Cántir zobanár Eid Forok
Eid or maaní oildé "kúci". Tamaam musólman okkolor lá Allah ta'ala ye bokcíc goijjé dé doñr din ókkol ór bútortún ekkán din. Ziyan oré romzanor san fúrai foila dinot lootfaza. Eidór mubarek dinor loi bazái Ruwaiñgá okkól e maic yían oré "Eidór San" boli dake.
Arobi maic caawal (Ro- Eidor San)or ek taríká kulle musólman ókkole Eid or din yian bana. Din yian Islam dórmor ekkán doñr din. Mogor ek zaga loi ar ek zaga, ek zati loi ar ek zati dórmor gírar butóre táki yian oré goredé tour-torika beec-khom asé. Nizor nizor bab dadar rosóm rewaj mozin elaka loi hárai oré kucír din yian haça.
Añára Arakan or bácínda Ruwaiñgá zati oulé yó nizor rosom rewaj mozin kúcir sáñté Eid yián goré. Kúci-hañcí musom oré Ruwaingá é "Forok" boli ho. Eid yian goredé añárár rosómi tour-toriká ré átai saitó moné hoilé, ho ekkán híssá íkká díyan diyaforibó. Eid-ór toyari, Eid-gáhr Caan, Eid-ór fiçá-hóla, Eid-ór kúci-háñci, endila, endilla…
Eid-ór Toyari
Eid-ór hóbor diki romzanor san ulede yaalotí mancór dillot sor boi aiyé. Fuwain okkole ruza baade Eid-ór kúci aibo dé yianór acá monot fúçe. Acá yían loi nanan doilla bafá okkól mone-mone gune. "Ar ho-din asé Eid aité", Ruza ré goni-goni kúcir acá baçá. Dil mon cántir sáñté ruza rakí fisó háptát mazé kúcir cúru óu. Yían oildé Eid-ór bazar.
Eid-ór bazar deki kúci ókkolór bútoré foilár cúrur doñr ekkán kúci. Eid-ór bazar oré "Forikka bazar" boli hoi dake. Manúic ókkolé nizor hásti mozin foicá-horí zoma goijjede iin nizor gór oula okkólor lá kúcir sáñté hossá goré. Fuwain súwain hátot loi bazarot za. Hour-suwor, hána-fina kine. Besoya ar kinoya dui ní zat kúci óu. Forikka bazar sille sira noza. Cáyer e zuraiyé,
" Eidór kúci boyarot miyáiyé, duré-dáre kúcbo fooñsé, nati foran hátot dóri, forikka bazarottún aiyér buska bóri."
Akhéri Ruzar háñzinná san saar mouka aiyé. Doñr mancór túaró gura fuwainórtú dile no-mane. Assan sáf gorí daházade usol zaga ekkan ót manúic zoma ó. Gura fuwaindór señmu yé kúcir maahoul bana. Zehón assanot noiya san mubarek daháza, gura fuwaindé uzor goré. É uzore farar fura mancé ótfá de san uillé boli zé. Aró nanan doilla giit ókkol gaa. Zeen,
" San uillé san uillé, doin mikká hait oiyé, bodda lá bou aner dé bicí rait óiye."Aró,
" Ajja ruza, hailla Eid , Tor maa hañder fiñt fiñt"éndilla, éndilla...
Cáyer é Eid-ór moukat nizor hañsé nái dé adorbon ókkolór lá Maar feth furani zahér gorí giit zurai diyé. Aró farat Cíyáñ mata. Tak baijja. Dúl máre, taaké hailla Eid-ór hóbor faijja thíya zane.
Farar Eid-ór sólla mocuwara ré Ecár-ór nomaz baade cómaiz e taain goré (tik goré). Hailla keen keen hotuunót Eid gorí bóu. Cómaz ór mocuwara mozin Eid-ór nomas foríbar wokto ar zaga tikgoré.
Eid-ór nomas foredé zaga ziyian oré "Eid-gáh" boli ho. Yian Eid ór kúcir hoilla. Farar fuwaindé Eid-gáh banai bollá comazór mocuwara loi fara baaror kúla moidanot ekraitta lóti ham cúru goré. Cíyañ baañc, roñggin habos, keñsa fúl iin loi Eid-gáh ré bana. Fuwainde Eid-gáh banat kúci táke. Gore-gore maa-boin ókkolé haillar lá fiçá hóla banar toyari goré. Najjol kurba, guri dhubya notákilé guri dhufe. Gura fuwainde mazé mazé tin-gulá dé. Juwan miyala fuwaindé moodí lagat forí táke. Eené-teené rait fúra. Biinná óilé abbar duwadi.
Eid-ór gusól goríbollá duwadi o. Ek-zonor age ek-zon duñre. Farar fōir, dhii, hál arde sórat mazé gaa-dúwar zibbat diyéfán óu. Osin cáyer e zuradde…
"Fini kúwar barizat mazé, cít goré kiyá hoi nofaré, noroinná noroinná gura fuwain hafilé yó háñcat táke, gaa-duité ek-zonor age ek-zon záb dé."
Eid-gáhr caan
Ebela, Eid-gáhr manzor muúntú aiyé. Eid-gáh tú bare-bare cíyáñ matai farailla ókkol óre húñciyari dé. Maaní Eid-ór nomas ór wakto hañsé aiyer tora tori ai zogoi. Maik neillé dé zobanat mazé maik loi elan gorí dake. Eid-ór tarana ókkol, naatiya okkol foré. Een é farailla ókkol Eid-gáht mazé age fisé házer ou. Een cúndor góri házaiye dé Eid-gáh ré sailé Eid-ór ekdók kúci fura oizagói. Foran cánti ou. Eid-gáhr sairó dákottú duwan ókkol boiyé. Nabalek Fuwaindé sairo dákortún Eid-gáh ré gíri doré. Eid gáht mazé nomas foríbollá toyari goré. Imam sab e muuntú Eid-ór boçayi, Allahr cúkuria, farailla lá nosiyot okkól boyan goré. Yiañt mazé ar ekkán ham deki zehón manúic fura ó, cómazor icára loi farar Imam sab ókkolor lá hádiya yó tulé. Akherí cíyáñ matai Eid-ór dui rakat nomas cúru gorí foré. Een sóllukir ekkán caan dé zedeké te foorái no-faré. Gair koum e ammúk há. Eid-ór khutbahr baade akheri munajat goré. Munajat ot Allah cúkuriya adagoré, gunáttún maf saa, fara arde fura musólman ókkolórláh solamotir duwa gorí Eidór nomaz hótom goré.
Eid-gáht tún wafesir age ar ekkán cúndor monzor dahá za. Ziyan oildé, bái ye bai ye azazi goré. Anbond manúic okkól e ek-zon ottún ar ek-zon e maf saa. Golat dóri handa-randá goré.
Yáar baade, Eid-gáht tún nizor fuwain-súwain loi wafes ói khoborostan ót ziyarot goitto za. Khoborot mazé giyoi dé nizor adorbon ókkolor lá cúkfari handa-randa goré. Allahr tún tarár mogferotór dua magé. Tarbaade wafes górot aai maa-bab, murobobbi, bái boin okkól oré sálam goré. (Age foot dóri sálam goréde rewaj accíl. Mogor Islam dormot maná dé yian zani óré aste-aste foot dórá cómazottún háñzi giyói.) E woktó yiánot fuwaindór kúci ar ekkán daháza. Ziyían Eidii. Nizor cóñro bái-boin, bána-bani okkól oré Eid-ór hádiya dede ciz oré "Eidii" boli hou. Gura fuwaindé doñr okkól oré salam diyar zur bará. Taaké taráttún Eidii loi faribóllá. Mogor, ze salam node, te Eidii tún maarúm oizaiboi. Hoitó sailé, fuwaindór hamanir ekkán kúcir monzor. Cáyer é zuradde,
"Tok tok salam didi, Eidii loiyum zeb bóri. Sémai haibár mon no-uoza, Eidii failé dil zura."
Cáyer e Eid-ór dín gura fuwaindór dilor hálot oré zahér goijjé dé fot.
Eid-ór fiçá-hóla
Manúic ókkol e giñyat gucthí, fúwaijja-ajjá, hátillá, murobbi okkolór górot mazé muulot óibolla zaa. Ek gór baade ek gór zai-zai muulot goré. Eid-ót honó górot zaité daawot diya no-foré. Ókkol zonollá góror duwar kúla také. Zati ouk yá bezati. Ham yian oré "bera" boli hodé éri. E októt ar ekkán monzor muúntú aiyé. Górot aiyédé gorba okkól oré kessú no-hái zaito node. Fiçá-hóla yó hába, gurá fuwain óilé Eidii yó de. Éen oilé, ruwaiñggá ókkóle Eid-ór fiçá-hóla ki goré. Eid-ór hána haasgorí mirá jinís bana. Mocúr oildé, "Álluá-Luri". Álluá-Luri hodé, háluwa arde Luri fiçá. Iin oilde addada-babdadar silsilá. Mogor Bitíc ór zobanar akhérit mazé Indiattún Sémai hoi nasta foida goijjé. Fisé-fisé Ruwaiñgá ókkole yó Álluá-Luri -r zagat Sémai re estemal gorí accé. Ajó baas zagat mazé Alluá-Luri bana. Sémai yó randé. Luri fiçá loi gusto diyó há.
"Luri firá Alluá berái feth bórai ká hailí, Añár fiçá tita miçá hoi no-faillí."
Eene farar záñlá, tin mua, sommonit yá Eid-gáh hañsé toitta duwan ókkol táke. Ére fuwain ókkolé kúci háñci goré. Kéla-dúla goré. Ek zagattún ar ek zagat gúra-firá gorí bera. Beil no-gólibár age-age eidii tuillá ófan duwadi goré. Ené téné Eid-ór din kúci yé fúra.
Cántir zobanat mazé Eid-ór nomasóttún fárek oi baade Dorvecí naas loi máhfel goríbá córo accíl. Yátou raitta goríto. "Dorveci Máhfel" hodé manúic okkól (10-15 zon) gulhái tíyai ekku fúáñti gaa ré gúlhai fakkára, muummikká haiñ mari, hát lari, kéne boi nasá goittó. Gale duwa durut zikír ókkol ó goittó. Mazé yó fúl-túl loi háñzaiya kessú táito. Dákóttun Dab ó bazaitó. Arakonor bazu elakat mazé dorveci máhfél oré oinno nam loi yó dhake. E máhfel ibá Maarfótor zikír goredé éntun boni accé dé bicí furana ek kisímma torika. Cúde Eid forokot goríto dé nou, oinno-oino doñr din, kúcir din ókkolót ó goríto. Dorveci naas loi máfel goitó de iin agor mancé súwabor niyote goríto. Tará súwab boli buzíto. Mogor, iin bedaat dé yían hoifári baade aste-aste cómaz e eri difeillé. Ajó óddó, Arakanor kessú zagat mazé goré dé asé.
Toilé, Agor zobanat lotí ehón fojjonto Ruwaingá musólmán ókkolé Mubarek Eid ór kúci ré een góri haçaitó. Eid ór kúci, fiçá-holár khúcbo fara aga-gurá sáizagoi. Buod-din fán e kúcir dhóñk mancór dilot táki zagoi. Aiyéddé bosórór Eid-ór acá monot gañritó...
RohangKing
(14-May-2021)
**************
No comments:
Post a Comment