တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္ (သို႔) မိုဟာမတ္အာလီ (၁၉၂၂-၁၉၆၈)
-------------------------------------------------
ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီးကို ေတာင္းခံသူဟု တင္စားခံရေသာ တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္သည္ စာေရးဆရာ၊ ဝတၳဳေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ အယ္ဒီတာ၊ စာေပထုတ္ေဝသူ၊ ဗမာျပည္၏ အေစာဆံုး စစ္မွတ္တမ္း ဘာသာျပန္ စာအုပ္ေရးသူ စသည္ျဖင့္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္သား မြတ္စလင္ေသြး အထင္ကရ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးျဖစ္သည္။
တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္ကို ကိုလိုနီေခတ္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၈ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔၌ သံတြဲခ႐ိုင္၊ ေတာင္ကုတ္တြင္ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ အဖ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕ပိုင္ ဦးေမာင္ေမာင္ႀကီးႏွင့္ အမိ ေဒၚေရႊတို႔၏ သားျဖစ္သည္။ ေမာင္တင္ေအာင္၊ ေမာင္တင္ေမာင္ႏွင့္ မတင္တင္ ဟူ၍ ညီကိုေမာင္ႏွမ သံုးေယာက္ရိွခဲ့သည္။ အႁမႊာေမြးခ်င္း ႏွစ္ေယာက္အနက္ ဆရာသည္ အႀကီးဆံုးျဖစ္သည္။ အမည္ရင္းမွာ မိုဟာမတ္အလီ (ခ) ေမာင္တင္ေအာင္ ျဖစ္ၿပီး မိဘတို႔က "ကိုကို" ဟု ခ်စ္စႏိုးေခၚၾကသည္။
မိုဟာမတ္အလီသည္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕ တိုင္းရင္းျမန္မာအလယ္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပၪၥမတန္းထိ ပညာဆည္းပူးခဲ့သည္။ မိသားစုႏွင့္အတူ သံတြဲၿမိဳ႕သို႔ ေရြ႕ေျပာင္းရာ ၁၉၄၆ ခုတြင္ သံတြဲ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ အစိုးရအထက္တန္းေက်ာင္းမွ အဂၤလိပ္စာဂုဏ္ထူးျဖင့္ ဆယ္တန္းေအာင္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္တြင္ ဆက္လက္ ပညာသင္ခဲ့သည္။ သံတြဲၿမိဳ႕ ေက်ာင္းသားသမဂၢအမႈေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ရင္း ဂ်ပန္ေခတ္အတြင္း ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ကထိကဦးေက်ာ္ရင္ႏွင့္ အတူပါဝင္ခဲ့သည္။
နႏၵမိတ္သည္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဒီဇင္ဘာလထုတ္ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ (တြဲ-၁၁၊ အမွတ္-၃) ပါ "ေမာင္တုိ႕ရခုိင္ျပည္" ကဗ်ာႏွင့္ စာေပေလာကသို႔ ေျခလွမ္းေရာက္လာခဲ့သည္။ "ေမာင္တုိ႕ရခုိင္ျပည္" ကဗ်ာသည္ ဆရာ၏ အေစာဆုံး စာေပလက္ရာဟု သိရွိရသည္။
ဆရာနႏၵမိတ္သည္ ၁၉၄၉-၅၀ တြင္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ႏွစ္ပတ္လည္စာေစာင္၊ ျမန္မာစာက႑ တြဲဖက္စာတည္း၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ရခုိင္ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားအသင္း မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ဗမာမြတ္စလင္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအသင္း မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာ အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ရခိုင္ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားအသင္း၏ ဒု-ဥကၠဌ အျဖစ္လည္း တာဝန္ယူခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ရခုိင္အသင္းၾကီးမွ ၾကီးမွဴးက်င္းပေသာ ၀တၳဳတုိျပဳိင္ပြဲတြင္ "ေမာင္တင္ေအာင္ (၀ိဇၨာ-အထက္တန္း)" အမည္ျဖင့္ေရးသားခဲ့ေသာ "ကဗ်ာတေက်ာ့" ၀တၳဳတုိႏွင့္ ပထမဆုရရိွခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွာပင္ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ႏွစ္ပတ္လည္စာေစာင္ (တြဲ-၁၊ အမွတ္-၃)၌ "ကုိယ္ေပ်ာက္ေဆးလုံး ျပဇာတ္" ကို ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ေတာ္၀င္မဂၢဇင္း၊ ရခိုင္ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ားအသင္း မဂၢဇင္းတုိ႕တြင္ "ေခတ္၏ေၾကးမုံ" (ေတးႀကိဳ) ကဗ်ာကုိ ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။
၁၉၅၀ ျပည႕္ႏွစ္တြင္ ၀ိဇၨာတန္းေနာက္ဆုံးႏွစ္စာေမးပြဲ မေျဖေတာ့ဘဲ ေက်ာင္းထြက္ခဲ့သည္။ ဆရာ၏ ပထမဆုံးလုံးခ်င္း " နႏၵာပုလဲ " ၀တၳဳကုိ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ (ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ငန္းကုိ မႏၱေလးတကၠသုိလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္ဦးေက်ာ္ရင္ႏွင့္အတူ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္ခဲ႕။) တကၠသုိလ္မွထြက္ျပီးေနာက္တုိးတက္ေရးသတင္းစာတြင္ လက္ေထာက္အယ္ဒီတာအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၅၃ ခုတြင္ ၀ါးခယ္မၿမိဳ႕ အစုိးရအထက္တန္းေက်ာင္း၌ အထက္တန္းျပဆရာ လုပ္ခဲ့သည္။
၁၉၅၄ ခုတြင္ ျမ၀တီမဂၢဇင္းတုိက္ထုတ္ "ေရာင္ျခည္ဂ်ာနယ္" အယ္ဒီတာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွာပင္ ျမ၀တီမဂၢဇင္း တာ၀န္ခံ စာတည္း၊ စာတည္းခ်ဳပ္တာ၀န္မ်ားကုိ (၁၉၆၀)ျပည့္ႏွစ္အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲသည္။ "ေမာင္ၾကီးလာပါေဟ့" လုံးခ်င္း၀တၳဳထုတ္ေဝသည္။ ၁၉၅၆ ခုတြင္ ”ပန္းတုိင္းေမႊးပါေစ” ၀တၳဳ ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့သည္။ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ရုပ္ရွင္ပေဒသာမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ၊ န၀ေဒးမဂၢဇင္း စာတည္းခ်ဳပ္၊ စာေရးဆရာမုိးေ၀ႏွင့္အတူ "စုံေထာက္မဂၢဇင္း"ကုိ အယ္ဒီတာအျဖစ္ ကုိယ္တုိင္ဦးစီးထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ "ရႊျပည္ၾကီး" ျမန္မာရာဇ၀င္ေနာက္ခံ၀တၳဳႏွင့္ "ပန္းဖြက္တမ္း" ရခုိင္ဓေလ့ရုိးရာအခ်စ္၀တၳဳတုိ႕ကုိ ေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။
၁၉၆၁ ခုတြင္ ေသြးသစၥတာ၊ ေစာၾကဳိလွဲ႕ပါ၊ ခ်စ္ေသာနီနီ၊ အခ်စ္လမ္းကေလး၀ကၤပါ၊ မုိးတိမ္ကုိေမွ်ာ္၊ မုိးတိမ္ကုိမွာ စေသာ ကုိယ္တိုင္ေရး၀တၳဳမ်ားအျပင္ စာေပေဆာင္းပါမ်ားကုိ စုစည္းကာ "စာေရးခ်င္ေသာသူမ်ားသုိ႔" စာေပဆုိင္ရာ စာအုပ္မ်ားထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ ခုတြင္ "စစ္ေၾကာင္းခ်ီေသာ္" စစ္၀တၳဳထုတ္ေ၀သည္။
၁၉၆၄ ခုတြင္ ခ်င္းတြင္းေက်ာ္လွ်င္၊ ေသြးကုိလမ္းခင္း၍၊ သင္ၾကားေပးပါေလဦးဆရာ စာအုပ္မ်ားထုတ္ေဝသည္။ ၁၉၆၅ ခုတြင္ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတုိက္ပြဲ၊ အသက္ကုိဖက္ရြက္ပမာ၊ အင္ဖာတုိက္ပြဲ၊ ကလိန္ေစ႕ျငမ္းဆင္၊ ျမန္မာျပည္ စစ္ေျမျပင္၊ မႏၱေလးကုိျဖတ္၍တုိက္ပြဲအဆင့္ဆင့္စေသာ ဘာသာျပန္လုံးခ်င္း စာအုပ္မ်ား ေရးသားထုတ္ေဝသည္။
၁၉၆၆ ခုတြင္ ေသြးေခ်ာင္းစီးတုိက္ပြဲ၊ သံလြင္ျမစ္ကမ္းတုိက္ပြဲ၊ လက္တကမ္းတုိက္ပြဲ၊ တတိယမီးက်ည္၊ စစ္ေျပး။ စင္ရယ္ စနစ္ရယ္ လူသားရယ္၊ ဇက္တပ္ဖြဲ႔ စေသာ ဘာသာျပန္လုံးခ်င္းမ်ားထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၇ ခုတြင္ အေသခံတပ္စု၊ ဆုိက္ပန္ကြၽန္းတုိက္ပြဲ၊ ေထာင့္ကုိးရာေလးဆယ့္ႏွစ္၊ ပန္းဝါစစ္ေၾကာင္း၊ ျမ၀တီစစ္ေၾကာင္း၊ ျမစ္ၾကီးနားတုိက္ပြဲ၊ မိန္းမသုေတသန(၁၊၂)၊ ယုံၾကည္ခ်က္အတြက္ အသက္စြန္႕သူမ်ား စေသာလုံးခ်င္းစာအုပ္မ်ား ထုတ္ေဝခ့ဲသည္။ ၁၉၆၈ ခုတြင္ ဗႏၶဳလခံတပ္၊ ေစာနႏၵာ၊ မုိးတိမ္ကုိေစ စေသာစာအုပ္မ်ား၊ ၁၉၆၉ ခုတြင္ သိပၸံစုံေထာက္၊ သုံးေရာင္ျခယ္တေစၦသေဘၤာ ဘာသာျပန္လုံးခ်င္းမ်ား၊ ၁၉၇၁ ခုတြင္ ဘ၀သစၥာေမတၱာလႈိင္း၊ တသိမ့္သိမ့္ဒြန္ စာအုပ္မ်ား၊ ၁၉၇၇ ခုတြင္ ဆယ္ျပည္ေထာင္ေခ်ာ့ေတာ့မျပဳံး၊ ေတာင္တကာ့ေတာ ဆန္ေကာနဲ႕က်ားေထာင္ ၀တၳဳမ်ား၊
၁၉၈၁ ခုတြင္ ေသမင္းေနာက္သုိ႕ ေျခရာေကာက္ေသာ္ (၂-တြဲ)၊
၁၉၈၂ ခုတြင္ တုိင္တန္းနစ္ (၂-တြဲ)၊ ေသြးစက္ေျခရာ(၂-တြဲ) ဘာသာျပန္ စာအုပ္မ်ား၊ ၁၉၈၃ ခုတြင္ တစ္ေသာင္းမွာတစ္ေယာက္၊ သန္းေခါင္ယံခုႏွစ္မီးနစ္ စာအုပ္မ်ား၊ ၁၉၈၄ ခုတြင္ မဟာခရီးရွည္၊ မုိးၿပိဳမၿပိဳ၊ အေတြ႕စိမ္းစိမ္း၊ ဟစ္တလာ့အေမြ၊ စေသာစာအုပ္မ်ား၊
၁၉၈၅ ခုတြင္ တုိက္ဖြန္၊ ေနာင္ဥဒါန္းဘယ္မေၾကစရာ၊ ဘီလူးစည္းလူ႕စည္း (၂တြဲ)၊ ၁၉၈၆ ခုတြင္ သံမဏိသစၥာ၊ ၃၄-အေရွ႕၊ စေသာဘာသာျပန္လုံးခ်င္းမ်ားကို ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့သည္။
ဆရာ တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္သည္ စာေပတာဝန္ကို ဘဝေနာက္ဆံုးအခ်ိန္အထိ မနားတမ္း ထမ္းရြက္ၿပီး အသက္ ၆၄ ႏွစ္အရြယ္၊ ၁၉၈၆ ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာ (၁၅)ရက္၊ စေနေန႕ ည (၁၀း၀၅) နာရီ အခ်ိန္တြင္ အင္းစိန္ၿမိဳ႕ ရြာမအေရွ႕၊ ေအာင္မဂၤလာလမ္းသြယ္၊ အိမ္အမွတ္ (၉၉၁)၌ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။ ဆရာ ကြယ္လြန္ခ်ိန္တြင္ ဇနီးေဒၚသန္းႏုႏွင့္ သမီးေစာသီတာနႏၵမိတ္၊ ေစာစႏၵာနႏၵမိတ္၊ သား ေဇယ်ာနႏၵမိတ္၊ စိႏၱာနႏၵမိတ္၊ ဥကၠနႏၵမိတ္တုိ႕က်န္ရစ္ခဲ့သည္။ ဆရာ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ဆရာ၏အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ "အႁမႊာညီေနာင္" စာအုပ္တိုက္ကို အႁမႊာညီ တကၠသိလ္ေဇာ္မင္းက ဦးေဆာင္၍ ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာ၏တပည့္အခ်ဳိ႕က ဦးစီး၍ "တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္ သို႔မဟုတ္ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီးကို ေတာင္းခံသူ" စာအုပ္ကို ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ပံုႏိွပ္ထုတ္ခဲ့သည္။
(#လူထုဝဏၰ တည္းျဖတ္တင္ျပသည္)
စာၫႊန္း ။ ။
၁။ မလိခ။ ျမန္မာ ဝတၴဳ အၫႊန္း (၁)။ စာ ၁၉၈ – ၂ဝ၉။
၂။ မလိခ။ ျမန္မာ စာေပ အဘိဓာန္ (၂)။ စာ ၃ဝ၉။
၃။ ေမာင္ေက်ာ္သာ။ တေစ့ တေစာင္း စာေရး ဆရာ တုိ႕၏ အေၾကာင္း။ စာ ၁ဝ၉ – ၁၂၄။
၄။ နတ္ႏြယ္။ မိမိႏွင့္ စာေရး ဆရာမ်ား။ စာ ၃၃၈ – ၃၄ဝ။
၅။ စာေရး ဆရာမ်ား။ တကၠသုိလ္ နႏၵမိတ္ သုိ႔မဟုတ္ ေကာင္းကင္ႏွင့္ ေျမႀကီးကုိ ေတာင္းခံသူ (၂ဝဝ၄)။
၆။ ျမန္မာ့ စြယ္စုံက်မ္း ႏွစ္ခ်ဳပ္ (၁၉၈၇)။ စာ ၁၇၁ – ၁၇၂။]
၇။ ပထမ ျမန္မာမြတ္စလင္မ္မ်ား (ေမာင္သန္းဝင္း-ျမန္မာစာ)
၈။ ၾကည္ႏိုင္- တကၠသိုလ္နႏၵမိတ္ ဘဝႏွင့္စာေပ အတၱဳပၸတၱိ
#Well_Known_Writer
#RSF
www.rohangking.blogspot.com
No comments:
Post a Comment