The Ten Stages of Genocide (ဂ်င္းႏိုးဆိုဒ္အႏၱရာယ္၏ အဆင့္ (၁၀) ဆင့္)

ဂ်င္းႏိုးဆိုဒ္အႏၱရာယ္၏ အဆင့္ (၁၀) ဆင့္

The Ten Stages of Genocide by Gregory H. Stanton, President of Genocide Watch

အက်ဥ္းခ်ံဳးဘာသာျပန္- ေဒါက္တာေမာင္ဇာနည္

ဂ်င္းႏိုးဆိုဒ္ (လူမ်ိဳးပ်က္သုဥ္းေအာင္ေသေၾကေစျခင္း)သည္ ၾကိဳတင္မွန္းဆ၍ရေသာ အဆင့္ (၁၀) ဆင့္ ရိွေသာ္လည္း ထိုအဆင့္မ်ားသည္ အရွိန္အဟုန္ေလ်ာ့က်ျခင္းမရွိေသာ အဆင့္မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအဆင့္ မ်ားမွာ တစ္ခုၿပီးမွ တစ္ခုျဖစ္လာသည္ဟုဆိုႏိုင္ျခင္းမရွိသကဲ့သို႔ တၿပိဳင္တည္းလည္း ျဖစ္ေပၚနိုင္ေပသည္။ ထိုအဆင့္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။

၁။ ခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္း (Classification) 

“ငါတို႔” ႏွင့္ “သူတို႔” ဟူ၍ခြဲျခားသတ္မွတ္ျခင္းသည္ ယဥ္ေက်းမႈတိုင္း၌ရွိသည္။ ထိုသို႔ခြဲျခားသတ္မွတ္ရာတြင္ လူမ်ိဳးစု၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ႏိုင္ငံသား ဟူ၍ခြဲျခားသတ္မွတ္္ေလ့ရွိသည္။ ဥပမာ - ဂ်ာမန္လူမ်ိဳးႏွင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳး ၊ ဟူးတူးလူမ်ိဳး (Hutu)ႏွင့္ တြတ္စီလူမ်ိဳး (Tutsi) တို႔ျဖစ္သည္။

၂။ သေကၤတသတ္မွတ္ျခင္း (Symbolization) 

 ထိုကဲ့သို႔ ခြဲျခားသတ္မွတ္ရာတြင္ နာမည္တပ္ေခၚျခင္း (သို႔မဟုတ္) သေကၤတတပ္ေပးျခင္း ျပဳလုပ္တတ္ ပါသည္။ ဂ်ဴးလူမ်ိဳး (သို႔) ဂ်စ္ပ္စီလူမ်ိဳးကို ၎တို႔၏ အသားအေရာင္ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ စသည္တို႔ျဖင့္ ခြဲျခား သတ္မွတ္ေလ့ရွိသည္။ ထိုကဲ့သို႔ သတ္မွတ္္ျခင္းသည္ လူ႔သဘာဝဟုဆိုႏို္င္၍ လူဇာတ္ဖ်က္ျခင္း (Dehumanization) ေျမာက္မွသာလွ်င္ ဂ်င္းႏိုးဆိုဒ္ဟုဆိုႏို္င္ေပသည္။ ထိုသေကၤတမ်ားမွာ အျပဳခံရသူမ်ား၏ ဆႏၵမပါပဲ သတ္မွတ္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဥပမာ- နာဇီအစိုးရလက္ထက္တြင္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားအား ၾကယ္ဝါတံဆိပ္ အတင္းအၾကပ္ ဝတ္ဆင္ေစျခင္း၊ ကေမာၻဒီးယားႏိုင္ငံ၌ ခမာနီမ်ားက အေရွ႕ဇံုေဒသမွ လူမ်ိဳးမ်ားအား အျပာေရာင္လည္စည္း ဝတ္ဆင္ေစျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။

၃။ ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း (Discrimination)  

အထက္စီးရေသာ အုပ္စုသည္ ဥပေဒ၊ ထံုးတမ္း အစဥ္အလာ၊ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို အေၾကာင္းျပ၍ က်န္အုပ္စု၏ ရပိုင္ခြင့္ကို တားျမစ္ပိတ္ပင္တတ္သည္။ အားနည္းေသာ အုပ္စုအား ၎တို႔၏ အမ်ားျပည္သူ ရပိုင္ခြင့္မ်ား ပိတ္ပင္ခံရျခင္း၊ ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ ပိတ္ပင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ဥပမာ- ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ႏ်ဴရင္ဘာဂ္ဥပေဒမ်ားအရ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား မွာ ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံသား ဆံုးရွံဳးခဲ့ရၿပီး အစိုးရဌာနမ်ားနွင့္တကၠသိုလ္မ်ား၌ အလုပ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ပိတ္ပင္ခံရသည္။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားအား ႏိုင္ငံသားျပဳခြင့္ ပိတ္ပင္ျခင္းသည္ ေနာက္ထပ္ဥပမာတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။

၄။ လူဇာတ္ဖ်က္ျခင္း(Dehumanization)  

အုပ္စုတစ္စုသည္ က်န္အုပ္စုအား လူဇာတ္ပ်က္ေစေအာင္ေဆာင္ရြက္သည္။ အျခားလူအုပ္စုအား တိရိစာၦန္ႏွင့္ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း၊ ၾကြက္၊ ပိုးမႊား၊ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ျပဳျခင္းအားျဖင့္ လူသတ္မႈကိုရြံမုန္းေသာ လူ႔သဘာဝတရားကို ေက်ာ္လႊားေစသည္။ အေရးအသားျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလလိႈင္းမွ တစ္ဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အျပဳခံရေသာ လူအုပ္စုကို သိကၡာ က်ေစသည္။

၅။ ဖြဲ႔စည္းျခင္း (Organization)  

ဂ်င္းနိုးဆိုဒ္သည္ အျမဲတေစ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ အစီအစဥ္ ျဖစ္ေပသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ တစ္ရပ္က က်ဴးလြန္တတ္ၿပီး ျပည္သူ႔စစ္မ်ား အသံုးျပဳေလ့ရွိသည္။ ထိုမွသာသက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံ၏ တာဝန္ ရွိေနျခင္းကို ျငင္းပယ္နိုင္ေပသည္။ ဥပမာ- ဒါျဖဴး(Darfur) ေဒသ၌ ဂ်န္ဂ်ာဝိဒ္(Janjaweed) အုပ္စုကို အသံုးခ်ျခင္းျဖစ္သည္။

၆။ အစြန္းေရာက္ေစျခင္း (Polarization)  

အစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားသည္ အုပ္စုမ်ားအၾကား ေသြးကြဲေစသည္။ အမုန္းတရားအားေပးေသာ အဖြဲ႕မ်ားသည္ အစြန္းသို႔တြန္းပို႔ေသာ တရားမ်ားကို ေဟာေျပာ ထုတ္လႊင့္တတ္သည္။ ဥပေဒအေၾကာင္းအရ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးႏွင့္တစ္မ်ိဳးအၾကား ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းႏွင့္ လူမႈဆက္ဆံျခင္းကို တားျမစ္သည္။ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ အလယ္အလတ္အျပဳသမားမ်ားကို ရန္လိုလာသည္။

၇။ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ျခင္း (Preparation)  

အမ်ိဳးသားေရး (သို႔) က်ဴးလြန္ေသာအဖြဲ႕သည္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးေသာ္လည္းေကာင္း၊ အာမီးနီးရင္းလူမ်ိဳး(Armenian) ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တြတ္စီလူမ်ိဳး ေသာ္လည္းေကာင္း ေနာက္ဆံုးအေျဖရွာျခင္း "The Final Solution"” ဟူ၍ျပင္ဆင္ေဆာင္ရြက္တတ္သည္။ ၎တို႔သည္ မိမိတို႔၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ အစစ္အမွန္ကို ဖံုးကြယ္ရန္ စကားႏု၊ စကားယဥ္မ်ား သံုးေလ့ရွိသည္။ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း "“သူတို႔ကိုငါတို႔ကမသတ္လွ်င္၊ သူတို႔က ငါတို႔ကိုသတ္လိမ့္မည္"”ဟူ၍ ေၾကြးေၾကာ္တတ္ၾကသည္။

၈။ ဖိစီးနွိပ္စက္မႈ (Persecution) 

က်ဴးလြန္ျခင္း အျပဳခံရသူမ်ားကို ၎တို႔၏ လူမ်ိဳးအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုးကြယ္ရာဘာသာအရ ေသာ္ လည္းေကာင္း ဖယ္ရွားေရြးထုတ္တတ္သည္။ ၎တို႔ကို စခန္းမ်ား၌ သီးသန္႔ထားတတ္ၾကသည္။

၉။ သုတ္သင္ရွင္းလင္းျခင္း (Extermination) 

ထိုအဆင့္တြင္ ဂ်င္းနိုးဆိုဒ္ဟု ေခၚေသာ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္း စတင္ေပသည္။ သတ္ျဖတ္သူ မ်ားသည္ သူတို႔၏သားေကာင္မ်ားကို လူဟူ၍ပင္မယူဆေသာေၾကာင့္ ၎တို႔အား သုတ္သင္ ရွင္းလင္း သည္ဟုယူဆၾကသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ရပ္က က်ဴးလြန္ပါက ထိုႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ တခါတရံ အုပ္စုမ်ား အျပန္အလွန္သတ္ျဖတ္ျခင္းေၾကာင့္ အေျခအေနမွာ အဆိုးရြားဆံုးသို႔ နိမ့္ဆင္းလာသည္။

၁၀။ ျငင္းဆိုပယ္ခ်ျခင္း (Denial) 

ထိုအဆင့္သည္ ဂ်င္းႏိုးဆိုဒ္ျဖစ္စဥ္ကာလႏွင့္ ၿပီးေျမာက္သည့္ ကာလတြင္ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထို အဆင့္ေရာက္လွ်င္ ဂ်င္းနိုးဆိုဒ္ျဖစ္ခဲ့သည္မွာ ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္ပါသည္။ က်ဴးလြန္သူမ်ားသည္ ေျမျမဳပ္ သၿဂိဳလ္ထားေသာ အေလာင္းပံုမ်ားကို ေဖာ္ၿပီး အေလာင္းမ်ားကို မီးရွိဳ႕ေဖ်ာက္ဖ်က္ကာ မ်က္ျမင္ သက္ေသမ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္လာသည္။ ၎တို႔သည္ အျပဳခံ၊ အသတ္ခံရသူမ်ားကို အျပစ္ပံုခ်တတ္သည္။ မႈခင္းမ်ားေလ့လာစံုစမ္းျခင္းကို ပိတ္ပင္လာသည္။

မူရင္းဖတ္ရန္ - Ten Stages Of Genocide Genocide Watch