အေအေ လော်ဘီ ရှိူဗင်ဝါဒီများသို့

အေအေ လော်ဘီ ရှိူဗင်ဝါဒီများသို့

ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ် မြင်လိုက်ရင်ပဲ မြန်မာ့မျိုးချစ်တွေ နှာခေါင်းရှုံ့ချင်မလား မပြောတတ်ဘူး။ မင်းတို့ဟာကလဲ အင်္ဂလိပ်စကားကို တိုက်ရိုက်မွေးစားထားတာချည်းပါလားလို့ ဆိုချင်ဆို။ မတတ်နိုင်ဘူး။ စစ်ရေး အောင်ပွဲတွေ ရလာတဲ့ အေအေကို မှားမှားမှန်မှန် မျက်စိမှိတ်ထောက်ခံလိုက်မဟဲ့ ဆိုသူတွေ၊ ရိုးတွင်းခြင်ဆီအထိ မဟာလူမျိုးကြီးဝါဒ စိမ့်ဝင်နေသူတွေကို ဒီလိုပဲ လိပ်မူရလိမ့်မယ်။ လူမျိုးကြီးဝါဒလို့ ပြောလိုက်ရင် ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒတမျိုးပဲ ရှိနေတယ်လို့ မထင်လိုက်နဲ့။ 

ရိုဟင်ဂျာကို ရိုဟင်ဂျာလို့တောင် မခေါ်နိုင်ရှာတဲ့ အေအေ ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ် ထွန်းမြတ်နိုင်မှာ မဟာရခိုင် လူမျိုးကြီးဝါဒ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ရှိနေတာပဲ မဟုတ်လား။ ဒါလဲ ရှိူဗင်ဝါဒ တမျိုးပါပဲ။ အေအေရဲ့ ရက္ခိတ လမ်းစဉ်ကို ဆန်းစစ်ကြည့်ရင် ရှိူဗင်နစ်(စ်) အတွေးအခေါ်တွေ လွှမ်းမိုးနေတာ အထင်အရှား တွေ့ရမယ်။ 

ဒါတွေ ဘာ့လို့ ပြောနေရသလဲ။ ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ ၁၈ ရက်နေ့မှာ ဘူးသီးတောင်မြို့ကို အေအေက အလုံးစုံ ထိန်းချုပ်လိုက်ပြီလို့ ကြေညာခဲ့တယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ဘူးသီးတောင်မြို့လဲ ပြာကျသွားခဲ့ပြီ။ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ထွက်ပြေးနေရတယ်။ ထွက်ပြေးနေရတယ် ဆိုသော်ငြား တကယ့်တကယ်ကျ ပြေးစရာမြေ မရှိပါဘူး။ အရေအတွက် အတိအကျ မသိနိုင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ အသတ်ခံရ၊ လုယက်ခံခဲ့ရတယ်။ 

ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်းတွေ ဖြတ်တောက်ခံထားရတဲ့ ဒေသမို့ အများပြည်သူအနေနဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်တွေကို ရေရေရာရာ မသိနိုင်ဘူး။ ဒါ့ကြောင့်မို့ အငြင်းပွားသံတွေ ပိုကျယ်လောင်လာခဲ့တယ်။ အေအေဘက်က သူတို့လုပ်တာ မဟုတ်ဘူးလို့ ငြင်းတယ်။ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲလို့ ဘူးသီးတောင်မြို့ မီးလောင် ပြာကျသွားခဲ့တာလို့ ဆိုထားတယ်။ 

သို့သော် ဒေသခံ မျက်မြင်သက်သေတွေ၊ ဂြိုဟ်တုဓာတ်ပုံတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်ကတော့ အေအေကို လက်ညှိုးထိုးနေတယ်။ အမှန်တရားကို ကြာကြာဖုံးထားလို့ မရပါဘူး။ တကယ်လို့သာ အေအေဘက်က မကျူးလွန်ခဲ့ရိုးမှန်ရင် လွတ်လပ်အမှီအခိုကင်းတဲ့ စုံစမ်းစစ်ရေးကို ဘာကြောက်စရာလိုသလဲ။ အခုလို ဘူးကွယ်ငြင်းပြီး စစ်ကောင်စီနဲ့ ပုလင်းတူဗူးဆို့တွေလို့ စွပ်စွဲနေစရာ မလိုပါဘူး။ အေအေ အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အရပ်ဒေသမှာ ခိုလှုံနေတယ် (ဝါ) အေအေက ကယ်တင်ထားရပါတယ်ဆိုတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လွတ်လပ်စွာ အသံထွက်ခွင့်၊ ပြောဆိုခွင့် ပေးရဲရမယ်။ 

မြို့လုံးကျွတ် မီးရှို့ခံထားရသူ၊ အသက်အိုးအိမ် ဆုံးရှုံးထားရသူ အဖိနှိပ်ခံ လူမျိုးစုတခုဘက်က ရပ်တည်ပေးသူတွေကို ဝါးလုံးရှည်သိမ်းရမ်းပြီး အနောက်အလိုတော်ရိတွေ၊ စစ်ကောင်စီ ဘက်တော်သားတွေလို့ စွပ်စွဲပုတ်ခတ်နေသူ အေအေ လော်ဘီ ရှိူဗင်ဝါဒီတွေကို မေးရလိမ့်မယ်။ အေအေက ဘူးခါလိုက်ရုံနဲ့ပဲ အေအေ မကျူးလွန်ခဲ့ပါဘူးလို့ ဘာ့ကြောင့် မျက်စိမှိတ် အော်ရဲတာလဲ။ အေအေ ကျူးလွန်ခဲ့ပါတယ်လို့ ပြောနေသူတွေက အကြောင်းမဲ့၊ အထောက်အထားမဲ့ စွပ်စွဲနေတာ မဟုတ်ဘူး။ ဒီတော့ အေအေ လော်ဘီတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်လူကိုယ် ယုံတယ်ဆိုရင် လွတ်လပ်အမှီအခိုကင်းတဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေး အဖွဲ့ ပေါ်ထွက်လာရေး၊ ကျူးလွန်ခံထားရသူ ရိုဟင်ဂျာတွေကိုယ်တိုင် လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် ရရှိရေးကို ပြတ်ပြတ်သားသား တောင်းဆိုပေးသင့်တယ် မဟုတ်လား။ ခင်ဗျားတို့ မျက်စိမှိတ်အော်နေသလို အေအေ မကျူးလွန်ခဲ့ဘူးဆိုရင်လဲ မကျူးလွန်ကြောင်း သက်သေနဲ့တကွ ပြနိုင်သလို အေအေရဲ့ ဂုဏ်တောင် တက်သွားနိုင်သေးတယ်။ အဲသလို မဟုတ်ရင်တော့ ခင်ဗျားတို့ဟာ အေအေရဲ့ စစ်အင်အားကိုကြည့်ပြီး မျက်စိမှိတ်ထောက်ခံနေတဲ့ လူယုတ်မာတွေပဲ ဖြစ်လိမ့်မယ်။ 

လူယုတ်မာတွေလို့ ပြောတာ မနာပါနဲ့။ မြို့လုံးကျွတ် မီးရှို့ဖျက်စီးခံထားရသူ၊ အသက်အိုးအိမ် ဆုံးရှုံးထားသူ၊ ဂျီနိုဆိုက် ကျူးလွန်ခံထားရသူ လူမျိုးစုတစုကိုတောင် မစာမနာ ပြောနေကြသေးတာပဲ၊ ကိုယ့်အလှည့်ကျမှ လူယုတ်မာလို့ အပြောခံရတာ မနာသင့်ပါဘူး။ 

အေအေက စစ်ပြေး ဒုက္ခသည် ရိုဟင်ဂျာတချို့ကို ခိုလှုံခွင့် ပေးထားတာပဲ၊ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အိုးအိမ်ကို မီးရှို့ဖျက်စီးတာမျိုး လုပ်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုကြတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက်က မြန်မာ စစ်တပ်လဲ လူထု အကျိုးပြု ပုံရိပ်တွေ ထုတ်ပြခဲ့တာပဲ။ ဒါပေမယ့် ပြည်သူလူထုကို ပြန်သတ်ခဲ့တာပဲ မဟုတ်လား။ ဒါ့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ကယ်ဆယ်ရေး ပုံရိပ်လေး ထုတ်ပြပြီး အေအေမှာ လူမျိုးကြီးဝါဒ မရှိဘူး၊ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ မကျူးလွန်ပါဘူးလို့ ပြောရင် မြန်မာပေါကား ဆန်လွန်းပါတယ်။ 

အေအေ ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခ နရဉ္ဇရာမှာ ပြောသွားတာလေးကလဲ ‘သင်း’သဗျ။ လူ့အခွင့်အရေးလို့ ပြောရင် လူမျိုးတမျိုးတည်းကိုချည်း ကွက်မပြောပါနဲ့၊ ကျနော်တို့ နိုင်ငံသားအားလုံးရဲ့ အခွင့်အရေးကို ပြောပါတဲ့။ သူတို့ကို ခွဲခြားခွဲခြား မလုပ်ပါနဲ့တဲ့။ ‘တယ်ဆိုတဲ့ စာပဲ’။ 

ခိုင်သုခကို ပြန်မေးရမယ်။ ရွှေတောင်ကြားက မြန်မာတယောက်နဲ့ မောင်တောက ရခိုင်တယောက်ကို ညီမျှခြင်းချပြီး လူ့အခွင့်အရေးစကားပြောရင် ခိုင်သုခ လက်ခံနိုင်မလား။ စစ်တွေမြို့နဲ့ အနီးအနားဒေသမှာ အတူနေကြတဲ့ ရခိုင်နဲ့ ရိုဟင်ဂျာတောင် အခြေအနေချင်း တခြားစီပဲ။ မယုံရင် မိုခါကို ပြန်ကြည့်။ မိုခါမှာ စစ်တွေမြို့ပေါ်က မြန်မာတွေ၊ ရခိုင်တွေ၊ နိုင်ငံခြားသားတွေ ဘယ့်နှယောက် သေခဲ့လဲ။ စစ်တွေအနီးအနား ရွာတွေ၊ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေက ရိုဟင်ဂျာတွေ ဘယ့်နှယောက် သေခဲ့လဲ။ ဒါတွေ ဘာ့လို့ မတူတာလဲ။ အဖြေက ရှင်းတယ်။ အခြေအနေချင်း မတူလို့ပေါ့။ ဒါဆိုရင် အခြေခံချင်း မတူတာကို ညီမျှခြင်းချပြီး abstract ဆန်ဆန် ပြောတာဟာ စကားကပ်ပြောတာပဲ။ 

ရိုဟင်ဂျာတွေကို racial segregation လုပ်ထားပြီး စစ်တွေမြို့ပေါ်လောက်ကို သွားလာခွင့် မပေးခဲ့ဘူး။ ဒီအခြေအနေကို တိုက်ဖျက်ပြောင်းလဲပစ်ဖို့ ရခိုင်လူထုကြား လှုံ့ဆော်စည်းရုံးတာမျိုး အေအေ အပါအဝင် ဘယ်ရခိုင်နိုင်ငံရေး အဖွဲ့အစည်းက လုပ်ခဲ့ဖူးလဲ။ ဒါ အနိမ့်ဆုံး လုပ်သင့်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တရပ်ကို နမူနာ ထောက်ပြတာ။ အနိမ့်ဆုံး ဒီလောက်လေးမှ မလုပ်ခဲ့ဖူးဘဲ ‘မင်းတို့က ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အခွင့်အရေးချည်း ပြောနေတာပဲ’လို့ အော်ရင် အတော်ကြောင်သူတော်ဆန်တာပဲ။ အနိမ့်ဆုံးအဆင့် ဒီလောက်ကလေးမှ အသံမထွက်ခဲ့ဖူးဘဲ လူမျိုးစုနှစ်ခုကြား သွေးစည်းညီညွတ်မှု ဘယ်လို ရှိလာနိုင်မလဲ။ မယုံကြည်မှုတွေ ဘယ်လို ချေဖျက်နိုင်မလဲ။ 

စစ်တွေက အေအေ ထိန်းချုပ်မှုအောက် မရောက်သေးတဲ့မြို့မို့ အဲသလို မဝေဖန်နဲ့လို့ စောဒကတက်ချင်သေးလား။ ရပါတယ်။ အေအေ အပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ မြေပုံကို နမူနာပေးမယ်။ မြေပုံက ရိုဟင်ဂျာတွေ လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့် ရပြီလား။ မြို့ပြင် ပင်လယ်စပ် တောင်ကုန်းဘေးက ဝက်အိုင်တောထဲ မောင်းထုတ်ခံထားရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ မူဆလင်တွေ မြေပုံမြို့ထဲ ဝင်ခွင့်ရပြီလား။ အေအေနဲ့ သူ့လော်ဘီတွေ သက်သေအထောက်အထားနဲ့တကွ ဖြေရမယ့် မေးခွန်းတွေမို့ စာရှုသူများ သိချင်ရင် သူတို့ကိုသာ မေးကြပေတော့။ ဒါမှသာ ‘အေအေဟာ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ မိတ်ဆွေအစစ်၊ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ အသက်အိုးအိမ် စည်းစိမ်ကို ဖျက်စီးသူ မဟုတ်’ ဆိုတဲ့ သူတို့ narrative နဲ့ ရှေ့နောက်ညီမယ်။ 

ဒီမြေပြင် ပကတိ အချက်အလက်တွေကို ခိုင်သုခ အင်တာဗျူးတွေ၊ ထွန်းမြတ်နိုင် အင်တာဗျူးတွေမှာ မိတ်ဆွေတို့ ကြားဖူးပါသလား။ မကြားဖူးဘူးဆိုရင် သူတို့ဘာ့ကြောင့် အသံတိတ်နေတာလဲ။ ဒီအချက်တွေ ထည့်မပြောဘဲ အကြမ်းဖက်လိုသော အစွန်းရောက် မူဆလင် လူငယ်တွေလို့ အေအေရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဘာ့ကြောင့် စွပ်စွဲထားသလဲ။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလ (၂၀)ရက်နေ့ထုတ် အေအေရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ‘အကြမ်းဖက်လိုသော အစွန်းရောက် မူဆလင် လူငယ်အရေအတွက် အများအပြားအား အကြမ်းဖက်သင်တန်းများပေးကာ လက်နက်တပ်ဆင်ပေးခြင်း၊ လက်ရှိ ဖြစ်ပွားနေသော အာရက္ခဒေသ တိုက်ပွဲများအတွင်း အသုံးပြုခြင်း’ လို့ စွပ်စွဲထားတယ်။ 

အာဏာသိမ်း မင်းအောင်လှိုင် စစ်တပ်က စစ်မှုမထမ်းမနေရ ဥပဒေထုတ်ပြီး နေရာအသီးသီးက လူငယ်တွေကို အတင်းအကြပ် စစ်တပ်ထဲဆွဲသွင်းနေတာ အားလုံးအသိပဲ။ အဲသလိုပဲ ပြေးစရာမြေမရှိ၊ ထွက်ပေါက်မဲ့နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကိုလဲ အတင်းအကြပ် စစ်ထဲဆွဲသွင်း၊ ရက်တိုစစ်သင်တန်းပေး၊ မီးကျိုးမောင်းပျက် သေနတ်လောက် ပေးပြီး အသေခံ တိုက်ခိုင်းနေတာလဲ အားလုံး အမြင်ပဲ။ မမြင်သေးရင် အေအေ လက်ထဲ စစ်သုံ့ပန်းဖြစ်သွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ၊ စစ်ပြေးပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှရောက်သွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ကြည့်ပါ။ ဒီလူတွေကို forced conscription အလုပ်ခံထားရသူတွေလို့ အေအေ ခေါင်းဆောင်တွေက မြင်ပုံမရဘူး။ ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်ကိုယ်တိုင် လှောင်ပြောင်ခဲ့သေးတယ် မဟုတ်လား။ ဒါတင် အားမရသေးဘဲ၊ အဖွဲ့အစည်း ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာပါ ‘အကြမ်းဖက်လိုသော အစွန်းရောက်တွေ’အဖြစ် စွပ်စွဲထားတာ။ 

အဲသလို စွပ်စွဲ၊ ဘင်္ဂါလီ စစ်သွေးကြွတွေလို့ တံဆိပ်ကပ်ပြီးမှ လူမျိုးရေး ဘာသာရေး အဓိကရုဏ်းဖြစ်အောင် စစ်ကောင်စီဘက်က ကြိုးပမ်းနေတယ်လို့ ဆိုပြန်တယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က ကြိုးပမ်းနေမှန်း သိသာထင်ရှားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ ထိန်းချုပ်မှုအောက်က ရိုဟင်ဂျာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ၊ forced conscription လုပ်ရပ်တွေကို သက်သေအနေနဲ့ ဆွဲထုတ်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အေအေရဲ့ သဘောထားနဲ့ လုပ်ရပ်တွေကရော လူမျိုးစုနှစ်ခုကြား ချစ်ကြည်မှု ပိုတိုးစေမယ့် အရာတွေလား။ 

RSO, ARSA, ARA တို့ကို ဖော်ပြပြီး ကျန်ရိုဟင်ဂျာ လူငယ်တွေကို အခုလို စွပ်စွဲလိုက်တဲ့ အေအေရဲ့ လုပ်ရပ်က ဟမတ်(စ်)တွေကို လက်ညှိုးထိုးပြီး ပါလက်စတိုင်းတွေကို လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်နေတဲ့ ဇိုင်ယင်နစ်(စ်) အစ္စရေး နိုင်ငံတော်နဲ့ သွားတူနေတယ်။ 

ဒီဆောင်းပါးမှာ အေအေ လော်ဘီတွေကို နာမည်တပ်ပြီး တဦးချင်းဝေဖန်တာမျိုး မလုပ်လိုဘူး။ ဒါပေမယ့် ရခိုင်သတင်းထောက်တဦး လူလည်လုပ် မေးခွန်းထုတ်ထားတာတော့ နည်းနည်းထည့်ပြောချင်တယ်။ ရခိုင် သတင်းထောက်ဆိုလို့ ရခိုင်စစ်မြေပြင်မှာ ဒုက္ခခံနေရသူ မဟုတ်ပါဘူး။ အနောက်နိုင်ငံတခုမှာ ဘေးကင်းကင်းနဲ့ နေနေရသူပါ။ ဒီတော့ အဖိနှိပ်ခံ ကိုရခိုင်လေးကို မဟာမြန်မာကြီးက မစာမနာ ပြောနေတယ်လို့ လာမစွပ်စွဲလေနဲ့။ သူမေးတာက ရိုဟင်ဂျာတွေ ဘယ်သူ့ ဦးဆောင်မှုနောက် လိုက်မှာလဲ၊ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဘယ်အဖွဲ့အစည်းက ကိုယ်စားပြု စကားပြောမှာလဲတဲ့။ 

မုန်တိုင်းတိုက်လို့တောင် ပြေးခိုစရာ မြေမရှိတဲ့ လူမျိုးစုတခု၊ မြို့လုံးကျွတ် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခံရချိန်မှာတောင် လက်သည်မပေါ်တဲ့ လူမျိုးစုတခု။ သူတို့ နစ်နာချက်တွေကို ပီပီမြည်မြည် အသံထွက်ခွင့်မရလို့ စာနာသူတွေက အသံထုတ်ပေးပြန်တော့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပေးစားသူကပေးစား၊ အနောက်အုပ်စု အလိုတော်ရိလို့ စွပ်စွဲသူက စွပ်စွဲ။ အဲသလို လူမျိုးစုတခုမှာ လွတ်လပ်စွာ အသံထွက်ခွင့်၊ သွားလွာခွင့် နတ္ထိ၊ နေရတော့ ဝက်လူးအိုင်သာသာ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ။ အဲသလို လူမျိုးစုတခုကို နိုင်ငံရေးအရ ကိုယ်စားပြု အဖွဲ့အစည်းတခု ပီပီပြင်ပြင် ရှိပြီလား၊ မရှိရင် အေအေ ခေါင်းဆောင်ကို မင်းတို့ လက်ခံနိုင်သလားလို့ မေးတာလောက် လူလည်ကျတာ ရှိဦးမလား။ တနည်းပြောရရင် အငုံ့စိတ်ထဲ ကိန်းအောင်းနေတဲ့ ရှိူဗင်ဝါဒကို လှစ်ဟပြလိုက်တာပဲ။ ရိုဟင်ဂျာတွေကို အဲသလို မေးရအောင် သူတို့တတွေ အသက်ရှင်ရပ်တည်နိုင်ရေး အနိမ့်ဆုံး အဆင့် လိုအပ်ချက်တွေလောက်ကို နိုင်ငံရေးအရ ဘယ့်လောက်များ အသံထွက်ပြောခဲ့ဖူးလဲလို့ အဲဒီရခိုင်သတင်းထောက်ကို ပြန်မေးရလိမ့်မယ်။ ခြေနှစ်ဖက်ပြတ်နေသူ ရှေ့သွားပြီး မင်းနဲ့ငါ စက်ဘီးပြိုင်စီးရအောင် မင်း စက်ဘီးပေါ် အရင်တက်ပြစမ်းလို့ မျက်နှာပြောင်တိုက် ပြောနေသလိုပဲ။ 

အေအေ လော်ဘီ ရှိူဗင်ဝါဒီ ဗားရှင်းတမျိုးကျ တော်လှန်ရေး မျက်နှာဖုံးကလေးနဲ့ဗျ။ ဒီအုပ်စုကလဲ မနည်းလှဘူး။ ဒီကနေ့အချိန်မှာ အားလုံးရဲ့ ဘုံရန်သူဟာ စစ်အုပ်စုပဲတဲ့။ ဒီအချိန်မှာ စစ်အုပ်စုကို အထိနာအောင် တိုက်နေတဲ့ အေအေကို မျက်မာန်တော်ရှအောင် သွားမလုပ်ရဘူး။ သွားလုပ်သူတွေဟာ အလကားနေရင်း အာချောင်ပြီး စစ်ကောင်စီ အားပေး လုပ်ရာကျသတဲ့။ ဒါ့ကြောင့် သူတို့က ရိုဟင်ဂျာအရေး ပြောသူတိုင်းကို ‘သခွပ်ပင်က မီးတကျည်ကျည်’ လုပ်သလို ပုတ်ခတ်လေ့ရှိတယ်။ 

သူတို့ စွပ်စွဲချက်ကို တချက် ဆန်းစစ်ကြည့်ရအောင်။ အဖိနှိပ်ခံ လူထုတရပ်လုံးရဲ့ ဘုံရန်သူဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဆိုတာ ငြင်းစရာမရှိဘူး။ အဲဒါကြောင့်ပဲ အေအေက မြို့လုံးကျွတ် မီးရှို့လဲ ပါးစပ်ပိတ်နေရမယ်ဆိုတာ ဘာဆိုင်သလဲ ပြန်မေးရမယ်။ မြို့တမြို့ကို သိမ်းနိုင်ပြီဆိုရင် ဘာ့ကြောင့် မီးရှို့ဖို့ လိုအပ်တာလဲ။ မြို့ကို မီးရှို့လိုက်လို့ တော်လှန်ရေးအတွက် ဘာအကျိုးရှိသလဲ။ တကယ်တော့ အဲဒီလော်ဘီတွေ အော်နေတာ တော်လှန်ရေးအတွက် မဟုတ်ပါဘူး။ စစ်အင်အားကြီးသူတွေ လုပ်တဲ့ လုပ်ရပ်မို့ တော်လှန်ရေး နာမည်တပ် ဖုံးဖိပေးနည်းတမျိုးပါပဲ။ သူတို့စိတ်ထဲ ကိန်းအောင်းနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ မုန်းတီးရေး အခံကြောင့်လဲ အခုလို ပြောတာ ဖြစ်လိမ့်မယ်။ မြင့်မြတ်သော တော်လှန်ရေးကြီးမှာ ဒီရိုဟင်ဂျာတွေအရေးက တဒုက္ခလို့ သူတို့တွေးနေပုံပဲ။ သူတို့မတွေးရဲတာက ရန်သူထွက်ပြေးသွားတဲ့ မြို့တမြို့ကို ဘာ့ကြောင့် မီးရှို့တာလဲ ဆိုတဲ့ မေးခွန်း။ 

ဒီလိုပြောရင် အေအေက မြို့လုံးကျွတ် မီးရှို့တာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ တွင်တွင်ငြင်းဦးမှာပဲ။ ဒါဆိုရင်တော့ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဘူးခါနေသူတွေကို အပေါ်မှာ မေးခွန်းထုတ်ထားတာသာ ပြန်ဖတ်ကြည့်။ ဟုတ်နေရင် ဘယ်လိုလုပ်မှာလဲလို့ သူတို့တခါမှ မစဉ်းမိဘူးလား။ 

ရိုအရေး တက်ကြွသူတွေ၊ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ စသဖြင့် လက်ညှိုးမျိုးစုံထိုး တံဆိပ်မျိုးစုံကပ် ပြောချင်ရာ ပြောလို့ရပေမယ့် ဘူးသီးတောင်မြို့ ပြာကျသွားပြီး အသတ်ခံရသူ၊ လုယက်ခံရသူတွေလဲ ရှိခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကိုတော့ ဘယ်အကြောင်းပြချက်နဲ့မှ ဖုံးကွယ်လို့ မရပါဘူး။ အဲသလိုပဲ အခုချိန်မှာ သက်သေအစုံအလင် ထွက်မလာသေးပေမယ့် တချိန်ချိန်မှာ မျက်မြင်သက်သေတွေ၊ ရုပ်သံအထောက်အထား၊ ဓာတ်ပုံ အထောက်အထားတွေ၊ မြေပြင်အထောက်အထားတွေ ပေါ်လာလိမ့်မယ်။ အဲဒီအချိန်ကျရင် ဘယ်သူမှ ဖုံးကွယ်လို့ ရမှာမဟုတ်ဘူး။ ၂၀၁၇ ဆိုတာ ဘာမှမဝေးသေးပါဘူး။ အဲဒီတုန်းကလဲ အခု ခိုင်သုခတို့ ပြောသလို ရိုဟင်ဂျာတွေ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ် မီးရှို့ထွက်ပြေးသွားကြတာပဲလို့ ပြောခဲ့ကြတယ်၊ ရေးခဲ့ကြတယ် မဟုတ်လား။ နောက်မကြာခင် အဖြစ်မှန် ပေါ်တာပါပဲ။ သမိုင်းကို ကြာကြာလိမ်လို့ မရစကောင်း။ 

အန်းဂယ်(လ်စ်) စကားနဲ့ပဲ ဒီဆောင်းပါးကို နိဂုံးချုပ်ချင်တယ် - 

“A people which oppresses another cannot emancipate itself. The power which it uses to suppress the other finally always turns against itself.” [Frederick Engels 1874]

- - သူရိန်မွန်

ပုံစာ။  ။ မေလ ၁၇ နှင့် ၁၈ ရက်နေ့တွင် မြင်တွေ့ရသော ဘူးသီးတောင်မြို့၏ ဂြိုဟ်တုမှတ်တမ်းဓာတ်ပုံများ [Images © 2024 Maxar Technologies, accessed via CNN news]

(Revolutionary Marxism Page မှ ကူးယူဖျောပွသညျ)

ပြည်သူ့လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း ဦးအောင်ဇော်ဝင်း၏ ဇနီး ဓားထိုးသတ်ဖြတ်ခံရ

ပြည်သူ့လွှတ်တော်အမတ်ဟောင်း ဦးအောင်ဇော်ဝင်း၏ ဇနီး မိမိ၏ ဟော်တယ်အတွင်း၌ ဓားထိုးသတ်ဖြတ်ခံရ

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ်အတွင်းရှိ Esperado Hotel တွင် ယင်းဟိုတယ် ပိုင်ရှင်၏ ဇနီးဖြစ်သူ ဓါးဖြင့် ထိုး သတ်ခံရသည့်ဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မင်္ဂလာတောင်ညွန့် မြို့နယ်၊ ဦးအောင်မြတ်လမ်းနှင့် ကန်ရိပ်သာ လမ်းထောင့်ရှိ Esperado Hotel ၏ (၃)လွှာရှိ အခန်းတွင် ယနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ (၁၃) ရက် နံနက် အစောပိုင်းက ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

သေဆုံးသူ ဒေါ်သန်းသန်းဦး (ခ)ဟာဂျီမ မိုင်မွန်နာဘီအား နံနက် (၈) နာရီအချိန်ခွဲ အချိန်ခန့်က ဟိုတယ် (၃) လွှာရှိ အခန်းအတွင်း၌ ကျောပြင် ဓါးဒဏ်ရာ (၅)ချက်ဖြင့် သေဆုံးနေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပျံ့နှံ့နေသည့်သတင်း များအရ သိရသည်။ ဒေါ်သန်းသန်းဦးသည် ရှိုင်းဆောက်လုပ်ရေးနှင့် Eperado ဟိုတယ်၏  မန်နေဂျင် ဒါရိုက်တာလည်းဖြစ်သည်။ 

သေဆုံးသူ၏ သားဖြစ်သူမှ မိခင်ဖြစ်သူအခန်းအတွင်းမှထွက်မလာ၍ ဖုန်းခေါ်ရာ မကိုင်သဖြင့် အခန်းတံခါးအားဖွင့်၍ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှု ရာ မိခင်ဖြစ်သူမှာ ဓါးဒဏ်ရာများဖြင့် ကြမ်းပြင်တွင် လဲကျအသက် ဆုံးရှုံးနေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အခင်းဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်၍ Hotel ရှိ CCTV မှတ်တမ်းများအား ပြန်လည်စစ်ဆေးကြည့်ရာ ပြစ်မှုကျူးလွန်သူမှာ လွန်ခဲ့သည့် (၃) လဝန်းကျင်က အလုပ်ထုတ်ခံခဲ့ရသည့် ယင်းဟိုတယ်မှ ဝန်ထမ်း ဟောင်း ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရကြောင်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ်များထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ ဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ Hotel တာဝန်ရှိသူများထံ ဆက် သွယ်စုံစမ်းရန် ကြိုးစားကြည့်သော်လည်း ဖုန်းလက်ခံဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

ကျူးလွန်သူမှာ လွန်ခဲ့သည့် (၃) လဝန်းကျင်က အလုပ်ထုတ်ခံခဲ့ရသည့် ယင်းဟိုတယ်မှ ဝန်ထမ်းဟောင်း ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရကြောင်း လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များနှင့် နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ်များထံမှ သိရသည်။

အဆိုပါ ဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ Hotel တာဝန်ရှိသူများထံ ဆက် သွယ်စုံစမ်းရန် ကြိုးစားကြည့်သော်လည်း ဖုန်းလက်ခံဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသူ ဦးမိုဟာမ္မဒ်အယုဖ် (ခ) ဦးမောင်စိန်၏ သမီးကြီး အသက် (၅၈) နှစ်အရွယ်ရှိ ဒေါ်သန်းသန်းဦး (ခ) ဟာဂျီမမိုင်မွန်နာဘီအား ယနေ့ ဖေဖော်ဝါရီ (၁၃)ရက်၊ ညနေပိုင်းတွင် ရေဝေးကဗရ်စဿန်၌ ဂျနာဇတ်ဆွလာသ် ဝတ်ပြုပြီး ဒဖ်နာပြုလုပ်မညိုဖြစ်ကြောင်း နီးစပ်ရာမွ တ်စ်လင်မ် အသိုင်းအဝိုင်းများထံမှ သိရသည်။

#crd:

ရခိုင်ပြည်နယ် တိုက်ပွဲများတွင် ရိုဟင်ဂျာများ အန္တရာယ်ကြီးကြုံတွေ့နေရ

ရခိုင်ပြည်နယ် တိုက်ပွဲများတွင် ရိုဟင်ဂျာများ  အန္တရာယ်ကြီးကြုံတွေ့နေရ

ဖေဖော်ဝါရီ ၉၊ ၂၀၂၄| HRW

ဘန်ကောက်| ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ပြီးခဲ့သောသီတင်းပတ်များအတွင်း တိုက်ပွဲများ တဟုန်ထိုးမြင့်တက်လာခဲ့ပြီး အရပ်သားများ ထိခိုက်သေဆုံးမှုနှင့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးမှု များပြားနေကြောင်း လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (HRW)က ဒီကနေ့ ပြောဆိုပါသည်။ မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ရခိုင့်တပ်တော်တို့ အနေဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုများအတွင်း ရိုဟင်ဂျာနှင့် အခြားအရပ်သားများ ထိခိုက်မှု အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် ချက်ချင်း ဆောင်ရွက်သင့်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် မြန်မာ့စစ်တပ်နှင့် ရခိုင့်တပ်တော်တို့အကြား တိုက်ပွဲများ ပြန်လည်ဖြစ်ပွားလာကာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တစ်နှစ်တာ တရားဝင်မဟုတ်သော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပြီးဆုံးခဲ့သည်။ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် တောင်ဘက်ပိုင်းရှိ ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာများတွင် တပ်စွဲထားသည့် ရခိုင့်တပ်တော် တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို မြန်မာစစ်တပ်က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှစတင်ကာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အရပ်သားများသေဆုံးပြီး အိုးအိမ်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုရှိခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများ၊ ရိုဟင်ဂျာများနှင့် သတင်းမီဒီယာများထံမှ သိရှိရသည်။ ယခင်အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် လူပေါင်း တစ်သိန်းကျော် ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ရကြောင်း သိရသည်။

“မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ အတိုက်အခံလက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေက အရပ်သားတွေ သေဆုံးဒဏ်ရာရမှု၊ အိုးအိမ်တွေနဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ဖျက်ဆီးမှု အနည်းဆုံးဖြစ်အောင် တတ်နိုင်သမျှ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေကြောင့် ပျက်စီးသွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာရွာတွေဟာ ထပ်မံ တိုက်ခိုက်ခံရမယ့် အန္တရာယ်ကို ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။” ဟု  Human Rights Watch မှ အာရှသုတေသီ Shayna Bauchner က တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်က ရိုဟင်ဂျာအများစုနေထိုင်တဲ့ ရွာပေါင်းတစ်ဒါဇင်ကျော်နဲ့ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ဖုန်ညိုလိပ်ကျေးရွာအုပ်စုမှ မျက်မြင်သက်သေ ကိုးဦးက "ရခိုင့်တပ်တော် တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက နီးစပ်ရာ စစ်ကောင်စီဌာနချုပ်ကို သိမ်းပိုက်ဖို့ ကြိုးပမ်းတဲ့အနေနဲ့ ဇန်နဝါရီလနှောင်းပိုင်းလောက်က အဲဒီရွာကို ဝင်ရောက်လာတယ်"လို့ ပြောဆိုပါတယ်။ စစ်ကောင်စီစစ်တပ်ကလည်း တိုက်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အမြောက်များဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်းနှင့် မြေပြင်ထိုးစစ်ဆင်ခြင်းများဖြင့် ချက်ချင်းပင် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။

“ရခိုင့်တပ်တော်က ကျနော်တို့ရွာထဲကို ရုတ်တရက်ဝင်လာပြီး ရွာတဝိုက်မှာ တပ်ဖြန့်လာခဲ့တယ်” ဟု အသက် ၃၀ အရွယ် ရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။ “သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ကျနော်တို့ရွာမှာ အမြောက်ကျည် ၃ လုံး ကျသွားတယ်။ ဈေးအတွင်း အမြောက်ကျည်တစ်လုံး ပေါက်ကွဲခဲ့ရာ လူလေးဦး ပြင်းထန်စွာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်။ နောက်ထပ် ကျည်ဆန် ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် လူခြောက်ဦး ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး တတိယတစ်လုံး ပေါက်ကွဲရာမှာ လူ ၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့တယ်။" လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တို့ ရွာကိုခြေကုပ်တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် ရွာသားများအတွက် လုံခြုံမှုမရှိဟု ရွာသားများက ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ကို ပြောကြားသောအခါ တပ်ဖွဲ့ဝင်များက ၎င်းတို့ အမိန့်ရရှိပါက ထွက်ခွာမည်ဟု တုန့်ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။ “ကျွန်တော်တို့ ရိုဟင်ဂျာတွေဟာ အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့အကြား သေပေးနေရ၊ အဖမ်းခံနေရတယ်” ဟု ရွာသားတစ်ဦးက ဆိုသည်။

ဇန်နဝါရီလနှောင်းပိုင်းတွင် တိုက်ပွဲများအတွင်း ရိုဟင်ဂျာအရပ်သား ၁၂ ဦးမှ ၂၄ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး လူ ၁၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများနှင့် လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့များက အစီရင်ခံတင်ပြထားသည်။ အိမ်ခြေပေါင်း ရာကျော် ပျက်စီးခံရသည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း ရိုဟင်ဂျာလှုပ်ရှားသူများက ပြောကြားသည်။ “ ဇန်နဝါရီ ၂၆ ရက် သောကြာနေ့ မနက်မှာ စစ်တပ်က အရှိန်မြင့်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့တယ်။ ကျနော့်ဝမ်းကွဲညီတစ်ယောက် ပွဲချင်းပြီး သေဆုံးသွားတယ်။ ကျနော့်မိသားစုဝင် အားလုံးနီးပါး ဒဏ်ရာရရှိပြီး ဆေးရုံတင်ထားရတယ်။ ကျနော့်အစ်ကိုကတော့ ပြန်လည်သက်သာလာဖို့အတွက် ရုန်းကန်နေရတုန်းပဲ။ သူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ဗုံးအပိုင်းအစတစ်ခု အခုထိ မဖယ်ရှားနိုင်သေးချေ။” ဟု ရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။

အသက် (၆၆)နှစ်အရွယ် ရွာသားတစ်ဦးက “အမြောက်ကျည်ထိမှန်ပြီး ကျနော့်သား သေဆုံးခဲ့ရတယ်။ အနီးတဝိုက်မှာ အသုဘပွဲ ဒါဇင်နဲ့ချီရှိနေတယ်။ ဒါပမယ့် ကျနော့်သားရဲ့ ဈာပနကို ကျနော်ပဲ ပြုလုပ်ဝံ့ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ သူက အသက် ၄၂ နှစ်ရှိပြီး ကလေးငါးဦးရဲ့ ဖခင်ဖြစ်သည်" ဟု ဆိုသည်။

အသက် ၄၂ နှစ်အရွယ် အခြားရွာသားတစ်ဦးက “တိုက်ခိုက်မှုအတွင်း သေဆုံးသွားတဲ့အလောင်းတွေကို စောင်နဲ့ထုပ်ထားပြီး ကျနော်တို့ရွာကနေ ထွက်သွားခဲ့ရတယ်။ ငါး-ခြောက်နာရီလောက်ကြာပြီးတော့ မြေမြှပ်သင်္ဂြိုလ်ဖို့ ရွာကို ပြန်သွားရတယ်”ဟု ဆိုသည်။

ဘူးသီးတောင်မြို့ရှိ ဆေးရုံနှင့် ဒေသခံ ဆေးခန်းများတွင် ကုတင်များအားလုံး ပြည့်နေပြီး လူနာလက်ခံမှု ရပ်တန့်သွားကြောင်း ရိုဟင်ဂျာရွာသားများက ရင်ဖွင့်ခဲ့သည်။ ဆေးခန်းများတွင် ဆေးထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများ နည်းပါးနေပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရလူနာများကို ကုသခ အဆမတန် ကောက်ခံလျက်ရှိသည်။

ဒေသခံအချို့ကမူ မြန်မာစစ်တပ်၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် ၎င်းတို့၏ရွာအား ရမ်းရမ်းကားကား ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုကြသည်။ “စစ်တပ်က ရခိုင့်တပ်တော်ကို ပစ်မှတ်ထားနေတာ သက်သက် မဟုတ်ဘူး။ သူတို့က ရွာတစ်ရွာလုံးကို ပစ်သတ်ဖို့ သူတို့ရဲ့ ရဟတ်ယာဉ်တွေကို သုံးနေကြတာ ဖြစ်တယ်" ဟု အသက် ၄၇ နှစ်အရွယ် ရိုဟင်ဂျာရွာသားတစ်ဦးက ပြောကြားသည်။

လူအများအပြားသည် အနီးအနားရှိ ကျေးရွာများတွင် ခိုလှုံရန် တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြသော်လည်း စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ဆေးဝါးထောက်ပံ့မှု အနည်းငယ်သာ ရရှိကြပြီး လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အထောက်အပံ့လည်း မရရှိသေးပေ။ “ကျနော့်မိသားစု ၂၅ ယောက် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ တကွဲတပြားဖြစ်သွားတယ်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အစားအသောက်နှင့် အမိုးအကာ မရေမရာ နေ့ရက်များ ဖြတ်သန်းကြရသည်။” ဟု ရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။ ရိုဟင်ဂျာမိသားစုများသည် စားနပ်ရိက္ခာ လျော့နည်းလာပြီး လယ်ကွင်းများတွင် မရိတ်သိမ်းရသေးသောသီးနှံများ ပျက်စီးလာမည်ကို စိုးရိမ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။

ဖေဖော်ဝါရီ လဆန်းပိုင်းအထိ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်နေသည်။ ဖုန်ညိုလိပ်ကျေးရွာတွင် ရှိနေသော ရွာသားများနှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့က ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့ရာတွင် နောက်ခံ၌ သေနတ်သံများနှင့် ပေါက်ကွဲသံများ ကြားနေရသည်။

“ရွာထဲကို ဘယ်သူမှ မဝင်ရဘူး။ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်ဖြစ်နေသေးတဲ့အတွက် ပြန်သွားဖို့ မလုံခြုံသေးဘူး။ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ်မှာ အင်တာနက် လုံးဝပြတ်တောက်နေပါတယ်။ တစ်နေ့လျှင် နှစ်နာရီကြာ ဖုန်းခေါ်ဆိုနိုင်သော်လည်း လိုင်းပျက်သွားသောကြောင့် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု မရနိုင်တော့ပါ။ ဘယ်ဆိုင်တွေမှ ဖွင့်လို့မရဘူး၊ အားလုံးပိတ်ထားတယ်။ အာဏာပိုင်တွေရော့ ကုလသမဂ္ဂ၊ နိုင်ငံတကာ အေဂျင်စီတွေရော ငါတို့ကို ကူညီဖို့ ဘယ်သူမှ မလာကြဘူး” ဟု အသက် ၃၅ နှစ်အရွယ် ရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။ 

စစ်ကောင်စီသည် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားရာဒေသများရှိ အရပ်သားများအတွက် အရေးပေါ်လိုအပ်နေသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများကို ဆက်လက်ပိတ်ဆို့ထားဆဲဖြစ်သည်။ ယင်းက စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်တဲ့ စုပေါင်းပြစ်ဒဏ်ခတ်ခြင်းမျိုး ဖြစ်သည်။ စစ်တပ်သည် အဓိက ကုန်းလမ်းများနှင့် ရေလမ်းများကို ပိတ်ဆို့ထားပြီး စစ်ဘက်မဟုတ်သော ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများကိုပါ ဖျက်ဆီးကာ အကူအညီပေးရေး ဝန်ထမ်းများကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်သတ်မှုများ ချမှတ်ကာ ဆက်သွယ်ရေး ဝန်ဆောင်မှုများကိုလည်း ပိတ်ပင်ထားသည်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း Médecins Sans Frontières (MSF) မှ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ၎င်းတို့၏ ရွေ့လျားဆေးခန်း ၂၅ ခုကို အာဏာပိုင်များက တားဆီးထားသည်။ ယင်းသည် ပြည်သူများ၏ ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်နိုင်သည်ဟု သတိပေးထားကြောင်း ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်က ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက စစ်အစိုးရက မြန်မာနိုင်ငံကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုနှင့် လူ့အခွင့်အရေး ကပ်ဆိုးကြီးထဲသို့ တွန်းပို့ခဲ့သည်။ စစ်အစိုးရ၏ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် စနစ်တကျ ချိုးဖောက်မှုများသည် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သောရာဇ၀တ်မှုများနှင့် စစ်ရာဇ၀တ်မှုတွေ သက်ရောက်သည်။ 

၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာစစ်တပ်၏ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများနှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများကြောင့် ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းကျော် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ရိုဟင်ဂျာ ၆ သိန်း ခန့်သည် စခန်းများနှင့် ကျေးရွာများတွင် အသားအရောင်ခွဲခြားမှုစနစ်ဖြင့် ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားသည်။ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များက ထောင်နှင့်ချီသော ရိုဟင်ဂျာများကို “တရားမ၀င် ခရီးသွားလာမှု” ဖြင့် ဖမ်းဆီးထားသည်။ ”  ထို့အပြင် သွားလာခွင့် ကန့်သတ်ချက်အသစ်များ ချမှတ်ထားပြီး အကူအညီများ ပိတ်ဆို့ထားသည်။ ထို့ကြောင့် ရိုဟင်ဂျာများသည် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွင် အထူး ထိခိုက်လွယ်သည်။

ဒီဇင်ဘာလမှစ၍ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းရှိ အခြားရိုဟင်ဂျာကျေးရွာများတွင် အရပ်သားသေဆုံးမှုများရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စစ်ဥပဒေများသည် အရပ်သားများနှင့် တိုက်ပွဲဝင်သူများအကြား ရမ်းကား တိုက်ခိုက်မှုများကို တားမြစ်ထားသည်။ လူနေထူထပ်သောမြို့၊ ကျေးရွာများကို စစ်ရေးရည်မှန်းချက်တစ်ခုတည်း သဘောထားကာ ဗုံးခွဲမှုများကို အရမ်းကာရော အပြုအမူအဖြစ် တားမြစ်ထားသည်။ ပဋိပက္ခတွင် ပါဝင်သူများသည် အရပ်သားများ၏ အသက်ဆုံးရှုံးမှုနှင့် အရပ်သားများ၏ ဥစ္စာပစ္စည်းများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုကို မဖြစ်အောင် ရှောင်ရှားရန် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများအားလုံးကို အမြဲဂရုတစိုက် လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ စစ်တိုက်နေသောအဖွဲ့များသည် အတတ်နိုင်ဆုံး ၎င်းတို့၏တပ်ဖွဲ့များကို လူနေထူထပ်သောနေရာများတွင် တပ်ဖြန့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

သူတို့က နှစ်ဖွဲ့စလုံး၏ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံနေရသည်ဟု ရိုဟင်ဂျာအများအပြားက ဆိုသည်။ “စစ်တပ်နဲ့ စကားပြောရင် ရခိုင်တပ်က ကျနော်တို့ကို မသင်္ကာဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် တပ်မတော်အစိုးရက ကျနော်တို့နဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်မတော်ကြား ဆက်စပ်မှုတစ်စုံတစ်ရာ တွေ့ခဲ့ရင် ရိုဟင်ဂျာတွေကို သတ်ပစ်မှာ သေချာတယ်”ဟု ရွာသားတစ်ဦးက ပြောသည်။  "ရခိုင့်တပ်တော်က နယ်မြေအပြည့်အဝ ထိန်းချုပ်နိုင်တာနဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လုံခြုံရေးပေးမယ်လို့ ကတိပြုထားပေမယ့် လက်ရှိအချိန်အထိ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ တခြားထောက်ပံ့မှုတွေကို အတင်းသိမ်းယူဖို့ ကြိုးစားနေတယ်"ဟု သူက ဆက်လက်ပြောကြားသည်။

နယ်စပ်အနီးတိုက်ပွဲများသည် ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံထဲသို့ပင် လျှံထွက်ခဲ့ပြီး မော်တာကျည် ပစ်ခတ်မှုကြောင့် အသေအပျောက်များ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဩဇာကြီးမားသော နိုင်ငံခြားအစိုးရများသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆိုးရွားနေသော အကျပ်အတည်းကို အရေးတကြီး တုံ့ပြန်သင့်သည်ဟု Human Rights Watch က ပြောသည်။

“နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေအနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ကျရောက်နေတဲ့ အန္တရာယ်တွေအပေါ် သူတို့ရဲ့ စိုးရိမ်မှုတွေကို ကျယ်လောင်စွာ ဖော်ပြသင့်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီအစိုးရအနေနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ပိတ်ဆို့ထားမှုကို ချက်ချင်းရုတ်သိမ်းပြီး သူတို့ရဲ့တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေကို နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဥပဒေကို ချိုးဖောက်ခြင်းမှ ရပ်တန့်ဖို့ လိုပါတယ်" ဟု Bauchner က ပြောကြားခဲ့သည်။

— နတ်မျက်စိ ဘာသာပြန်သည်။

* Human Rights Watch Report 

https://www.hrw.org/news/2024/02/09/myanmar-rohingya-risk-rakhine-fighting

ရဲထောက်ဦးအီလီယာစ် ကွယ်လွန်

 

𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐋𝐢𝐥𝐥𝐚𝐡𝐢 𝐖𝐚 𝐈𝐧𝐧𝐚 𝐈𝐥𝐚𝐲𝐡𝐢 𝐑𝐚𝐣𝐢𝐮𝐧 

မောင်တောမြို့၊ မြို့မတောင်ရပ်ကွက်၊ မြို့မငါးခူရရွာနေ ဟာဂျီး ဦးအီလီယာစ် (ရဲအငြိမ်းစား) အသက် ၈၀ - နှစ်သည်  ၂ - ၁၁ - ၂၀၂၃  ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့ နံနက် ၄ နာရီ အချိန်တွင် အလ္လာဟ်အမိန့်ခံသွားပါသဖြင့် မိသားစုနဲ့အတူ ထပ်တူထပ်မျှ ဝမ်းနည်းကြေကွဲရပါသည်။ 

မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်းအားလုံးတို့သည် မာဂ်ဖိရသ်အတွက် ဒိုအာပြုပေးကြပါရန် မေတ္တရပ်ခံပါသည်။

ဂျနာဇာနာမဇ် ဝတ်ပြုမယ့်နေရာ - ယနေ့ (၂ - ၁၁ -၂၀၂၃) ခုနှစ် ကြာသပတေးနေ့ ည (၄ နာရီ ၄၀ မိနစ်) အချိန်တွင် မောင်တောမြို့၊ မြို့မတောင်ရပ်ကွက်၊ မြို့မ သင်္ချိုင်း ဗလီကြီး ကဘရ်စတန်တွင် ဂျနာဇာဆွလားသ် ဝတ်ပြုပြီး ဒဖနာပါမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပေးအပ်ပါသည်။

တရားမျှတမှု မရရှိသေးသော တောင်ကုတ် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု

တရားမျှတမှုမရရှိသေးသော တောင်ကုတ် အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု

"တရားမျှတမှုဆိုတာ တိုင်းပြည်တစ်ပြည် သာယာအေးချမ်းရေးအတွက် မဖြစ်မနေ လိုအပ်တဲ့ အရာဖြစ်ပါတယ်။"

                                                —ရိုဟင်းကိန်း

တောင်ကုတ် အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုသည် ယနေ့ဆိုလျှင် ၁၀ နှစ်တောင် ပြည့်သွားပါပြီ။ ဘာသာရေး အားထုတ်နေသော အပြစ်မဲ့ မွတ်စလင် ခရီးသည် (၁၀) ဦးကို ဝံသာနုရက္ခိတအဖွဲ့ မည်သော ရခိုင်အကြမ်းဖက်အဖွဲ့က ဦးဆောင်၍ သောင်းကျန်းသူပေါင်း ၃၀၀ ခန့်နှင့် ဝန်းရံကာ ၂၀၁၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့တွင် နေ့အလင်းရောင်အောက် တောင်ကုတ်-သံတွဲ လမ်းဆုံ၌ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သတ်ဖြတ်မှု ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ရဲနှင့် စစ်သားများသည် မည်သည့် အဟန့်အတားမျှ မပြုဘဲ လူသတ်ပွဲကို ဇာတ်ပွဲကြည့်သလို ရပ်ကြည့်နေသည်ဟု မျက်မြင်သက်သေများက ထွက်ဆိုသည်။ တောင်တွင်းကြီးနှင့် မြောင်းမြ ဇာတိဖြစ်သော အဆိုပါ မြႏ်မာမွတ်စလင် ၁၀ ဦးသည် သံတွဲမှ ရန်ကုန်သို့ ရိုးမသစ္စာယာဉ်ဖြင့် ခရီးပြန်နေသည့်သူများဖြစ်ကြသည်။

ဤမျှ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အကြမ်းဖက်မှုကို ထိုချိန်က ဦးသိန်းစိန်အစိုးရသည် လျစ်လျူရှုခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရက မည်သည်႕ ဝမ်းနည်းကြောင်း သဝဏ်လွှမှာမှ မပို့ခဲ့ဘူး။ လက်သည် တရားခံများကို ချက်ချင်း ဖော်ထုတ်အရေးယူမည့်အစား ဇွန် ၄ ရက်နေ့ထုတ် မြန်မာအလင်းသတင်းစာတွင် "မွတ်စလင်ကုလား" ဟုသုံးနှုန်း၍ အပြစ်မဲ့ အသတ်ခံရသူများများကို ထိထိပါးပါး နိမ့်ချစော်ကားခဲ့သည်။ ဇွန် ၅ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်၌ တရားမျှတမှုရရှိရေးအတွက် မွတ်စလင်များက ဆန္ဒပြတောင်းဆိုခဲ့သည်။ အစိုးရ၏ ဘက်လိုက်မှုနှင့် ကိုင်တွယ်မှု မ႐ိုးသားမႈကြောင့် ထိုမီးသည် ရခိုင်ပြည်တစ်ခုလုံး ပျံ့နှံ့သွားကာ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခ အသွင်ပြောင်းလာခဲ့သည်။ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရနှင့် မျိုးချစ်နိုင်ငံရေးသမားများက နိုင်ငံရေးအမြတ်ထုတ်ရန် မွတ်စလင် မုန်းတီးရေးကို အသက်သွင်းပေးခဲ့သည်။ မွတ်စလင်များစွာ၏ အသက်၊ အိုးအိမ် ဆုံးရှုံးခံခဲ့ရသည်။ မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ရသေ့တောင်မှအပ ကျန်မြို့များရှိမွတ်စလင်များကို မိမိတို့နေရပ်မှ မောင်းထုတ်ခဲ့သည်။ ထိုမွတ်စလင်များသည် ယနေ့အထိတိုင် မိမိနေရပ်သို့ ပြန်မလာနိုင်ခဲ့ချေ။ အိုင်ဒီပီ ဒုက္ခသည်စခန်း၌သာ ရှိနေဆဲ။ ရှေးအစိုးရ အဆက်ဆက် ရှိခဲ့သော ရိုဟင်ဂျာ သုတ်သင်ရှင်းလင်းရေး အစီအစဉ် အများစု အောင်မြင်ခဲ့လေသည်။ ထို့ပြင် ပြည်မရှိ မဘသ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့၏ လုံဆော်မှုကြောင့် မြန်မာပြည်တစ်ဝန်း မွတ်စလင်များကို ပစ်မှတ်ထား အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများ တရစပ်ဖြစ်ပွားခဲ့လေသည်။ မြန်မာပြည်မှာ လူနည်းစု မွတ်စလင်များ အသက်ရှုဖို့ ကြပ်တည်းလာခဲ့သည်။ မွတ်စလင်များသည် ရရာလမ်းကြောင်းမှ အသက်ကယ်ထွက်ပြေးရသည့် အခြေအနေ ရေက်ာသျားသည်။

ဤမျှလောက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အမြစ်တွယ်ခဲ့သော သတ်ဖြတ်မှုတစ်ခုကို နောက်မှာထက်လာသော အစိုးရကလည်း မည်သည့် အရေးတယူ ဖော်ထုတ်အရေးယူမှုမျှ မပြုခဲ့ချေ။ သမ္မတနေရာဖန်တီးရေး၊ ရိုဟင်ဂျာဆန့်ကျင်ရေးနှင့်သာ အချိန်ကုန်ဆုံးခဲ့သည်။

အခင်းဖြစ်ခါစက ပြည်ထဲရေး ဒုဝန်ကြီး ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇံမြင့် ဦးဆောင်သော အဖွဲ့ဝင် ၁၆ ဦးပါ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့တခုကို ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ကတည်းက ဟန်ပြဖွဲ့စည်းခဲ့သော်လည်း အချည်းနှီးသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ ခု ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်တွင် လူသတ်မှု မမြောက်ဟု စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အဓိကရုဏ်း မီးပျံ့နှံ့သွား၍ ပြည်ပမီဒီယာများက ဝေဖန်ရှုတ်ချလာသောအခါ ကြံဖွတ်အစိုးရသည် အခင်းဖြစ်ပြီး တစ်နှစ်ကြာလာပြီးနောက် သတ်ဖြတ်ပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သော အကြမ်းဖက်သမားပေါင်း ၃၀၀ ခန့် မှ လူ (၆) ယောက်ကို သံသယာဖြင့်သာ ဖမ်းဆီးခဲ့သည်ဟု ဟန်ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော်လည်း မည်သည့် အပြစ်ပေးစီရင်ခဲ့သည်မရှိချေ။ မြန်မာပြည်မှ မည်သည့်တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက ထိုအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ပွဲ၏ ပွင့်လင်းမြင်သာသော တရားမျှတမှုရရှိရေးအတွက် အသံထုတ်ခဲ့သည်ဟူ၍လည်း မရှိခဲ့ချေ။

ဤ အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်ပွဲသည် လူ ၁၀ ယောက်၏ အသက်နှင့် အစပြုခဲ့သော်လည်း သိန်းပေါင်းများစွာ၏ အသက်အိုးအိမ်တို့ကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့သည်။ ဘဝပေါင်းများစွာ နလန်မထူနိုင်အောင် ရိုက်ချိုးခဲ့သည်။ မြန်မာ့ပြည်သူတို့၏ စိတ်ဓာတ်ကို မွတ်စလင်မုန်းတီးလာအောင် ပြောင်းလဲပေးခဲ့သည်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို မျိုးချစ်အသွင်တမျိုးပြောင်းစေခဲ့သည်။ မွတ်စလင်ကြောက်စိတ် ခေါင်းစဉ်တပ်၍ လူနည်းစုမွတ်စလင်ကို ရှင်းပစ်ခဲ့သည်။

ဤဖြစ်ရပ်များသည် အသေးအဖွဲ့လော။ မွတ်စလင်ဖြစ်သည်နှင့် မည်သူနှင့်မျှ မဆိုင်သလို လျစ်လျူရှုနေလျှင် သမိုင်းတွင်ခဲ့သော ဧရာမအမည်းစက် ပယ်ပျောက်မည်မဟုတ်ချေ။ မြန်မာပြည်က လူနည်းစု မွတ်စလင်များသည် တောင်ကုတ်အကြမ်းဖက် သတ်ဖြတ်ပွဲ၏ တရားမျှတသော စီရင်မှုကို တနေ့တချိန် ရရှိမည်ဟု မျှော်လင့်နေသတည်း။

-— နတ်မျက်စိ

#WeRemember3rdJune

"တူလာတူလီ (မင်းကြီးရွာ) အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု"

 "တူလာတူလီ (မင်းကြီးရွာ) အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှု"

၂၀၁၇ ခု၊ သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့ ညသန်းခေါင် အချိန်တွင် မြန်မာ့စစ်တပ်က မောင်တောမြို့နယ် တူလာတူလီ ရိုဟင်ဂျာ ကျေးရွာသို့ စီးနင်းဝင်ရောက်ပြီး ကလေးသူငယ်အပါအဝင် အပြစ်မဲ့ရွာသားအားလုံးကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မီးရှို့ခဲ့ကြောင်း "တူလာ အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှု" မှ လွှတ်မြောက်လာသည့် မျက်မြင်သက်သေ ဦးမောင်ဘ အပါအဝင် အခြားမျက်မြင်သက်သေတွေမှ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့တယ်။ 

မည်သို့ပင် ကလိမ်စေ့ငြမ်းစင် လိမ်ကြစေကာမူ အမှန်တရားက အနှေးနှင့် အမြန်ဆိုသလို ပေါ်ပေါက်လာစမြဲပါ။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကထဲက စစ်တပ် လိမ်လည်သမျှ မပေါ်ခဲ့တာလည်း မရှိသလို ယခု ရခိုင်ဒေသက လုပ်ကြံမှုတွေအားလုံး နည်းပညာ အကူအညီကြောင့် ယခင်တုန်းကလို မကြန့်ကြာတော့ပဲ လျင်မြန်စွာ အလိမ်ပေါ်ခဲ့ရပြီး ကမ္ဘ္ဘာကြီး တခုလုံးသို့လည်း အချိန်နှင့် တပြေးညီ သတင်းတွေ စီးဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။ သိရှိကြရပါတယ်၊ ကြေကွဲကြရပါတယ်။

တူလာတူလီ ဟာ ရိုဟင်ဂျာနှင့် အခြားလူမျိုးစုတွေ အစဉ်အဆက် ရောနှောနေထိုင်လာခဲ့တဲ့ ရွာတစ်ရွာဖြစ်တယ်။ ဟိုးအရင်ကဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာရွာသက်သက်ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားလူမျိုးစု မရှိခဲ့ပါဘူး။  ၁၉၇၀ နောက်ပိုင်း နတလ (နယ်စပ်ဒေသ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစု) ကျေးရွာတွေကို မဆလအစိုးရက တည်ပေးလိုက်ခြင်းဖြင့် အခြားလူမျိုးစုလည်း ရောလာတာဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေရဲ့ လယ်မြေသိမ်းပြီးတော့ စစ်တပ်က ဘုရားပုထိုး တည်ပေးခဲ့တယ်။ ဝက်ကျိန်းဘုရားလို့ နာမည်ပေးခဲ့တယ်။ အခုဆို သမိုင်းဝင် ဝက်ကျိန်းဘုရားတဲ့။ 

တူလာတူလီ ရိုဟင်ဂျာကျေးရွာဟာ တစ်ဖက်က ပြူးမချောင်း၊ တစ်ဖက်က တောင်ကုန်း၊ တစ်ဖက်က မင်းကြီး နတလရွာဟောင်းနဲ့ တောင်ကျော်တစ်ဖက်ကမ်းမှာ တရိန်းနတလရွာ တို့နဲ့ ဝန်းရံနေတဲ့ ရွာတစ်ရွာဖြစ်တယ်။ ပြူးမချောင်းတစ်ဖက်ကမ်းမှာ ဆာဒူလ္လာဆောရ်နဲ့ ဒီဝါလ်တောလီ ရွာတည်ရှိတယ်။ သို့ပေမဲ့ ပြူးမချောင်းက ကန့်လန့်ကားထားပါတယ်။ လွတ်မြောက်ဖို့ ဆိုလို့ ချောင်းကူးနိုင်မှ အဆင်ပြေမှာပါ။ 

တူလာတူလီ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို (၂၁) ရာစု၏ အဆိုးဝါးဆုံး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံရခြင်းလို့လည်း ပြောစမှတ်ပြု စုတ်တသတ်သတ် ရှိကုန်ကြပါတယ်။

ဟိန္ဒူတွေကို ရခိုင် အစွန်းရောက်တွေနှင့်ပေါင်းပြီး တပ်က နှုတ်ပိတ် သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ တူလာတူလီ (ခ) မင်းကြီးရွာက မွတ်စလင်တွေကို ရွာလုံးကျွတ် သတ်ဖြတ်ကျူးလွန်ခဲ့တာတွေလည်း မကြာမီ ပေါ်ပေါက်လာမှာ အမှန်ပါ။

'တူလာတူလီ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်း (Tula Toli Massacre)' လို့ ကမ္ဘ္ဘာ့က ဒီကိစ္စကို မှတ်တမ်းတင်ထားရှိပါတယ်။ မွတ်စလင် (၅၀၀) ကျော်နှင့် ၎င်းတို့၏ ကလေးသူငယ် (၃၀၀) ကျော်၊ ရွာလုံးကျွတ်နီးပါး အသတ်ခံခဲ့ရတဲ့ ဒီရွာကလေးဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံနှင့် လွန်စွာ နီးကပ်စွာရှိတဲ့ ရွာလေးတရွာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထိုရွာကနေ လှမ်းမြင်နေရတဲ့ 'Dual Toli' ရွာကို ဗမာ စစ်သားတွေက အရင်ဝင်တိုက်ပြီး ရှိသမျှ ရွာသားတွေကိုသတ်ကာ တရွာလုံးကို မီးလောင်တိုက် သွင်းလိုက်ပါတယ်။ 'Dual Toli' မြစ်ကို ကူးပြီး အသက်ဘေးလွတ်အောင် ရေကူးပြေးနေတဲ့ သူတွေကိုလည်း အလွတ်မပေး သတ်ဖြတ်ခြင်းခံရသလို အဆက်မပြတ် ပစ်ခတ်နေတဲ့ ကျည်ဆံအောက်မှာ ခေါင်းမဖော်နိုင်အောင် ရေကူးနေရတာမို့ ရေနှစ်ပြီး သေဆုံးသူ (၁၀) ဦးထက်မနည်း ရှိခဲ့တယ်လို့ မှတ်တမ်းက ဆိုပါတယ်။

တူလာတူလီရွာမှာတော့ မသတ်ခင် တစ်ရက်အလိုမှာ ရွာထဲရှိ မွတ်စလင်အားလုံး ရွာပြင်ထွက် ငါးဖမ်းခြင်း၊ စိုက်ပျိုးခြင်း မပြုရဟု အမိန့်အရင်ထုတ်ကာ ၎င်းတို့ပိုင် တန်ဘိုး ရှိသမျှ ပစ္စည်း၊ ချွန်ချွန်ဟူသမျှ အားလုံးကြက်သွန်လှီးဓားပါအကုန် တစ်အိမ်တက်ဆင်း လုယက် ယူငင်ပြီးမှ ရွာရဲ့ ထွက်ပေါက်မှန်သမျှ လေးဘက်လေးတန်ကို ပိတ်ဆီးထားလိုက်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အိမ်တွေကိုပဲ မီးတိုက်ရှို့မှာ တခြား ဘာအန္တရာယ်မှပြုမှာမဟုတ်ဘူး လို့ ရခိုင်ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ရွာသားတွေကို လာရောက်အသိပေးတယ်။ တခြား လုံခြုံနေရာတစ်နေရာမှာ စုဝေးနေဖို့လဲ ပြောသွားတယ်။

နံဘေးပတ်လည် မြစ်ရေတွေ တသွင်သွင်စီးဆင်း ဖြတ်သန်းနေပြီး လရောင်အောက်မှာ ကျီးလန့်စာစား သေမိန့်ကျနေတဲ့ ရွာကလေးကို ဗမာ စစ်သားတွေက ဩဂုတ်လ (၃၀) ရက်နေ့ ညသန်းကောင် အချိန်မှာ ဘီလူးဆိုင်းတီးပြီး စတင် တိုက်ခိုက်ကာမဲမဲ မြင်သမျှ အကုန် ပစ်သတ်ပါတော့တယ်။

နံနက်စောင်းချိန်လောက်တွင် ရွာတစ်ခုလုံးကို စစ်တပ်က မီးရှို့ဖျက်ဆီးလိုက်လေတယ်။ နတလ အိမ်တွေကျတော့ ဘာတစ်ခုမှ မဖြစ်ခဲ့ဘူး။ နဂိုအတိုင်း ကောင်းကောင်းမွန်မွန်ပဲ။

အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးသူငယ်တွေကို စုဝေးနေတဲ့ လူအုပ်ထဲကနေ ဦးစွာ ခွဲထုတ်လိုက်ခဲ့တယ်။ ချောင်းကမ်းပါးမှာ အမျိုးသမီးတွေကို တန်းစီပြီးတော့ ထိုင်စေတယ်။ အချိန်အနည်းငယ်ကြာပြီးတော့ ထ၊ ထိုင်လုပ်ခိုင်းတယ်။ တစ်ခါထ၊ ပြန်ထိုင်ပေါ့။ နောက်ဆုံးတွင် အမျိုးသမီးတွေကို ထ… ပြေး ဆိုလို့ ဟစ်အော် အမိန့်ပေးလိုက်တယ်။ သူတို့လည်း တကြောက်တလန့် ထပြေးတော့ နောက်ကနေ ဘီးလူးစစ်တပ်တွေက ဒိုင်းဒိုင်း သေနတ်ပစ် သတ်လိုက်ကြတယ်။ တစ်ချို့ အမျိုးသမီးတွေဟာ ရမ်းရမ်းကားကား သေနတ်ပစ်ကွင်းနေ လွတ်မြောက်ကာ ချောင်းထဲ ခုန်ဆင်းခဲ့ပေမဲ့ အသက်မကယ်နိုင်ခဲ့ချေ။ ဒီရေတက်နေတဲ့ ရေစီးအလျင်မှာ ရေနစ်သေသူသေ၊ ပြန်ပေါ်လာသူကို သေနတ်ပစ်လို့ သတ်ဖြတ်လိုက်လေတယ်။ ကလေးနဲ့ လူငယ်တွေကို ချောင်းထဲ ဝေးပစ်ကာ သေစေတယ်။ မသေမချင်း စောင့်ကြည့်တယ်။ မသေရင် ကျည်ဆံပေါက် သတ်တယ်။ 

လွတ်မြောက်လာသူတွေရဲ့ သက်သေခံချက်အရ အမျိုးသားတွေကို ချောင်းကမ်းပါးတစ်လျှောက် ဒူးတောက်တန်းစီစေတယ်။ နောက်ကနေ အောတိုရိုက်ဖယ်နဲ့ တန်း ပစ်သတ်ခဲ့တယ်။ အချို့ကို လည်ပင်းလှီး သတ်တယ်။ အချို့ကို မော်တာတွေနဲ့ ချိန်းကာ ပစ်သတ်တယ်။ အချို့ကို အိမ်ထဲ အရှင် ကြိုးတုပ် ချည်နှောင်ထားကာ အိမ်ကိုပါ မီးရှို့ကာ အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့သတ်တယ်။ 

လူအစုတစ်စုကို ပစ်သတ်ပြီးရင် စစ်တပ်တွေက အတန်ငယ် စောင့်ကြည့်တယ်။ ပိုပြီးသေချာအောင် အလောင်းတွေကို ပြန်သေနတ်ပစ်တယ်။ 

အလောင်းတွေကို ချောင်းကမ်းပါးအနီမှာ တွင်းကျင်းတူးကာ တွင်းထဲပုံချတယ်။ ပြီးတော့ သက်သေခံအထောက်အထား ဖျောက်အောင် မီးရှို့ဖျက်ဆီးပစ်တယ်။ 

တစ်ရွာလုံး တစ်ယောက်မှ မကျန်တော့ဘူးဆိုတာ သေချာမှ သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ရပ်စဲလိုက်ကြပြီး တစ်ရွာလုံးကို မီးတင်ရှို့လိုက်ကြပါတော့တယ်။ ဒီအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခြင်းမှာ ဒေသခံ ရခိုင်၊ ဟိန္ဒူနှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေလည်း ပူးပေါင်းပါရှိတယ်လို့ ဂါးဒီးယန်း သတင်းမှတ်တမ်းမှာ ဖော်ပြပါရှိပါတယ်။

ဂါးဒီးယန်း သတင်းစာက ဒီအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို ၂၀၁၇ ခု၊ စက်တင်ဘာလ (၇) ရက်မှာ Massacre at Tula Toli: Rohingya recall horror of Myanmar army attack သတင်းဆောင်းပါး ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ကမ္ဘ္ဘာကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။

'လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (Amnesty International) ကလည်း ထိုသတ်ဖြတ်မှုကြီးကို အတည်ပြုသလို 'ဂြိုဟ်တု (Satellite)'က ရိုက်ကူးထားတဲ့ ဓာတ်ပုံတွေနဲ့ (satellite imagery confirms Rohingya village of Tula Toli razed) ကမ္ဘ္ဘာကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်။

https://www.theguardian.com/world/2017/sep/19/myanmar-satellite-imagery-confirms-rohingya-village-of-tula-toli-razed

'Dhaka Tribune' အင်္ဂလိပ်သတင်းစာကလည်း (၉) ရက်၊ စက်တင်ဘာမှာ ‘There is no Rohingya left in Tulatoli’ ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဒီ တူလာတူလီအစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို အတည်ပြု ရေးသားထားသလို အမေရိကန် သတင်းစာ အချို့ကလည်း (၁၈) ရက်၊ စက်တင်ဘာမှာ အတည်ပြုရေးသားပါတယ်။

CNN က Friends turn on friends ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ

"စစ်တပ်ရဲ့ စစ်ရဟတ်ယာဉ်တွေ တူလာတူလီကို ဆင်းပြီးတော့ လက်နက်ခဲယဉ်းတွေ ဝေတာကို ကျနော်မြင်တယ်။ သူတို့ဟာ မဂ်၊ ဟိန္ဒူ၊ မြို နဲ့ အခြား ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တွေ အားလုံးကို လက်နက်ခဲယဉ်း ပေးတယ်။ ချက်ချင်းပဲဆိုသလို သူတို့ဟာ စစ်သားဝတ်စုံ၊ ဓား၊ တုတ်၊ လက်နက်တွေနဲ့ ထွက်လာကြတယ်။ ကျနော်ရဲ့ ဘာသာခြား သူငယ်ချင်းတွေကို စစ်သားဝတ်စုံနဲ့ လက်နက်တွေ ကိုင်စွဲလျက် မြင်ခဲ့တယ်။ သူတို့ဟာ ကျနော်ရဲ့ ငယ်ဘဝဖော် အတူတူ ကစားခဲ့တဲ့ သူငယ်ချင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။" လို့ လွတ်မြောက်ခဲ့သူ အူမောရ်အာလီက ဆိုတယ်လို့ မျက်မြင်သက်သေတွေရဲ ထွက်ဆိုချက်တွေ ရေးသားတင်ပြခဲ့တယ်။ 

https://indiatribune.com/adults-were-shot-babies-thrown-into-water-rohingya-refugees-recall-horror-of-myanmar-army-attack/

https://www.irishtimes.com/news/world/asia-pacific/massacre-at-tula-toli-rohingya-recall-horror-of-myanmar-army-attack-1.3214365

Human Rights Watch ရဲ့ လွတ်မြောက်လာသူ ဒေါ်ဟာဆီနာနဲ့ အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် 

"ဟာဆီနာဟာ သူရဲ့ တစ်နှစ်သားအရွယ် သမီးငယ် ဆူဟိုက်ဖာကို ဝတ်ရုံအောက်တွင် ပုန်းချီလျက် ပုန်းခိုဖို့ ကြိုးစားချိန် စစ်သားတစ်ယောက်က ရိပ်မိခဲ့ပြီးတော့ လိုက်ကာ ဖမ်းဆီပြီးတော့ သမီးငယ်ကို ရင်ခွင်မှ ဆွဲယူကာ မီးလောင်နေတဲ့ အိမ်ထဲကို အရှင်လတ်လတ် ပိုက်ချလိုက်လေတယ်။ စစ်သား ၅ ယောက်က ဟာဆီနာ၊ သူရဲ့ယောက္ခမ ဖာတေမာ (၃၅ နှစ်)၊ သူ့ယောက်ျားရဲ့ ညီမ အစ်မာ (၁၈နှစ်) နဲ့ ဖာတောရဲ့ သားသုံးယောက်ကိုလည်း အတူ ချောင်းစပ်ရေတိမ်မှာ ပုန်းနေရာကနေ ဖမ်းဆီးပြီးတော့ မနီးမဝေးရှိ တဲအိမ် တစ်ခုသို့ ခေါ်ဆောင်သွားတယ်။ တဲအိမ်ကို ရောက်တာနဲ့ ရခိုင်အကြမ်းဖက်သမားတသ်စုက လူငယ် ၃ ယောက်ကို သူတို့ရှေ့မှာပင်  ရိုက်နက်ထိုးသတ် သတ်ဖြတ်လိုက်တယ်။ စစ်သားတွေက ဟာဆီနာနဲ့ အခြားအမျိုးသမီးတွေကို အိမ်ထဲမှာ အတင်အဓမ္မ ပြုကျင့်တယ်။ ဖာတေမာက ခုခံတဲ့အခါ ဖာတေမာကို တစ်ချိန်တည်းနဲ့ သတ်ဖြတ်လိုက်တယ်။ တခြား အမျိုးသမီးတွေကို သတိမေ့အောင် မရိုက်ပုတ်မီ ဟာဆီနာကို ဓားမြောင်နဲ့ ထိုးလိုက်တယ်။ 

စစ်သားတွေက သတိမေ့နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ သေနေတဲ့အလောင်းတွေကို အိမ်ထဲထားကာ အိမ်တံခါးတွေကို သော့ခတ်ချည်နောင်ထားကာ အိမ်ကို မီးရှို့ပြီးတော့ ထွက်သွားတယ်။ ဟာဆီနာနဲ့ အစ်မာတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ အဝတ်လောင်နေတဲ့ချိန်မှာ သတိပြန်ရလာခဲ့တယ်။ သူတို့ဟာ မီးလောင်နေတဲ့ ဝါးထရံကို ချိုးဖောက်ကာ ထွက်လာခဲ့တယ်။ အဲဒီအိမ်မှ သူတို့သာ လွတ်မြောက်လာနိုင်ခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ အင်တာဗျူလုပ်နေချိန်တွင် သူတို့ရရှိထားတဲ့ ဓားဒဏ်ရာ၊ မီးလောင်ဒဏ်ရာတွေကိုလည်း ပြသခဲ့တယ်။" လို့ မြစ်ကမ်းဘေးက သတ်ဖြတ်ပွဲ (Massacre by the river) ခေါင်းစဉ်နဲ့ သတင်းဆောင်ပါးတွင် အခြား လွတ်မြောက်လာသော မျက်မြင်တွေရဲ့ သက်သေခံချက်တွေနဲ့ ရေးသားဖော်ပြထားတယ်။

ဒုက္ခသည်စခန်းကို ကိုယ်တိုင်လာရောက် လေ့လာခဲ့သည့် ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်သူ Shifaur Rahman က ဘီဘီစီ မေးမြန်းခန်းတစ်ခုတွင် တူလာတူလီလူသတ်မှု၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို တင်ပြခဲ့တယ်။

ဒီကိစ္စ စဖြစ်ခါစကထဲက ရွာထဲကို အဝင်မခံလို့ တဖက်နိုင်ငံရောက် ကမ္ဘ္ဘာ့သတင်းထောက်တွေက မောင်းသူမဲ့ယာဉ်ငယ် 'ဒရုန်း (Drone)' တွေနှင့် ဂြိုဟ်တုနဲ့ မှတ်တမ်းတင်နေကြောင်း၊ ကြိတ်သတ်လို့ မရကြောင်း ရေးတဲ့အခါ နွားတွေက နွားလိုတွေးပြီး ရယ်ကြတာ မှတ်မိကြမယ်ထင်ပါတယ်။

ထို တူလာတူလီ အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မှုကို ဩဂုတ် (၃၀) ရက်ကနေ စက်တင်ဘာ (၁) ရက်နေ့အထိ (၃) ရက်ကြာ မနားမနေ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ကြခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ မွတ်စလင် အမျိုးသား အများစုကို ခေါင်းဖြတ်သတ်၊ သူတို့အိမ်ကို မီးရှို့ပြီး မီးပုံထဲပစ်ထည့် အစဖျောက်ပါတယ်။ ထိုအထဲတွင် မောင်တောဒေသရဲ့ အကြည်အညိုအရှိဆုံး သူတော်စင် သာသနာ့ပညာရှင် ဘူရဟူးဇူရ် ခေါ် ဟူးစိန်အမတ်သခင် လည်း လူသတ်သမားတွေရဲ့ ရက်စက်မှုမှ မလွတ်မြောက်နိုင်ခဲ့ချေ။ ရဟီးဒ်ဖြစ်သွားရှာလေတယ်။ 

အမျိုးသမီးတွေနှင့် ကလေးငယ်တွေကို အမျိုးသားတွေနှင့် သီးခြား ခွဲထုတ်ပြီး မြစ်နံဘေးမှာ မတ်တပ်ရပ်ခိုင်းထားကာ သူတို့ နေအိမ်များကို စတင် မီးရှို့ပါတယ်။ ပြီးနောက် ကလေး၊ အမျိုးသမီး နှင့် အမျိုးသား အားလုံးကို မြစ်ကမ်းဘောင်ပေါ် သီးခြားစီတန်းစီခိုင်းထားပြီး မြစ်ထဲ ပြေးဆင်းရန် ညာသံပေးပြီးမှ ရှုပ်ပွနေတဲ့ ဆံပင်ကို ဝက်မှင်ဘီးနှင့် ဖီး၍ သပ်ချလိုက်သလို အော်တိုမက်တစ် မောင်းပြန် ရိုင်ဖယ် သေနတ်တွေနဲ့ နောက်ကျောဖက်ကနေ အဆက်မပြတ် ပစ်သတ်ပါတော့တယ်။ အတုံးအရုန်း လဲပြိုကာ သေပွဲဝင်ခဲ့ကြရပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကို မညှာမတာ အတောမသတ် ပစ်သတ်နေစဉ် သတ္တိအနည်းငယ်ရှိတဲ့သူတွေက ကြိုးစားပမ်းစား လွတ်အောင် ရေကူး ပြေးသော်လည်း တဒိုင်းဒိုင်း ပစ်နေတဲ့ ကျည်ဆံမိုးအောက်မှာ ကျည်ထိပြီး ရေနစ် သေဆုံးကြရပါတယ်။ 

ကလေးငယ်အားလုံးလိုလို ကျည်ထိပြီး သေရင်သေ မသေရင်လည်း ရေနစ်သေဆုံးရသလို သေဆုံးတာ သေချာမှု ရှိစေရန် သေနတ်နှင့် ထိုးဆွကြည့်ရင်း သေနတ်ဒဏ်ရာကြောင့် အော်သံ ငြီးငြူသံကြားရင် အသံတိတ်သွားတဲ့အထိ သေချာအောင် ထပ်မံ ပစ်သတ်ပြန်ပါတယ်။ ကြည့်ကောင်းတဲ့ အမျိုးသမီးငယ်မှန်သမျှ မတရားပြုကျင့်တာ ခံရပါတယ်။

ထိုအထဲမှ အပုန်းကောင်းလို့၊ သေပြီထင်ပြီးစွန့်ပစ်ထားလို့ လွတ်မြောက်လာသူအချို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှဖက်က ဒုက္ခသည် စခန်းတွေထဲမှာ ယခုအထိ ရှိနေပါတယ်။

အနှစ်ချုပ်ရရင် တူလာတူလီ သတ်ဖြတ်ပွဲသည် မြႏ်မာ့သမိုင်းတွင် အမည်းစက် တဈခု သဖွယ် ကန္ရိတေမာ့ယ်။

ကိုးကား- 

Andrew Soe's    post

Tula Toli Massacre

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tula_Toli_massacre

Massacre by the River

https://www.hrw.org/report/2017/12/19/massacre-river/burmese-army-crimes-against-humanity-tula-toli

A VISIT TO MANERPLAW

 A VISIT TO MANERPLAW

(မာနယ္ပေလာ သို႔မဟုတ္ ေကာ့သူေလး)

Recently, a delegation from Arakan Rohingya Islamic Front (ARIF) led by its Chairman Br. Nurul Islam paid a visit to Manerplaw, the Headquaters of the Karen National Union ( KNU) at the invitation of the KNU. It is due to the political sagacity of the Karen leadership that today Headquaters of National Democratic Front (NDF), Democratic Alliance of Burma (DAB), National Coalition Government of the Union of Burma (NCGUB) and others are in establishment at KNU liberated zone of Manerplaw. Thus Manerplaw becomes the last refuge of the forces that are trying to bring about democratic change in the country.

The ARIF delegation was warmly welcome by the KNU. During their visit they had several rounds of talk on various issues of mutual interest with Karen leaders, including Gen. Saw Bo Mya, President of KNU and Chariman of DAB, KNU Vice-President Bado Than Aung and its General Secretary Bado Ba Thin. The delegation also visited the Headquaters of the NDF and DAB and conferred with the leaders on the latest situation of Burma and importance of coordination among the revolutionary organisations fighting against the present State Law and Order Restoration Council (SLORC) military regime.

Fruitful discussions were made also with the leaders of Kachin Independence Organisation ( KIO). Chin National Front (CNF). All Burma Muslim Union (ABMU), People's Patriotic Party (PPP), New Mon State Party (NMSP). The delegation also met with the leaders of Shan State Progressive Party (SSPP), Plaung State Liberation Party (PSLP). People's Liberation Front

Contd.........Page-3

Ref: ARAKAN Vol 1, Issue 4, June 1991 

Figure-  ARIF Chairman Nurul Islam ( 2nd from left) with KNU President Gen. Saw Bo Mya (Center) 

Credit: Internet

DECLARATION BY THE DIVERSE AND UNITED COMMUNITIES OF ARAKAN

 

      Statement from Rakhine, Muslim (Rohingya), and other minority communities in Burma.

Participants from Rakhine, Muslim (Rohingya), and other minority communities have held series of meetings since October 2020. All communities have expressed consent and reached the following consensus:

Whereas all our diverse communities confirm that we are united and belong to the Fatherland of Arakan, we agree to the importance of peaceful coexistence and the building of a new society based on

the preservation and promotion of justice, peace, equality and human rights, including freedom of movement, freedom of assembly, freedom of expression and freedom of religion and worship

full respect for each other’s diverse identities, cultures, symbols, and languages.

Whereas we are proud and diverse people with an abundance of talents, skills and human capital to ensure our own socio-economic wellbeing and dignity, we pledge to pursue peaceful and democratic solutions for any differences of opinion that may stand in the way of progress, be it in the area of politics, social development, religious freedom or any other area that may give rise to dispute.

Whereas we are committed for peaceful coexistence and are determined for rebuild a just and equal society in a United Arakan based upon secularism, we solely oppose any form of extremism and ideology that may harm our unity, prosperity and rule of law.

Whereas our Arakan is rich in natural resources and has considerable potential for development, including through interaction with other regional nations, we are the sole owner of the land and its resources. The power to decide about responsible use of these resources is vested in us, as is the responsibility to ensure that the people of Arakan are the prime beneficiaries of the land and its resources. We declare that any planned international and domestic investments and projects shall first be considered, consented to and prioritized by the people of Arakan ourselves, and before the Union Government takes action.

Whereas we welcome current developments related to a possible truce, as well as peace negotiations between the Arakan Army and Tatmadaw that are helping to reduce civilian casualties and displacement, we stand firm that long-term stability must come through a political settlement leading to greater autonomy and self-determination of the Arakan people.

Whereas we, the people of Arakan, welcome plans for possible elections or mandatory by election in the townships and wards where these were cancelled earlier, we will hold the authorities accountable for the conduct of free, fair and inclusive elections with full participation of not only Rakhine political parties and intra-ethnic parties, but also of Muslim (Rohingya) political parties as well as to reinstate the political party registrations. All voters, including Muslim voters, must have free access to the ballot in any election.

Whereas Muslim Kaman and Muslim (Rohingya) students are banned from attending colleges, universities, and other higher education institutes, we urge the Union and state governments to immediately end discrimination and to allow Muslim students to freely pursue higher education.

Whereas the freedom of movement of Muslims of Arakan is now severely restricted, impeding their travel, livelihoods, access to education and medical services as well as their access to other communities, we firmly believe that enforced segregation based on ethnicity and religion has no place in Arakan. Enforced containment in segregated villages, wards and camps, constitutes inhuman treatment and we urge the authorities to lift all restrictions once and for all.

Whereas Muslims and Khaman people are prevented from exercising their rights as citizens, we agree that use of ethnicity as a decisive factor in the determination of citizenship is not justifiable. It must be rejected. Therefore, we urge the authority to lift the discriminatory policy on citizenship and, more generally, to avoid judging people on the base of race and religion. Speedy process of citizenship shall be implemented by the ministerial levels immediately.

Whereas the communities of the Chin, Dinet, Hindu, Kaman, Khami, Maramargyi, Mro, and Thet face sectarian discrimination within Arakan State, including by decades-long policies of divide-and-rule and lack of much needed attention and sensitivity to our native people identity, culture and language, we shall protect the aspirations of our brothers and sisters and confirm the importance of eliminating all forms of discrimination and group pressure.

Whereas COVID-19 is a global pandemic which indiscriminately affects everyone, the government’s virus vaccination should not leave anyone behind. In Rakhine State everyone must get as equal treatment as possible, regardless of race, religion, gender, ethnicity, and citizenship status.

Whereas, based on our experience and beliefs, we stand on justice and equality, we are convinced that our society finds strength in its diversity. We take great pride in our history and culture and know that by standing united we can move forward towards a dynamic future in which security, development and justice are guaranteed to all. The scope of our challenges

is immense but our joint strength and indivisibility are uniting us in the consensus that together we shall live forever in peace, harmony and prosperity and protect our Fatherland of Arakan and His united people.

May peace endowed Arakan. 

Signed By

Rakhine Community

Muslim (Rohingya) Community

Contact Persons:

Nyi Nyi Lwin Maung Maung U Thar Aye

Dr. A. H. Kamal

Contact Emails:

nyinyilwin@protonmail.com

tharaye64@protonmail.com

The statement is in Burmese here.

Sayagyi Alhajj Moulana Ziyabul Hoque

 

ဆရာႀကီး အာလ္ဟဂ္် အီမာမ္ ဇီယာအုလ္ယာခ္ (ရဟ)

[၁၉၂၆-၂၀၂၀]

စစ္ေတြၿမိဳ႕၏ အထင္ကရ အာလင္မ္ပညာရွင္ ဆရာႀကီး ေမာ္လာနာ ဇီယာဘြလ္ေဟာက္ သည္ ၂၀-၁-၁၉၂၆ ခု တနလၤာေန႔တြင္ ေက်ာက္ေတာ္၌ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ဖခင္မွာ ကာဇီ အိုဘိုက္ဒူလႅာျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ ရခိုင္ဘုရင္လက္ထက္ အလြန္ထူးခၽြန္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည့္ ေရႊဓားကာဇီ၏ မ်ိဳးရိုးမွ ဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္။ အာရကန္ျပည္မွ စာဆိုေတာ္  ၏ မ်ဳိးဆက္လည္း ျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးသည္ သာသနာ့ပညာကို အိႏၵိယ မဇ္ဟဲရ္ အာရဗီတကၠသိုလ္မွ သင္ယူခဲ့သည္။ မိမိဇာတိေျမသို႔ ျပန္လာ၍ ျပည္သူ႔အက်ဳိး၊ သာသနာ့အက်ဳိး၊ ႏိုင္ငံအက်ဳိးတို႔ကို ဘဝသက္တမ္းတေလွ်ာက္ ထမ္းရြက္သယ္ပိုးခဲ့သည္။

ဆရာႀကီးသည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕၊ Soduro Bor Mosit အမည္ရ သမိုင္းဝင္ ေရွးေဟာင္း ၿမိဳ႕မ ဗလီႀကီး၏ အီမာမ္ဆြာပ္ႀကီး (Imam uz Zaman)၊ အီစၥလာမ္သာသနာေရးေကာင္စီ ျပည္နယ္ ဓမၼသတ္မႉးႏွင့္ ဒု-ဥကၠဌေဟာင္း၊ ဂ်မီယာ အာလီယာ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး (ေဖာက္ေတာ္လီ - နာဇီ)၏ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးေဟာင္းႏွင့္ ဥကၠဌ၊ ေက်ာက္ေတာ္ ဒါ႐ူလ္အူလုမ္၏ နာယက စသည္ျဖင့္ ရာထူးတာဝန္အမ်ဳိးမ်ဳိး ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ အမ်ဳိးသားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း တက္ႂကြစြာပါဝင္ခဲ့သည္။ 

ေဆာ္ဒူေရာ ေဘာရ္ ေမာဆီသ္ ေခၚ ျမိဳ႕မဂ်ာေမဗလီေတာ္ (အေနာက္ဖက္မွ ျမင္ရပံု)၊ ပံု-အင္တာနက္

ေဆာ္ဒူေရာ ေဘာရ္ ေမာဆီသ္ ေခၚ ျမိဳ႕မဂ်ာေမဗလီေတာ္ (အေရွ႕ဖက္မွ ျမင္ရပံု)၊    ပံု- အင္တာနက္

ဆရာႀကီးသည္ ဗမာစကား အျပင္  အာရ္ဗီ၊ အူရ္ဒူ၊ အဂၤလိပ္၊ မေလး ႏွင့္ ဘဂၤလား စေသာ ဘာသာစကားမ်ားစြာကို ကြၽမ္းကြၽမ္းက်င္က်င္ ေရးဖတ္ေျပာတတ္သည္။ အုရ္ဒူဘာသာစကားသည္ ဆရာႀကီး၏ အိမ္သုံး ဘာသာစကားကဲ့သို႔ အသံုးမ်ားေလသည္။ 

စစ္ေတြၿမိဳ့နယ္၏ အသက္အႀကီးဆံုး အာလိမ္ႏွင့္ အထူးခၽြန္ဆုံး သာသနာ့ပညာရွင္ တစ္ပါးျဖစ္သည့္ ဆရာႀကီး အာလ္ဟဂ္် အီမာမ္ ဇီယာအုလ္ယာခ္ (ရဟ)သည္ စစ္ေတြၿမိဳ႕ လမ္းမႀကီး႐ွိ ၿမိဳ႕မဂ်ာေမဗလီႀကီးတြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အီမာမ္​ေ႐ွ႕ေဆာင္ဆရာအျဖစ္ ေခသ္ေမာ္လုပ္ရင္း ၁၆-၁၁-၂ဝ၂ဝ ေန႔ ည ၁၂ နာရီေက်ာ္တြင္ ေမာ္လိပ္ ရပ္ကြက္႐ွိ ၎၏​ေနအိမ္၌ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ အမိန္႔ေတာ္ ခံယူသြားေလသည္။ ဆရာႀကီးသည္ ကြယ္လြန္သည့္ အခ်ိန္တြင္ သက္ေတာ္ ၉၄ ႏွစ္ရွိၿပီ ျဖစ္ၿပီး ဇနီးႏွင့္ သားသမီး၊ ေျမးျမစ္တီး တို႕ႏွင့္ ညီငယ္ ေမာ္လနာ မိုက္ဘူလ္ေဟာက္အပါအဝင္ တပည့္ေပါင္းမ်ားစြာ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။

ဆရာႀကီးကြယ္လြန္သြားသည္ကို ၾကား၍  တပည့္ျဖစ္သူ အဗၺဒူလ္မာဘူသ္က သီဆိုခဲ့ေသာ ညည္းခ်င္းကို နားဆင္ၾကည့္ပါ။ 

(နတ္မ်က္စိ)

Ref: Al-Arakani

Poetry For Humanity ကဗ်ာရြတ္ပြဲတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာကဗ်ာဆရာမ်ားႏွင့္ ကဗ်ာမ်ား

၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ဇႏၷဝါရီလ ၂၄ ရက္မွ ၂၆ ရက္အထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ဗဟန္း၌ က်င္းပခဲ့ေသာ လူသားဆန္မႈအတြက္ ကဗ်ာ [Poetry for Humanity] ကဗ်ာရြတ္ဆိုပြဲတြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ အျခားတိုင္းရင္းသား ကဗ်ာဆရာမ်ားႏွင့္အတူ ႐ိုဟင္ဂ်ာတိုင္းရင္သား ကဗ်ာဆရာမ်ားက ပါဝင္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ဝန္းက ကဗ်ာဆရာ ၄၀ ေက်ာ္ ပါဝင္ခဲ့သည့္ အခမ္းအနားတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။ ကဗ်ာအႏုပညာသည္ အသားအေရာင္၊ လူမ်ဳိး၊ အသက္အရြယ္ ခြဲျခားမႈကို လံုးဝ လက္မခံေၾကာင္း ျပသသြားေသာ သမိုင္းဝင္ ေျခလွမ္းတစ္လွမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

႐ိုဟင္ဂ်ာကဗ်ာဆရာမ်ားသည္ မိမိတို႔ ျဖတ္သန္းေနရေသာဘဝ၊ ခံစားခ်က္၊ ခံယူခ်က္ တဲ့အေၾကာင္းအရာအေပၚ ကဗ်ာမ်ားေရးဖြဲ႕ကာ အသီးသီး ရြတ္ျပကာ မိမိတို႔ ခံစားခ်က္ေတြကို ျမန္မာျပည္တို႔အား မွ်ေဝခဲ့သည္။ သူတို႔သည္ ကဗ်ာစာေပမွတဆင့္ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္ဟု ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။  ႐ိုဟင္ဂ်ာကဗ်ာဆရာမ်ားႏွင့္ သူတို႔၏ ေရြးခ်ယ္ခံကဗ်ာမ်ားကို ေအာက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ 

အဆိုပါ ကဗ်ာရြတ္ပြဲတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာကဗ်ာဆရာမ်ားမွာ-

၁။ ေမယုအာလီ 

၂။ ယ်ာတင္ (႐ိုဟင္းသား) 

၃။ အာဗၺဒူလ္ခါန္ 

၄။ အာဇာတ္မိုဟာမြတ္ 

၅။ ရွာဟီးဒါ (ခ) ဝင္းဝင္းေမာ္ 

၆။ ေအနာမုလ္ဟာေဆာင္း 

တို႔ျဖစ္ၾကတယ္။ 

႐ိုဟင္ဂ်ာကဗ်ာဆရာမ်ား၏ ကဗ်ာမ်ားမွာ- 

၁။ ကြၽန္​​ေတာ္​ပါ... ႐ိုဟင္ဂ်ာတစ္ဦး​

ကြၽန္​​ေတာ္​ ေမြးဖြားလာတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ကေလးတစ္​​ေယာက္ ​မျဖစ္​​ခ့ဲပါ။
ေမြးစာရင္း ပိုင္​ဆိုင္​ခြင္​့ မရရိွဘဲျဖစ္​ခ့ဲ​ေတာ့
လူေသအေလာင္းတစ္​​ေလာင္​းက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ တစ္​ႏွစ္​သားအရြယ္​​ေရာက္​တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို သူငယ္တစ္​​ေယာက္​ မျဖစ္ခဲ့ပါ။
လူမ်ဳိးဝိ​ေသသတစ္​ခု ပိုင္​ဆိုင္​ခြင္​့ မရရိွဘဲျဖစ္​ခ့ဲ​ေတာ့ 
ေမြးစားသား တစ္​​ေယာက္​က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ ေက်ာင္းသြားတက္​တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ​ေက်ာင္​းသားတစ္​​ေယာက္ ​မျဖစ္ခဲ့ပါ။
​ဗမာလူမ်ဳိး မ်က္​ႏွာသြင္​ျပင္​ မပိုင္​ဆိုင္​ဘဲျဖစ္​ခ့ဲ​ေတာ့
ေမွ်ာ္​လင္​့ခ်က္​​ေရာင္​ျခည္​ကင္​းတ့ဲ 
မႏွစ္​ၿမိဳ႕စရာ အနာဂတ္​တစ္​ခုလို ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္ ​အျခား​​​ေသာေက်းရြာတစ္​ခုကုိ ​ေရာက္သြားခ့ဲတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ေဒသခံတစ္​​ေယာက္​ မျဖစ္ခဲ့ပါ။
ညအိပ္​​ခိုလံႈခြင္​​့ရယူၿပီး ​ေနခ့ဲရ​ေတာ့
ထိန္းမရခ်ဳပ္​မရတ့ဲ အခ်ဳပ္သားတစ္​​ေယာက္​က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ ၿမိဳ႕နယ္​​ေက်ာ္​ၿပီး သြားခ့ဲရတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ႏိုင္ငံသားတစ္ဦး မျဖစ္ခဲ့ပါ။
ပံုစံ-၄ ဆိုတ့ဲ ခရီးသြားလာခြင္​့စာ​ရြက္​က​ေလးကုိ ကိုင္ေဆာင္ခ့ဲရေတာ့
စားက်က္လွည့္လည္သူတစ္​​ေယာက္က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ တကၠသိုလ္သြားတက္​တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ​ေမာင္​မယ္​သစ္​လြင္​တစ္​​ဦး မျဖစ္​ခ့ဲပါ။
အသက္ေမြးဝမ္​း​ေက်ာင္​းဝင္​ အထူးျပဳဘာသာ သင္ခြင့္မရေတာ့
တရားမဝင္သူတစ္​​ေယာက္​က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ လူသူမ်ားနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို သူတစ္​ပါးရဲ႕ လက္ခံစရာလူတစ္​ဦး မျဖစ္​ခ့ဲပါ။
လူမႈေရးခြဲျခားမႈနဲ႔ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ ခံစားရေတာ့ေရာဂါျဖင့္
ေျခခ်ဳပ္ခံရသူ တစ္​​ဦးက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ ထိမ္​းျမားခ်င္​တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင္​့လို ေစ့စပ္ထားတ့ဲသတိုးသား​ေလာင္​းတစ္​ဦး မျဖစ္ခ့ဲပါ။
လက္ထက္ခြင့္ျပဳမိန္​႔စာ ရယူခ့ဲ​ရ​ေတာ့
ၿဂိဳဟ္သားတစ္​ဦးက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ့္​ တဲအိမ္က​ေလးကုိ ျပဳျပင္လိုတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​့ကုိ သင့္လုိ ခြင္​့မျပဳခ့ဲပါ။
ဘာမဟုတ္​တ့ဲ ျငင္းပယ္မႈမ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခ့ဲရေတာ့
က်ဴးေက်ာ္လာသူတစ္​​ေယာက္က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ လုပ္ငန္းအနည္​းငယ္​လုပ္ကိုင္ရန္​ စီစဥ္​တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို လြတ္​လပ္​စြာ ေဖာက္ကားႏိုင္သူတစ္ဦး မျဖစ္ခ့ဲပါ။
ကန္႔သတ္ခံရမႈနဲ႔ သိမ္းပိုက္ခံရ​မႈမ်ားေၾကာင့္
လူမြဲတစ္​ဦးက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ အစိုးရဝန္ထမ္း​​ရာထူးအတြက္​ ေလွ်ာက္တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ​​အ​ေရြးခံခြင္​့ရသူတစ္​ဦး မျဖစ္​ခ့ဲပါ။
ပယ္ခ်မႈအ​ေၾကာင္​း​ေတြသာ လက္​ခံခ့ဲရ​ေတာ့
သီးသန္႔ခြဲျခားခံထားရသူတစ္​​ေယာက္က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္ အစုိးရ​-ေဆး႐ုံ​ေတြ တက္​ခ့ဲရတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ဦးစားေပးလူနာ မျဖစ္ခ့ဲပါ။
ေဘးဖယ္ခံရမႈနဲ႔ ခြဲျခားခံမႈ​ေတြေၾကာင့္
သူစိမ္းတစ္​​ေယာက္​က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ ဘာသာ​ေရးလိုက္​စားတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ဘာသာ​ေရး ကိုင္​းရိႈင္​းသူတစ္​ဦး မျဖစ္​ခ့ဲပါ။
ျပိဳပ်က္ခံ​ဗလီထဲ ဝတ္ျပဳခြင့္ ကန္႔သတ္ခံထားရေတာ့
လူမဆန္မႈ​ေတြခံရတ့ဲ လူတစ္​​ေယာက္​သာ။

တီးကြက္​ညီညီ ဖန္​တီးခ့ဲတ့ဲ အဓိက႐ုဏ္းနဲ႔ 
ကြၽန္​​ေတာ္ ရင္​ဆိုင္​​​ေတြ႕ႀကံဳတ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို ​ေဘးအႏၲရယ္​မွ 
႐ွင္​သန္​က်န္​ရစ္​သူ မျဖစ္ခ့ဲပါ။
လံုျခံဳမႈ အာမခံခ်က္​မရိွ​ေတာ့
မုဒိမ္းမႈရဲ႕သားေကာင္က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ႏွစ္သစ္ကူး ေရာက္တ့ဲအခါ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို အရပ္သားတစ္ဦး မျဖစ္ခ့ဲပါ။
ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းေက်ာ္က စစ္ေဆးေရး​ေတြေၾကာင့္
စစ္တမ္း ပစၥည္​းတစ္​ခုက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ဇာတိခ်က္​​ေႂကြမွာ ​ေနထိုင္​​ေနလည္​းပဲ
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လုိ 'မိမိႏိုင္ငံ'ဟု ​ေခၚခြင္​့မရပါ။
သက္​​ေသခံမွတ္​တမ္​းတစ္​ခု မရရိွ​ေတာ့
ခိုးဝင္​လာခ့ဲသူ တစ္​ဦးက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ေကာင္​းကင္​ကုိျဖတ္​ၿပီးတိုက္​လာတ့ဲ ​ေလထုကုိ ရႈရိႈက္​ရလည္​း
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင္​့လို လူသားတစ္​ဦး မျဖစ္​ခ့ဲပါ။
ယုံၾကည္​အားထားရတ့ဲ ခို​ေအာင္​းစရာတစ္​ခုမရရိွ​ေတာ့
အထီးက်န္​သူ တစ္​​ေယာက္က့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

ကြၽန္​​ေတာ္​ ေနထြက္လာတာကုိ ၾကည္​့ရႈ​ေပမယ္​့လည္​း
ကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ သင့္လို သက္ရိွသတၱဝါတစ္​ဦး မျဖစ္ခ့ဲပါ။
ေမွ်ာ့္လင့္ခ်က္​ရဲ႕ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကုိ မရရိွခ့ဲ​ေတာ့
သဲပံုရဲတိုက္တစ္​ခုက့ဲသုိ႔ ျဖစ္​ရသူသာ။

လူမဆန္မႈ​ေတြရဲ႕အထြပ္​အထိပ္​မွာ ​ေန​ေနရလည္​း
ဒုစ႐ိုက္​ေတြရဲ႕ေၾကာက္မက္ဖြယ္​ရာ​အလယ္​မွာ ဝန္​းရံခံရ​ေပမယ္
​့လြတ္လပ္မႈရဲ႕ ျပည့္စံုတဲ့အဓိပၸာယ္ကို တစ္​ႀကိမ္တစ္​ခါ​​ေလာက္​ ျမည္​းစမ္​းႏိုင္​ဖို႔
ကြၽန္​​ေတာ္​့အ​ေရျပားဟာ ဆတ္​ဆတ္​တုန္​ယင္​​ေနတယ္​။

ကိုယ္ပိုင္တဲ့ ကမာၻ​ေလးတစ္​ခုမွာ တစ္​ႀကိမ္​​တစ္​ခါေလာက္​ ​ေလွ်ာက္​လည္​ဖို႔
ကြၽန္​​ေတာ္​့ ႏွလံုးသားက ​ေမွ်ာ္​လင္​့ပါတယ္​။

ခုေခတ္ႀကီးမွာ ...ဘယ္သူမွ ကြၽန္​​ေတာ္​လို မဟုတ္​ေတာ့ပါ။
ကြၽန္​​ေတာ္​နဲ႔ နိႈင္​းႏိုင္​သူဆိုလို႔ ကြ

ခုေခတ္ႀကီးမွာ ...ဘယ္သူမွ ကြၽန္​​ေတာ္​လို မဟုတ္​ေတာ့ပါ။
ကြၽန္​​ေတာ္​နဲ႔ နိႈင္​းႏိုင္​သူဆိုလို႔ ကြၽန္​​ေတာ္​ပဲ ရိွၿပီး
အ့ဲဒီကြၽန္​​ေတာ္​ဟာ ... ႐ိုဟင္ဂ်ာ တစ္ဦးပါ။

ေရးဖြဲ႕သူ- ေမယုအာလီ
ျမန္မာျပန္ဆို- Yar Tin (Rohingthar) 

_______________________________

၂။ "မွား​ေနတာ ငါတုိ႔လား"

ငါတုိ႔က -
"ခိုးဝင္​လာသူ​ေတြ မဟုတ္​​ေၾကာင္​း" ဆိုတာကုိ
အမွန္​အတိုင္​း ျငင္​း​ဆိုေနတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"ျပစ္​မႈက်ဴးလြန္​တ့ဲ တရားခံအလား"
နည္​းအစုံနဲ႔ ဖမ္​းဆီညႇဥ္​းပန္​း​ေနတယ္​။

ငါတို႔က -
"ရခိုင္​ျပည္​ရဲ႕ မူလဘူတျဖစ္​​ေၾကာင္​း" ဆိုတာကုိ
သက္​​ေသနဲ႔တကြ ခ်ျပ​ေနတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"ရခိုင္​ျပည္​နယ္​ကုိ သီးျခားလုဖို႔​ၾကံစည္​ေနတယ္​" ဆိုၿပီး
ျပည္​သူကုိ မိႈင္​းခါးခါးတိုက္​​ေနတယ္​။

ငါတို႔က -
"အ​ေျခခံလူ႔အခြင္​့အ​ေရး​​ေတြ ခံစားပိုင္​ခြင္​့ရိွ​ေၾကာင္​း" ကုိ
လူသားအ​ေနနဲ႔ ​ေတာင္​းဆိုၾကတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"ျမန္​မာတစ္​ႏိုင္​ငံလုံးကုိ ​ေတာင္​း​ေနဘိအလား"
​ေ႐ွ႕​ေနာက္​မညီမၫႊတ္​​ေအာင္​ ျငင္​း​ေနၾကတယ္​။

ငါတို႔က -
"သမိုင္​း​ေၾကာင္​းအရ မွန္​မွန္​ကန္​ကန္​ လုပ္​ပါ" ဆိုၿပီး
​​ေတာင္​းဆို​ေနၾကတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"မဟုတ္​မတရား တိုင္​းရင္​းသား​ေတာင္​း​ေနတယ္​" ဆိုၿပီး
နည္​းအစုံနဲ႔ ဝါဒဆိုးျဖန္​႔​ေနၾကတယ္​။

ငါတို႔က -
"ၿငိမ္​းၿငိမ္​းခ်မ္​းခ်မ္​း ​ေျဖ႐ွင္​းပါ" ဆိုၿပီး
​ေလး​ေလးနက္​နက္​ အၾကံျပဳတယ္​"။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"အၾကမ္​းဖက္​သမား" ဆိုၿပီး
မဟုတ္​မမွန္​ စြပ္​စြဲၿပီး သတ္​ျဖတ္​​ေနၾကတယ္​။

ငါတို္​႔က -
"ဒီႏိုင္​ငံရဲ႕ တရားဝင္​ ႏိုင္​ငံသားပါ" ဆိုတာကုိ
သက္​​ေသနဲ႔တကြ ျပတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"မ​ေန႔တ​ေန႔က ခိုးဝင္​လာသူ​ေတြ" ဆိုၿပီး
အ​ျခအျမစ္မရိွ စြပ္​စြဲျပန္​တယ္​။

ငါတို႔က -
"သြားလာခြင္​့၊ ပညာသင္​ယူႏိုင္​ခြင္​့၊ ဝတ္​ျပဳႏိုင္​ခြင္​့" ​ေတြကုိ
ဥပ​ေဒ​ေဘာင္​အတြင္​းက ​ေတာင္​းၾကတယ္​။
ဒါကုိ သူတို႔က -
"နန္​း​ေတာ္​့ ပလႅင္​ ​ေတာင္​း​ေနဘိအလား"
ျငင္​းျမဲျငင္​း​ေနၾကတယ္​။

အလို !!!
ငါတို႔ ဘာမ်ား မွား​ေနၾကတာလဲ။
မွန္​မွန္​ကန္​ကန္​ ​ေထာက္​ျပႏိုင္​ရင္​
တစ္​ကြက္​​ေလာက္​ျဖစ္​ျဖစ္​ ​ေထာက္​ျပ​ပါေလ။

ေရးဖြဲ႕သူ-📝 ယ်ာတင္​ (႐ိုဟင္​းသား)
   
——————————————

၃။ ႐ိုဟင့္သား ဆႏၵ

ဘာသာမတူ
 ခြဲျပားလူမ်ိဳး
မတူသြင္လည္း
လူသားတည္းဟု
စိတ္ထဲထားကာ
ျမန္သားပါဓာတ္
က်င့္ကာလက္ေတြ႕
လက္ခ်င္းတြဲလ်က္
ေႏြးေထြးခ်စ္ခင္
အၿပဳံးဆင္လ်က္
ေနခ်င္သည္ကား
႐ိုဟင့္သား ဆႏၵ။

ေရးဖြဲ႕သူ- ေမာင္အဗၺဒူလ္ခါန္

_______________________________

၄။ ရိုဟင္ဂ်ာတစ္ဦး တိရိစၧာန္႐ုံသြားျခင္း

၁။
ကၽြန္ေတာ္တခါကတိရိစၧာန္႐ုံ သြားဖူးတယ္။
အေကာင္ေတြ က်ပ္ပိတ္သိပ္ၿပီး 
လူေတြတိုးလြန္းလို႔
တစ္ေနကုန္ ၾကည့္ခဲ့ရတယ္။

ငယ္ငယ္တုန္းကေပါ့၊
အျမင္သစ္တစ္ခုေတာ့ ရခဲ့တယ္။
တိရိစၧာန္႐ုံမွာ လူေတြက 
သြားလိုက္လာလိုက္၊
တစ္ခ်ိဳ႕က မိသားစုေတြနဲ႔၊ 
တစ္ခ်ိဳ႕က သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔၊
တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း ရည္းစားနဲ႔၊ 
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အမ်ိဳးသားနဲ႔၊
တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္လို တစ္ေကာင္ႂကြက္။

ေလွာင္အိမ္ထဲမွာ က်ားတစ္ေကာင္
သူ႔အစင္းေတြက ဖုန္တလူးလူးနဲ႔၊
ခါက္တုန႔္ေခါက္ျပန္ ေလၽွာက္ရင္း
သူ႔ေလွာင္အိမ္ထဲကေနေလာကႀကီးရဲ့
အျမင္ကို ေျပာင္းလဲပစ္လိုက္ေတာ့မလိုလို။

ၾကည့္ေနတဲ့ လူအုပ္ရဲ့ မ်က္ႏွာ
တစ္ခ်ိဳ႕က ေျပာင္စပ္စပ္၊
ကေလးတစ္ခ်ိဳ႕က ငိုယိုေန၊
တစ္ခ်ိဳ႕က ေဒါသထြက္၊ 
တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း အံ့ဩလို႔၊
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ 
“ဒီေကာင္ ေလွာင္အိမ္ထဲမွာေနရတာ လြတ္လပ္မွာပါ” လို႔မွန္းဆၾက။

အားလုံးအတြက္ အပ်င္းေျပစရာအျဖစ္
တစ္ေန႔တစ္ခါ အေရာင္းစားခံေနရတဲ့က်ားရဲ့ဘဝ။
စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ။ 
ဒီေတာရိုင္းတိရိစၧာန္တစ္ေကာင္ရဲ့
လြတ္လပ္တဲ့ဘဝကို ဝယ္တဲ့လူေတြကေတာ့
တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ပိုခ်မ္းသာလာတာ။

စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ။
ေလွာင္အိမ္ကို ေဆြးေျမ့ေအာင္ 
တမင္ထားထားသူေတြအေၾကာင္း၊
သူတို႔ကေတာ့ထင္ၾကမွာပဲ…
ဒီတိရိစၧာန္ေတြ အျပင္ေလာကႀကီးကို
 ေလွာင္အိမ္ထဲကေန ၾကည့္မေနရရင္လည္း
တစ္ေယာက္ေယာက္ကေတာ့ 
သူတို႔ကိုေကၽြးေမြးေစာင့္ေရွာက္ ေနဦးမွာပါပဲလို႔။

ကၽြန္ေတာ္ အားလုံးနဲ႔အတူ 
က်ားကိုသြားၾကည့္ခဲ့ရတုန္းက
သူ႔အတြက္ ရင္နာတယ္၊ ဝမ္းနည္းတယ္။
ေလးစားစြာ အႀကံေပးပါရေစ ေလာကႀကီးေရ။
တိရိစၧာန္အားလုံးကို ေဘးမဲ့လႊတ္လိုက္ၾကပါ။

၂။
တခါကညလယ္ေခါင္ အိပ္မရလို႔ နိုးထလာ၊
သံစကာေနာက္မွာ ေလွာင္အိမ္ခ်ခံေနရတဲ့ 
ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြကို သတိရမိ၊
စစ္ေဆးေရးဂိတ္ေတြ၊ 
လုံျခဳံေရးအရာရွိနဲ႔ စစ္သားေတြ၊
 ေသနတ္ေတြၾကားမွာသြားေလရာ 
အရိပ္တၾကည့္ၾကည့္ ေစာင့္ၾကည့္ခံေနရတဲ့
ဖုန္တလူးလူးလုံျခည္နဲ႔ အဘိုးအိုေတြ။

အိပ္မက္ထဲမွာ သူတို႔က
ဒုကၡသည္စခန္း (က) ကေန စခန္း (ခ) ကို
ေခါက္တုန႔္ေခါက္ျပန္ ေလၽွာက္လို႔ေန၊
အျပင္ေလာကႀကီးအေၾကာင္း စိတ္ကူးယဥ္ေနၾက။

သတင္းေထာက္ေတြက သူတို႔ကို နာက်ည္းစရာျဖစ္ရပ္ေတြဆီ 
တေၾကာ့ျပန္သြားခိုင္း၊
ဒုကၡသည္ေတြကို တီဗြီမွာအသံလႊင့္၊
 ၿပီးရင္ ဆုေတြယူ၊
ပရဟိတအဖြဲ႕ေတြက ငိုယိုေနတဲ့ကေလးေတြကို ဓာတ္ပုံရိုက္၊
အလႉခံဖို႔ လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြ ထုတ္ေဝ၊
သံတမန္ေတြက အေတာင့္အတင္းဆုံးတဲေတြထဲအထိလာၿပီး အားေပးစကားေျပာ၊
“ခင္ဗ်ားတို႔ ဘယ္လိုခံစားရသလဲ ဆိုတာ နားလည္တယ္” လို႔ထပ္တလဲလဲေျပာ၊
ၿပီးရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္ေပၚမလာ။
ေလွာင္အိမ္သာ ေဆြးေျမ့ၿပိဳပ်က္သြားခဲ့ရင္
သူတို႔က ထင္မွာ ...ေၾသာ္၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ 
သူတို႔ေခါင္းေပၚမွာ အမိုးအကာကိုယ္စီနဲ႔
ထမင္းနပ္မွန္ေအာင္ေတာ့ စားၾကရမွာပါလို႔။

ေရးဖြဲ႕သူ- Azad Mohammed
ျမန္မာျမန္ဆို- Kenneth Wong and Sai Sam

_______________________________

၅။ ေမ့ရခက္တဲ့ အတိတ္ဆိုး

သန္းေခါင္ယံခ်ိန္ အိပ္ေမာက်စဥ္ 
ညဥ့္နက္ေျခာက္ပို အိပ္မက္ဆိုးပမာ
ေသနတ္ေဖာက္သံ တညံညံျဖင့္ 
လန႔္ႏိုးခ့ဲရသည့္ ထိုညကို 
ယခု​ေတာ့ ေတြး​ေၾကာက္​မိသည္
ေမ့ရလည္​း ခက္သည္​။

အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္ ထိုေန႔မနက္ 
သားသတ္မုဆိုးတို႔က သက္ႀကီးရြယ္အို 
ကေလးမခ်န္​ ႐ိုမ်ိဳးဟုတ္​ရင္​
ကြၽဲႏြားသဖြယ္ လည္လွီးသတ္လို႔
ေသြးအိုင္ထဲမွာ လဲ​ေန႐ွာတ့ဲ
ထိုအေလာင္းမ်ားျမင္ေယာင္ေနဆဲ ေမ့မရပါ။

ေျခဦးတည္ရာ သက္လုေျပးခ်ိန္
ယုတ္မာသူ​ေတြ ေသြးစုပ္ၾကမ္းဖက္
ဥစၥာပစၥည္း ဖ်က္ဆီးလုယက္၊ 
ရပ္႐ြာကုိလည္း မီး႐ိႈ႕ျပာက်
ရင္​နင္​့ဖြယ္​ရာ ျမင္​ကြင္​းအ​ေသခ်ၤ
မ်က္ဝါးထင္ထင္ ျမင္ေတြ႕ခ့ဲရသည့္ 
ရင္နာဖြယ္ရာ ငါတို႔အတိတ္​ ​ေမ့ရခက္​​ေနဆဲပါ။

လက္​နက္​အားကုိး အၿငိဳးႀကီးႏွင္​့
အားကုိးစရာ မ့ဲ႐ွာသူကုိ
အုပ္စုဖြဲ႔လို႔ မုဒိန္းက်င့္ေနစဥ္
႐ိုိလုံမငယ္မ်ား၏ တစာစာ
အကူအညီ ေတာင္းခံသံမ်ား
အာရကန္ေျမ၏ ေကာင္းကင္တခြင္
ယေန႔ထိပင္​ ပ့ဲတင္​ဟပ္​ေနသည္ကုိ
ၾကား​ေယာင္​မိဆဲပါ။

လုံျခံဳရာကုိ ေျပး႐ွာ​ေနခိုက္
​နတ္ျမစ္ႀကီးကုိ ကူးျဖတ္​ေနခ်ိန္ 
ခ်စ္သူန႔ဲကြဲ မိဘနဲ႔ေဝး 
မိသားစုလိုက္ ေလွေမွာက္ေသ၍
ပင္​လယ္​ငါးစာ ျဖစ္ခ့ဲရသည္​့ 
ထိုထိုျဖစ္​ရပ္​ အတိတ္​​သမိုင္း
ျပန္ခါသတိ ရတိုင္းမွာ
ႏွလံုး​ေၾကကြဲ မ်ည္ရည္ယုိက်
ဒါဟာ ငါတို႔ရဲ႕ ေမ့ရခက္တဲ့ အတိတ္ဆိုးပါ။

ေရးဖြဲ႕သူ- Shahida @ Win Win Maw
_______________________________

၆။ ႐ို-ဌာနီသည္ ​ေဝးသႏွင့္

(၁)
ဟိုး . . .
ဝင္​းရႊင္​ပပ မိုးယံ​ေအာက္​က
နိဗၺာန္​သဖြယ္​ ဘိုးဘြား​ေပး​ေမြ
ဇာတိ​ေျမကို၊ အလြမ္​းပိုလ်က္​
ခရီး႐ွည္​လ်ား ပန္​းတိုင္​မႈန္​ဝါး
ျဖတ္​ရခဲခက္​ ​ေ႐ွ႕သို႔ဆက္​​ေလ
​ေသာက​ေပါင္​းက တားဆီးကာလည္​း
​ေျပးသြားခ်င္​ၿပီ ဇာတိ​ေျမဆီ
ဌာ​ေန​ေျမသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

(၂)
လူ႔ေလာကသား ႐ို-ဘဝကား
ပင္ပန္းမႈမွာ ရင္​ခြဲလုမွ်
​ေႏွာင္​ရစ္​ခံသည္​့ ​ခ်ဳံ​ေမွာင္​ထဲမွ
ထြက္​​ေျပးခ်င္​စိတ္​ ျပင္​းျပ​လာ၍
ဟစ္​္ကာ​ေအာ္​လည္​း အားကုန္​႐ုံသာ
ငါ့လိုလူသား ႐ွင္​သန္က်ိဳးမဲ့ ​
ခ်က္ေႂကြျပည္၌ ျပန္​သြား​ေသခ်င္​ 
ဌာ​ေန​ေျမသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

(၃)
တိုင္​းတစ္​ပါး၌ သူတစ္​ပါးမီွ
သူ​ေကြၽးမွစား သူ​ကူမွဝတ္​
ဘယ္မွာ႐ိုးရာ ဘယ္မွာစာေပ 
႐ိုဟင္​ဂ်ာမ်ဳိး ​ေမ့လုဆဲဆဲ
မ်ဳိးဂုဏ္ေဆာင္သည္​့ တို႔ဓေလ့ျမတ္ 
ပုံစံမက် ေရာေႏွာစီးဆင္​း
​ေမြးရပ္​​ေျမဆီ အ​ေျပးသြား၍
ယုတၱိဆန္​ဆန္​ ျပဳခ်င္​​ျငားလည္​း
ဌာ​ေန​ေျမသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

(၄)
​ဥပါဒ္ျပည္​့ႏွက္​ ပင္​လယ္​ျပာ၏
ကမ္​းတစ္​ဖက္​က တို႔ျပည္​ႀကီးသုိ႔
မ်က္​ႏွာမူ၍ စိတ္ကမွန္းခ်ိန္​ 
မ်က္​စိမႏိုင္ မႈန္​၀ါး၀ါးျမင္​
မ်က္​ရည္​ဝဲ၍ ပါးျပင္​စိုစြတ္​
အ​ေတာင္​ပံမ့ဲ ငွက္​​ေလးတစ္​​ေကာင္​
တို႔​ျပည္​ႀကီးဆီ ပ်ံသြားခ်င္​လည္​း
ဌာ​ေန​ေျမသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

(၅)
​ည​ေနဆည္​းဆာ ​ေနဝင္​ခ်ိန္​ခါ 
နယ္​စပ္​နားထိုင္​ ​မွန္​း၍ရႈရႈိက္​
​ေမယုေတာင္က ႐ွဴမဝသည္​့
ရင္​​ေအး​ေစရာ ​ေလ​ေျ​ပ​ေလညင္​း 
​ေရ​ေျမျခားမွာ ငါ႐ိုဟင္​းသား
အနည္​းငယ္​မွ် ထိ​ေတြ႔မရ
​ေမြးရပ္​​ေျမ၏ ​ေလ​ေျပ​ေအး​ေအး
ျပင္​းျပင္​းျပျပ ငါတမ္​းတ​လည္​း 
ဌာ​ေန​ေျမသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

(၆)
​ေန႔ညတူတူ လင္​း​ေရာင္​ကင္​းလ်က္​
နယ္​႐ွစ္​ခြင္မိႈင္း ​မုန္းစက္ဝိုင္းမွ
လ်ိဳ႕ဝွက္​သည္​းဖို လြတ္​ေျမာက္​​ေရးကို
​ေန႔ညမျပတ္​ ​ေစာင့္ဆိုင္းလာလည္​း ​​​
ဇာတ္​လမ္​း​ကတူ မ​ေျပာင္​းမလဲ 
မြဲကံၾကမၼာ ဒုကၡသည္​ဘဝ
​ေအာက္စီဂ်င္လည္​း မဝတဝ 
အသက္​႐ွဴတိုင္​း လြမ္​းမ​ေျပသည္​့
​​​ဇာတိ​ေျမဆီ သြား​ေနခ်င္​လည္​း
႐ို-ဌာေနသည္​ ​ေဝးသႏွင္​့။

​ေရးဖြဲ႕သူ - Řø Anamul Hasan

_______________________________