အိုတ်တော်ရ်ဒါနာ (စေ့မျိုးစုံ ထမင်း သို့မဟုတ် ပြောင်းထမင်း)
ရေးသူ © ရိုဟင်လေး|
အမျိုးအစား 📢 ရိုဟင်ဂျာရိုးရာ အစားအစာ
ကြားရုံနဲ့ စားချင်ဖွယ် မေးခွန်းထုတ်ချင်ဖွယ် ဆန်းကြယ်တဲ့ နာမည်တစ်ခုပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ မုန့်တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံးတွင်မှ တစ်ကြိမ်သာ ရိုဟင္ဂ်ာတို့ မြတ်မြတ်နိုးနိုးစားကြလေ့ရှိတယ်။ ထမင်းကလည်း နာမည်နှင့် လိုက်ဖက်လွန်း ကိုက်လွန်းလှတယ်။ သုံးလွန်းတင် ထမင်းဆိုတာလည်း သိပ်ကွာမယ် မထင်ပါချေ။ ပုံစံအရဆိုရင်လည်း ဦးပုညရဲ႕ပြဇာတ်က ရေသည်မိန်းမ စားနိုင်တဲ့ ထမင်းလို ပဲစိတစ်ဝက်၊ ပြောင်းတစ်ဝက်နှင့် ဆန်လည်း တစ်ဝက်ပါတယ်။ ရေသည်မိန်းမစားနိုင်တဲ့ဆန်လို ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်းတော့မဟုတ်ပါဘူး။ အောက်မေ့ ဝမ်းနည်းခြင်း သဘောကို ဖော်ဆောင်ရန်၊ ဆင်းရဲဒုက္ခကို ထပ်တူ ခံစားနိုင်ရန် ပြောင်းထမင်းကို ရိုးရာအစားအစာအဖြစ် သုံးဆောင်လေ့ရှိကြတယ်။ အိစ္စလာမ်တရားတော်ရဲ့ ညွှန်ကြားထားသော ဘာသာရေး စားပွဲ တစ်ခုတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရိုဟင်ဂျာတို့ဟာ မိမိတို့ရဲ႕ အစဉ်အလာအရ သုံးဆောင်ကြတဲ့ ရိုးရာအစားအစာ တစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစားအစာဟာ တစ်ချို့နေရာဒေသတွင် ပျောက်ကွယ် လုနီးပါးဖြစ်နေတယ်။ “အိုတ္တောရ်ဒါနာ ဘာ့သ်" ဆိုရင်တောင် မသိတသိ ဝိုးတိုးဝါးတား ဖြစ်နေသေတးယ်။
ဤအစားအစာဖြစ်ပေါ်လာရခြင်းမှာ အစ္စလာမ့်သမိုင်းနောက်ခံထားသည်။ တမန်တော်မြတ် (စွ) ဘဝ ပြောင်းတော်မူပြီးနောက် ဟိဂ်ျဂျရီ (၆၁)ခုနှစ်၊ မုဟရ်ရမ်လ (၂)ရက်နေ့မှ ကိုယ်တော်မြတ်သခင်၏ ချစ်သမီး ဖာဟ်တေမာ ဇဟ်ရာ (ရသွ)နှင့် ခလိဖာ အာလီသခင်(ရသွ)တို့၏ သားတော်ဆွေတော်များဖြစ်သော အိမာမ် ဟုစိုင်န်နှင့် နောက်လိုက်များအား အီဂျစ် ဘုရင်ခံ အမီရေ့ မာဝီယာသခင် (ရသွ)၏ သား ယဇီဒ်၏ ဘုရင်ခံ အုဗိုင်ဒုလ္လာဟ်ရဲ့ စစ်သည်တော်များက အရိပ်အာဝါသမရှိသည့်၊ အကာအကွယ်မရှိသည့်၊ လွင်တီးခေါင် သဲကန္တာရထဲမှာ၊ နေပူကျဲကျဲအောက် ကရ်ဗလာသဲကန္တာရမှာ ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့ထားခဲ့ကြပါတယ်။ ကရ်ဗလာမြို့သည် အီရတ်ပြည် ယူဖရေးတီးစ်မြစ်အနီးမှာ တည်ရှိပါသည်။ သို့သော် ကြားမှာ တောင်တစ်လုံးခြားလျက်ရှိသည်။
အဲဒီအချိန်မှာ အုဗိုင်ဒုလ္လာဟ်ဗင်န်ဇီယာဒ်ထံက စာတစ်စောင်ရောက်ရှိလာသည်။ စာက-
“အခု ဟုစိုင်န်ဟာ တို့ရဲ့ လက်တွင်းရောက်နေပြီ။ ရှောင်တိမ်းလွတ်မြောက်မသွားစေနဲ့။ ဟုစိုင်န်ဟာ ယဇီဒ်ရဲ့သစ္စာမခံသမျှ ကာလပတ်လုံး သူနဲ့ သူ့ရဲ့ဘက်တော္သားများကို ရေတစ်စက်မျှ သောက်သုံးခွင့်မပေးကြနဲ့"ဟု ရက်ရက်စက်စက် ညွှန်ကြားခဲ့ပါသည်။ အဲဒီအချိန်မှာ ရန်သူများသည် အိမာမ်ဟုစိုင်န်နဲ့ ဘက်တော်သားများ ရေမသောက် သုံးနိုင်ရန် ရေရှိရာအရပ်ဟူသမျှကို ပိတ်ဆို့ထားလိုက်ကြပါသည်။ အုဗိုင်ဒုလ္လာဟ်ရဲ့ စစ်သည်တော် (၁ဝဝဝ)၊ နောက်တစ်နေ့ထပ်ရောက်လာတဲ့ ယဇီဒ်ရဲ့စစ်သည်(၄ဝဝဝ)၊ စုစုပေါင်း စစ်သည်(၅ဝဝဝ) ပါဝင်သည့် ယဇီဒ်ရဲ့ တပ်မတော်ကြီးက ကလေး၊ လူကြီး၊ အမျိုးသမီး အားလုံးပေါင်း (၇၂)ဦးမျှသာ ပါရှိသည့် အိမာမ်ဟုစိုင်န်၏ မိသားစုအား တိုက်ခိုက်ရန် အသင့်အနေအထားဖြင့် ဝိုင်းရံထားခဲ့ကြပါသည်။ အမှန်တရား အတွက် ခေါင်းအဖြတ်ခံ ရွတ်ရွတ်ရွှံရွှံ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သည့် သမိုင်းတွင်ရစ်ခဲ့သော စစ်မက်ကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
ထိုကဲ့သို့ အစာရေစာပြတ် ဝိုင်းရံပိတ်ဆို့သည့် အခိုက် မုဟရမ်လ ၂-၁၀ ရက်တို့တွင် လူငယ်ခေါင်းဆောင် ကိုယ်တော်မြတ် ချစ်မြေးနှင့် ဘက်တော်သားများစွာသည် စားနပ်ရိက္ခာ အလုံအလောက်မရှိသဖြင့် အတူပါလာသော ရရာသီးနှံအစားအစာများကို အစိမ်းသော်လည်းကောင်း၊ ချက်ပြုတ်၍သော်လည်းကောင်း စားခဲ့သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ထိုအချိန် ထိုအခါကို သတိရ ဝမ်းနည်းပူဆွေးသည့် အနေဖြင့် ရိုဟင်ဂျာတို့သည် ပြောင်းထမင်းကို ချက်စားကြသည်။ 'အိုတ်တော်ရ်ဒါနာ ဘားသ်'ဟု အမည်တွင်သည်။ အဓိပ္ပာယ်မှာ နှံစားပြောင်းမျိုးစုံရောချက်သည့် ထမင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ အမည်ကို ခွဲစိတ်ကြည့်လျှင် ‘အိုတ်တော်ရ်နှင့် ဒါနာ' ပေါင်းထားသော ပေါင်းစပ်နာမ်ဖြစ်သည်။ အိုတ်တော်ရ်မှာ (၇၀) ခုနှစ်ဆယ်၊ ဒါနာမှာ နှံစားပြောင်းနှင့် ဘာ့သ်မှာ ထမင်းဖြစ်သည်။ နှံစားပြောင်းမျိုး ခုနှစ်ဆယ်ပါဝင်သော ထမင်းဖြစ်လာသည်။ သို့သော် ရိုဟင်ဂျာဘာသာစကားတွင် ‘အိုတ်တော်ရ်' ဟူသောပုဒ်ကို ဗန်းစကားအဖြစ်သုံးလျှင် ခုနှစ်ဆယ်ဟု အဓိပ္ပာယ် မသက်ရောက်ဘဲ အမျိုးမျိုး(သို့) များစွာဟု အဓိပ္ပာယ် ကောက်ယူရသည်။ ဥပမာ- “တုအိ အိုတ်တောရ် ဒီလ္လား ဟာမ် ဇာနော်စ်။" အဓိပ္ပာယ်- မင်း အလုပ်အမျိုးမျိုး ကျွမ်းကျင်တယ်။
ထို့ကြောင့် နှံစားပြောင်းမျိုးစုံ ရောချက်သည့် ထမင်း ဟုသာ အဓိပ္ပာယ်ရသည်။
တချို့ပြောင်းထမင်းနှင့် မရင်းနှီးသောသူဆိုလျှင် ပြောင်းထမင်းတွင် ပါဝင်ပစ္စည်းအမျိုးပေါင်း (၇၀)မျိုး လိုမည် ဟုထင်ကြသည်။ မဖြစ်ဖြစ်အောင် စုဆောင်း၍ ချက်ပြုတ်ကြသည်။ အထင်မှားခြင်းသာ ဖြစ်ပေသည်။ မိမိမှာ အမျိုးအစားများများ ထည့်နိုင်လျှင် ကောင်းသည်။ ရိုတို့၏ ပထမလ အရှူးရစ္ဆာန် ၏ (၁၀) ရက်မြောက်နေ့တွင် ရိုဟင်ဂျာတို့သည် ဤအစားအစာကို ပြုလုပ်ကြသည်။ ဥပုသ် ဆောက်တည်ကြသည်။ အချင်းချင်း ဖိတ်ခေါ်ကျွေးမွေး ဧည့်ခံကြသည်။ အလှူဒါနပြုကြသည်။ တမျိုးသားလုံး၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ဖော်ဆောင်နေသည်။
ပါဝင်ပစ္စည်းများ
(၁) ဆန်
(၂) နှံစားပြောင်း (ပြောင်းဟင်းသီးဟင်းရွက်အမျိုး)
(၃) ဆီ
(၄) ဆား
(၅) ရေ
(၆) မဆလာ
(၇) အသား
ပြုလုပ်နည်း
ဦးစွာ လိုအပ်သည့် ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေစုဆောင်းရသည်။ ပြောင်း၊ စေ့၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက် မကျန် ရှာဖွေ စုဆောင်း၍ အဆင်အသင့်ထားရသည်။ အသားကို ဆီ၊မဆလထည့်ပြီး မီးဖိုပေါ်တွင် အနှပ်ခံထားရသည်။
ချက်ပြုတ်မည့် ဆန်ပမာဏကို ဆေးကြောရသည်။ အနှပ်ခံထားသော အသားနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ ပြောင်းစေ့တို့ကို သောင်းပြောင်းရော၍ အိုးထဲတွင် ဆန်တစ်လွာ၊ ရောထားသည့် အသားဟင်း တစ်လွာ၊ ဆန်တစ်လွာ စသည့်ဖြင့် ထည့်ရသည်။ ဤသို့ အထပ်ထပ်ထည့်ပြီးလျှင် အပေါ်မှ ငှက်ပျောဖက်ရွက် အုပ်ကာ အဖုံးဖုံးထားရသည်။ ပြီးလျှင် အိုးကို မီးမျှင်မျှင် ရှိသော မီးဖိုပေါ် တင်ပေးပြီး အနှပ်ခံထားရသည်။ လိုအပ်သော အချိန်ပြီးလျှင် အိုးမှ အနံ့မွှေးများ အိမ်အနှံ့ တစ်ငွေ့ငွေ့ပျံလွင်နေမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ သံုးဆောင်ရန် အသင့်ဖြစ်ပီြ။
ရိုအစားအစာများကို အောက်ပါ လိင့်ခ်များမှ ဖတ်ရှုနိုင်ပါသည်။
No comments:
Post a Comment