချ ခဲ့ကြပါသည်။

အလွန် ကျေးဇူးရှိသော ဆရာ ဆရာမ များကို အစဉ်သတိရ ရိုသေလေးမြတ်စွာ ကန်တော့ပါသည်။

- ထွန်းအောင်ကျော်

Click here: For Original FB Link